Автор: Пользователь скрыл имя, 20 Ноября 2012 в 23:34, курсовая работа
Инфляция дегеніміз – бағалардың жалпы өсуі, табыстардың құнсыздануы. Елдегі тауар рыноктарының көбінде тепе – тендік бұзылса, бағалар тоқтаусыз өседі. Инфляция – бұл нарықтың көбінде сұраныстың артуынан қалыптасқан тепе – теңдіктің бұзылуына байланысты пайда болған елдегі баға деңгейінің жалпы өсуі.
Инфляцияның негізгі себептері: ақша тауарларды сатып алу қабілеті күшті валютамен салыстырғанда құнсызданады. Инфляцияны былай түсіндіруге болады, яғни ақшаның алтынға қатысты құнсыздануы, алтынды бұрынғыша ақша сияқты жалпылама эквивалент деп қарастыруда жатыр.
Кіріспе.......................................................................................................................3
Ломбардтардың теориялық аспектілері......................................................5
Ломбард мәні мен маңызы......................................................................5
Ломбард туралы ережелер мен лицензиялау тәртібі............................7
Шет елдердегі ломбард қызметі.............................................................9
Ломбардтардың қызметін талдау...............................................................12
2.1. Ломбардтардың қызметіне сипаттама....................................................12
2.2. Ломбардтардың қызметін ұйымдастыру және көрсеткіштерін талдау.................................................................................................................18
Қазақстан Республикасындағы ломбардтардың жұмысын жетілдіру...27
Қазақстан Республикасыныңломбард қызметіндегі мәселелер................................................................................................27
Ломбард жұмысын жетілдіру жолдары...............................................29
Қорытынды............................................................................................................34
Пайдаланған әдебиеттер.......................................................................................36
Қосымшалар...........................................................................................................37
Инфляцияны жеңіп шығу жөніндегі шаралар жүйесіндегі қажетті элемент нарықтық бәсеке механизмі мен меншіктің барлық нысандарының шаруашылық жүргізуші субъектілерінің экономикалық жауапкершілігі механизмі жасау болып табылады; аталған механизмдердің іс-қимылы мына сызбаға саяды: шығындардың төмендеуі – бағалардың төмендеуі – өндірістің өсуі есебінен таза табыс көлемінің сақталуы – ұсынымның көбеюі – сұранымның қанағаттандырылуы.
Бәсеке механизмін жасау монополияға қарсы шараларды жүргізумен, меншіктің тұрлі нысандарын дамытумен, шаруашылық-қаржы қызметіндегі олардың теңдігін заңнамалық түрде қамтамасыз етумен байланысты болады.
Инфляцияға ықпал етудің ең түбегейлі құралы экономиканы мемлекеттік реттеу шеңберінде баға мен жалақыға бақылау қою болып табылады. Баға мен жалақыны реттеудің ауқымдарын таңдау қысқа мерзімді саясат бағдарламаларында айқындалады және кеңінен инфляция деңгейіне, өндіріс қарқынына, халықты әлеуметтік қорғаудың қажеттіліктеріне қарай түрленіп отырады. Базалық технологиялық шекте – шикізат, отын, басқа бастапқы өнімдерді өндіруде бағаны реттеуді жүргізудің маңызы зор. Тап олардың құны келесі технологиялық шектердің өнімі бағасының бүкіл пирамидасының негізіне қойылады.
Жалақыны реттеу бастапқы
(қол жеткен) деңгейден еңбек өнімділігінің
нақтылы артуына байланыста жүзеге
асырылады, өйткені номиналды жалықы
мөлшерлемелерінің еңбек
Сыртқы экономикалық қызметті қамтып көрсететін төлем балансы тарапынан инфляцияны төмендету шаралары оның құрылымын жақсартуда болады. Бірінші кезекте бұл тауарлар мен қызметтердің, яғни экспорттық-импорттық операциялардың қозғалысымен байланысты болатын ағымдағы операциялар бойынша теңдікке жетуге қатысты болады.
Төлем балансының ағымдағы тапшылығын қысқартуға жалпы импортталатын тауарлар мен қызметтерге ішкі сұранымды отандық тауарлар мен қызметтерге ауыстыру есебінен, сондай-ақ сыртқы сұранымға қарағанда экспорттық өндірістің икемділігін арттыру есебінен жету керек. Бұған реалистік деңгейде валюта бағамын белгілеу саясатын жүргізу, инфляциялық серпіліс кезеңінде сауда және валюталық шектеулердің ұтымды ұштасуы және инфляция қарқыны төмендеген кезде сыртқы экономикалық қатынастарды ырықтандыру арқылы жетеді.
Сөйтіп инфляциямен күрестің негізгі нысандары ақша реформалары және инфляцияға қарсы саясат болып табылады.
Ақша реформасы – ақша айналысын ретке келтіру және нығайту мақсатымен мемлекет жүргізіп отырған ақша жүйесін толықтай немесе ішінара өзгерту. Ақша реформасы елдің экономикалық жағдайына, ақшаның құнсыздану дәрежесіне, мемлекет саясатына қарай түрлі әдістермен (нөлдендіру, қалпына келтіру, девальвациялау мен деноминациялау) жүзеге асырылады.
