Шпаргалка по "Психологии"

Сөйте тұра, тәртіпте – Сіздің арманыңыз бен  тілегіңіздің жүзеге асуының кілті  жатқанына сендірер едік. Таң қалдыңыз ба? Онда? Біз тәртіп деген сөздің астарында не жатқанына сәл уақыт  бөлетін болармыз.

– Егер Сіздің байлық, бақыт жолындағы жетістігіңізге тәуелді шешуші сыңар бар болса, онда оның тәртіп болғандығы.

Тәртіп –  ниет пен істі бітірудің аралығындағы көпір, бұл – қалауды жетістікпен  жалғастыратын арқан, бұл – қаржылық қажеттілікті өнердің шабытты шығармасына  айналдырып жіберетін сиқырлы күш.

Тәртіп –  ағысқа қарсы жүзуге дайын жандар; өмірде мақсатсыз немқұрайлы жылжу  – өкініш пен күйінішке ұрындырады.

Тәртіп –  кез келген жетістіктің орнығатын  ірге тасы. Тәртіптің болмауы –  сәтсіздікке әкеп соқтырады.

Сөйте тұра, көп жұрттың жетістіктің болмауын тәртіптің жоқтығымен байланыстырмауы  – ағаттық. Елдің көбі сәтсіздікті  – кенеттен келген уақиға немесе маңдайыма  жазылып қойған нәрсе деп түсінеді.

Тәртіп  – байлық пен бақыттың, мәдениет пен талғампаздықтың, өзін-өзі жоғары бағалау мен биік жетістіктің, мақтаныш, қанағаттану, табысқа жету сияқты сезімдердің  басты кілті.

Сіз өз өміріңізге тәртіптің маңызын сезінуіңіз қажет. «Өз мақсатыма жетуім үшін не істеуім  керек? » деген сауалды өз-өзіңізден  сұраудан бастаңыз.

– Екіншіден, «Бұл үшін қажеттердің бәрін жасауға  мен дайынмын ба? » деген сауалды  өз-өзіңізден адал түрде сұраңыз. Егер Сіздің жауабыңыз «Иә» болар  – онда өзіңіздің жаңа ережеңізге сай – қандай жағдай болмасын оны  орындауға міндетті болып, ұзақ мерзімді міндеттеме алуыңыз қажет.

Әрине, тәртіп Сіз үшін көп нәрсе атқарады. Дегенмен, тәртіптің Сізбен не істейтінінің нәтижесі ғажап болмақ. Тәртіп – Сізді  өзіңізден-өзіңіздің зәреңіз кететіндей мәжбүрлікке түсіреді.

Тіпті, ең ұсақ-түйек  тәртіпке салушы ереженің өзі –  Сіздің өмірге деген көзқарасыңызға үлкен ықпал ететін болады. Тәртіпке салушы ережені іске асыра бастауыңыз, нәтижесінде өзгерістерден кейін  пайда болған толқу сезіміңіз, жақсы  әсеріңіз – тағдырыңызды шешеді.

Тәртіпке  салушы ереже – көліктің жаңа бағытқа  жол тартқанындай, Сіздің өміріңіздің  беталысын бірден өзгертеді.

Тәртіп –  адамның жасанды күй-қалпы деп  ұйғарым жасайтын адамдар бар. Олар: Адам үшін қарапайым тұрмыс-тіршілік жеткілікті; алға қойылған мақсаттарға  қол жеткізу – адамды қызбалыққа ұшыратады, бұл мақсат қоғамдағы  адамның іс-әрекеті жалған және жасанды  – деп есептейді. Ал, шындығында, тәртіптің табиғатпен үндесетін  ұқсастықтары көп: табиғат та, тәртіп те – бір нәрсе. Екеуі егіз. Табиғат  ағымы тәртіп. Бүкіл әлемдегі, ғарыштағы  т.б. құбылыстардың барлығы белгілі  тәртіппен, заңдылықпен болады. Ол Жаратушы жасаған тәртіп, заңдылық.

