Қазақстан экономикасын қалыптастырудағы шағын кәсіпкерліктің ролі

Мазмұны  

Кіріспе.....................................................................................................8 

1.  Шағын кәсіпкерліктің түсінігі және оның негізгі түрлері..............9

1. Шағын кәсіпкерліктің мәні, мақсаты, ерекшеліктері................................9
2. Шағын кәсіпкерліктің экономикадағы орны............................................14

1.3.    Шағын кәсіпкерлік қызмет түрлері..........................................................16 

2. “Рахат” Акционерлік Қоғамындағы маркетингті пайдалану...............20

2.1. Қазақстан Республикасындағы  тамақ өнімдерін өндіру жөнінде............20

2.2 “Рахат” Акционерлік Қоғамының технико-экономикалық талдау...........23

2.3. “Рахат” АҚ-ның маркетингтік қызметін талдау........................................27 

3.   Қазақстан экономикасын қалыптастырудағы шағын кәсіпкерлікті ұйымдастыру нысандары..................................................................................30

3.1.    Қазақстан  Республикасындағы шағын кәсіпкерлікті дамытудың

мемлекеттік саясаты..............................................................................................30

3.2.     Қазақстан Республикасындағы шағын кәсіпкерлікті қалыптастыру

жүйесі және оны дамыту перспективалары........................................................33 

Қорытынды ...........................................................................................................36 

Қолданылған әдебиеттер тізімі............................................................................37  
 
 
 
 
 
 

       Аннотация 

            Курстық жұмыстың     тақырыбы:     Шағын кәсіпкерлік: мәні, мақсаты, түрлері 

       Зерттеу жұмысының объектісі - Оңтүстік Қазақстан облысының өнеркәсіпорындары. 

Курстық      жұмыстың       мақсаты - ОҚО      нарық жағдайындағы кәсіпорынның  өндірістік қызметін ұйымдастыру мақсатында олардың негізгі экономикалық көрсеткіштеріне және экспорт, импорт көлемдеріне талдау және оны жоғарлату жолдарын анықтау. 

Курстық жұмыс кіріспеден, 3 тарау, 8 параграф, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Курстық жұмыстың жалпы көлемі - 37 бет 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

       Нормативті сілтемелер 
 

       

1. Қазақстанның индустриалды - инновациялық даму стратегиясы 2003-2015жж. № 1096 от 17 мамыр 2003 жылы Қазақстан Республикасының Жарлығымен бкітілген.

 
       

2. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007-2008жж Бағдарламасы 30 науырыз 2007 жылы, Қазақстан Республикасының Жарлығымен бекітілген

 
       

3. ОҚО индустриалды - инновациялық дамуының стратегиялық жоспары 2004-2015 жылдарға, Шымкент, 2003 жыл.

 

       5. Н.Ә. Назарбаев, «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» Барлық 
қазақстандықтардың өсіп өркендеуі, қауіпсіздігі және әл-аухатының артуы, 
Алматы, Білім 2008ж 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

       Анықтамалар 

   Бизнес – кез келген табыс әкелетін жеке іс. Оны тек тұтынушылар қажет қоғамда, қызмет сферасында алуға болады.

   “Шағын кәсіпкерлік” – пайда немесе жеке табыс алуға бағытталған азаматтардың бастамалық еркін қызметі, өзінің атынан өзінің мүліктік жауапкершілігімен немесе заңды тұлғалардың атынан, заңды тұлғанын жауапкершілігімен жүзеге асады.

   Кәсіпкер – заңмен тыйым салынбаған кез келген шаруашылық қызмет түрлерімен: коммерциялық; делдалдық, сату-сатып алу, кеңестік және басқа қызметпен, құнды қағаздармен жасалатын операциялармен айналыса алады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Кіріспе 

   Менің тақырыбының аты “Қазақстан Республикасындағы және шет мемлекеттеріндегі Шағын кәсіпкерлік қызметті ұйымдастырудың ерекшеліктері”.

   Бұл тақырыптың таңдау себебім: дамыған  елдердегі Шағын кәсіпкерліктің ұйымдастыруы, оның нысандары, қызмет ерекшеліктері; Қазақстан жеріндегі Шағын Шағын кәсіпкерліктің маңызы мен мәні туралы, менің курстық жұмыстың бастапқы мақсаты болып еді. 

