Шағын және орта бизнестің теориялық негіздері

Касса бөлімі. Кассалық операциялар (қабылдау, қайта есептеу, ауыстыру, буып түйю және банкноталар мен монеталарды сақтау) екінші деңгейлі банктер және ҚР бөлек түрлі банктің операциялардың іске асырушы мекемелердің кассалық операцияларды жүргізу ережелеріне сәйкес. Ұлттық Банктің 2001 жылы 3 наурыздан бергі №58 ережелері, сонымен қатар банктің ішкі ережелеріне сәйкес іске асырылады. Қолма-қол ақшалардағы операциялар кассалық операциялар бөлімінің операциялардың сағаттарына сәйкес іске асырылады. Қолма-қол ақшаларды қабылдау кіріс кассалық құжаттарға негізделе өңделеді: заңды және жеке тұлғалардың шотына жарналар, кәсіпкерлік қызметті іске асыруға, ал қалған басқа келіп түскен соммалар кіріс кассалық ордеріне негізделе іске асырылады.

Банк кассасынан ақшаларды  беру шығыс кассалық құжаттармен  өңделеді: ақшалай чектермен және белгіленген шығыс кассалық ордерінің  формаларымен  «Еуразиялық банк»  АҚ-ның клиентінің шотын қабылдаған ақша соммаларымен және олардың қабылдап болғанға дейінгі соммаларымен несиелейді.

Құқықтық бөлім. Құқықтық бөлім «Еуразиялық банк»  АҚ-ның қызметін ҚР Конституциясымен және заңдарымен, Қазақстан Республикасы жасасқан халықаралық шарттарымен, сондай-ақ өз қызметіне жатқызылған мәселелер бойынша ҚР заң құжаттары мен Президентінің заңдары негізінде және оларды орындау үшін шығарылатын Ұлттық Банктің қалыптық құқықтық құжаттарымен және де «Еуразиялық банк»  АҚ-ның жүргізілетін барлық операцияларды ҚР банктік заңдылықтар негізінде реттеп отырады.

Ақпараттық технологиялар  бөлімі. Ақпараттық технологиялар бөлімі елдің, шаруашылықтың, әр түрлі соммалардың, кәсіпорындардың экономикалық жағдайлары туралы керекті деректермен қамтамасыз етеді.

Қауіпсіздік қызметі. Қауіпсіздік қызметі «Еуразиялық банк»  АҚ-ның қауіпсіздігі қамтамасыз етеді. Қауіпсіздік қызметі банктің және ондағы қызметкерлердің электр тогының қауіпті әсерінен қопарылғыш заттардан, өрт қауіпімен залалсыздандырады. Сонымен қатар банктің салым иелері мен кредиторлар мүддесін қорғауға және де қазіргі жағдайда террористік актілерден банктің мүддесін қорғауға, төтенше жағдайлардың болуынан банкті қауіпсіздік қызметі қамтамасыз етеді.

Басқару қызметінің негізгі  бағыттарын көрсететін 3 негізгі бөлімше  бар:

Банктің коммерциялық қызметінің негіздерін өңдеу және жетілдіруді  басқару бөлімшесі. Ол келесі қызметтерді  атқарады:

- банкті басқаруда нақты  мақсаттарды анықтау үшін банктің  іскерлік саясатының актілерін  жасау;          

-  банк балансын дайындау ;

-  банктің несиелік потенциалын анықтау;

-  банктің жұмыс нәтижелері бойынша жалпы есепберуді әзірлеу;

-  банк қызметін жүзеге асыру бойынша негізгі бағыттарды анықтау.

Банк қызметінің шаруашылық есеп айырысуларын ұйымдастыру бөлімі:

-  банктің шығындары мен кірістерінің жағдайын анықтау;

-  банктің кірістері мен шығындарын болжау;

-  жоспарланғанымен салыстыра отырып банктің іс жүзіндегі кірістерімен шығындарын талдау;

- банк жұмысының рентабельділігін талдау және оны жоғарылату перспективалары.

Банк өтімділігін басқару  бөлімі – банктің ағымдағы және келешектегі өтімділігін  анықтау  бойынша сұрақтардың көлемін  шешеді:

-  банктің баланс өтімділігінің көрсеткіштерін есептеуді жүргізеді;

-  банктің күнделікті өтімділігін бақылайды;

-  банктің өтімділігіне әсер ететін факторлардың жиынтығын талдайды.

