Автор: Пользователь скрыл имя, 22 Ноября 2012 в 12:14, курсовая работа
Құқықтар мен міндеттер қашан да сол құқықтар мен міндеттердің қайсыбір субъектілеріне байланысты болады. Біз қайсыбір субъективтік құқық туралы айтқанымызда, бұл құқыққа әлдебіреуінің ие екендігін үнемі есте ұстаймыз. Сондай-ақ міндеттің де кейбіреудің мойнындағы міндет екендігін жадымыздан шығара алмаймыз. Заң тілінде құқықтардың және міндеттердің иелерін «құқық субъектілері» деп немесе тұлға деп атайды. Тұлғаның заңдық тұрғыдан алғандағы ұғымы құқық қабілеттілік ұғымымен сәйкес келеді. Құқық өкілеттілігін алған құқық қабілетті атаулының бәрін тұлға деп атауға болады. Азаматтық құқық субъектісі азаматтық құқықтық қатынастар элементін құрайды.
Автомобиль трансмиссиясының негізгі ... ... ... айналдыру моментін жетекші дөңгелектерге көбейтіп жеткізу болып
табылады. Себебі иінді біліктен алынған айналдыру моментінің ... ... ... ... Сондықтан иінді білік моментін көбейтуге
тура ... ал оны ... ... ... ... ... сақтау заңы бойынша күштен ұтсақ, жылдамдықтан ұтыламыз ... ... ... ... ғана болмайды, кем дегенде екеу
немесе одан да көп болуы ... ... сол ... ... моментін таратып бөліп беруге тиіс. Осыларға қосымша, ... ... ... ... ... ... ажырап,
дөңгелектерге қозғалыс бермеуге тиіс, яғни трасмиссия двигательге тұрақты
жалғанып тұрмай, оны ... ... ... ... ... автомобиль трансмиссиясы иінді біліктен ... ... ... ... ... ... таратып берумен қатар, жұмыс
кезінде берілетін моменттің ... ... ... Әрі ... ... ... мен ... қызметін атқарады.
Жалпы қозғалатын машиналардың трансмиссияларын үш түрге бөледі. Олар
механикалық, ... және ... ... ... ... механикалық берілістерден, яғни ... ... ... белдікті берілістер, фрикционды
берілістерден құралады.
Электромеханикалық
кейін механикалық энергияны электр энергиясына ... ... Осы ... ... берілісті ... ... әсер ... аз ... және ... ... ... жасалатындықтан өзіндік құны артық болады. Сол себепті
қазіргі автомобильдерде қолданылмайды.
Гидромеханикалық
жеткізіп, айналдыру моментін аздап көбейтеді. ... ... қоса ... ... ... Бұл
трансмиссия да берілісті ... ... ПӘК аз ... ... көп ... ... ... қазіргі автомобильдерде көп ... ... ... ... Оның ... артықшылығы ПӘК берілетін қуат
мөлшеріне тәуелді емес. Яғни автомобиль қандай жағдайда жұмыс атқарса да
трансмиссияның ПӘК ... ... ... ... ... трансмиссияның
құрылысы автомобильдің
трансмиссияның құрылысына үлкен әсерін тигізеді. ... ... ең ... көп ... ... ... 3,1 ... көрсетілген.
Бұл көрсетілгшен трансмиссия дөңгелек схемасы 4х2, двигателі алдында,
ал жетекші дөңгелектері артқы ... ... ... ... ... ... трансмиссия мынандай негізгі тораптардан құралған: ілінісу
муфтасы (2), беріліс қорабы (3), карданды беріліс (4), басты беріліс ... (7). ... ... (1) ... ... (Ме) ... (8) осы ... арқылы көбейіп (Мп, Мл) жетеді. ... ... ... 3.1 ... ... ... (2) ... өзгертпей беріліс қорабына (3) береді.
Тек ол ... ... ... қосып, ажырату қызметін атқарады.
Беріліс қорабы (3) автомобильдің жүріс жағдайына байланысты айналдыру
моментін ... ... ... ... ... ... қорабында
бірнеше саты жасалады. Беріліс сатысының номері артқан ... ... ... ... жылдамдығы арта береді. Суретте үш ... ... ... ... ... көрсетілген. Сонда алғашқы ( ... ... ең көп ... ... ... (III) берілісте аз ғана
мөлшерге, тіпті кейбір автомобильдерде ешбір өзгермейді.