   Қазақстан Республикасында Шағын кәсіпкерлік белсенді дамып келеді. Экономикалық жүйенің Шағын кәсіпкерлік түрі кәсіпкерді ең маңызды тұлға санына-экономикалық процесс субъектісіне айналдырды. Өз қызығушылығымен әрекет ете отырып, кәсіпкер біздің қажеттілігімізді қанағаттандырады, біздің өмірімізді гүлдендіреді, оны қолайлы жасайды. Біз кәсіпкерді құрметтеуіміз қажет: ол біз қызығушылық білдірген тауарларды өндіреді, ол бізге оларды жеткізеді, біздің көпшілігімізге көмек береді.

   Шағын кәсіпкерлік жеке меншік, еркін экономикалық қызмет сияқты қажетті жағдайлар болған кезде күшіне енеді, ол табысты дамиды.

   Қазақстан Республикасында Шағын кәсіпкерлікті дамытудың барлық алғы шарттары қарқынды жасануда, осы қызмет түрін реттеу және әрі қарай қалыптастыруға бағыттылған заңдар мен басқа нормативтік-құқықтық актілер қабылданды және қызмет етуде. Олар Шағын кәсіпкерлікті дамытудың барлық негізгі сұрақтарын қамтуда: шаруашылық қызметтің еркіндігі, жеке кәсіпкерді қорғау және қолдау, шаруашылық серіктестікті, акционерлік қоғамды, өндірістік кооперативті, мемлекеттік кәсіпорынды, жеке Шағын кәсіпкерлікті, шаруа (фермер) шаруашылығын, шағын бизнесті мемлекеттік қолдау, Шағын кәсіпкерлік қызметпен айналысатын азаматтар мен заңды тұлғалардың құқығын қорғау және т.б.

   Ал  американдықтар ынтасы зор, шешімді, ұтымды ой пікірлерге бай әрбір адам өз кәсібін бастап, оны дамытуға мүмкіндігі мол мемлекетте тұратындығына қашан  да сенімді болған. Іс жүзінде Шағын кәсіпкерлікке деген бұл сенім жеке кәсіппен шұғылданатын адамнан бастап ғаламдық конгломератқа дейінгі көптеген көріністерді қамтыды.

   19-шы  ғасырдың екінші жартысында бастау  алып, 20-шы ғасырда жалғасуын тапқан  бұл тенденция ақыраяғы үлкен өзгеріске және экономикалық әрекеттің күрделенуіне әкелді. Көптеген салаларда шағын кәсіпорындар  талғампаз және ауқатты халық қажет ететін тауарларды тиімді өндіруге мүмыкіндік берді қаржы табуда және өндіріс көлемін ұлғайтуда көптеген қиыншылықтарды бастан кешірді. Осындай жағдайда көбінесе жүздеген тіпті мыңдаған жұмысшыларды жалдай алатын қазіргі заманғы корпорациялардың маңызы тұрақта түрде өсе түсті.

   Қазіргі кезде Америка экономикасында жекеменшік кәсіпорындардан бастап әлемдегі ірі  корпорацияларға дейінгі кәсіпорындардың алуан түрлері бар.

    

1.  Шағын кәсіпкерлік түсінігі және оның негізгі түрлері 

1. Шағын кәсіпкерліктің мәні, мақсаты, ерекшеліктері

 

   “Кәсіп  ету” – қандай да бір жаңа істі бастау, орындауға шешім қабылдау, қандай да бір маңызды істі орындауға кірісу.

   Әкімшілік – бюрократтық үлгінің орнына келген шаруашылықтың нарықтық жүйесі мемлекет қолындағы реттеуші қызметтерді  сақтай отырып, экономикалық жүйенің  шағын кәсіпкерлік түріне негізделген.

   Соңғы уақыттарында Қазақстанда шағын кәсіпкерлік дамуда. Шағын кәсіпкерлік жеке және заңды тұлғалардың пайда, табыс алуға бағытталған өзінің тәуәкеліне, өзінің мүліктік жауапкершілігіне, өз атынан жүзеге асатын бастамалық, еркін қызметі.

   Шағын кәсіпкерлік мәнін “іскерлік” сөзі, оның мазмұнын жақсы ашады. Іскерлік барлық жерде, өмірдің барлық ауқымында – тек қана экономикалық қызметте ғана емес, шоу-бизнесте, киноиндустрияда, спортта, әскерде де қажет.

   Шағын кәсіпкерлік – іскерлік белсенділік өнері.

   Шағын кәсіпкерлік – бұл алдымен ойлау процесі. Біз әр қайсымыз жеке ойлау иесі болғандықтан, осы іскерлік белсенділіктің нақты ауқымындағы әрбір кәсіпкердің табыстары да әртүрлі.

   Табыс деңгейі ойлау деңгейін көрсетеді, бірақ бұнын өзі жеткіліксіз  көбіне жолы болғыштық та үлкен роль атқарады. Бірақ “жолы болғыштық” ойлай алатындарға, үйренгендерге ғана көмек көрсетеді.