Өршімелі инфляция кезінде бірқатар елдер пайдаланған инфляциямен күрестің айрықша нысаны – естен тандыру терапиясы. Оның мәні – нарықтық қатынастарды дамытуды көтермелеуде, еркін бағаларды белгілеуде, бағаларды реттеуден бас тартуда және осылардың нәтижесі ретінде – халықтың тұрмыс дәрежесінің төмендеуінде болады.
Қорытып айтқанда, Қазақстандық
экономикадағы инфляциялық
3. Инфляция мәселелерін талдаудағы перспективалар
3.1. Қазақстан Республикасының экономикасы дамуының 2011-2013 жылдарға арналған сценарийлік нұсқалары
Жүйелі және теңдестірілген саясатты әзірлеу мақсатында Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі кейінгі 3 жылға арналған орта мерзімді болжамдарды есепке ала отырып, Қазақстан Республикасының ақша-кредит саясатының бір жылға арналған негізгі бағыттарын әзірлеуге шешім қабылдады.
Көрсетілген сценарийлер
Қазақстан Республикасының
Қазақстан Республикасының
экономикасына ықпал ету
Қазақстан Республикасы ақша-кредит саясатының негізгі көрсеткіштерінің болжамдары төлем балансының болжамдарына негізделген, олар айтарлықтай консервативті болып табылады (1-кесте).
Нақты ЖІӨ-нің және төлем балансы көрсеткіштерінің 2011-2013 жылдардағы 3 сценарий бойынша болжамы
1-кесте
2011 |
2012 |
2013 |
35 |
65 |
80 |
35 |
65 |
80 |
35 |
65 |
80 | |
ЖІӨ-нің нақты өсуі,% |
-0,5 |
3,1 |
4,7 |
0,9 |
3,3 |
4,9 |
1,9 |
3,5 |
5 |
Ағымдағы шот, ЖІӨ-ге %-бен |
-7,2 |
0,9 |
1,6 |
-5,8 |
1,5 |
1,5 |
-4,7 |
1,9 |
1,4 |
Төлем балансы, ЖІӨ-ге %-бен |
-1,9 |
2,8 |
2,6 |
-0,4 |
1,9 |
1,8 |
-1,8 |
2,2 |
0,6 |
Барлық үш сценарий бойынша да бюджеттен төленетін зейнетақылардың, жәрдемақылардың, жалақылардың және басқа да әлеуметтік төлемдердің 2011 жылы жоспарлы көтерілуі назарға алынды. Бұл көтеру экономикадағы жиынтық сұранысқа сәйкес келетін деңгейде жиынтық ұсынысты ұстап тұру бөлігінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің тарапынан тиісті шаралар қолдануды талап етеді.
Банктердің «нашар» кредиттерді есептен шығаруына қатысты айқын емес перспективалардың кесірінен экономикаға берілген кредиттердің динамикасы мен көлемдері туралы болжам жасап, баға беру мүмкін болмай отыр. 2011 жылы кредиттерді өтеу және «нашар» кредиттерді есептен шығару көлемдері жаңа кредиттер беру көлемдерін өтейтін болады деп болжануда. Соған байланысты 2011 жылы экономиканың кредиттер бойынша берешегінің тұрақты деңгейі күтіледі, ал 2012-2013 жылдары оның жылына 10%-ға өсуі туралы болжам жасалған болатын.
2011 жылы инфляциялық аяның ағымдағы деңгейде сақталуы күтіледі. Бұл 2011 жылы инфляцияның өсуінің негізгі тәуекелдері болып 2010 жылы орын алған факторлардың қала беруімен байланысты.
Бұл ретте 2011 жылы
монетарлық факторлардың
2011-2013 жылдары Қазақстан
Республикасы экономикасы
Бірінші сценарийді іске асырған кезде кейіннен 2013 жылы экономиканың 2%-ға дейін нақты өсуін қалпына келтіру арқылы 2011 жылы Қазақстан экономикасының шамалы қысқаруы күтіледі.
Осы сценарий аясында іскерлік белсенділіктің төмендеуі, жиынтық сұраныстың қысқаруы, төлем балансы көрсеткіштерінің нашарлауы және ақша сұранысының төмендеуі күтіледі.
Экономиканың ақшаға сұранысының төмендеуі 2011 жылы ақша ұсынысының қысқаруымен қатар жүреді. 2012-2013 жылдары ақша ұсынысы біршама ұлғаяды, алайда оның өсу қарқыны шектеулі болады.
Ақша ұсынысының әр бағыттағы динамикасы монеталандыру деңгейінің шамалы төмендеуіне ықпал етеді (1-қосымша).
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің бағалауы бойынша бұл сценарийді іске асыру мүмкіндігі барынша төмен.
Екінші сценарийді іске асырған жағдайда мұнайдың бағасы бірінші сценариймен салыстырғанда жоғары, бірақ 2010 жылғы қалыптасқан нақты деңгейден төмен болады. Нәтижесінде, 2011-2013 жылдары Қазақстан экономикасының өсу қарқыны 2010 жылмен салыстырғанда баяулайды.