Тәртіп қолайлы  жағдайда өзіне тартады. Мүмкіндіктер өз қабілеттерін жетілдірушіге не іс-әрекетке ұмтылушыға әрдайым келеді.

Тәртіп –  сабырсыздықты тұсаулап, сыпайылыққа  жол ашатын, жағымды іс-әрекетті дамытатын және теріс ойларды  тиятын, жетістікке дем беретін, сәтсіздікке  бой ұсындырмайтын, денсаулықты  жақсартатын, ауруды тоқтататын – саналы жүйемен іс-әрекет етудің бірден-бір  ағымы.

Әркім тәртіпті адам бола алады. Сізге бұл қалыптасу  ағымын бастап көруге болады, бірінші  қадам жасасаңыз болды.

Шабыттанып, құлшынып Сіздің бүгін бастауыңызға болады!

«Егер менің  қолымнан келсе, мен болар ем! »  – демеңіз. Мұның орнына «мен болсам, мен былай жасар ем. Егер мен  қажет етсем – болам! » –  деп айтқаныңыз абзал.

Жаңа ағым осылай майда-шүйдеден басталады.

Өзіңізге  алған жаңа міндеттемелеріңізді  іске асыруға әдеттеніңіз. Бір қарағанда, қарапайым боп көрінетін бастамадан Сіз өзіңізді тәртіпті адам ретінде  сезінуді үйрене бастайсыз. Сіздің жетілуіңіздің  шегі болмайды.

Сізді төменге  тұқыртып тартатын тартылыс күшінен  құтылыңыз. Өзіңіздің қорғаушы күштеріңізді іске қосыңыз. Күту мен үміттің артта  қалып, енді сенім мен іс-әрекеттің  уақыты келгенін өзіңізге дәлелдеңіз.

Бұл күн –  Сіздің жаңа өміріңіздің жаңа күні, жаңа бастауы. Өз өміріңізді тәртіпке салсаңыз, сонда Сіз қаншама үлкен  жетістікке жетуге болатын қабілетіңізге  таң қалар едіңіз. Бұндай жағдайда Сіз өзіңіздің бұрынғы сәтсіз істеріңіз бен қауіп-қатерлеріңізден басқа еш нәрсе жоғалтпайсыз. Карл Маркс айтпақшы: «Шынжыр бұғаудан басқа жоғалтар ештемеміз де жоқ».

27. Бақыт

Бақыт... өзіңнің рухани және дене күшіңнің қоғамдық өмірге жұмсалғандығын толық  сезіне білу. Л.Н.Толстой

– Бақыт  дегеніміз не?

– «Бақыт»  дегенді елдің бәрі іздеп жүр.

Бақыт –  жақсы істеген ісіңмен байланысты қуаныш сезімі.

Бақыт –  ылғи іздеп жүргеніміз, егер таба қалған жағдайда ары қарай қадам баспаймыз. Сәбилер сияқты қарапайым заттардан  қанағат, ләззат алайық. Бірақта біз  керісінше өз өмірімізді күрделендіріп, онан қалса жүйке күшіміздің жұлым-жұлымын  шығарып тоздырамыз, басқа қонған бақытымызды ұстай алмай ұшырамыз. Сыңғырлаған денсаулықпен, алаңсыздықпен, ақыл-ойымызды лайламай тыныштықпен  ғұмыр кешейік. Табиғаттың қарапайымдылығы  мен тамашалығына бас ие отырып, өмірден қуаныш табатын болайық. Егер біз оның заңымен жүріп, бақытты  болудың әдісін өзімізге жақын да қымбат адамдармен бөлісіп, пайдамызды тигізе берсек, соғұрлым деніміз сау  бола береді.

Ең жақсы  дін – қайрымдылық пен адамның  жан дүниесін түсіне білу. Біздің төккен шуағымыздың деңгейін, келесі адамның  жанарындағы пайда болған нұрдан байқауға болады. Егер біз табиғат  жолымен жүрсек, онда ол жайлы жағдай мен қуаныш силайды. Осыны құлдың ақылымен қабылдап, сәбидің жүрегімен  ләззаттанайық.

