Автор: Пользователь скрыл имя, 02 Мая 2012 в 22:09, дипломная работа
Нарықтық экономика жағдайында өндіріске қаржы жұмсаудың экономикалық тиімділігі бүгінгі күннің өзекті мәселесіне айналып отыр. Негізгі мақсат бүкіл өндіріс бойынша қаржыны ұқыпты және тиімді жұмсай отырып, мол табыс табу болып табылады.
Қазіргі нарықтық қатынас жағдайында мекеме құралдарында ең басты бөлігі болып қаржы ресурстары жатады. Экономикалық дағдарыс жағдайында тұрақты төлем қабілеттілік табыстылықтан да маңызды болып отыр. Сондықтан дипломдық жұмыс тақырыбы ең өзекті мәселелердің бірі болып отыр.
Қоғамда қаржылық талдау біреудің орынсыз тілегінен емес, өмірлік аса қажеттілік салдарынан туындады: салмақ, ұзындық өлшемін және есептеу жүргізбей, шаруашылық субъектісінің мүліктік жағдайы мен оған әсер ететін себептерді білмей, табыс пен шығынды өзара салыстырмай, біріншісінің екіншісінен артық болуына қол жеткізбей шаруашылықты ойдағыдай жүргізу мүмкін емес.
Кіріспе
«Ай-Дан-Ақ құс» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің ұйымдастыру- экономикалық сипаттамасы
Кәсіпорынның даму бағыты мен өндіріс ауқымы
Кәсіпорынды басқарудың ұйымдастырылу құрылымы
Кәсіпорынның қызметін сипаттаушы негізгі экономикалық көрсеткіштер жүйесі
«Ай-Дан-Ақ құс» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің қаржылық жағдайын талдау және бағалау
Кәсіпорынның балансының құрамы мен құрылымын талдау
Кәсіпорын активтерінің қалыптасу көздерін талдау
Кәсіпорынның төлемдік қабілеттілігін бағалау
іпорынның төлемдік қабілетін қалыптастыру және қаржылық даму стратегиясы
Кәсіпорынның төлемдік қабілетін қалыптастыру критериилері есебі
Кәсіпорынның қаржылық даму стратегиясы
Қорытындылар мен ұсыныстар
Пайдаланылғын әдебиеттер
Абсолютті өтімділік коэффициенті ақшалай қаражат, жеңіл өткізілетін құнды қағаздардың пассивтеріне қатынасы ретінде есептеледі . Бұл көпсеткіштің теориялық мәні - жеткілікті деп 0,2-0,5 тен жоғарғы мәні есептеледі.
Сонымен қатар жалпы активтер суммасындағы ақшалай қаржылар мен жеңіл өткізілетін құнды қағаздардың үлес салмағын есептеген де дұрыс.
Қатерлі өтімділік коэффициенті келесі формуламен анықталады:
Кқат өтім =
Мұндағы : ДҚ - дебиторлық қарыз
АҚ- ақша қаражаттары
Абсолютті өтімділік коэффициенті коэффициенті келесі формуламен анықталады:
Кабс.өтім =
Мұндағы: АҚ- ақша қаражаттары
1. Ағымдық өтімділік коэффициенті
2003 жылы Кағ. өтім = 90054 мың теңге /102106 мың теңге = 0,88
2004 жылы Кағ.өтім = 89345 мың теңге /107507 мың теңге = 0,83
2005 жылы Кағ.өтім = 94010 мың теңге /114232 мың теңге = 0,82
Бұл көрсеткіштің деңгейі өзінің нормативтік деңгейінен әлдеқайда төмен (≥2-2,5), яғни талданушы мерзім ішінде 0,88-ден 0,82-ге дейін төмендеу тенденциясына ие болған. Кәсіпорын өзінің ағымдық міндеттемелерін ағымдық активтермен жабу мүмкіндігі жоқтығын, бұдан оның балансының құрылымының тұрақсыздығы жөнінде қорытынды жасаймыз.