Несиелік басқару –  банктің активті операцияларын  жүзеге асырудағы орталық жүйе болып  табылады. Несиелік операцияларды жалпы  ұйымдастыру бөлімі:

-  нақты экономикалық жағдайға байланысты банктің жалпы саясатын және оны жүзеге асыру тәртібін анықтайды;

-  несиелеу мен қаржыландырудың ұзақ және қысқа мерзімді әдістемесін, клиенттердің несие қабілеттілігін айқындау әдістемесін жасайды;

- несиелік тәуекелділіктерді қайырып,банктің несие операцияларын сақтандыру механизмін анықтайды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сурет 4. «Еуразиялық банк» АҚ-ның басқару құрылымы

 

Банк – бұл ақшалай  қаражатты тарту үшін және оларды өз атынан мерзімінде қайтару, төлеу  шартымен орналастыру үшін құрылатын  ұйым.

Банктің негізгі қызметі  – банктік қызметтерді көрсету. Банктік қызмет нарығында 13 жыл ішінде Еуразиялық Банк өзін халыққа кеңінен  қызмет көрсететін тұрақты, сенімді  банк ретінде көрсетті.

«Еуразиялық Банк» келесі қызмет түрлерін көрсетеді:

- несиелеу;

- депозиттер;

- ақша аударымдары;

Банктің негізгі қызметі  болып несиелеу есептеледі. Несиелік операцияларды несиелеу бөлімі атқарады. Несиелеу бөлімі несие операциялар  түріне байланысты секторларға бөлінеді:

- тұтынушылық несие бөлімі;

- ЕҚДБ бағдарламасы бойынша несиелеу бөлімі;

-  депозит бөлімі;

- шағын және орта бизнесті несиелендіру бөлімі.

Тұтынушылық несие бөлімі. Несиелердің барлық түрлері жылжымайтын  мүлік кепілімен беріледі және мақсаттық  пайдалануға ғана беріледі (несие  мақсатсыз пайдаланған жағдайда несие сомасының 25% айыппұл төленеді). ЕҚДБ бағдарламасы бойынша несиелеу секторында несие төлеудің көзі бизнестен  түскен табыс болса, бұл бөлімде  отбасының табысы қарастырылады, оған кәсіпкерлік қызметтен не жалақыдан  түсетін табыс кіреді. Клиенттің  төлеу қабілеті келесі әдіспен есептеледі:

• Отбасының тұтастай табысы есептеледі;
• Отбасының тұтастай табысынан отбасыға кететін шығындар алып тасталынады (минималды тұтыну қоржынынан);

Алынған мәліметтер негізінде  клиенттің төлеу қабілеттігі  және төлей алатын несиенің максималды мөлшері есептелінеді. Егер сұранып  жатқан сомма одан аз болса не максималды несие мөлшеріне тең болса, оның өтініші қарастырылады, ал асып кетсе, клиентке несиенің максималды мөлшерінде несие алу ұсынылады.

     Банктің негізгі  тағайындауы – ақшалай қаражатты  несие берушіден қарыз алушыға,  сатушыдан сатып алушыға ауыстырудағы  делдалдық.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кесте 2.

«Еразиялық банк»  АҚ-ның КОБ несиелеу шарттары

«Авансті овердрафт» бағдарламасы

Дәреже :	Микро, Кіші, орта, корпоративті бизнес
Қарыз валютасы:	теңге, евро, АҚШ доллары
Қарыз мәні:	Айналым амалдарында қысқа  мерзімді қажеттіліктерді жабуға
Қарыздың максимал сомасы:	Орташа айлық несиелік айналымнан 20 - дан 50% - ға дейін
Қойылым % :	$ - 19% - дан, теңге - 21% - дан  (APR* – жылдық 22,28%– дан)
Несие мерзімі:	Күнтізбелік ай шеңберінде 30 күнге дейін, несие желісі – 1 жылға  дейін
Ерекше шарттар:	Банктерде несие айналымдарының болуы

 

 

 

Кесте 3.

