Оқу процесінде қарым-қатынас жасау әдістемесі

    Қорытынды 

    Оқушылардың ойлауын үнемі дамытып отыру, оларда шеберлік пен дағдыны қалыптастыру сабақты оқыту мақсаттырының және білімдерді меңгерудің қажетті алғы шарттарының бірі  болып табылады.

    Білімдерді  меңгеру процесінде оқушылардың  ойлануы, шеберлігін және дағдыларын дамыту мәселелері көптеген психолог, педагогтардың және әдіскер мұғалімдердің назарын аударуда.

    Психолого-педагогикалық  әдебиетте оқу процесінідегі шеберліктер мен дағдылар деп нені түсінуге болады және олардың арақатынасы  қандай деген мәселеге тоқталғың келеді. Дағды оқу ісінің әдістерін автоматты түрде меңгеру, ал  іскерлік білімді меңгеру процесінде туатын міндеттерді шешу әдістері. Мектепте оқылатын пән есебінде тарихтың өзіндік ерекшелігін ескере отырып, біз тарихшы оқытуда қалыпта айтылатын шеберліктерді шартты түрде төмендегідей топқа бөлеміз:

1. тарихи білімдер деректерін талдай білу, тарихи оқиғалар мен құбылыстардағы ең басты мен елеуліні, олардың  елеулі белгілері мен   байланыстарын айыра білу, тарихи ұғымдардың анықтамаларын   құрастыра  білу;
2. материалды ауызша және жазбаша баяндай білу;
3. хабарлар, баяндамалар, рефераттар, саяси хабарлар дайындау   және   жасау:   шағын   ғылыми-кемшілік және тарихи-көркем әдебиеттерді реценциялау.

    Білім   мен   шеберлік  арасында   өзара   байланыстар   мен тәуелділік болады. Адамдардың ақыл-ой қызметінің санасы,  сипаты, оларда қалыптасқан білімдер жүйесімен белгілі болады. Білім әр уақытта да шеберліктермен дағдылардың тиісті жүйесіне сүйенеді де, өз тарапынан жаңа шеберліктер мен дағдылардың қалыптасуының базасы болып табылады. Оқытудың әрбір сатысында білімдердін шеберліктердің және дағдылардың арақатынасының ойының кешелденуін анықтайды.

    Танымдық тапсырманы шешерде сол "тапсырманың өзін, сонымен бірге оқытылатын материалдың мазмұнын түсініп алмай шеберлікті пайдалану мүмкін емес. Бір сыныптағы, тіпті бір жастағы оқушыларды да шеберліктің даму дәрежесінің әр түрлі болатынын ескеру аса маңызды деп ойлаймын. Мүның озі оқушылардың ақыл-ойының жалпы дамуына да сондай-ақ алдын ала белгілі бағытпен жүргізілген дайындық пен жаттыгуға да байланысты. Қалыптасқан шеберлік оқушылардың тапсырманың өздеріне таныс түрін жаңа жағдайларға, жаңа оқу материалына өз бетімон қолдана білу қабілетін, ягни өздерінің шеберліктерін оқу тапсырмаларын орындауда инициатива көрсете отырып, мәселені шешудің жаңа тәсілдерін табуын, қолдана білуін көрсетеді.

    Оқушылардың ойлану және сөйлеу қабілетінің дамуы, шеберліктері мен дағдыларыинң қалыптасуы білімдерді игеру, оларды сүйену процесінде жүргізу. Бұл бірыңғай оқыту процесінің екі жағы.

    Пайдаланылған әдебиеттер тізімі  

1. Қоянбаев  Ж.Б. Подагогика. Алматы,  1998ж
2. Сағындықұлы Е., Подагогика . Алматы,  1999ж
3. Савин П.В. Педагогика. Алмты,  1988ж
4. Ильина А. Педагогика. Алматы "Мектеп баспасы", 1977ж
5. //Қазақстан мұғалімі. 1999 жыл 28 сәуір
6. //Қазақстан жоғары мектебі 1999 жыл № 257-600 бет
7. // Биология, география, химия  1999 жыл № 1
8. Тарих сабақтарында оқушылардың танымдық қызметін дамыту. Т.Тұрлығұл // Қазақ тарихы 1995ж №1
9. Кенеш Ә. Математиканы оқытудың теориясы мен әдістемесі //Қазақстан жоғары мектебі. 2004 ж №1.
10. Байсерке Л., Аңламасова Г. Оқушылар бойындағы жағымсыз       көріністегі әлеуметтік жағдайларын себептері. Алматы, 2004ж
11. Әбдікәрімова Б., Соколова М. Оқыту техлогиясының білім сапасын көтерудегі ықпалы. Алматы, 2004ж.
12. Шыныбеков Ә. Сапалы альтернативті оқулықтар және оқу-әдістемелік кешен қалыптастыру мәселелері жөнінде //Қазақстан жоғары мектебі, 2004ж №2.
13. Жапбаров А. Оқушының тілін дамыта оқытудың мазмұны. Шымкент, 2003ж.
14. Жақыпбекова Г. Бейімдеп оқьпу арқылы ілімді толық игеру әдістемесі. Түркістан - 2004ж.