Балалардың сүйікті жыршысы

Қазақ поэзиясының табыскер талаптылары - осылар.

Мұхтар Әуезов

 

…Сіздің жалпы поэзияңыздан аңғарылатыны: онда халықтың ізгілігіне суарылған жалынды қуат-күш бар. Сіз халықтың тарихын, тілін де,нақыл сөздерін   де жақсы білесіз, дәріптеп жинайсыз, зейініңізге тұтасыз. Мұндай заттың кездейсоқ еместігі әркімге мәлім.

Сіз әлі арыны басылмаған шабыстағы ақынсыз. Бергендеріңізге  ризашылық білдіріп, келешегіңізге әлі де көп-көп үміт артамыз. Сіз ақырғы сөзіңізді әлі айтқан жоқсыз. Оны өзіңіз де орынды айтқан секілдісіз:

Ең жақсы өлеңімді,

Мен әлі жазған жоқпын…

Іздеймін керегімді,

Ішінде маздап оттың.

(Ілияс Омаровтың  М.Әлімбаевқа жазған хатынан 21 қаңтар, 1973 ж.)

…Нақтылық, ойлылық, жинақылық - Мұзафар өлеңдерінің ең басты  қасиеттерінің бірі.

Мұзафар - біздің із-өкшемізді  басып келе жатқандардың ішіндегі ең бір ірі ақын. Оның өзіндік беті бар, қолтаңбасы бар. Әрбір өлеңін жарыққа  шығарарда әрбір сөзі үшін күресетін, өзіне-өзі сыншылық жасайтын сарабдал ақын.

Лирик ақын Мұзафар Әлімбаев өлеңдерінен заманның эпикалық зор  тынысы, мол құлашы сезіледі.

Сырбай Мәуленов

 

Мұзафар Әлімбаев - шынтуайтқа келсек, нағыз ғылымның адамы. Оның ғылымға тән таланты, миының зеректігі, асқан төзімділігі мен мүлде ерінбейтін еңбекқорлығы, уақытының көбін қағаз арасында, кітап ішінде өткізуі - бәрі де оның ғалымдық қасиетін айтып тұрған жоқ па?”

Ғафу Қайырбеков

 

Поэзияны, жалпы әдебиетті  Мұзафардай бағалап, оны құдіреттің құдіреті деп ұғынатын адамды, ақынды қаламдас ағалардың арасынан мен әлі кездестіре қойғаным жоқ. Өз әріптестерінің шығармашылығын Мұзафардай қадағалап, қоймай, қомағайлана зерттеп отыратын ағайынды да әлі кездестірген емен.

Мұқағали  Мақатаев

 

Әдебиеттер  тізімі

 

 

Алтын сандық: Ел аузынан  жиналып “Балдырған” журналында жарияланған ертегілер, мысалдар, аңыздар/ Құраст. М.Әлімбаев, К.Толыбаев.- Алматы: Мектеп, 1984.-

184 б.

 

Әлімбаев М. Ақсерек  те көксерек: Тақпақтар, дастандар, ән-өлеңдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар.-Алматы: Жалын,1977.-191 б.

 

Әлімбаев М. Аспандағы  әпке: Өлеңдер, ертегілер, жұмбақтар,жаңылтпаштар.-Алматы:Жалын,1982.-136 б.сур.

 

Әлімбаев М. Балдәурен, шіркін, балалық: Өлеңдер, әндер, аңыздар, ертегілер, дастандар.-Алматы: Жазушы, 1973.-376 б.

 

Әлімбаев М. Балдырғанның базарлығы. Мектеп пен балабақша  сахнасына және сабақтан тыс оқуға  лайықталған өлеңдер, әзіл-оспақ, жаңылтпаштар, жұмбақтар, әңгімелер.-Алматы: Қайнар,1977.- 156 бет,сур.

 

Әлімбаев М. Биікке, биікке: Балаларға арналған өлеңдер.-Алматы:ҚКӘБ,1955.-75 б.

 

Әлімбаев М. Жауқазын: Дастандар мен өлеңдер.-Алматы:ҚКӘБ, 1959.-100 б.

 

Әлімбаев М. Жолдар-жылдар: Өлеңдер. - Алматы: Қазмемкөркеммәдеббас, 1964.-184 б.

 

Әлімбаев М. Жүрек лүпілі: Өлеңдер мен поэма.- Алматы: Жазушы, 1967.-135 б.

 

Әлімбаев М. Екі тақтай - бір көпір: Өлеңдер, тақпақтар, жұмбақтар, жаңылтпаштар, ертектер.- Алматы: Балауса, 1992. –102 б.

