Лизинг инвестицияларды орта мерзімді қаржыландырудың әдісі ретінде

    -салық  төлемдерінен жалтарудың мүмкін  еместігі мен оның тиімсіздігін  қамтамасыз ететін,соның ішінде  жеке тұлғалардың табысын жаппай  мәлімдеу және табысы неғұрлым  жоғары тұлғаларға салық салуды күшейту есебінен қамтамасыз ететін тетіктр қолданысқа енгізілетін болады,мұның өзі осы санаттағы салық төлеушілерден салық жинау ісіндегі жағдайды едәуір жақсартады;

    -салық  салу базасын кеңейту және  экономиканың нақты секторын  салық жүктемесін неғұрлым теңдей  бөлу үшін әлемдік практикада  жергілікті бюджеттер үшін кірісің  маңызды көзі болып табылатын  бөлшек саудада сатуға салық  салуды енгізудің орындылығы  қарастырылатын болады

    Салық жеңілдіктерін жүйеге келтітру. Салық жүктемесін барлық салық төлеушілерге тңдей және әділетті бөлу мәселесі принцпті мәнге ие.Басымдықты салаларда іскер белсенділікті ынталандыратын мақсатты бағытталған біріңғай жеңілдік жүйесін қалыптастыру қажет.

    Басымдықты  салаларда іскер белсенділікті  ынталандыратын мақсатты бағытталған  біріңғай жеңілдік жүйесін қалыптастыру қажет.

    Салық артықшылықтарын пайдаланбайтын салық  төлеушілерге қатысты салық жүйесіндегі  әділеттілік принціпін бұзатын  негізсіз жеке салық жеңілдіктері жойылады,өйткені салық төлеушілердің бірі үшін жеңілдікті салық режимі сөзсіз басқаларға қосымша салық ауыртпалығын түсіру дегнді білдіреді.

    Кәсіпорындардың сыртқы экономикалық қызметіне тиімді мемлекеттік бақылауды қамтамасыз ету. Қазақстандық тұлғалардың сыртқы экономикалық қызметтегі белсенді өзгерістер кеден шекарасында экономикалық қызметтегі белсенді өзгерістер кеден шекарасында экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде контрабандаға тосқауыл қоюда,кеден шекерасында экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде, контрабандаға тосқауыл қоюда кеден төлемдері мен салықтарды толық көлемде өндіруде республика кеден органдарының рөлін арттырады.

    Кеден әкімшілігін жүргізудің сапасын  арттыру республиканың кеден  қызметіне біріңғай автоматтандырылған ақпараттық жүйе енгізілу қамтамасыз етілетін болады.

    Сонымен қатар кеден қызметі қызметкерлерінің еңбегіне ақы төлеу жүйесін, әсіресе  кеден шекарасынан өткізу пункттеріндегі жүйесін реформалау қажет, өйткені  нақ осы еңбекке ақы төлеудің төмендегі сапасыз кеден  шекарасында өткізу пункттеріндегі жүйесін реформалау қажет,өйткені нақ осы еңбекке ақы төлеудің төмендегі сапсыз кеден бақылауының себебі болып отыр және кеден қызметі қызметкерлерінің арасында сыбайлас жемқорлықтың көбеюі де соның салдары.

    Бюджетті орталықсыздандыру принциптерін іске асыру үшін.

    -жергілікті  бюджеттердің мейлінше дербестігін  қамтамасыз ету жолымен бюджетаралық  қатынастардың тиімді жүйесін  құру:

    -шығыс  жасау  өкілеттілігі мен шығыстар  бойынша жауапкершілікті заң  тұрғысынан айқын ажыратуға қол жеткізу;

    -Қазақстан  Республикасының Бюджет кодексін  әзірлеу және қабылдау,ол бюджеттерді  жасаудың, бекітудің және атқарудың  біріңғай құқықтық нормасын қамтамасыз  етеді;

    -салықтар  мен алымдарды мемлекеттік   стратегиясы шеңберінде әлуметтік-экономикалық дамудың және бюджет қаражатының соларға сәйкес жұмсалуының басымдықтарын белгілеуде аймақтардың дербестігін қамтамасыз ету.

    Республикалық бюджеттің ағымдағы және даму бюджеті  деп бөлінген жаңа құрылымын бюджет деп бөлінген жаңа құрылымын жасау көзделеді.

      Салық жүйесін одан әрі жетілдіру мақсатында үкіметтің тапсырмасымен жаңа жұмыс  тобы салық кодексінің жаңа нұсқасын дайындау үстінде. Мұнда салықтың ставкасын  төмендетумен қатар, инвестицияның  одан әрі елімізге көптеп келуінің алғышарттары көзделуі тиіс.