Карданды берілістер (4) бір – ... ... ... ... ... ... ... тасымалдауға арналға. Ондай кезде
екі жалғанатын тораптың осьтері бір – біріне дәл ... ... ... бір ... ... бере алады. Бірақ, бұл карданды берілістер
айналдыру моментінің ... ... ... (6) ... ... жетекші белдемесінде (5)
орналасады, ал беріліс ... (3) ... ... ... тісті берілістен құралады. Берілетін ... ... тік ... ... үшін, көбінесе конусты ... ... ... ... ... ... (7) жетекші дөңгелектерге (8) айналдыру моментін әртүрлі
етіп бөліп береді. Сондықтан оны дөңгелек аралық дифференциал деп ... ... ... автомобиль бұрылған кезде керек болапды. Себебі
бұрылған кезде ішкі дөңгелек аз ... ал ... ... ... ... ... жоғарыда көрсетілген негізгі тораптармен қоса, автомобильдердің
түрлеріне байланысты басқа да қосымша ... ... ... ... ... ... ғана ... одан көп болса, онда ... ... ось ... ... ... ... ... сияқты тораптар
қолданылады. Кейбір автомобильде басты берілістен ... ... ... Ол ... ... ... деп ... белдемелері. Шасси белдемелері негізгі қызметі дөңгелек аспалары
арқылы келген машина тұғырының салмағыцн дөңгелектерге беру болып табылады.
Осыған қосымша, автомобильдің ... ... ... ... ... ... ... де машина тұғырына береді.
Құрылысы жөнінде жетекші ... үш ... ... болады
(3.11 – сурет): екіге бөлінетін (3.11 а – сурет), штампталып жасалған
бөлінбейтін (3.11 б – ... және ... ... ... в – ... ... ... белдеменің ортасында трансмиссия механизмдері
орналасатын қуыс жасалған. Ол қуыс ортасынан екіге (2,3) жиырылады және
олардың ... ... ... ... (1) пресстеліп бекітіледәі. Сол
қаптардың сыртына дөңгелек аспасы бекітілетін алаң (4) мен ұш ... ... ... (5) ... Мұндай белдемелер жеңіл
машиналар мен жүк ... онша көп емес жүк ... ... ... кемшілігі, трансмиссия бөлшектерін (басты
беріліс, дифференциал) тексеріп, жөндеу кезінде тұтас ... ... ... ... ... ... белдемелер (3.11 б – сурет)
салмағы жағынан жеңіл болатындықтан
жеңіл машиналардж\а
ерекшелігі, трансмиссия ... ... ... (9) алды – ... ... ... Сол ашық жер арқылы басты берілісті, дифференциалды ... ... ... ... ... жоғарғы белдеме сияқты.
Екіге бөлінбейтін, құйылып жасалған белдемелерді (3.11 в – сурет)
ауыр жүк ... ... ... ... шойыннан немесе болаттан
құйып жасағандықтан салмақтары ауыр болады. Дөңгелек аспалары үшін ... ... ... ... белдеменің қимасын төрт бұрышты етіп жасайды.
Мұндағы ... ... ... қуыс та алды – арты ... Оның алдыңғы жағына басты беріліс қорабы бекиді да, арт ... ... ... ... екі ... дөңгелек подшипниктері
орналасатын трубалар (11), ал тежегіш механизмді бекітетін диск (12) бар.
Осылайша жасалған белдемелердің беріктіктері өте ... ... ... ... ... ... ... Олар да автомобильдің түрлері мен ... ... ... ... ... ... қарай басқару белдемелерін екі
түрге бөлуге болады: тұтас немесе бөлініп ... ... ... ... ... салмағы ауыр машиналарда және тәуелді дөңгелек
аспасын ... ... Ал ... машиналарда басқару белдемесі
бөлініп жасалады, яғни әрбір дөңгелектің өзінің белдемесі болады. Ол кезде
тәуелсіз дөңгелек аспасын пайдалануға ... ... ... ... әртүрлі болғандығына қарамастан,
белгілі бір қызметтерді атқаруға міндетті. Ол ... ... ... ... ... ... кезінде бұруға мүмкіндік туғызу. Сол
үшін осы ... ... ... ... арнаулы топсалар болады.
4. АВТОМОБИЛЬДІҢ ЖҮРІС БӨЛІГІ
Жүріс дөңгелектері.Жүріс дөңгелектері автомобильді жол ... ... ... табылады. Олар атқаратын қызметтеріне қарай
жетекші және басқару ... ... ... Осы екі түрі де
автомобильдің ... жол ... ... ... ... ... ... трансмиссия арқылы келген моментті ... ... ... ал ... ... ... жүріс бағытын
өзгертеді. Егер автомобильде жетекші дөңгелек алдыңғы дөңгелектер болатын
болса, онда алдыңғы дөңгелектер әрі ... әрі ... ... ... Ол ... ... ... әрі жетекші, әрі басқарушы
дөңгелектердің қызметін атқарады. Ол кезде артқы дөңгелектер тек ... ... ғана ... жүріс дөңгелектері үшін пневматикалық дөңгелектер
қолданылады. Оның құрылысы ... ... ... ... ... және ... ... тұрады.Мұндағы
пневматикалық шинадан басқа бөлшектері қатты металлдан жасалып, ... ... Ал ... шина ... ауа ... қуыс
тәрізді. Олар камералы немесе камерасыз болып екі ... ... ... ауа ... ... ... ... ішіне қысыммен үрленеді де ол
шинаны берік етіп ұстап тұрады. Ал ... ... ол өзі ... ... ... ішіндегі қысыммен айдалған ауаны ұстап тұрады.
