Жамбыл облысындағы туризмнің даму болашағы

Мазмұны

     Кіріспе.............................................................................................................

1.      Сервистік қызметтің қалыптасуы мен дамуы........................................

Сервистік қызметтің табиғаты мен сипаты..........................................

Сервистік қызмет адам қажеттілігін қанағаттандырудың формасы ретінде.........................................................................................................

Сервистік қызмет көрсету сапасы............................................................

Туризм саласындағы сервистік қызмет көрсетудің орны мен ерекшеліктері............................................................................................

Қорытынды.......................................................................................................

Қолданылған әдебиеттер ................................................................................

Кіріспе

      Алғаш рет турист сөзі ағылшын тілінде 19 ғасырда пайда болды және ағылшын тілінен аударғанда өзінің мұқтаждықтарын қанағаттандыру үшін сапарды іске асырушы тұлға. БҰҰ анықтамасы бойынша турист – ол бір түнге немесе бір жылға келуші тұлға болып саналады.

Туризм – салыстырмалы түрде жаңа феномен болып табылады, бірақ тамырлары ұзақ жылдарға кеткен. Туризмнің тарихы – бұл туризмнің уақытша периодталануы.

Бұл анықтамалармен біз тәжірибе жүзінде күн сайын кездесіп отырамыз. Бұл радиодан, теледидардан берілетін жарнамалар, ғаламтор, қоршаған ортадағы әнгімелесулер немесе  бір турда болған туристерден, көше бетінде жазылған туристикалық фирманың офисінен. Әрбір адам өзіне туризмді бір саланың көзі ретінде санап үйден тыс демалысқа шығады.

Қазіргі таңда халықаралық туризм динамикалық дамушы саланың бірі ретінде саналады. Бұл саланың әлемдік экономикада үнемі тұрақты өсуінің әсері және бөлек елдердің экономикасына және аймақтарда өте маңызды роль атқарады.    

Туризмнің өзіне бір үлкен саланың ұлттық экономикаға  айналуы халықтың мұқтаждығын қанағаттандыруға бағытталған. Әр түрлі мұқтаждықтар туристік компаниялармен қанағаттандарылады, өйткені туризм экономиканың дамуына үлкен серпіліс беруші фактор болып табылады. Туризм қазіргі таңда әлемдік интеграциялық процестердің факторы, дегенмен туристік бизнес экономикалық сектордың ауқымды саласы болып табылады.

Жамбыл облысы үлкен табиғи ресурстарға ие болуы және халықтың көшпенділігімен халықаралық туризмнің дамуына және аймақтық нарықтарға үлкен потенциалы бар. Мәдени, тарихи ескерткіштер облыстың халықаралық туризм нарығына интеграциялануы облыстағы туризмнің интенсивті дамуына әкеп соғады. Бұл саланың дамуы халықтың табысының өсуіне және ұлттық экономикаға шетел инвестициялардың ағымына серпін береді.

Қазақстан Республикасындағы туризм индустриясы мемлекеттік деңгейде экономикада приоритетті саланың бірі болып саналады. Қазіргі таңдағы қалыптасып жатқан тенденциялар мынадай әлемдегі танымал курорттарды жақсы білген туристер енді бұдан былай  туристикалық секторы енді дамып келе жатқан елдерге аса қызығушылықта болады. Осы тұрғыдан Қазақстанның тартымдылығы аса түседі. 

Туризмнің табысы мұнайды экспорттаудан кейнгі үшінші орынға ие.

Қазақстан Республикасында туризмді дамытуға концепциясы іске асрылып жатыр. Туризм республиканың экономикасына үш жағымды эффект әкеледі:

Біріншіден, шетел валютасының ағымын қамтамасыз ету;

Екіншіден, халықтың жұмысбастылығының ұлғаюына әкеп соғады;

Үшіншіден, мемлекеттің инфрақұрылымының дамуына серпіліс береді. 

Қазіргі таңда облыстағы туризмнің дамуы бизнесмендерге, спортсмендерге, ғалымдарға, экстремалдық демалысты қалайтындарға және Ұлы Жібек жолын тарихын  зерттеушілерге аса тартымды болып табылады. 

Дипломдық жұмыстың мақсаты болып Жамбыл облысының туризмнің даму перспективасын анықтау болып табылады.

Бұл мақсатқа жетуге мына қадамдар шешілді:

-  туризмнің, сервистің негізгі теориялық аспектілері анықталды;

- Жамбыл облысындағы туризм қызметінің маңызы анықталды;

-  Жамбыл облысындағы туризмнің даму перспективасының дамуына басым бағыттары анықталды.

Дипломдық жұмыс 3  бөлімнен  және қорытындыдан тұрады.

1. Сервистік қызметтің қалыптасуы мен дамуы.

1.1    Сервистік қызметтің табиғаты мен сипаты.

              Сервис-бұл халыққа қызмет көрсету немесе оларға қызмет ұсыну. Сервисті жүзеге асыру қызмет көрсету сферасы арқылы оның неғұрлым дамыған компонентті-қызмет көрсету сферасы арқылы жүзеге асырылады.