            Шетел салық салу тәжірибесінде қосымша құн салығын енгізгеннен кейін пайда болатын бағаның және еңбек ақының  өсуін бірқатар шаралардың көмегімен алдын алу жолға қойылған.

Бұл шараларға  мыналар жатады:

1. Үкіметтің қоғам мүшелерін қосымша құн салығын енгізуге байланысты болатын бағаның өсуі туралы хабардар ету (Тайвань тәжірибесі);
2. Бағаны бақылау тәсілдерін қолдану, басқа салықтарға да орнын толыру мақсатында түзетілер енгізу (Австрия, Франция, Корея, Нидерланды, және Норвегия тәжірибелері);
3. Қосымша құн салығын енгізу үшін, кері әсерін тигізбейтіндей етіп,  қолайлы сәттерді таңдау (Португалия тәжірибесінен);

      Біздің елде  салық төлеуші қосылған қүн салығы бойынша декларацияны тапсыру үшін мерзімі белгіленген күнге дейін немесе сол күні бюджетке әрбір салық кезеңі үшін салық төлеуге міндетті.

      Салық кодексі бойынша импортталатын тауарларға қосылған құн салығы кеден төлемдерін төлеу үшін Қазақстан Республикасының кеден заңдарында белгіленген күні төленеді.

      Импортталатын тауарларға қосылған құн салығын төлеу мерзімі   белгіленген тәртіппен өзгертілуі мүмкін.

      Импортталатын тауарларға қосылған құн салығын төлеу мерзімін өзгерту мына жағдайларда жүзеге асырылады:

      - импортталатын тауарлар өнеркәсіптік ұқсатуға жататын;

      - су, газ, электр энергиясы импортталатын тауарлар болып табылған жағдайларда.

      Егер бүл орайда төменде аталған шарттардың ең 
болмаса біреуі орындалатын болса:

1. өндірістік ұқсатудан кейін алынған өнімде (тауарда) пайдаланылған тауарлардан өзгеше алғашқы кез келген төрт белгі деңгейінде сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасының коды болса;
2. өндіріс процесінде тауарларға қосымша еңбек пайдаланыла отырып, химиялық әсер жасалса, өндіріс процесінде тауарларды одан әрі пайдалану оларды өнеркәсіпте ұқсату деп үғылады.

      Салық кодексіне сәйкес қосылған құн салығын төлеу мерзімін өзгерту өсімпұл есептелмей, кеден органы кедендік жүк декларациясын қабылдаған күннен бастап үш айдан 
аспайтын мерзімге жасалады. Және де қосылған қүн салығын төлеу мерзімін өзгерту  уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша өтініш пен тауарларды беруге арналған шарттың көшірмесі негізінде жасалады.

      Төлеу мерзімін өзгертуге құқығын растау үшін салық органдары қосылған құн салығын төлеушінің өндірістік қуаттарын тексеріп қарауға қүқылы.

      Уәкілетгі мемлекеттік орган өнеркәсіптік ұқсату үшін үнемі импорт бойынша тауарларды алып тұратын қосылған қүн салығын төлеушіперге, қосылған құн салығын өзгертілген мерзімдер бойынша төлеткізе отырып, тауарларды кедендік ресімдеуді жүзеге асыруы үшін күнтізбелік жыл ішінде қолданылатын рұқсат береді. Осы  рұқсат, қосылған қүн салығын төлеу мерзімін кеден органы кедендік жүк декларациясын қабылдаған күннен бастап үш айдан аспайтын мерзімге өзгерте отырып, тауарларды кедендік ресімдеуге негіздеме болып табылады.

      Рұқсат алу үшін уәкілетті мемлекетгік органға төлеушінің тіркелген жері бойынша салық органынын оның өндірістік қуаттары мен үй-жайларының бар-жоғы жөніндегі қорытындысы табыс етіледі.

      Өнеркәсіптік  уқсатуға арналған импортталатын тауарларға қосылған құн салығын төлеу мерзімін өзгерту туралы шешімді салық органдары салық төлеушіден өтініш пен растау құжаттары алынған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде қабылдайды.

      Төлеу мерзімдері осы бапқа сәйкес өзгертілген салық сомаларын өтеуді үш айлық кезең ішінде салық органдары өткізілген тауарларға қатысты қосылған құн салығы бойынша бюджетпен өзара есепке жатқызу әдісімен жүргізеді.

      Қосылған  құн салығы мынадай тауарлардың:

1. жабдықтың;
2. ауылшаруашылық техникасының;
3. автомобиль көлігінің жылжымалы жүк құрамының;
4. өзінің өндірістік мұқтажы үшін әкелінетін қосалқы бөлшектердің импорты бойынша белгіленген тәртіппен есепке жатқызу әдісімен төленеді.