Бақыт –  жаңалық ашу қуанышы да, білім  қуанышы да. Бақыт көбіне өмірдің  қыр-сырын және үйлесімін бүкіл  тұтастығымен қабылдаған адаммен бірге  жүреді.

Бақыт –  өз өмірін мұқият жоспарлап, ашық-жарқын ғұмыр кешкен жанға келеді.

Бақыт –  өмірдің бізге ұсынғанын түсініп, соған қуанып, осыны сезіне білу.

Бақытқа береріңді  беріп, аларыңды алып, жемісін татып, сыйын тартып та жетуге болады.

Бақыт –  өмір үйлесімімен де, тамақ ішумен де, күнелтумен де рақаттана білу.

Бақыт –  өзінің ой-өрісін кеңейтіп, өз тәжірибесін  байытатын жанға келеді.

Бақыт –  қолайсыз жағдайлармен күресе алатын, күрес кезінде сәттілік сезімін  жоғалтпайтын адамдардың үйлерінде  болады.

Бақыт –  өздерінің жағдайларын, өздерінің  сезім-күйлерін басқара білетіндерге қонады.

Бақыт –  сондай-ақ, жалғандық, өзін төмен бағалаушылық, қызғаншақтық, ашкөздік, кекшілдік, теріс  ұғынушылық пен жек көрушілік  сияқты негізсіз үрейлерден аулақ болу деген сөз.

Бақытқа кенелген жандар – өмір сүру мен құштарлықтың жойқын күш қуатына ие болады және осыны сезе біледі.

Бақыт –  жалпы сезінуден, әлдеқайда зор  түсінік. Бақыт – өмірдің сезінуін, іс-әрекетін және мәнерін айқындап ойлай білуде. Басқаша айтқанда, бұл – әлем мен оқиғаларды, сондағы  өтіп жатқан құбылыстарды талдап-талқылау әдісі.

Бақыт –  барлық құндылықтардың біркелкі болуы. Бұл – күнделікті іс-әрекеттерімізді  орындау барысында табатын қанағат  пен рақатқа шомылу сезіміміз.

Бақыт –  дәулетті адамдармен қарым-қатынасқа  толы жақсы ғұмыр кешу. Бұл –  ақшаның өзгеше тегін түрі болып  табылатын және жаратуға, инвестициялауға  болатын кең де әр алуан тәжірибелер  мен естеліктер жиынтығы.

Бақыт –  белгілі бір мақсаттағы қызмет, өмірге деген құштарлық, ақиқатты сезініп, тез түсіну, жасырын сырға зор  құрметпен қарау.

Біздің көбіміз  бақытты не өткенімізде жоғалып  қалған, не әлдебір алдағы кезде  болатын – нәрсе деп түсінеміз. (мыналар іске асса болды «мен бақытты  боламын» – деп ойлаймыз.) Бақытты  дәл қазіргі сәтте сезінуге болатынын  білетіндер аз.

Әрине, барлық асыл мүлік сияқты – бақыттың жиі  ұстатпайтыны рас. Дегенмен, Сіз сеніңіз, оны ұстауға болатынына күмәніңіз  болмасын.

Сонымен, бақыт  құсын қалай қолға түсіруге болады? Таң қаларлығы сол, бақыт ұғымы  тәртіппен сирек байланыстырылады.

28. Қорқыныш  пен мазасыздықтан қалай құтылуға  болады?

Қоғамдық  өмірде де, жеке өмірде де адамдар бір-бірімен  де, өзімен-өзі де соғыс жағдайында болады. Платон

– Өмірде не істеу керек екендігін білмейтін  адамдардың психологиялық жағдайлары қалай болады?

– Кім болмасаң да – өмірде қандай мақсатқа ұмтылғаныңызды анықтап алып, көңіліңізді, қалауыңыз  бен ынтаңызды осы жолға бағыттау қажет. Не істеу керек екендігін  білмейтін адамдар өмірде немқұрайлы болады, бұл орынсыз мазасыздануға  ол қорқынышқа әкеледі. Қазіргі өміріміздің  көпшілігі болашақта не болатынына мазасызданумен өтеді, ал қалған уақытта  өткен қателіктерімізге кінәлы сияқтымыз.

