Автор: Пользователь скрыл имя, 15 Февраля 2013 в 12:37, дипломная работа
Несиелік механизмнің қызмет етуін түбегейлі жақсартудың басты міндеттері несиені және банктерді басқарудың экономикалық әдістерін дәлелдеуді тәжіриебеде пайдалануды бірінші қатарға шығарады. Бұл ақша айналымы және халық шаруашылығына тиімсіз және дәлелсіз несиелік салымдарды салудан, олардың құрылымының өзгеруінен, несиелердің уақытына және толық қайтарылуын қамтамасыз етілуін сақтайды. Ал ол өз алдына материалдық және ақшалай ресурстарды пайдалану тиімділігін жоғарлатады. Несиенің нақты көлемі туралы сұрақ түбегейлі зерттелген. Оны тек сандық жағынан нақты анықталған көлем деп ұғынуға болмайды. Теориялық жағынан бастысы өзгермелі жағдайда несиелендірудің қажеттілігі мен мүмкіндігін қалыптастыру факторларын анықтау болып табылады.
КІРІСПЕ………………………………………………………...............................3
1 КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ НЕСИЕЛІК ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ ҚАРЫЗАЛУШЫЛАРҒА ҚЫЗМЕТ ЕТУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ.........................6
1.1 Несиелік жүйе және оның элементтері…………...........................................6
1.2 Несиелеуді ұйымдастыру принциптері………............................................12
1.3 Несиелік портфельді басқару.........................................................................27
2 КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДЕГІ ҚАРЫЗАЛУШЫНЫҢ НЕСИЕЛІК ҚАБІЛЕТІН БАҒАЛАУ («Казкомерцбанк» АҚ-ның мысалында)............................................................................................................30
2.1. Заңды тұлғаның несиелік қабілетін бағалау….........................…………...30
2.2. Жеке тұлғаның төлем қабілетін бағалау……............…........................…..46
2.3 Несиелік тәуекелді басқару және банктің несиелік портфелінің сапасын
бағалау ……...……………................................................................................…53
3 КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДЕГІ НЕСИЕЛЕНДІРУ ПРОЦЕСІН ҰЙЫМДАСТЫРУДАҒЫ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ......................................................................................66
3.1. Несиелік қабілетті және тәуекелді бағалаудың шетелдік тәжірибесін
енгізу бағыттары ...................................................................................................66
ҚОРЫТЫНДЫ…………………………………...................................................75
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...........................................................78
ҚОСЫМШАЛАР...................................................................................................80
4. Мақыш С.Б. Коммерциядық банктер операциялары.-Алматы,2002. Б.294
14. Мақыш С.Б. Жобалық несиелеудің ерекшеліктері // ҚазҰУ хабаршысы. Экономикалық серия. -2002. -№6.- Б.4
15. "Казкоммерцбанк" АҚ банкінің 2004-2006жж, қаржылық есебі// Егеменді Қазақстан,-2006.-№38 .-Б. 4-6
16. Сатубалдин М.С Международный опыт страхования банковских рисков// Банки Казахстана.- 2005.-№2.- С. 30-33
17. Морозова Т.Ю. Подходы к оценке системы управления рисками в банках // Банки Казахстана.- 2006.- №1.-С.25-28
18. Алибекова Г.Ж. Роль иностранных банков в банковской системе // Банки Казахстана.- 2006.-№3.-С. 36-38
19. Сапарбаев А.Д. Системный анализ социально-экономического развития республики. - Алматы: НИЦ. «Ғылым», 2006. - С.168
20. Байгарина А.Т. О кредитовании населения в республике // Банки Казахстана- 2005.- № 5.- С.41-43
Қосымша А
Кесте 9 Қарыз алушының несиелік қабілетін бағалау көрсеткіштері [17,64].
Көрсеткіштер аттары |
Есептеу алгоритмі | |
1 |
Ағымдағы өтімділік коэффициенті |
Ағымдағы активтер/ағымдағы міндеттеме |
2 |
Мерзімді өтімділік коэффициенті |
Ағымдағы активтер — запастар/ағымдағы міндеттеме |
3 |
Активтер рентабельдігі |
Пайда/кәсіпорын активтері |
4 |
Рентабельділік сауда |
Өнімді сатудан түскен пайда/өнімді сатудан түскен түсім |
5 |
Негізгі құралдармен басқа айналымнан тыс активтер рентабельдігі |
Пайда/негізгі құралдар + айналымнан тыс активтер |
6 |
Меншікті калитал |
Пайда/меншікті капитал |
7 |
Ұзақ мерзімді міндеттеме рентабельдігі |
Пайда/ұзақ мерзімді несие және займдар |
8 |
Қаржы тұтқасы коэффициенті |
Заемдық қаражттар/меншікті қаражаттар |
9 |
Тіркемелі активтерді өтеу коэффициенті |
Тіркемелі активтер (ғимараттар және кұрылғылар — амортизация) / камтамасыз етілген несиелер |
10 |
Қарызға қызмет ету коэффициенті |
Пайда /қарыз бойынша шығындар |
11 |
Қор қайтарымы |
Жалпы пайда- түсім/активтер |
Қосымша Ә
Кесте 10 Кәсіпорын ресурстары мен операцияларын басқарудағы тиімділік [16,66].
Қаржылық көрсеткіштер |
Есептеме |
Анықтамасы |
Көрсеткіштерге түсініктеме |
"Ағымдағы өтімділік" коэффициенті |
Ағымдағы активтер- ағымдағы міндеттемелер |
Қысқа мерзімді міндеттемелерді өтеу үшін қажет айналым қаражаттары |
Дебиторлық борыштың запастардың сапасын ескеру қажет |
"Жағымсыз бағалау" коэффициенттері |
(ақша қаражаттары+тез
өтімді құнды қағаздар +дебиторлық
борыш)/қысқа мерзімді |
Қысқа мерзімді міндеттемелерді өтеу үшін бар айналым капиталының нақты шамасы |
Дәл жоғарыда айтылғандай бірақ мұнда құнды қағаздар сапасында ескеру қажет |
Қосымша Б
Кесте 11 Несиенің қажетті соммасы мен қаржылық тенденцияны бағалау [16,75].