Тұтынушыларға тұрмыстық қызмет көрсетудің деңгейі, экономикалық  әдебиеттерде тұтынушылар қажеттілігін сапалы қанағаттандыру және оның дәрежесін сипаттайтын ұғым ретінде қарастырылады. Бұл жағдайда, тұрмыстық қызмет көрсету деңгейі және тұтынушыларға тұрмыстық қызметтер ұсынудың сапасын сәйкестендіруде қызмет көрсету деңгейі, қызметтердің құрылымы мен көлемімен анықталады және тұрғындарға осы қызметтерді ұсынудың сапасына байланысты болады.

Тұтынушыларға қызмет көрсетудің жоғары деңгейі, төмендегідей ұйымдастырушылық міндеттердің негізінде қалыптасады:

1.      тұтынушыларға қызмет көрсетуде жоғары мәдениеттілікке жету;

2.      тапсырыстарды орындаудың жылдамдылығы;

3.      қызмет көрсету мен өндірісте прогрессивті формаларды пайдалану;

4.      қызметтің кең ассортиментін ұсыну;

5.      қызметті орындауда жоғары сапалықты қамтамасыз ету;

6.      құрылымдылық бөлімшелерді тиімді орналастыру;

7.      кәсіпорынның жұмыс режимін оңтайландыру;

Осы жағдайлар мен олардың жиынтығы сервис саласындағы кәсіпорынның тұтынушыларға қызмет көрсету деңгейін анықтауға мүмкіндік береді. Бұл ұйымдастыру міндеттерінің орындалуы тұрмыстық қызметтер өндірудегі негізгі факторларды пайдаланудың оның ішінде жұмыс күшін сапалы қолданудың жағдайларымен тығыз байланысты. Ғылыми зерттеуде қызметтер, біріншіден күшпен орындалатын іс-әрекеттердің жиынтығы ретінде, екіншіден құн (өндірістегі қоғамдық қажетті еңбек шығындар) және тұтыну құны (құндылығы) бар, еңбектің өнімі ретінде анықталады. Бірінші жағдайға сәйкес қызметтің өзіндік айырмашылығына байланысты төмендегідей ерекшеліктерін бөлуге болады:

1. сезілетін және сезілмейтін белгілердің болуы және олардың жиынтығы (мысалы, сезілмейтін қызметтің түріне – аудитордың кеңесі, тренердің жұмысы жатқызылады).;

2. қызметтердің сатылып алынуы және өндірілуі уақыттарының сәйкестілігі;

3. қызмет көрсету үдерісінде, тұтынушы қызметтің өндірілуін көреді және бұл процеске әсер етуіне мүмкіндігі бар (барлық жағдайларда емес);

4. тауарға қарағанда қызметтердің біртектілігі және стандартталу деңгейінің аз болуы;

5. қызметті тұтынушылар қызметтің нәтижесінің белгісіздігінен жоғары тәуекел аймағында болады;

6. көптеген тұрмыстық қызметтерге сұраныс көбінде маусымдық сипатта болады;

7. тауар ретінде қызметті сақтауға болмайды;

8. өндірісте және тұтынуда қызмет дербестік сипатта болады;

9. қызметтердің материалсыздығы;

10. қызметердің әртүрлілігі;

11. тұтыну фазасынан кейін қызмет жойылады.

Шетелдік және отандық экономикалық әдебиеттерде, бәсекелестік жағдайда, кәсіпорының қызметін ұйымдастыруға, оның ішінде қонақ үй тұтынушыларына сервистік қызмет көрсетуді ұйымдастыру үшін әртүрлі ғылыми алғышарттарды ұсынады.

Әлемдік және отандық тәжірибеде жүйелілік амал, шектеулі қолданылады және жиі кешенді амалмен алмастырылады. Көп жағдайда қонақ үй кәсіпорын сервистік қызметін ұйымдастыруда, кешенді амал қолданылады, өйткені нақты мәселені білуге және әсер етуші факторларды анықтауға мүмкіндік береді.

Бұл біздің жағдайымызда, сервис сферасында жұмыс істейтін кәсіпорынның пайдасы және бәсекеге қабілеттілік жағдайларын немесе тұтынушыларға жоғары сапалы қызмет көрсету мәселелерін шешуге мүмкіндік береді.

Нарықтық экономика жағдайында, кешенді амал, бәсекені күрделі әлеуметтік-эконономикалық фактор ретінде қарастырады. Бірақ-та, бәсекелестік стратегия, қызмет көрсетуді ұйымдастырудың жоғары деңгейі мен пайдалылық мәселесін шешуде әртүрлі. 

        Орындаушы- тұтынушыларға қызмет көрсететін кәсіпорын, мекеме немесе кәсіпкер. Қызмет көрсетулер сипатына ұжымдар, кәсіпорынның нақты бір қызметкері, сервистегі жаңа идея мен технологиядағы генераторлар, менеджерлер мен кәсіпкерлер шығады.