Пневматикалық шинаның негізгі міндеті, жол бетінде кездесетін ойлы –
қырлы ... ... ... ... ... ... тұғырына
жұмсартып беру болып табылады. Яғни ол өзі сол күштердің әсерінен майысып,
олардың әсерін азайтады. ... ... ... өте ... және қолданылатын автомобиль түрлеріне қарай ... ... ... ... ... ... ... орналасу жағдайларына
тікелей байланысты. Егер орналасу жағдайларына тікелей байланысты. Егер
орналасу ... ... ... ... қойған мөлшерден алшақтап кететін
болса, онда олардың жүріске көп ... тиюі ... ... ... күтім кеөзінде, сол дөңгелектердің жағдайын қарастырып, тексеріп
отырады.
Дөңгелек аспалары.Дөңгелек ... ... ... жер ... дөңгелектері арқылы келетін күштерді жұмсартып, сол күштердің
әсерінен автомобильдің
негізінен екі түрлі элеменгттен тұрады: ... және ... ... жол ... ... әсер ... ... жинап
алып, ол күштер әсерін тоқтатқан кезде қайтарып береді. Ал осы ... ... ... ... ... ... ... да оларды
әлсіретеді, яғни оның энергиясын жұтып алады.
Дөңгелек аспаларының осы екі элементі, машина түрлеріне қарай әртүрлді
жағдайларда жұмыс істейді және ... ... ... ... ... – ... көрсетілген.
Дөңгелек аспалары жұмыс істеу принциптеріне қарай негізінен екі түрге
бөлінеді: тәуелді және тәуелсіз аспалар. Тәуелді аспада (4.2 а – ... ... ... ... өзгеруіне байланысты екінші дөқңгелектің де
жағдайы өзгереді. Әрине бұл құбылыс машина жүрісіне ... әсер ... ... ... аспалар жүріс жылдамдықтары онша жоғары емес жүк
машиналарында немесе жеңіл машиналардың артқы басқару қызметін атқармайтын
белдемелерде пайдаланылады.
Көпшілік ... ... ... дөңгелектердің аспасы үшін
тәуелсіз аспалар қолданылады. Олардың өзі бірнеше түрге бөлінеді. ... бір ... ... ұзындықтары әртүрлі екі рычагты немесе
ұзындықтары әртүрлі екі рычагты немесе ... ... екі ... ... әртүрлі екі рычагты тәелсіз аспаларда (4.2 б, г ... ... бір ... ... ... ... өзі әрі ( - ... бұрылып, әрі көлденең бағытта –
қашықтығына жылжиды. Осындай ... ол ... ... ... ... ... бірдей екі рычагты тәуелсіз аспада (4.2 в –
сурет) дөңгелек ... да, ... – ... ... ... жылжуды
болдырмайтын телескоптық
ауыстыратын ... ... ... екі ... тәуелсіз аспа (4.2 ж ... ... ... ... ... ... Бірақ бұл кезде
машинаның құрылысы ... ... ... ... ... ... цилндрлі серіппелер мен жазық рессорлардың орнына, торсионды біліктер
қолданылады (4.2 д – сурет). Ол ... тек ... ... ... ал жұмыстар алғашқы аспалармен бірдей.
Осы көрсетілген аспалардың барлығында да еекі ... ... ... бірі ... элемент, ал екіншісі жұмсартқыш элемент. Серіппелі
элементтердің негізгі міндеті жол бедерінің әсерінен пайда болған ... ... ... ... ... ... болып табылады. Сонда өзі
майысып, машина тұғырына күштің біразы ғана ... Ал жол ... ... ... күш ... ... ... ол қайтадан жазылып, өз
бойында жинақталған энергияны қайтарып ... ... ... ... тұғырында тербеліс пайда болады.
Серіппелі элементтің әсерінен пайда ... ... ... ... элементтер қолданылады Олардың міндеті осы ... ... ... ... әрі қарай қоршаған ортаға таратып
жіберу болып табылады.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ... П. ... М. ... - ... ... ... қызмет. Астана: Фолиант, 2007.
2. Алиев Б – Тракторлар мен ... ... ... Наз ... Жүнісбеков П. Ж – Автомобильдің құрлысы және пайдалануы – ... ... ... В – Тракторлар мен автомобильдер – Алматы: Мектеп - 1986