2. Қатерлі өтімділік коэффициенті
2003жылы Кқат.өтім =18903+506мың теңге/102106мың теңге = 0,19
2004жылы Кқат.өтім =11215+1060мың теңге/107507мың теңге=0,12
2005жылы Кқат.өтім =9280+1540мың теңге/114232мың теңге= 0,09
Қатерлі өтімділік коэффициенті көрсеткіші талданушы мерзім ішінде қатты төмендеп кеткен, және оның мәнi нормативтік деңгейінен әлдеқайда төмен (≥0,7-0,8), бұдан біз кәсіпорынның төлемдік қабілеттілігі деңгейіне қатер төніп тұр деп қорытындылаймыз.
3. Абсолютті өтімділік коэффициенті
2003 жылы Кабс.өтім = 506 мың теңге / 102106 мың теңге = 0,004
2004 жылы Кабс.өтім = 540 мың теңге /107507 мың теңге = 0,005
2005 жылы Кабс.өтім = 1540 мың теңге /114232 мың теңге =0,013
Абсолютті өтімділік коэффициенті талданушы мерзім ішінде кішкене өскен, бұған себеп – ақшалай қаржының көлемінің өсуі болып отыр. Бірақ оның мәнi нормативтік деңгейінен (0,2-0,5-тен жоғарғы мәні есептеледі) төмен. Бұл көрсеткіштің төмен өтімділік деңгейі - бұл әкімшіліктің еркін іс-әрекетінің болмауы болып табылады. Өтімділіктің төменгі деңгейінің әсері кәсіпорынның өзінің ағымдық қарыздары мен міндеттемелерін төлеуге қабілетсіздігіне әкеліп отыр.
4. Ағымдық активтердегі ақшалай қаражаттардың үлесі
d = ақшалай қаражат
ағымдық активтер
2003 жылы d = 506 мың теңге = 0,005
90054 мың теңге
2004 жылы d = 540 мың теңге = 0,006
89345 мың теңге
2005 жылы d = 1540 мың теңге = 0,016
94010 мың теңге
Ағымдық активтердегі ақшалай қаражаттардың үлесінің талданушы мерзім аяғына қарай өсуі ақшалай қаражат мөлшерінің өсу тенденциясымен түсіндіріледі.
2.3.1. кестеде акционерлік қоғамның өтімділік көрсеткіштеріне талдау жүргізілген. Кесте деректері бойынша талданып отырған мерзім ішінде 2003 – 2005 жылдары ағымдық активтер суммасы 3956 мың теңгеге , оның ішінде тауарлық-материалдық запастар мөлшері 12545 мың теңгеге , ақшалай қаражат 1034 мың теңгеге артып отыр. Ал дебиторлық қарыз - 9623 мың теңгеге кеміген.
Ағымдық пассивтер көлемі 12126 мың теңгеге өскен, кредиторлық қарыз мөлшері де 15601 мың теңгеге өскен.
Енді өтімділік көрсеткіштеріне талдау жасайық. Таза айналым капиталы талданушы үш жыл ішінде де теріс мәнге ие
Кесте 2.3.1.
Кәспіорын балансының өтімділік көрсеткіштерін талдау
Көрсеткіштер
| 2003 жыл | 2004 жыл | Ауытқу 2004/2003 | 2005 жыл | Ауытқу 2005/2004 |
1.Ағымдық активтер
| 90054 | 89345 | -709 | 94010 | +4665 |
1.1.Тауарлық-материалдық запастар, мың теңге | 70645 | 77070 | +6425 | 83190 | +6120 |
1.2.Ақшалай қаражат, мың теңге | 506 | 1060 | +554 | 1540 | +1000 |
1.3.Дебиторлық қарыз, мың теңге | 18903 | 11215 | -7688 | 9280 | -1935 |
2. Ағымдық пассивтер | 102106 | 107507 | +5401 | 114232 | +6725 |
2.1.Қысқа мерзімді несие мен заемдар,мың теңге | 2525 | 4500 | +1975 | 2050 | -2450 |
2.2.Кредиторлық қарыз, мың теңге | 99581 | 103007 | +3426 | 112182 | +9175 |
3.Өтімділік көрсеткіштері |
|
|
|
|
|
3.1.Таза айналым капиталы, мың теңге | -12052 | -18162 | -6110 | -20222 | -2060 |
3.2.Ағымдық активтердегі таза айналым капиталының үлесі, % | - | - | - | - | - |
3.3.Ағымдық өтімділік коэфиценті | 0,88 | 0,83 | -0,05 | 0,82 | -0,01 |
3.4.Қатерлі өтімділік коэфиценті | 0,19 | 0,12 | -0,07 | 0,09 | -0,03 |
3.5.Абсолютті өтімділік коэфиценті | 0,004 | 0,005 | 0,001 | 0,013 | 0,008 |
3.6.Ағымдық активтердегі ақшалай қаражат пен қысқа мерзімдік құнды қағаздар үлесі |
0,005 |
0,006 |
0,001 |
0,016 |
0,015 |
болған. Ағымдық өтімділік коэффициенті берілген кәсіпорында талданушы мерзім ішінде 0,88-ден 0,82 –ге дейін қысқарды. Басты себепші болып ағымдық пассивтердің ағымдық актвитерден басым болуы болды. Ал қатерлі өтімділік көрсеткіштері бұл мерзім ішінде біршама төмендеп кетті. Себебі дебиторлық қарыз көлемінің осы мерзім ішінде төмендеп кетуі болды. Ал абсолюттік өтімділік коэффициентінің мәні кішкене өскен, бұл ақшалай қаражат мөлшерінің өсуімен байланысты болған.