Сондықтан да нақты өмірімізде де өзіміздің мүмкіншілігімізді  іске асыруға уақыт табылмайды. Осындай  адамдарда бас ауру, асқазанның қортпауы, жүректің қатты шаншуы, қол мен  саусақтардың қалшылдап дірілдеуі, жүректің жиі соғысы белең алады.. Бұндай адамдар ешнәрсеге қызықпай, отырған орындарында омалып отыра  береді. Кейбір кезде өрт тигендей шаба жөнеледі. Оларды біреу-міреу жақсы  көрмей қалса сұмдық бірдеңе болатындай сезінеді. Көпшілігін әртүрлі алты қорқыныштар тұмшалап тастаған.

 Көптеген  адамдардан неден қорқасың деп  сұраса «ештеңеден» деп жауап  береді. Бұл дұрыс емес, себебі  әрбір адам әйтеуір бір кезде  қорқыныштың негізгі алты түрінің  біреуінің құрбандығы болады: жоқшылық, ауру, кәрілік, сүйіспеншілікті-махаббаты  жоғалту, біреулердің сөзінен,  өлімнен. Миллиондаған адамдар  бір немесе бірнеше қорқыныштың  зардабын тартуда. Олардың жүйкелері  өте ширыққан және жүйке күштері  бірте-бірте әлсіреп ақыр аяғында  жүйкесі жұқарып өзіне ие бола  алмай қалады.

Қорқыныш  пәндік те, руханилық та жақтарды шырмап тастайды. Шындығында, қорқыныш, күнделікті тұрмысқа ең бірінші керекті заттарға ие болудың өзін қиындатып жібереді: тамақ, баспана, киім табуларды. Қорқыныш құлшынысыңызды, өзіңе деген сенімділігіңді жойып, ойыңды талқандайды. Қорқыныш аямшақтығыңды, арамдығыңды, ызаңды, кінәмшылдығыңды  туындатып, басқа біреулермен қарым-қатынасыңда  адалдығыңды құртады.

Қорқыныш  Ғазиз жаныңызда болғандықтан қатерлі, тез қалқып шыға келеді. Егер қорқыныш бас ауру түрінде білінсе онда үміт аз, себебі осының құрбандығы осыдан құтылу үшін бірдеме жасайды. Бұл  түнде келген ұрыға ұқсайды, миды улайтыны соншалық, ми дұрыс жұмыс  істемейтін болады.

Сіз, тек  қана өзіңіз ғана осы қорқынышты біле аласыз. Сіз өзіңіздің миыңыздың  қалпын бақылауға алып, өмірге басқа  көзқараспен қарап, жүйке күшінің  мол қорын жасай аласыз. Өзіңізде басқаша ойлау жүйесі болғанда, жойқын жүйке күші де пайда болып, барлық қорқыныштар өзінен-өзі жоғалады. Бұны сатып алуға болмайды, бұны тек қана құру керек.

Өткен ғасырдың 30-шы жылдары елді дағдарыстан алып шыққан АҚШ президенті Рузвельттің  «Бізге өзіміздің қорқынышымыздан  басқа қорқатын ешнәрсе жоқ» деген  бір ауыз сөзінің әсері керемет  болды. Бұл – шындық. Қорқыныш қимылдатпай  қояды. Егер де біз қорқынышсыз өз қорқынышымызды қасқая қарсы алсақ, жауды жеңеміз.

29. Жоқшылықтың  қорқынышы

Қорқақ  саудагердің байлыққа қолы жетпейді, тәуекелшіл батыр саудагер байлықта жолы болады.

  Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.)

Байлық пен  кедейшіліктің арасында мәмле болмақ емес. Екеуінің жолы екі басқа, қарама-қарсы. Егер сіз байығыңыз келсе, кедейшілікке апаратын әдеттердің бәрін тастауыңыз керек. «Байлық» деген сөз бұл  жерде тек қана ақша жайы емес, сондай-ақ денсаулық, солмайтын жастық, өміршеңдік, қуат, ұзақ ғұмыр – заттық та руханилық  та жағы кеңінен қамтылады. Көптеген адамдар үшін аса байлық – денсаулық.

