Автор: Пользователь скрыл имя, 18 Декабря 2012 в 09:06, шпаргалка
Работа содержит ответы на 45 вопросов по дисциплине "Экономика".
Рыноктық қатынас\ орнаған ел\де мемл.ік экон.лық саясаттың негізгі мақсаты рыноктың өзі шешуге қабілетсіз, яғни рыноктық механизмге «бағынбайтын» міндет\ді атқару деп санайтын пікір\ баршылық. Мұндай ұстаным жағдайында мемл.тік экон саясаттың мақсат\ы мемл.тік реттеу мақсат\ымен ұштасады. Экономикасы жоғарылау үстіндегі н\е жоғарылау күтілетін жағдайда экон саясат мақсат\ы экон өсу мақсат\ымен жалғасады. Әлеу бағдарланған рыноктық экон.сы бар ел\ үн алдыңғы қатарға мемл.тік экон саясаттың әлеу мақсат\ы шығады. Мұндай мақсат\ көбінесе экон.лық мақсат\мен қиыласады. Мемл.тік саясаттың әлеу мақсат\ының алға шығуы ж\е о\дың экон.лық мақсат\мен байланыста болуы АҚШ, Германия, Швеция сияқты елдерге тән. Мемл экон саясаттың ең көп тараған әлеу мақсат\ына экон.лық еркіндік пен экон.лық әділеттілік жатады. Экон.лық еркіндікті экон.лық, кәсіпкерлік қызметтің форма\ы мен түр\ін таңдау еркіндігі, өз қаражатыңды бөлу мен пайдалану тәуелсіздігі деп түсінген абзал. Экон.лық әділеттілік мақсаты барша халыққа адалдық, мейірімділік тұрғысынан қарау, о\дың мүдде\і мен мүмкіндік\ін ескеру, о\дың тіршілікте өз\інің құқық\ы мен мүмкіндік\ін толық пайдалануына бірдей жағдай жасау деп қарастырған ләзім. Мемл экон саясаттың анығырақ ж\е нақты мақсатына халықты әлеу қорғау мәселесі жатады. Әлеу қорғау – бұл мемл.тің азамат\ды экон.лық тәуекел\ден қорғап, әрбір адамды минималды игілік\мен қамтамасыз етуде. Мемл өз азамат\ын жұмыссыздықтан қорғауға, қарт\ға, мүгедек\ге, көпбалалы отбасы\ына көмектесуге, бақытсыз оқиға\дың сал\ын жеңілдетуге міндетті. Мемл экон саясаттың әмбебап мақсаты бүкіл ұлттық шаруашылық көлемінде әлеу-экон тиімділіктің жоғары деңгейіне жету б.т. Мемл экон саясаттың тағы1жиынтық мақсаты, «жалпыэкон.лық тепе-теңдік» деген атаумен белгілі. Жалпыэк.лық тепе-теңдік – бұл сиқырлы 4бұрыш деп аталатын баға\ тұрақтылығы, жұмыспен қамтудың жоғары деңгейі, салыстырмалы экон өсу, сыртқы сауда операция\ының баланстылығы б.т.
