7010 – «Сатылған өнімнің және көрсетілген
қызметтердің өзіндік құны»
Бұл шот өнім
өндіретін, жұмыстар істейтін және қызметтер
көрсететін материалдық өндіріс салаларында
қолданылады және босатылған өнімнің,
орындалған жұмыстардың, көрсетілген
қызметтердің нақты өзіндік құнын есепке
алуға арналған.
Тауарларды дайын өнімдерді
сатқан кезде 7010 шотының дебетімен, 1320,
«Дайын өнім», 1330 - «Тауарлар» шотың кредиті, ал жұмыстардың орындалуы, қызметтердің
көрсетілуі барысында 8110 - «Негізгі өндіріс» және
8310 - «Көмекші өндіріс» деп аталатын шоттар
кредиттеледі.
7110 - «Өнімдерді сату және қызмет
көрсету бойынша шығыстар»,
Бұл шотта дайын
өнімдерді сату кезіндегі және қызмет
көрсету бойынша шығыстар бейнеленеді.
Шығыстар өткізу бойынша жұмсалған шығындардың
жиынтығынан пайда болғандықтан, шаруашылық
операция 1310-1317 шоттардың кредитінен 7110
шотының дебитіне жазылады.
(Бұл шоттар
бойынша бірнеше субшоттар ашылады.)
- Негізі емес қызметтер бойынша
шығыстардың есебі.
Негізгі емес қызметтердің
шығысын есептеу үшін 7400 «Басқада шығыстар»
шоттар бөлішмесі арналған.
Бұл бөлімшенің
шоттары өткізілген активтердің барлық
түрлерінің өзіндік құны, сондай ақ бағам
айырмашылықтарынан алынған сомалар туралы
ақпаратты жинақтауға арналған.
7410 «Активтердің істен
шығуы бойынша шығыстар» шоты сатылған материалдық емес активтердің
құны тауарлы ақпаратты жинақтауға арналған.
7430 – «Бағамдық айырма
бойынша шығыстар» шоты бағам айырмасы (теріс) бойынша
шығыстар сомасы туралы ақпаратты жинақтауға
арналған. Бұл шетелдің конверттелетін
валюталарына теңгенің қатынасы бойынша
өзгерістер кезінде пайда болады.
7470 – «Басқа да шығыстар» шоты басқа
да қызметтер бойынша шыққан шығындардың
сомалары туралы ақпаратты жинақтауға
арналған. 7470 – шотта қысқа мерзімді қаржылық
инвестицияларының күдікті құнының өзгеруінен
шыққан залалдары, облигацияның сатып
алынған және номиналдық құндарының айырмасы,
әртүрлі валютаны пайдаланудан болған,
теріс сомалық айырма, тіркелген активтерді
ағымдағы жалға берген кезде болатын амортизациялық
аударымдар және т.б негізгі қызметттермен
байланысты шығыстар есепкеа алынады.
Жалпы және әкімшілік шығыстар. Шығыстың бүл
түріне бүкіл және өндірістік-шаруашылық
қызметің басқаруға байланысты кезеңдік
шығыстар жатады. Бұл шығыстардың есебі 7210 «Әкімшілік шығыстар» деп аталатын
активтік шотта жүргізіледі.
Дәлірек
айтқанда, 7210 «Жалпы және әкімшілік шығындары»
шотында келесі шығындар көрініс табады:
- Әкімшілік персоналдардың еңбек ақысы;
- Әкімшілік персоналдардың еңбек ақысынан
аударымдар;
- Өндіріске
қатысты емес басқарманың
техникалық құралдарын ұстау
және қызмет көрсету
шығындары;
Жалпы шаруашылық
мақсаттағы негізгі құралдардың амортизациясы;
- Әкімшілік персоналдардың іс-сапар шығындары;
- Коммуналдық қызметтерге жұмсалған шығындар;
- Күзет, өрт және сауықтыру шараларын өткізу бойынша
шығындар;
- Айыппұл мен өсімпұл;
- Кадрларды дайындау бойынша шығындар.
Қоғамда
7210 «Әкімшілік шығындары» шотының дебеті
және төмендегі шоттардың кредиті бойынша
көрсетіледі:
- 3350 «Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек», 3430
«Жұмысшылармен
демалыстары бойынша есептелген қарыздар»
шоттары - еңбек ақы, сый ақы, демалыс ақысын
есептегенде;
- 3150 «Әлеуметтік салықтар» шоттары - бюджетпен әлеуметтік
салыктарды
есептегенде;
3310 «Жеткізушілер мен мердігерлерге
қысқа мерзімді берешек» шоты
Негізгі оқу әдебиеттер:
- Сейдахметова Ф.С.