      Аталған тауарлар тізбесін Қазақстан Респубпикасының Үкіметі белгілейді.

      Қосылған  құн салығын төлеуші кеден органына қосылған құн салығы бойынша есепке қою туралы куәліктің көшірмесін, сондай-ақ қосылған құн салығы бойынша декларацияда төленуге тиіс қосылған құн салығының сомасын көрсету жөніндегі міндеттемені табыс етеді.

      Қосымша құн салығы бойынша істелетін  іс-шараларға мыналар жатады:

      - салық жүйесінің европалық   даму процесіне бағыт алу;

      - бюджетке түсетін салықтар сомасын  арттыру;

      - қолданылып келе жатқан жүйені  одан әрі оңайлату және жетілдірі;

      - жаңа жүйенің тиімділігін есептеу;

      - шетелдерде тәжірибе жинақтау  үшін мамандарды дайындау;

      - әр жеке кәсіпкер үшін банкіде  ортақ есеп-шот  жүйесін құру;

      - банкілерге қосымша құн салығын  есептеу қызметін беру. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҚОРЫТЫНДЫ 

      Сонымен, жоғарыда қосылған құн салығының жанама салық түріне жататындығын, оның түсінігін, экономикалық мәні мен мағынасын, шот-фактура деген не екенін, шетелдердегі қосымша құнының жағдайын, алыну ерекшеліктері мен ставкаларын, содай-ақ, қосымша құн салығының төлену мерзімі мен ол бойынша салық есептілігінің қалай толтырылатындығы  туралы айтылды.

      Сонымен, қосылған құн салығы дегеніміз тауарларды өндіру және олардың айналысы процесінде қосылған, оларды өткізу бойынша салық салынатын айналым құнының бір бөлігін бюджетке аударуды, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағындағы тауарлар импорты кезіндегі аударымды білдіреді.

      Салық салынатын айналым бойынша бюджетке төленуге тиісті қосылған құн салығы сатылған тауарлар  үшін есептелген қосылған құн салығыньің сомасы мен алынған тауарлар үшін төленуге тиісті қосылған құн салығының сомасы арасындағы айырма ретінде айқындалады.

      Салық салу объектілері салық салынатын айналым мен салық салынатын импорт болып табылады

      Ал  салық төлеушілер жоғарыда көрсетілгендей, Қазақстан Республикасында қосылған құн салығы бойынша салық органдарында есепке тұрған заңды және жеке тұлғалар. Тауарлар импорты кезінде қосылған құн салығын төлеушілер болып Қазақстан Республикасының кеден заңдарына сәйкес тауарларды Қазақстан Республикасына импорттайтын тұлғалар табылады.

        Кез келген кезеңнің қорытындысы бойынша тауарларды өткізу бойынша айналымның мөлшері ең төменгі айналымнан асатын болса, тұлға осы кезең аяқталған күннен бастап он бес күнтізбелік күннен кешіктірмей қосылған құн салығы бойынша есепке қою туралы салық органына өтініш беруге міндетті.

      Өткізу  бойынша айналымды анықтау кезінде салықтан босатылатын өткізу бойынша айналым есепке алынбайды.

      Шаруа қожалығына арналған арнаулы салық режимінде бюджетпен есеп айырысуды жүзеге асыратын салық төлеуші, өткізу бойынша айналым мөлшерін анықгау кезінде осы арнаулы салық режиміне кіретін қызметті жүзеге асырудан түскен өткізу бойынша айналымды есепке алмауына болады.

      Заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшелері болған жағдайда, еткізу бойынша айналым көлемі осы тұлғаның барлық құрылымдық бөлімшелерінің өткізу бойынша айна-лымдары ескеріле отырып айқындалады.

      Өткізу  бойынша айналымның ең төмен деңгейі  айлық есептік көрсеткіштің 12000 еселенген шамасын құрайды.

      Тұлға қосылған құн салығы бойынша ол есепке қою туралы өтініш берген айдан кейінгі айдың алғашқы күнінен бастап қосылған құн салығын төлеушіге айналады.

      Тұлға мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жүмыс күнінен кешіктірмей  қосылған кұн салығы бойынша есепке қою туралы салық органына өтініш берген жағдайда, мұндай тұлға салық органы оған қосылған қүн салығы бойынша есепке қою туралы куәлік берген күннен бастап қосылған құн салығын төлеушіге айналады.

      Жоғарыда  айтылғандарды қорыта келе, қосымша  құн салығының Ақтөбе облысы бойынша  салық комитетінің мәліметтеріне  тоқталуды дұрыс деп есептедім.