13.Фискалдық экономикалық саясат
Фискалдық саясаттың қызметі мемл.тік қазына элемент\ін қамтиды. Ол тікелей мемл7тік бюджетпен, салық\мен, мемл.тің ақшалай табыс\ы мен шығыс\ына байланысты. Рыноктық экон жағдайында бұл мемл.тік экон.ық саясаттың діңгегі болып табылады. Фискалдық саясат қаржылық саясаттың бюджеттік, салықтық, табыс\ мен шығыс\ сияқты ірі түр\і мен форма\ын біріктіреді. Фиск саясат мемл.тің қаржылық ресурс\ын басқаруды ұйымдастыру, о\ды елдің әлеу-экон проблема\ын шешу үн пайдалану бойынша мемл.тік шара\ жиынтығын құрайды. Фиск саясат мемл.ке қажетті ақша қаражат\ын жинақтау, бөлу, көзделген шараға жұмсау іс-әрекет\ін жүзеге асырады. Фиск саясаттың ең маңызды міндет\інің бірі экон.лық саясат мақсат\ын атқаруды көздейтін орталықтандырылған мемл.тік ақша қор\ының бастау\ын, о\ды қалыптастыру тәсіл\ін іздестіру б.т. осы саясат арқылы мемл елдегі аса ірі экон.лық процес\ді реттейді, қаржылық тұрақтылықты қолдайды. Фиск саясат құрал\ын мемл жиынтық сұраныс пен жиынтық ұсынысқа әсер ету үн, дағдарысқа қарсы шара\ қолдану үн пайдаланылады. Макроэкономикалық қаржы-бюджеттік саясатты елдегі жалпы экономикалық жағдайға байланысты екі басты желіні ерекшелеуге болады. Оларға фискалдық саясаттың шектеулі және кеңейтілген сипаттары жатады. Экон.лық дүмпу, жедел экон өсу кезеңінде фиск саясат өсу параметр\ін белгілі 1шек\де ұстап тұру үн шектеуші сипат алады. Ал, экон.лық дағдарыс, экон.лық белсенділіктің баяулауы кезеңінде фискалдық саясат кеңейтілген сипат алады, яғни экон.ны «қыздыруға», өндірісті кеңейтуге, құлдыраудан жоғарылауға бағыт ұстайды.
Тұрақтандыру саясаты – бұл ЖІӨ көлемін қалыптасқан жағдайға сәйкес деңгейге жақындату мақсатындағы мемл.тің қаржы ағын\ы мен ақша айналымын реттеу іс-әрекет\і б.т. Тұрақтандыру саясаты – экон.ның азды-көпті орнықтылығы жағдайына сай келетін фискалдық саясаттың типтік формасының көрінісі. Ол, 1жағынан тұрақсыз дағдарыстық жағдайдың алдын алады ж\е 2-жағынан макроэк.лық көрсеткіш\ді оңтайландыруға жақындатып, қалыптасқан экон.лық ситуацияны жақсартуға көмектеседі. Заңнамалық акті\ге ықтимал тұрақсыздықтың алдын алатын нормативтерді түгелдей кіргізу қолдан келмейтін мәселе. Сондықтан көмекке мемл.тік орган\дың оперативті реттеуі, сәйкессіздік\ге ағымдағы жауап қатуы, дискрециялық, саясат құрал\ы келуі қажет.
Дискрециялық фисксаясат – бұл қосымша қабылданатын н\е тұрақты қолданыстағы ереже\ мен норма\ды өзгертетін мемл.тік оперативті қаржылық шара\ жиынтығы. Автопилот ұшақты басқара алмаған кезде ұшқыштың штурвалды өз қолына алатыны сияқты, үкімет те бұрын қабылданған заң\дың тұрақтылықты ұстап тұруға күші жетпеген жағдайда дискрециялық саясатты қолға алады. Дискрециялық фиск саясатты жүзеге асыру әдіс\іне қоғамдық жұмыс\, материалдық жәрдем, салық қойылым\ын өзгерту сияқты әдістер жатады. Сонымен, фиск саясат мемл экон.лық саясаттың ең қуатты бағыты ретінде, қаржыландырудың, бюджеттеудің, салық салудың әртүрлі құралдарын тиімді қолданады.