Современный бухгалтерский учет Учебное
пособие. Алматы 2005
- Радостовец В.К.,
Радостовец В.В Ғабдуллин Т.Ғ. «Кәсіпорындағы
бухгалтерлік есеп» Алматы 2003.
- Радастовец В.В.
Теория и отраслевые особенности бухгалтерского
учета. Алматы 2000
- Назарова В.Л., «Шаруашылық
жүргізуші субьектілердегі бухгалтерлік
есеп» - Алматы: Экономика, 2006 ж.
- Назарова В.Л. Бухгалтерский
учет в отраслях. Алматы Экономика 2005
- Баймуханова С.Б. „Бухгалтерлік есеп".
Алматы; Экономика, 2005 ж.
- Кеулімжаев
Қ.К., Құдайбергенов Н.А., «Бухгалтерлік
есеп теориясы
- және негіздері»
Алматы, Экономика 2006ж.
- Мырзалиев Б.С., Сәтмурзаев
А.А., Әбдішүкіров Р.С. «Бухгалтерлік
есеп теориясы және тәжірибесі» Алматы:
Экономика 2008 ж.
- Әбдіманапов Ә.
«Бухгалтерлік және қаржылық есеп принциптері»
- Алматы, 2006 ж.
Өз-өзін бақылау сұрақтары
- Кірістер шоттары қай бөлім шоттарында
жатады?
- Шығыстар шоттары қай шоттар бөлімінде
жатады?
- Кірісте мен шығыстар қандай шоттар болып
табылады?
- Бұл шоттарда сальдо есептелеме?
№ |
Тапсырма |
Бағалау шкаласы
(күрделілік дәрежесіне
қарай) |
Тапсыру мерзімі
|
*Құрметті
студент, тәжірибе тапсырмалары күрделілігіне
қарай берілген:
егер Сіз
А тобындағы тапсырмаларды дұрыс орындасаңыз,
онда 0 мен 100 балл аралығында балл аласыз
егер Сіз
В тобындағы тапсырмаларды дұрыс орындасаңыз,
онда 0 мен 75 аралығында балл аласыз |
1 |
Тапсырма 1 (А)
1) Келесі сұрақтарға
жауап беру:
- Бухгалтерлік есеп туралы түсінік және
оның атқаратын қызметі.
- Бухгалтерлік есеп мәліметтерін пайдаланушылар
және олардың ролі.
- Бухгалтерлік есептің міндеті мен мақсаты.
- Бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізуде
қолданылатын өлшем түрлері.
- Есеп түрлері.
- Бухгалтерлік есептің мәні
- Бухгалтерлік есептің стандарттары және
тұжырымдамалық негізі
- Бухгалтерлік есептің принциптері
- Бухгалтерлік есептің әдістер
2) Есеп шығару:
1-есеп
ЖШС «Агреда» цехы
көрпе дайындаумен және өткізумен айналысады.
Оларда 1 қаңтарда мынандай шаруашылық
құралдарымен пайда болу көздері болды.
| |
Құралдардың аталуы |
Сомасы, тг |
1 |
Жүнді кептіретін жартылай автомат машина
|
1 825 000 |
2 |
Аяқталмаған құрылыс |
1 434 000 |
3 |
Сатуға арналған қыстық көрпелер
|
600 000 |
4 |
Есеп айырысу шотындағы ақша қаражаты
|
3 669 840 |
5 |
Бағдарламамен қамтамасыз ету
|
352 000 |
6 |
Өндірістен аяқталмаған бұйымдар және
цех бөлшектері |
500 000 |
7 |
Банктен алынған ұзақ мерзімді кредит
|
2 250 000 |
8 |
Жіберілген дайын өнім үшін сатып алушылардың
берешегі |
375 000 |
9 |
Жалдау бойынша қысқа мерзімді дебиторлық
берешек |
285 000 |
10 |
Компьютер |
157 760 |
11 |
Лицензиялық келісімдер |
475 000 |
12 |
Дайын өнім бойынша қойма меңгерушісінің
берешегі |
75 000 |
13 |
Өткен жылдан қалған бөлінбеген табыс |
1 450 000 |
14 |
Ұлттық валютадағы қолма-қол ақша
|
156 400 |
15 |
Құрылтайшылардың жарғылық капитал бойынша
салымы |
4 250 000 |
16 |
Кәсіпорын қызметкерлеріне еңбек ақы
бойынша берешегі |
1 050 000 |
17 |
Офис жиһазы |
1 275 000 |
18 |
Офистегі телефон-факс |
150 000 |
19 |
Қоймадағы әр түрлі маталар |