Қаржылық көрсеткіштер |
Есептеме |
Анықтамасы |
Көрсеткіштерге түсініктеме |
Тауарлы-материалдық запастардың айналымдылық коэффициенті |
Өткізілген өнімнің өзіндік құны/ тауарлы-материалды запастар |
Бұл көрсеткіш жоғары болған сайын компания өнімі тауарлы-материалдық запастардың құрамында аз уақыт болады. Яғни, компания осы запастарға салған қаржыдан алатын табысы жоғарлайды. |
Бұл коэффициенттің көмегімен тауарлы-материалдық запастарды басқарудың тиімділігі бағаланады. |
Дебиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті |
Өткізу көлемі/дебиторлық борыш |
Айналымдылық жоғары болған сайын компанияға тиімді болады. |
Дебиторлық борыштың төмен деңгейі ақша ағымдарына әсерін тигізуі мүмкін |
Қосымша В
Кесте 12 Несиенің қажетті соммасы мен қаржылық тенденцияны бағалау [17,42].
Қаржылық көрсеткіштер |
Есептеме |
Анықтамасы |
Көрсеткіштерге түсініктеме |
Тауарлы-материалдық запастардың айналымдылық коэффициенті |
Өткізілген өнімнің өзіндік құны/ тауарлы-материалды запастар |
Бұл көрсеткіш жоғары болған сайын компания өнімі тауарлы-материалдық запастардың құрамында аз уақыт болады. Яғни, компания осы запастарға салған қаржыдан алатын табысы жоғарлайды. |
Бұл коэффициенттің көмегімен тауарлы-материалдық запастарды басқарудың тиімділігі бағаланады. |
Дебиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті |
Өткізу көлемі/дебиторлық борыш |
Айналымдылық жоғары болған сайын компанияға тиімді болады. |
Дебиторлық борыштың төмен деңгейі ақша ағымдарына әсерін тигізуі мүмкін |
Қосымша Г
Кесте 13 Пайда мен шығындар туралы есеп [14,58].
Қаржылық көрсеткіштер |
Есептеме |
Анықтамасы |
Көрсеткіштерге түсініктеме |
«Борыштық жүктеменің» коэффициенті |
Міндеттемелердің жалпы құны/ активтердің жалпы құны |
Активтерді сытқы |
Бұл көрсеткіш төмен болған сайын кредиторлардың шығындардан сақтатану деңгейі жоғары |
«Меншік иесінің квота» коэффициенті |
ұзақ мерзімді міндеттемелер/ жеке капитал |
Жеке капиталдың әр бірлігіне келетін сыртқы қаржыландыру бірлігінің өлшемі |
Фирманың жаңа борыштар жасау мүмкіндігін білдіреді; Жоғары қатынасы жоғары тәуекелділікті білдіреді; |
Проценттік өтеу |
Салықтар мен проценттер төлегенге дейінгі пайда/ проценттерді төлеуге кететін шығындар |
Проценттердің төлеу
бойынша жылдық міндемелердің әсерінен
компанияның табыстары |
Бұл есептеме жылдық келісім бойынша жалға берген активтерді санамай есептеледі. |
Қосымша Д
Кесте 14 "Казкоммерцбанк" АҚ -ның түтыну несиесінің түрлері мен шарттары [15,6].
№ |
Несиелеу шарттары |
Тұтыну несиенің түрлері | ||
Автомобиль несиесі |
Ұзақ мерзімді тауарлар сатып алу несиесі | |||
жаңа |
Ескі (пайдаланылған) | |||
1 |
Несие мөлшері |
Автомобиль құнының 80% дейін |
Автомобильді бағалау құнының 80%-на дейін |
10000 АҚШ долларына дейін (немесе эквивалент 500000 АҚШ долларына дейін (егер қамтамасыз ету заты- жылжымайтын мүлік болса) |
2 |
Бастапқа жарна |
Автотомобиль құнынан- 20% |
3 жылға дейін жүрген шетел көлігін сатып алуда 20%; 3 жылдан 5 жылға дейін жүрілген шетел көлігін сатып алуда 30%; 5 жылдан 10 жылға дейін жүрілген шетл көлігін сатып алуда 50%; 3 жылға дейін жүрілген
ТМД елдерінің автокөлігін 3 жылдан 5 жылға дейін
жүрілген ТМД елдерінің |
20% |
14 кестенің жалғасы
3 |
Несие мерзімі |
Шетелдік автокөлік үшін 5 жылға дейін; ТМД елдерінің автокөлігі үшін 3 жылға дейін; |
3 жылға дейін |
2 жылға дейін |
4 |
Несие валютасы |
АҚШ доллары немесе теңге |
АҚШ доллары немесе теңге |
АҚШ доллары немесе теңге |
5 |
Несие үшін төлем |
Айына: 1,5% (АҚШ долларында) және 1,7% (теңгеде) |
Айына: 1,5% (АҚШ долларында) және 1,7% (теңгеде) |
Айына: 1,5% (АҚШ долларында) және 1,7% (теңгеде) |
6 |
Қамтамасыз ету түрі |
Сатып алынатын автомобиль |
Егер шетел автокөлігінің жүрілген уақыты 10 жылдан ТМД-кі 5 жылдан аспаса, сол авьомобильді |
Сатып алынатын тауар немесе тұрғын үй |