14.Монитарлық экономикалық саясат
Фиск саясатпен оның монетарлық саясаты тығыз байланысты. Егер фиск саясат.тың жаратылысының мәні қаржылық бюджеттік болса, онда монетарлық саясат мемл.тің ақша саясаты н\се мемл.тің ақша массасына әсер ету саясаты деуге әбден болады. монетарлық саясат – бұл тікелей мемл.тік әсермен н\е ұлттық банк арқылы елдегі ақша массасы мен ақша айналымын реттеу б.т. Монетарлық саясат ақшаға да, бағаға да ықпал ету арқылы ақша жүйесі мен ақша айналымы қызметін қамтамасыздандырады. Монетарлық саясаттың мақсаты фискалдық саясат сияқты шаруашылық жүйесі қызметін тұрақтандыру, орнықтылығы мен тиімділігін арттыру, дағдарысты еңсеру, жұмыспен қамту мен экон өсуді қамтамасыз ету б.т. Дегенмен, фиск саясат бюджет ж\е салық\мен байланысты антициклдық сипатта әрекет ететін болса, монетарлық саясат ақша айналымы мен ақша массасын тұрақтандыруға ж\е баға\ды, табыс\ды, жалақыны реттеуге бағдарланған. Олай болса монетарлық саясат міндет\інің де өзіндік сипаты бар. Бұл – баға\ деңгейін тұрақтандыру, инфляцияны жаныштау, ұлттық валютаның ішкі ж\е сыртқы рынок\дағы сатып алу қабілеттілігі мен бағамын қолдау, орнықты ақша айналымын қамтамасыз ету, банктік жүйе арқылы ақша массасын, ақшаға сұраныс пен ұсынысты реттеу. Мемл.тік монетарлық саясаттың құрамдас бөлігі және сонымен бірге құралы ретінде қайта қаржыландыру саясаты, ашық рыноктағы операциялар, резервтеу, өтімділікті қамтамасыз ету істері танылады. Бүкіл осы құралдардың жиыны айналымдағы ақша массасын және жекелеген ақша агрегаттарын реттеуге мүмкіндіктер туындатып рыноктық бағалар динамикасына, инфляция деңгейіне, өндірушілер мен тұтынушылардың тауар-ақша қатынастарына, рыноктық айырбасқа, рынок субъектілерінің табысы мен шығынына жанама ықпал етеді. Макроэк.лық ақша саясаты өзінің монетарлық формасына ең алдымен ақша массасына әсер етуді білдіреді. Егер мемл ақша массасын қысқартса, эмиссияны шектесе, кредитке ақша алудың жоғары пайыздық қойылымын ұстап тұрса, ақша саясаты қатаң деп саналады. Егер керісінше, мемл ақша массасының көбеюіне ықпал етсе н\се кедергі келтірмесе, жаңа ақша шығаруға тыйым салмаса, кредит\ді арзандатса, онда ақша саясаты жұмсақ д-ды. Өзінің эмиссиялық саясатын мемл ұлттық банк арқылы жүргізеді. Монетарлық саясаттың құрамдас бөлігі, сонымен бірге құралы ретінде қайта қаржыландыру саясаты, ашық рыноктағы операция\, резервтеу есептелінеді. Осы құрал\ арқылы айналымдағы ақша массасын, жекелеген ақша агрегат\ын реттеуге, баға\ динамикасына, инфляция деңгейіне, тауар-ақща қатынас\ына рыноктық айырбасқа әсер етеді. ҰБ ақша массасын, ақша айналымын мемл бағалы қағаз\ сатушы, сатып алушы ретінде ашық рыноктағы операция\ арқылы реттеуге мүмкіндік алады. Облигация\, қазынашылық міндеттеме\ түріндегі бағалы қағаз\ эмиссиясының өзі мемл.тік монетарлық саясат актісі ретінде қарастырылады. Мемл бағалы қағаз\дың сату-сатып алуын ашық рынокта ұйымдастыра отырып, ҰБ белгілі 1 ақша саясатын жүргізеді. Бағалы қағаз\ды сату арқылы ҰБ айналымдағы ақшаны алып, ақша массасын кемітеді, ал ашық рынокта бағалы қағаз\ды сатып алу арқылы ақша массасын көбейтіп, нәтижесінде қосымша эмиссияны жүзеге асырады. Мемл ҰБ арқылы резервтеу саясатын жүргізе отырып, ақша массасы шамасына тиімді әсер ете алады. ҰБ коммер банк\ге өз актив\інің белгілі белгілі 1 бөлігін пайызсыз резерв түрінде ҰБ-те сақтауға міндеттейді. Мұндай резерв\дің нормасы жоғарылаған сайын коммер банк\дің өз қаражат\ымен еркін операция\ жүргізу мүмкіндік\і кемиді, яғни ақша массасы азаяды. Резерв\ нормасының кемуі айналымдағы ақша массасының көбеюіне себеп болады.