100 000 |
20 |
Корпоративтік табыс салығы бойынша
берешегі |
555 000 |
21 |
Қысқа мерзімді кредит бойынша банк несиесі
|
1 500 000 |
22 |
Дайын өнім қоймасындағы қалың көрпелер
|
2 890 000 |
23 |
Жұмысты орындау үшін тапсырыс берушілердің
алынған авнсы |
840 000 |
24 |
Кәсіпорын жұмысшыларының еңбек ақысы
бөлінген кездегі ұсталынып қалатын табыс
салығы |
75 000 |
25 |
Омаровтың демалысына есептелген берешек
|
350 000 |
26 |
Жалға берушінің алдындағы берешек
|
2 000 000 |
Тапсырманың мақсаты - қаражат түрлерін
екі жақты кестеде бөліп көрсету:
Қаражат түрлері |
сомасы |
Қаражаттың пайда болу көздері |
сомасы |
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
ЖИЫНЫ: |
|
|
|
2-есеп
| |
Шаруашылық құралдарының аталуы |
Сомасы ш.б. |
1 |
Отын |
1 175 000 |
2 |
Қоймадағы дайын өнім |
5 654 200 |
3 |
Цехтағы ондіріс құрылғылар |
40 100 000 |
4 |
Сатып алушыларға тиелген тауар |
1 845 000 |
5 |
Жер саласы |
1 500 000 |
6 |
Ыдыс |
700 000 |
7 |
Жабдықтау агент бөлімшесінің авансы |
15 000 |
8 |
Ұйымдастыру шығындары |
1 180 000 |
9 |
Ұлттық валютадағы қолма-қол ақша |
140 500 |
10 |
Басқа да ақша қаражаттары |
28 300 |
11 |
Аяқталмаған өндіріс |
4 500 000 |
12 |
Негізгі материалдар |
5 200 000 |
13 |
Басқада дебитрлар |
510 000 |
14 |
Ұзақ мерзімді құнды қағаздар |
900 000 |
15 |
Қысқа мерзімді құнды қағаздар |
400 000 |
16 |
Патент |
1 200 000 |
17 |
Есеп шоттағы ақша қаражаттары |
3 000 000 |
18 |
Көмекші материалдар |
3 100 000 |
19 |
Цехқа арналған негізгі құралдар |
8 400 000 |
20 |
Арнайы киім, арнайы аяқ киім |
450 600 |
21 |
Аванстық есеп |
16 500 |
22 |
Басқа да материалдар |
9 800 |
23 |
Сатып алынған жартылай фабрикаттар |
1 980 000 |
24 |
Алдағы кезең шығындары |
720 000 |
25 |
Маркетинг бөлімі қоимасының жабдықтары
мен ғимараты |
8 600 400 |
26 |
Компания офисінің ғимараты |
7 100 300 |
27 |
Ұйымның коммуналды тұрғын үй шаруашылығының
негізгі құралдары |
21 300 000 |
28 |
Көмекші өндіріс цехының негізгі құралдары |
11 500 800 |
29 |
Ішкі валюта шотындағы ақша қаражаты |
5 000 000 |
30 |
Өткен жылдың шығындары |
500 600 |
Тапсырманың мақсаты - қаражаттарды
айналымнан тыс және айналмалыактивтерге
бөліп көрсету:
№ |
Қаражатты топтау |
Қаражатты жеке-жекн топтау |
Қаражат атауы |
сомасы |
|
1
|
Айналымнан тис активтер |
Материалды емес активтер |
|
|
| |
|
|
Негізгі құралдар |
|
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
Ұзақ мерзімді қаржылық салым |
|
|
Жабылмаған шығын |
|
|
| |
1 топ бойынша ЖИЫНЫ: |
|
|
2 |
Айналмалы активтер |
Тауарлы-материалдық қор |
|
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
|
Дебиторлық берешек |
|
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
Қысқа мерзімді қаржылық салым |
|
|
|
Ақша қаражаттары |
|
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
2 топ бойынша ЖИЫНЫ: |
|
| |
БАРЛЫҒЫ: |
|
3-есеп
№ |
Қаражаттардың пайда
болу көздері |
сомасы |
1 |
Зауыттың алған материалдары
үшін жабдықтаушыларға қарызы |
7 100 000 |
2 |
Қаржылық органдарға бюджет
бойынша қарызы |
1 600 000 |
3 |