«Ақша кепілі» бағдарламасы 

Дәреже :	Кіші, орта, корпоративті бизнес
Қарыз валютасы:	теңге, евро, АҚШ доллары
Қарыз мәні:	Кепілдік астына/шоттағы  ақшаны салу (депозитте) арқылы коммерциялық мақсаттарға қарыз алу
Қарыздың максимал сомасы:	Депозиттегі ақша мөлшерінен 90%, кепілзат ақша мөлшерінен 95%
Қойылым % :	Депозит бойынша қойылым (шоттағы ақшалармен) + 2,5-4% (APR* – жылдық 2,94%– дан)
Несие мерзімі:	Шотта/депозитте ақша орналастыру  мерзіміне
Ерекше шарттар:	Банк шотында ақшаның  болуы

 

 

 

 

 

 

 

Кесте 4.

Бизнес-айналым  бағдарламасы

Дәреже :	Кіші, орта, корпоративті бизнес
Қарыз валютасы:	теңге, евро, АҚШ доллары
Қарыз мәні:	Айналым капиталын толтыруға, қайта қаржыландыруға
Қарыздың максимал сомасы:	5 млн$ (эквивалент)
Қойылым % :	Жылдық 20% – дан (APR* – жылдық 23,21% – дан)
Несие мерзімі:	1,5 жылға дейін
Ерекше шарттар:	12 ай аралығында үзіліссіз  тұрақты бизнес

 

Кесте 5.

Бизнес-инвест бағдарламасы

Дәреже :	Кіші, орта, корпоративті бизнес
Қарыз валютасы:	теңге, евро, АҚШ доллары
Қарыз мәні:	Салымдарға, негізгі амалдарға, қайта қаржыландыруға рефинансирование
Қарыздың максимал сомасы:	5 млн$ (эквивалент)
Қойылым % :	Жылдық 20% – дан (APR* – жылдық 22,44%– дан)
Несие мерзімі:	7 жылға дейін
Ерекше шарттар:	12 ай аралығында үзіліссіз  тұрақты бизнес

 

Кесте 6.

Бизнес-демалыстар-3 бағдарламасы

Дәреже	Кіші, орта, корпоративті бизнес
Қарыз валютасы:	теңге, евро, АҚШ доллары
Қарыз мәні:	Кез келген бизнес мақсаттарға, қайта қаржыландыруға
Қарыздың максимал сомасы:	1 млн$ (эквивалент)
Қойылым % :	Жылдық 22% – дан (APR* – жылдық 29,69% – дан)
Несие мерзімі:	7 жылға дейін
Ерекше шарттар:	12 ай аралығында үзіліссіз  тұрақты бизнес, кепілзат ақша  түрінде қамтамасыздандыру

 

 

  Кесте 7.

 «Еуразиялық стандарт» бағдарламасы

Дәреже	Кіші, орта, корпоративті бизнес
Қарыз валютасы:	теңге, евро, АҚШ доллары
Қарыз мәні:	Бизнес мақсаттарға беріледі
Қарыздың максимал сомасы:	3 млн $ (эквивалент)
Қойылым % :	$ - 19%- дан, теңге - 21% - дан  (APR* – жылдық 21,23%- дан)
Несие мерзімі:	7 жылға дейін
Ерекше шарттар:	12 ай аралығында үзіліссіз  тұрақты бизнес

 

 

Кесте 8.

«ФРМП-3» несие желісі

Дәреже	микро, кіші, орта бизнес
Қарыз валютасы:	теңге
Қарыз мәні:	Айналым капиталын толықтыруға, салымдарға, қайта қаржыландыруға
Қарыздың максимал сомасы:	750 млн. теңге
Қойылым % :	11%– дан (APR* – жылдық 12,5% аспайтын)
Несие мерзімі:	7 жылға дейін
Ерекше шарттар:	12 ай аралығында үзіліссіз  тұрақты бизнес

 

 

Кесте 9.

«ФРМП-2 несие желісі»  бағдарламасы

Дәреже	Кіші, орта, корпоративті бизнес
Қарыз валютасы:	теңге, евро, АҚШ доллары
Қарыз мәні:	Бизнес мақсаттарға беріледі
Қарыздың максимал сомасы:	3 млн $ (эквивалент)
Қойылым % :	12,5% (APR* – жылдық 14 % – дан)
Несие мерзімі:	01.07.2015 жылға дейін
Ерекше шарттар:	Тұрақты бизнес, өтінішті беруге дейін 12 айдан (үзіліссіз) кем болмайтын  мерзім аралығында қызмет ететін.