15.Экон.ның негізгі құрылымдары және оны қайта құру мәселесі
16.Экономиканың функционалдық құрылымы
Экон құрылымы-шаруашылық
жүйесінің барлық элемент\і арасындағы
тұтастықты қамтамасыз ететін пропорция\
мен қарым-қатынас\ жиынтығы. Экон.ның
динамикасы ж\е құрылымы 2 негізгі
ж\е өзара байланысты категория\
б.т. Қаз.да орныққан рыноктық экон критерий\іне
сәйкес экон.лық құрылым объективті
түрде мемл.тің рөлін
17.Материалдық
өндірісті дамытуды
Материалдық өндіріс сферасы-мемл
реттеудің маңызды объектісі
б.т. матер өнд.ті мр ірі сала\, оның
бөлімше\і, кәсіпорын\, салааралық кешен\,
сондайақ өнеркәсіптің өндіруші ж\е
өңдеуші сала\ы шеңберінде жүзеге
асады. Матер өнд сферасын мемл реттеудің
негізгі міндет\і елдің әлеу-
18.Мемлекеттің өндірістік саясаты
Өндіріс-кез келген экон.лық жүйенің негізі, базисі. Өндіріс-бұл адам\дың іс-әрекеті, қызметі арқылы табиғи ресурс\ мен қолда бар еңбек құрал-жабдық\ын қолдану арқылы өмір сүруге, экон.ны дамытуға, байлықты арттыруға, басқа да қажеттілік\ді қанағаттандыруға арнал,ан әртүрлі экон.лық өнім\ді өндіру б.т. Материалдық өндірісті мемл реттеуде оңтайлы өнеркәсіптік саясат жүргізудің маңызы зор. Өнерк саясат-рыноктық механизм\ді экон ж\е әлеу тиімді бағыт\да реттеу үн, мемл пен шаруашылық жүргізуші субъекті\ қатынасын оңтайландыру үн қажетті ұлттық экон.ны дамытудың құралы. Ел экон.сын дамуының қазіргі кезеңдегі мемл.тің өнеркәсіптік саясаты келесі бағыт\да жүргізілуі тиіс: 1)экон.ның шикізаты бағытынан өңдеуші өнеркәсіптің басымдылығына өту; 2)өндірісті ұйымдастырудың ескірген әдіс\інен бас тартып, өнімді жедел жаңалап, оның бәсекеге қабілеттілігін арттыратын икемді өндірістік жүйе\ді қалыптастыру. 3)халықтың денсаулығына қолайлы, экологиялық таза ж\е қауіпсіз өнеркәсіп өндірісін дамыту; 4)өзін-өзі қамтамасыз ету ұстанымы бойынша қызмет ететін комбинат\дың орнына ішкі ж\е сыртқы рынок\дағы бәсекеге қабілетті мамандандырылған өндіріс\ді көптеп ашу. 5)ғылыми-зерттеу жұмыс\ына әлеу тапсырыс негізінде ұзақ мерзімге арналған кешенді ғылыми-техник болжамға құрылған мақсат\ға бейімдеу. Өндірістік саясат ескі өндірістік құрылым\дан бас тартып, жаңа\ын қалыптастыруға көмектеседі, ғылыми-техник прогресті ж\е жаңа менеджментті енгізуді жеңілдетеді, әлемдік экон.ның объективті талап\ына бейімделуді оғайлатады. Өндірістік саясат корпорация\ мен мемл мүдде\ін біріктіруші механизм\ге сүйенеді ж\е барлық ұйымдық құқықтық формадағы шаруашылық жүргізуші субъекті\ үн жүргізіледі. Қаз экон.сы дамуының мемл өндірістік саясатының мақсат\ы келесідей: 1)экон.ның шикізаттық бағытынан өңдеуші, құсатушы өнеркісіптің басымдылығына көшу. 2)өндірісті ұйымдастырудың ескірген жүйесінен икемді өндірістік жүйе\ге өту, нәтижесінде өнімнің жедел жаңартылуын ж\е о\дың бәсекеге қабілеттілігін арттыруды қамтамасыз ету.3)адам өміріне зиянды өндірістен экологиялық таза ж\е қауіпсіз өнеркәсіптік өндірске қол жеткізу. мемл өндіріс саясатынң негізі экон өсудің инновациялық-инвестициялық мәселе\ін шешу б.т.