Жарғылық капитал |
65 000 000 |
4 |
Резервтік капитал |
13 100 000 |
5 |
Қосымша төленген капитал |
800 000 |
6 |
Ұзақ мерзімді банк несиесі |
4 000 000 |
7 |
Әлеуметтік салық бойынша қарыздар |
750 400 |
8 |
Кәсіпорынның қызметкерлерге
еңбек ақы бойынша қарызы |
11 300 000 |
9 |
Қысқа мерзімді қарыз |
9 500 000 |
10 |
Ұзақ мерзімді займдар |
7 400 000 |
11 |
Басқа да кредиторлық қарыздар |
50 000 |
12 |
Есепті кезеңнің бөлінбеген
табысы |
10 200 000 |
13 |
Қаржылық органдарға ҚҚС бойынша
қарыздары |
425 000 |
14 |
Алдағы кезең кірістері |
1 200 000 |
15 |
Еншілес ұйымдарға қысқа мерзімді
кредиторлық берешек |
1 850 000 |
16 |
Негізгі құралдардың тозуы |
2 451 600 |
| |
ЖИЫНЫ: |
136 727 000 |
Тапсырманың мақсаты – қорлану
көздерін меншікті және қарыздық қаражат
көздеріне бөліп көрсету:
№
|
Қорлану көздерін
топтау |
Қорлану
көздерінің аталуы |
сомасы |
|
1 |
Меншікті |
|
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
1-ші топ бойынша ЖИЫНЫ: |
|
|
2 |
Міндеттеме |
|
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
| |
|
2-ші топ бойынша ЖИЫНЫ: |
|
БАРЛЫҒЫ: |
|
|
0-100 |
2 апта |
1 |
Тапсырма 1 (В)
Есеп шығару: 1-есеп
Шот |
Аталуы |
Сомасы, тг |
2410 |
Машиналар мен жабдықтар |
1 489 000 |
1320 |
Дайын өнім |
23 000 |
1010 |
Кассадағы теңгемен ақша қаражаттары |
24 100 |
6130 |
Қаржылық жалдау бойынша кірістер |
50 000 |
5000 |
Жарғылық капитал |
2 860 000 |
3010 |
Қысқа мерзімді банктік қарыздар |
312 000 |
1315 |
Қосалқы бөлшектер |
48 000 |
1310 |
Материалдар (минералдық тыңайтқыш) |
75 000 |
1311 |
Тұқым (семена) |
170 000 |
1317 |
Қайта өңдеуге берілген материалдар |
290 000 |
5510 |
Есепті жылдың бөлінбеген пайдасы |
250 000 |
1250 |
Қызметкерлердің қысқа мерзімді
дебиторлық берешегі |
1 700 |
1303 |
Қоймадағы ағаш отын |
80 000 |
2411 |
Ғимараттар мен үйлер |
7 500 000 |
2412 |
Автомашина |
600 000 |
1210 |
Сатып алушылармен тапсырыс
берушілердің қысқа мерзімді берешегі |
85 000 |
3350 |
Еңбек ақы төлеу бойынша қысқа
мерзімді берешек |
116 000 |
1030 |
Ағымдағы банктік шоттардағы
ақша қаражаттары |
500 000 |
1340 |
Аяқталмаған өндіріс
|
125 000 |
3300 |
Қысқа мерзімді кредиторлық
берешек |
190 000 |
1200 |
Қысқа мерзімді дебиторлық
берешек |
22 000 |
5400 |
Резервтер
|
820 000 |
3220 |
Зейнетақы аударымдары бойынша
міндеттемелер |
19 500 |
1330 |
Сатып алынған тауарлар
|
63 000 |
4010 |
Ұзақ мерзімді банктік
қарыздар
|
6 478 300 |
2-есеп
| |
Шаруашылық құралдарының
аталуы |
Сомасы ш.б. |
1 |
Отын |
1 175 000 |
2 |
Қоймадағы дайын өнім |
5 654 200 |
3 |
Цехтағы ондіріс құрылғылар |
40 100 000 |
4 |
Сатып алушыларға тиелген тауар |
1 845 000 |
5 |
Жер саласы |
1 500 000 |
6 |
Ыдыс |
700 000 |
7 |
Жабдықтау агент бөлімшесінің
авансы |
15 000 |
8 |
Ұйымдастыру шығындары |
1 180 000 |
9 |
Ұлттық валютадағы қолма-қол
ақша |
140 500 |
10 |
Басқа да ақша қаражаттары |
28 300 |
11 |
Аяқталмаған өндіріс |
4 500 000 |
12 |
Негізгі материалдар |
5 200 000 |
13 |
Басқада дебитрлар |
510 000 |
14 |
Ұзақ мерзімді құнды қағаздар |
900 000 |
15 |
<td class |
|