2011-2013 жылдары капиталмен
және қаржымен операциялардың
шоты оң болып сақталады.
Ақша ұсынысының кеңею қарқыны 2011-2013 жылдардағы нақты ЖІӨ өсуінің қарқынына сәйкес келеді. Бұл ретте экономикалық өсудің оң динамикасымен қатар жүретін анағұрлым қолайлы макроэкономикалық жағдай монеталандыру деңгейінің өсуіне әсер етеді (1-қосымша).
Үшінші сценарийге сәйкес 2011-2013 жылдары Қазақстандағы экономикалық өсудің қарқыны алдыңғы сценарийлерге қарағанда анағұрлым жоғары деңгейде болады деп күтіледі.
Алдыңғы сценариймен
салыстырғанда республикалық
3-сценарий шеңберінде алдыңғы сценарийге қарағанда анағұрлым жоғары жиынтық сұраныс, оның ішінде импорттық тауарларға жиынтық сұраныс күтіледі. Нәтижесінде, жалпы төлем балансының профициті айтарлықтай қалыпты болады.
Ақшаға деген сұраныс
алдыңғы сценариймен
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасы экономикасы дамуының үшінші сценарийін іске асыруды анағұрлым мүмкін деп санайды, осыларды ескере отырып 2011 жылға арналған ақша-кредит саясаты әзірленді. Келесі жылдарға арналған шаралар 2011 жылдың қорытындысы бойынша нақтыланатын болады.
3.2. Инфляцияның бәсендету шаралары.
Инфляция зардаптарын бейтараптандыру мақсатымен мемлекет инфляцияға қарсы саясат жүргізеді. Мемлекеттің инфляцияға қарсы саясатын экономиканы тұрақтандыру, бағамен жалақыны реттеу, қаржыны сауықтандыру, несие экспансиясын тежеу, ақшаны эмиссиялауды қатал бақылауға алу сияқты жалпы экономикалық шараларды іске асыру арқылы жүргізеді. Ал аса төтенше жағдайда ақша реформасы жасалады. Инфляция экономикалық «аурудың» ерекше түрі. Ол бір мезгілде материалдық-қаржылық сәйкессіздіктің әрі салдары, әрі себептері ретінде көрінеді. Оны бүкіл шаруашылық механизмімен емдемей жеңуге болмайды, яғни, егер инфляциялық вирус инфляцияға қарсы саясаттың жүзеге асуын қиындататын болса, экономиканы сауықтыру нәтижесіз болуы мүмкін. Қазақстанда өндірісті дамытуға бағытталған экономикадағы сәйкессіздіктерді біртіндеп жоймай инфляцияға қарсы саясатты құру мүмкін емес.
Инфляцияға
саясаттың маңызды
Батыс елдерінде инфляцияны жиынтық сұранымның жыл сайынғы өсу қарқынынан асып кетпеуімен түсіндіреді. Оны толық жұмыспен қамтумен байланыстырады, себебі ол ақшаның көп болуы экономикалық өсуді шектейді (басқаша айтқанда жалақы мөлшерінің көп болуы материалдық мүдделікті төмендетеді, ол өңдірістің даму қарқынын баяулатады). Американ ғалымы Мильтон Фридмен (1912 жылы туған), инфляцияны «өнімді шығаруға қарағанда ақшаның артықшылығымен шақырылатын ақша феномені» болып табылады деп көрсетеді.
Көптеген елдердің экономикасында кейде мынадай жағдай қалыптасады: бағаның жалпы деңгейінің өсуі өндіріс көлемінің қысқаруымен бір мезгілде болады. Экономиканың бұндай жағдайын стагфляция деп атайды. Стагфляцияның барынша айқын себебі – жиынтық ұсынымның азаюы, яғни өндіріс шығындарының инфляциясы. Бірсыпыра ғалым-экономистер стагфляцияның себебін нарықтың құрылымдық жетілмегендігімен, ең алдымен бәсекенің тиісті деңгейінің болмауымен түсіндіреді. Шындығында жоғары бәсеке жағдайында бір тауарлардың қымбаттауы басқа тауарлардың арзандауына әкеліп соқтырады. Жалпы бұл тұрақты макроэкономикалық баға деңгейін қамтамасыз етеді. Ал егер бәсеке жеткілікті дәрежеде болмаса, онда бағаның, оның төмендеуіне деген «қаттылығын» көреміз, яғни бір тауарларға бағаның өсуі басқа тауарларға барабар бағаның төмендеуіне әкеліп соқтырмайды. Нәтижесінде тауарларға және өндіріс факторларына қойылған бағалардың жалпы деңгейі ұдайы көтеріле бастайды.
Инфляциямен күресу және инфляцияға қарсы арнайы бағдарламаны жетілдіру экономиканы тұрақтандырудың қажетті элементі болып табылады.
Осындай бағдарламаның негізіне инфляцияны анықтайтын себептер мен факторларды талдау, оны ойдағы деңгейге дейін азайтуға немесе жоюға себепкер болатын экономикалық саясаттың шараларының жиынтығы жату керек.