19.Инновациялық
сфераны мемлекеттік
Мемл ғылым дамуының басым бағыт\ын таңдайды, ғылыми-техникалық бағдарлама\ мен жоба\ды қалыптастырып, жүзеге асыруды, рес.лық бюджеттен ғылыми қызметті қаржыландырады, рес.лық дәрежедегі ғылыми ұйым\ды басқарады. Инновациялық сфераны мемл.тік қолдаудың келесі бағыт\ы белгілі: 1.Ғылыми-зерттеу\ді салықтық ынталандыруды күшейту. Мұның рыноктық экон.да бюджеттік субсидия\мен салыстырғанда бірқатар артықшылық\ы бар. Салықтық жеңілдік\дің бірнеше түр\ін атауға болады. О\: ғылыми зерттеу\ге шығын\дың табыстық бөлігіне салық салуды азайту; ғылыми зерттеу\ге шығын өсіміне белгілі 1 пайыз шамасында төленетін салыққа шегерім жасау; жаңа техникаға жұмсалатын күрделі қаржының 1 бөлігіне салық сомасын кеміту; іргелі зерттеу\ді қаржыландыруға арналған қаражатқа ерекше салықтық жеңілдік\ беру, орта ж\е шағын бизнестің зерттеу\іне қолайлы жағдай жасау. 2.Инн.лық саясаттың басты құрал\ының бірі ретінде ғылыми-техникалық өнім\ге мемл.тік тапсырыс рөлін күшейтуді атауға болады. Қаржылық орнықтылыққа қол жеткізілген сайын тәуекелді жоба\ды жүзеге асырудағы мемл.тік тапсырыстың үлесі арта түседі. 3.Мемл.тік инновациялық қор ең басым деген ірі зерттеу\ мен жаңғырту\ды мақсатты түрде жеңілдікті қаржыландыратын болады. Аталған қордың инновация\ды мемл.тік қолдау бойынша өкілеттігі мейлінше кеңейтілуі тиіс, яғни ғылыми идеядан бастап оның түпкі нәтижесіне дейінгі циклды қамтуы қажет. 4.Технологиялық әлеуеттің мониторингтік ж\е болжау жүйесін жасау үн мемл.тік деңгейде методикалық ж\е ақпараттық қамтамасыз ету іс\і атқарылуы тиіс. 5.Ғылыми өнімді жобалау ж\е өндіру сферасында рыноктық бәсеке рөлін арттыру негізінде басым бағыт\ үн Жапонияда кеңінен қолданылатын «бастапқы ақша\» принципін тарату қажет. 6.Ғылыми зерттеу\ді қаржыландырудың бюджеттен тыс көз\ін ашып, кеңейту. Бұл үн жеке меншік сектордың инн.лық белсенділігін ынталандыруды күшейтіп, коммерциялық мүдделілік\ін арттыру көзделеді. 7.Ғылыми-техникалық орталық\ қызметін коммерциализациялауды дамыту. Мұның өзі о\ды табыстың негізгі бөлігін инновация ж\е ақпараттық технология рынок\ынан іздеп, табуға итермелейді. Бұдан басқа, ғылыми орталық\ қызметін коммерциализациялау ғылымды рыноктық жағдай\ға бейімдейді ж\е мемл.тің инн.лық саясатының жаңа әдіс\інің п.болуына көмектеседі. 8. Ғылыми зерттеу сферасындағы халықаралық ынтымақтастықты кеңейту. Әлемнің ешбір елі ҒТП.-ның барлық сала\ы бойынша зерттеу\дің түгелге дерлік спектрін қамти алмайды. Ғылыми-техникалық кооперацияның мейлінше динамикалық форма\ының бірі – халықаралық бірлестіктерді құру болып табылады. Ынтымақтастық пен өзара тәуелділік арта түскен шығын\ мен тәуекелдерді бөлісуге итермелейді, сондай-ақ жаңа өнімді жасау процесіне қажетті білімдер потенциалын шоғырландырады.