 

Әлімбаев М. Көңіл күнделігінен: Эссе, зерттеулер.-Алматы: Жалын, 1980.-239 бет:портр,

 

Әлімбаев М. Көңіл күні. Таңдамалы.- Алматы: Жазушы,1971.-199 б.

Әлімбаев М. Көргендерім  көңілде: Деректі эссе, очерктер.-Алматы: Қайнар,1992.-344 б.

 

Әлімбаев М. Қалам қайраты: Эсселер, сын мақалалар.-Алматы: Жазушы, 1976.-223 б.

 

Әлімбаев М. Қоянның  құлағы неге ұзын?: Өлеңдер, дастан, аңыздар, мысалдар, жұмбақтар, жаңылтпаштар.-Алматы:Балауса, 1996.-176 б.

 

Әлімбаев М. Құрбыма: Өлеңдер.-Алматы Қазмемкөркәдеббаспасы, 1954.-43 б.

 

Әлімбаев М. Менің Қазақстаным: Поэма.- Алматы: Қазмемкөркемәдеббас, 1960.-104 б.

 

Әлімбаев М. Менің ойыншығым.- Алматы: ҚКӘБ, 1953.-

8 б.

 

Әлімбаев М. Өмір. Өнер. Өнерпаз: Эссе, естеліктер, ой-толғамдар.- Алматы:Өнер, 1990. - 459 б.

 

Әлімбаев М. Өрнекті  сөз - ортақ қазына. - Алматы: Қазақстан, 1967.-167 б.

 

Әлімбаев М. Өскеніңді  ел көрсін: Өлеңдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар.- Алматы: Мектеп, 1989.-78 б.

 

Әлімбаев М. Өшпес от. Дастан мен өлеңдер. - Алматы: Жазушы, 1969.-112 б.

 

Әлімбаев М. Сен дегенде: Өлеңдер, балладалар, мысалдар. -  Алматы:Жазушы,1979.- 223 б.

 

Әлімбаев М. Сүймеген жүрек семеді: Өлеңдер, балладалар, нақылдар. - Алматы:Жазушы,1982.-  228 бет

 

Әлімбаев М. Таңдамалы: 2 томдық.- Алматы: Жазушы.-

367 б.

Т.1 Өлеңдер.1983.-384 бет. Портр.; 21 см

Т.2 Дастандар. Балладалар. Аңыз-ертегілер

 

Әлімбаев М. Тәрбие туралы әңгімелер. - Алматы, Қазақстан, 1972.-123 б.

 

Әлімбаев М. Толқыннан  толқын туады: Қазақ әдебиеті қайраткерлері  шығармашылығына арналған зерттеулер, эссе, естеліктер.-Алматы: Қазақ университеті, 1992.-245 б.

 

Әлімбаев М. Ту тіккен: Поэма мен өлеңдер.- Алматы: Жазушы,1974.-154 б.

 

Әлімбаев М. Халық - ғажап  тәлімгер- Алматы: Рауан, 1994.-144 б.

Әлімбаев М. Хас батыр  Қасым Қайсенов.-Алматы: Білім қоғамы, 1981.-40 б.

 

Әлімбаев М. Шығармалар жинағы: Екі томдық.- Алматы: Санат,1997.- 624бет: портр

Т.1: Лирика: Дастандар: Аңыздар

Т.2: Лирика: Аңыздар:Балладалар:Өлеңдер

 

****

 

Әлімбаев М. Өмірім-өлеңім // Сөзстан: Әдеби портрет, мақала.- Алматы: Жалын, 1983.- Б.45

 

Ахметов Ш. Мұзафар Әлімбаев.- Кітапта: Ахметов Ш. Қазақ Совет  балалар әдебиеті: Жоғары оқу орындары мен педучилище студенттеріне арналған оқу құралы.–Алматы: Мектеп, 1976.- Б.210-215

 

Сарбалаев Б. Бүлдіршін  күнмен бір күлсін: [Балалар ақыны  М.Әлімбаев туралы] // Сарбалаев Б. Өткірдің жүзі.-Алматы: Жазушы, 1992.- Б. 176-188

 

Мәуленов С. Талғам таразысы: [Ақын М.Әлімбаев туралы] // Мәуленов С. Сыр мен жыр.- Алматы: Жалын, 1991.- Б. 221-230

****

 

Әбілев Д. Өлең сөз  патшасының жауынгері // Қазақ әдебиеті.- 1993.- 29 қазан.- Б.3

Әлімбай М. Айтары барды  аузынан қақпас болар: [Жазушымен  сұхбат. Әңг. Н.Жұмаханұлы] // Қазақ әдебиеті.-2001.- 23 наурыз.- 7 б.