   Оқытудың  негізгі міндеті - әрбір адамға көмек  көрсетуге тырысу.

   Шағын кәсіпкерліктегі ойлау, нақты іскерлікті жобалау – кәсіпкердің кез-келген жоспарлаған іскерлік операциялары немесе белсенділігінің бастапқы нүктесі түрінде көрінеді.

   Философиялық  көзқарас тұрғысынан шағын кәсіпкерлік – жанның ерекше қалауы, іскерлік романтика түрі, адамның өзіне тән мүмкіндігін жүзеге асыру құралы ретінде сипатталуы мүмкін.

   Кәсіби  мағынада Шағын кәсіпкерлік өзінің бизнесін ұйымдастыра алуы және оған байланысты функцияларды жеткілікті, табысты жүзеге асыра алуы ретінде қарастырылады.

   Кәсіпкер  үнемі болашақ туралы ойлайды, сондықтан  бұл жерде ұлы ағылшын жазушысы Джон Голсуорсидің (1867 - 1933) мына сөзі орынды : “Егер сіз болашақ туралы ойламасаңыз, ол сізде болмайды”.

   Шағын кәсіпкерлік іскерлік белсендікке ыңғайы бар, өз күшін салатын жаңа сфераларды іздестіретін адам қызметінің түрі.

   Бірақ кез-келген бизнесменді кәсіпкер деп  атауға болмайды. Кәсіпкер деп мысалы жыл сайын бір тауарды өндіретін және бір ғана қызметті көрсететін кәсіпорын иесін санауға болмайды. Ол шағын кәсіпкерлік емес репродуктивті функцияларды орындайды.

   Күнделікте  өмірде кәсіпкерлерге бизнеспен  айналысатындардың барлығын жатқызады, бірақ бұл сөз мағынасы, тек нарықтағы мінез-құлығы ізденуші сипатымен ерекшеленетін іскер адамдарға арналған. Кәсіпкер жаңа нарықты игерумен, жаңа тауарларды қызметтерді өндіруге көшумен т.б. өзі жеке айналысуы міндетті емес. Ең бастысы - ұйымдастыру, іскерлік, ұжымда, шығармашылық атмосфера жасау, сондықтан Шағын кәсіпкерлікті шаруашылық мінез-құлық түрі ретінде түсіну керек. Оған тән сипаттама:

• Ең жоғары пайдаға ұмтылу;
• Тәуекелге баруға дайын;
• Жаңаға ұмтылу ұйымдастыру – шаруашылық жаңашылдық.

   Қазіргі жағдайда Шағын кәсіпкерлік бәсекелестік күресті ынталандыратын жаңашылдықсыз, шығармашылық ізденіссіз, ойға сыймайды. өз өнімінің үнемі жаңалуынан және жоғары сапасын қамтамасыз ететін кәсіпорын ғана өмір сүре алады.

   өндіріс сферасындағы шағын кәсіпкерліктің басты мазмұны өнімдерге (орындалатын жұмысқа, көрсетілетін қызметке) сұранымды табу және қалыптастыру және оны дайындау (жасау) жолымен қанағаттандыру, тауарды ретінде өнімдерді (орындалған жұмысты, көрсетілетін қызметті) сату.

   ҚР  Азаматтық кодексіне сәйкес кәсіпкер – заңды немесе жеке тұлға, өз бастамасымен барлық шешімдерді қабылдап, заң негізінде өзінің қарауындағы мүлігін қолдануда кез келген қызметті жүзеге асыра алады уақыттың шаруашылық кеңістігінен әрбір кәсіпкер өзінің шаруашылық тауашасын (нишасын) табуы керек.

   “Шағын кәсіпкерлік” және “бизнес” түсінігі бір қатарда тұрады және оларды синоним ретінде жиі қолданды. Бұл расында да туыс категориялар.

   Бизнес – кез келген табыс әкелетін жеке іс. Оны тек тұтынушылар қажет қоғамда, қызмет сферасында алуға болады.

   Табысты бизнес, іскерліксіз жетілдірілмеген, үнемі дамусыз ойға сыйғысыз, яғни бизнес Шағын кәсіпкерлікте құрылады.

   Шағын кәсіпкерлік мемлекеттік секторды есепке алғанда барлық экономика сферасында көрінуі мүмкін. Бизнес жеке кәсіпорындарда және акционерлік компанияларда (мемлекеттік қалыптастырусыз) істі коммериялық жүргізу. Шетелде шағын бизнес деп жеке Шағын кәсіпкерлікті түсінеді.