    Тұтынушы- өзіндік қажеті үшін қызметке тапсырыс беретін немесе тапсырыс беруге ниеті бар азамат. тұтынушылардың қатарына: сатушылыр, клиенттер, тапсырыс берушілер, пайдаланушылар жатады.

        Функциялық белгілеріне қарап қызмет 2 түрге бөлінеді: материялдық және материялдық емес. Қызмет көрсетудің бірінші тобы материялдың өндіріс саласына, ал екіншісі материалдық емес салаға жатады. Өндірісте емес саланың қызмет көрсетуін қосымша анықтайды.

    Халыққа қызмет көрсету сферасы-халыққа қызмет көрсететін мекемелердің, өнеркәсіптің, жекелеген азаматтардың жиынтығы.

    Қосымша қызмет - қызмет көрсетуді тұтынушы мен тікелей байланыстағы орындаушының қызметі.

    Қызмет түлерін мынадай талаптарға бөлуге болады: керекті ресурстармен қамтамасыз ету, орындаудың техникалық процесі, бақылау, сынау, қызмет көрсету процесі, қабылдау.

    Қызмет көрсету саласы халық шаруашылығының бір бөлігі болып саналады және экономикалық заңдарға бағынады. Сол қаланың немесе елді мекеннің.

    Қызмет көрсету сферасының экономикалық әдебиеттегі түсінігі: тұрмыстық қызмет, транспорттағы жолаушы және байланыс қызметі, тұрғылықты және коммуналды қызмет, туристік-экскурциялық қызмет, медициналық-санитарлық қызмет, т.б.

    Қызмет көрсету сферасы басқа экономикалық салалардан ерекшеленеді: материалды шығындар мен амартизацияны қосқанда театрда-13,3%, циркте-17%, концерттік ұйымдарда-3,5%, саябақтарда-2,03%, өнеркәсіпте-82,8%, құрылыста-64,8%. Қызмет көрсетудің тауары-қызмет болып табылады және өзіне лайықты бағасы да болады. Бірақ мәдени қызмет көрсетулерде үнемі төлем ақы төлене бермейді: Сол үшінде қызмет түрін 2-ге бөледі.

  а) ақылы    б) ақысыз

    Өндіріс немесе қызмет көрсету ежелден бері халық  шаруашылығының бір бөлігі болып келеді. Халыққа қызмет көрсетуді бұл қоғамның рухани-мәдени өсуіне үлкен әсерін тигізді.

    Қызмет көрсетудің ерекшеліктері мыналар:

1) Сезбеушілік, яғни олардың материялдық емес сипаты, басқа сөзбен айқанда қызмет көрсету клиентке, оған қызмет көрсету процесі аяқталғанға дейін айтарлықтай түрде ұсынылмайды.

2) Қызмет көрсетуді сақтауға болмайды, яғни қызмет көрсетуді ұсыну және тұтыну процесі бір мезгілде өтеді және тұтынушылар бұл процеке тікелей қатысушылар болып табылады.

3) Қызмет көрсету-бұл қызмет көрсетілместен бұрын оның сапалы және сапасыз екендігін білу мүмкін емес.

4) Өз сапасы бойынша өзгергіштік, олар қаншалықты көбінесе қызметкердің маман дәрежесіне оның жеке ерекшеліктері мен көңіл-күйіне тәуелді[1].

    Қызмет көрсетудің тауардан негізгі және принципті айырмашылығы мынада тауар материалданған және өндірушіден шеттетілген еңбек нәтижесі тауарды тұтынушыға дейін жеткізу процесі процедураның стандартта жиынтығы арқылы жүзеге асырылады ( өнімді көтерме және жеке саудаға, беру және оны әрі қарай жатқызу, қызмет көрсетуді жасау кезінде «сақтау» және «сату» кездері болмайды).

    Қоғамдық күшпен өндірістің дамуы шаруашылық қызметке сұранысты өсірді. Қызмет экономикада басты роль ойнап, қызмет сферасы және қызмет рыногы пайда болды. Қазіргі заманғы экономикадағы өзекті тенденцияның бірі ұсынылған қызмет көрсетудің феноменді өсуі болып табылады. Мемлекеттік статистикалық органдардың мәліметі бойынша, дамыған индустриальды мемлекеттердің ұлттық өнімдегі қызмет көрсету үлесі 2/3 тен 3/4 –ке дейін құрайды. АҚШ-та жұмыс істейтіндердің саны 17%-ға жетті және бұл сала, болжамға сай, жақын арадағы 10 жылға барлық жаңа жұмыс орындарының 90%-ға беруі тиіс.

Ресейдің мемелекеттік статистикалық мәлімет бойынша, 2009 жылы Ресей халқы 1,1 тиын мен сомға жуық ақылы қызмет көрсетуді қажет етті, оның ішінде қонақ үйде қызмет көрсету және таратудың ұқсас құралдары 32,1 млрд рубльді қажет етті, демалыс-сауықтыру мекемесі 22,9 млрд сомға, туристік мекеме 15,2млрд сомға жетті мұнымен, мысалы, транспортпен, қызмет көрсету 263,9 млрд сомға немесе 24,2%-ды құрайды[2].