 

Балта Ә. Мұзарт шыңдай Мұзаға: [Қазақстанның халық жазушысы, ақын М.Әлімбай 75 жаста] // Ұлан.- 1998.-27 қазан.-Б.2

 

Бәткеева Б. Бақытым  алдан келер кешікпесін: [Ақын М.Әлімбаевтың  лирикасындағы елдік рух туралы] // Қазақ тілі мен әдебиеті.- 1997.-№ 1-2.- Б.94-100

 

Достықтың төл перзенті - ұлы жеңіс!: [Майдангер, сөз өнерінің майталман ұстазы, қазақтың біртуар  перзенті Мұзафар Әлімбаймен әңгіме] // Жас алаш.- 1999.- 8 мамыр.- Б. 3

 

Жыр шашу: Ақын Мұзафар  Әлімбаев туралы // Ұлан.-1993.-25 мамыр.- Б.8

 

Қабдолов З. Аға буынның  өкілі: [Жазушы М.Әлімбай туралы] // Заман  Қазақстан.-1999.-16 маусым.-Б.9

 

Қашқынов Ж. Балажанды  жыршы // Жас алаш.-1993.-30 қазан.- Б.3

 

Қыдырбеков Ғ. Сарабдал сөз сардары. - Егем. Қазақстан.-1993.-29 қазан.- Б.5

 

Марқасқа Мұзағаң: [Ақын М.Әлімбаев 70 жаста] // Алматы ақшамы.-1993.-27 қазан.- Б.3 

 

Молдағалиев Т. Қаламы қолынан  түспейтін ақын // Қазақ әдебиеті.-1993.-29 қазан.- Б.2

 

Мырзалиев Қ., Бөкен А. Бойға қуат, ойға - суат // Егем. Қазақстан. -1993.- 29 қазан.- Б. 4

 

Негимов С. Алуан қырлы  өнерпаз // Жас алаш.-1993.-30 қазан.- Б. 4

 

Өмір деген кеңістікте осынау, ұшқан құспыз біз де көкте  шырылдап…: Ақын, аудармашы, зерттеуші  М.Әлімбаев 70 жаста // Халық кеңесі.-1993.- 30 қыркүйек.- Б. 6

 

Садыр Б. Мұзағаң асқан Мұзарттар: [Қазақстанның халық жазушысы, Қаз. Мемл. Сыйлығының лауреаты, көрнекті ақын М.Әлімбаев туралы] // Егем. Қазақстан.-1998.-7 қараша.- Б.4

 

Серғазы Г. Ақындар уайымнан арылмайды: [Қазақстан халық жазушысы Мұзафар Әлімбай 75 жаста] // Алматы ақшамы.-1998.-30 қазан.- Б. 6

 

Тәуірбай Қ. Сөз серкесі: [М.Әлімбай туралы] // Айгөлек.-2002.-№ 2.- Б.8

****

Жетпіске келді Мұзата:  1-4 класс оқушыларына арналған әңгіме / ҚМРБК, Құраст. Оралғазина А.  - Алматы, 1993.- 10 б.

 

 Мұзафар Әлімбаев: Методикалық нұсқау хат: / ҚМБРК, Базарбаева М. -Алматы,1977.-10 б.

 

Мұзафар Әлімбаев: Методикалық  ұсыныс /ҚМРБК, Құраст. Исабаев Б. -Алматы, 1983.-10 б.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

МАЗМҰНЫ

 

 

 

1.	Кіріспе орнына	3
2.	Сексенге келді Мұзата:  Ертеңгілік	6
3.	Аңыз бенен ертегі еліктіре ертеді: Әдеби ойын	20
4.	Ойлы жыр, орамды тіл: Әдеби саяхат	24
5.	Поэзия патшалығында: Поэзия кеші	31
6.	Балдәурен, шіркін балалық: Ойын	42
7.	М.Әлімбаевтың әндері бойынша өткізілетін ән-кеші	48
8.	Ойындар	49
9.	Театрландырылған қойылымдар	51
10.	М.Әлімбаев туралы қанатты  сөздер	54
11.	Әдебиеттер тізімі	56

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Құрастырған: Мұқашева Ш.Б.

Редакторы: Байжұманова  А.М.

Шығаруға жауапты: Раева С. Қ.

 

Қазақстанның  С. Бегалин атындағы мемлекеттік республикалық балалар кітапханасының ротопринтінде басылған

 

Тапсырыс №     Таралымы    дана                 Көлемі       

«    » ----------------          2003 жылы басуға берілді