Жоқшылықтың қорқынышы – жүйкенің жұқаруынан болған ақылдың қалпы. Кедейшіліктің  қорқынышынан құтылу үшін, басқаша  ойлау жүйесін құрыңыз. Ақиқатын айтқанда, өзіңіз ойлау жүйеңізді  түбегейлікті өзгерту, құрау ағымында, денсаулық пен молшылықтың жолына түсесіз.

30. Аурудың  қорқынышы

Басқа түскен бәлеге, қиыншылыққа сабырлы, шыдамды бол. Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.)

– Аурудың  қорқынышының тұқымы әрбір адамның  миында мекендейді. Осы тұқым қасіретті  гүлмен жайқалып кетпес үшін, сіздің міндетіңіз – өзіңізге ең жоғары деңгейдегі ойлау  жүйесін күшін құру.

Ойлау жүйеңіз  дұрыс болмаса, әрбір ауру өлім әкелетін жарылыс жасайды. Елес жұмыс жасай  бастайды. Жәй ғана бас ауруы мидың  қабынуына алып келеді. Егер де сіз  осы кітапта баяндалған табиғи өмір сүру бағдарламасымен өмір сүрсеңіз, аурудың қорқынышын ұмытатын боласыз.

Сіз өзіңіздің  жаман әдеттеріңізбен аурулар тудырасыз. Витаминдері мен минералдары  жоқ өлі тамақ жеген кезде  бірдеңенің жетіспеуінен зардап шегесіз. Егер де айналыстарды жақсартатын сауығу жаттығуларын жасамайтын жалқау болсаңыз, онда осыдан тағы да запа шегесіз.

Егер де таиғат заңдылығымен жүрсеңіз, сізде ешуақытта  аурудың қорқынышы болмайды. Табиғат  заңдылығымен өмір сүріңіз, сонда сыңғырлаған  денсаулықпен марапатталасыз

31. Сөзге  қалудың қорқынышы

Шешен де өткен не бұлбұл,

Көсем де өткен не дүлдүл.

Сөз мәнісін білсеңіз,

Ақыл  – мизан, өлшеу қыл.

Егер  қисық көрінсе,

Мейлің  таста, мейлің күл.

Егер  түзу көрінсе,

Ойлап-ойлап, құлаққа іл.

Ақымақ  көп, ақылды аз,

Деме  көптің сөзі пұл.         Абай

– Ойлау  жүйеңіз төмендеген кезде, сіз өте  сезімтал боласыз. Сізге елдің бәрі қарап, өзіңізді өсектеп жатқанын сезесіз. Осы қорқыныштан құтылу үшін, біріншіден, – көптеген адамдардың көре алмайтынын түсінуіңіз, білуіңіз шарт. Олар өздерінің  әлсіздіктерін бүркелемеу үшін –  үнемі біреуді сыртынан сөйлеулері, сынап-мінеулері керек. Осындай көре алмаушылық – өсек. Бірақ айтады ғой: «Жақсының артынан сөз ереді, жаманның артынан шөп ереді».

Есіңізде  болсын, не істесең де, ел түгілі туысыңа  да жақпайсың, бәріне бірдей жақсы көріне алмайсың.

Даналықпен  әрі ақылмен өмір сүре, өзіңізді сөгіп сынайтындардың сөзін қаперіңізге  алмаңыз. Жаратушымен және табиғатпен оңашада болыңыз. Неліктен кейбір ақылы  алжасқандардың сөзі маған әсер етуі керек? Мен ақылдық, тәндік және рухани жоғары деңгейде өмір сүремін. Өсек пен  қаңқу сөздерге толықтай жабықпын.

32. Сүйіспеншілік  пен махаббатты жоғалту қорқынышы

Жарқ  етпес қара көңілім не қылса да,

Аспанда ай менен күн шағылса да,

Дүниеде, сірә, сендей маған жар жоқ,