Кәсіпорынның төлемдік қабілеті оның несиелік қабілетінің ұғымымен тығыз байланысты.
Кесте 2.3.2.
Төлемдік қабілеті мен несиелік қабілеті белгісі бойынша топтау
Кәсіпорын | 2002жыл | 2003жыл | 2004жыл |
«Ай-Дан-Ақ құс» ЖШС | К <1 1 класс | K<1 1 класс | K<1 1 класс |
Несиелік қабілеті - бұл несие алуға мүмкіндік беретін және оны өз уақытында қайтара алу мүмкіндігі бар кәсіпорынның қаржылық жағдайы.
Кәсіпорынның төлемдік қабілеті мен несиелік қабілетін бағалау барысында қатерлі өтімділік коэффициенті 0,5-тен төмен түспеу керек, ал жалпы коэффициент 1,5-нен төмен болмау керек. Ағымдық өтімділік коэффициенті <1 кіші болса, онда кәсіпорын 1 класқа, егер 1-1,5 болса, онда 2 класс, ал >1,5 жоғары болса 3 класқа жатқызамыз.
Егер кәсіпорын 1 класқа жатса, онда банк несиеге қабілетті емес кәсіпорынмен жұмыс жүргізіп жатыр деп есептейміз.
Банк бұл жағдайда тек ерекше шарттармен үлкен процентке ғана несие бере алады (2.3.2. кестеде көрсетілген).
2.4 Кәсіпорынның төлемдік тұрақтылығын бағалау
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылық ұғымы болашақ төлемдік қабілетімен тығыз байланысты. Қаржылық тұрақтылықты бағалау сыртқы талдау субъектілеріне кәсіпорынның қаржылық мүмкіндіктерін ұзақ болашаққа (1 жылдан жоғары) анықтауға мүмкіндік береді. Себебі нарықтық экономика жағдайында өндіріс процесін жүзеге асыру, оны ұлғайту, кәсіпорынның әлеуметтік және басқа қажеттіліктерін қанағаттандыру өзін - өзі қаржыландыру есебінен, яғни өзіндік қаржылық көздері есебінен, ал олардың жеткіліксіздігі жағдайында қарыздық көздері есебінен жүргізілетін болғандықтан, сыртқы қарыздық қаржылық көздерден қаржылық тәуелсіздігінің үлкен маңызы бар, бірақ оларсыз, оларды кірістірмей қызмет жүргізу көбіне мүмкін емес. Сондықтан қарыздық , өзіндік және жалпы капитал қатынастары әр түрлі позицияларда зерттеледі.
Қарыздық қаржылар ағымдық пассивтер, ұзақ мерзімдік пассивтер, басқа пассивтер суммасы түрінде кәсіпорынның қарызын білдіреді, яғни баланс пассивінің II және III бөлімдерінің қорытындылары суммасы түрінде есептеледі.
Жалпы капитал - бұл меншіктік капитал ( жарғылық қор, арнайы қорлар, резервтік капитал , бөлінбеген пайда, мақсаттық қаржыландыру қорлары ), акционерлік капитал, қарыздық капитал суммасы, яғни баланс жиыны.