Қаржы саласындағы қоғамдастықпен байланыс

     PR жарнамасы коммерция бағытында: 

     Тұтынушының көзімен қарағанда,  тауар мен  қызметтің  орындалуына сипаттама  берген жағдайда оның сапасына, сенімділігіне  және кепілдігіне  жағымды қоғамдық пікір тудырады; 

     осындай  қоғамдық пікірлердің нәтижесінде  фирма, дистрибьютер мен сатып алушылардың арасында  сенімділік қарым-қатынас орнайды;  

      дистрибьютерлерді көтерме және шағын сауда түрлері  де қолдайды; 

      жаңа  өнімдер мен қызметтерге  қызығушылық  тудыру арқылы нарықта фирманың ұстанған бағытын нығайтады; 

      сұраулар  мен тапсырыстар өзіне тартады;  тікелей сауда жасау ынталандырады; сатып алушылардың қызығушылығы қалыптасады. 

      Жарнама беретін компанияларда  түгелдей топтардың сезімдеріне әсер ету  оларды құру немесе бұзу туралы ғана емес,  жеке тұлғаның құндылығын есепке ала  отырып, бүтіндей қоғамды  алға тартады. 

      Сөз жоқ, алғашында кім-кім де сезімге  берілуі сөзсіз. Мұның жағымды  да, жағымсыз да тұстары болуы заңды. PR -әсер ету жарнама роликтерін енгізген кезде  жарнама беретін компаниялар  сол аудиторияға қажетті  тұлғаны оңды таңдай алғанда ғана өз еңбектерінің жемісін көреді. 

      Әрине, бірінші кезекте, жағымды тұстар есепке алынады: 

      «Рахат  сезімге бөлену ешқандай сөзді қажет  етпейді. Аз сөз – алтын. Nescafe Gold – ұмтылу, дегенге жету». 

      Біреуге жағымсыздау тіл қату сирек кездеседі, бірақ оның барлығын ешкім де жоққа шығара алмайды, алғашында сіз де қорқынышпен тіксініп қалуыңыз ықтимал,мұндай жағдайда екінің бірі тығырықтан шығудың жолын іздестіргені жөн. 

      «Тамақсыз өмір жоқ. Оның дәмдісін іздейтініміз және бар.Сондай азық-түліктерді  аузымызға салған сайын ауыз қуысы зақымданып, тістеріміз бұзылып, кариес қаупі туындайды». Мұндайдың бір емі кариеске қарсы Orbit шайнайтын резеңкісін аузыңызға сала қойыңыз.» 

      Басқа бір жарнама ролигінде бойжеткен  екі шекесі солқылдап, басы ауырғанда  «Нурофен ауруды қалай жеңетінін біледі» дегендей  жарнама жасап, сырқаттың беті бері қарағанын астарлы баяндайды. 

      Cезім адамға ерекше күш - қайрат туғызады. Сол арқылы ол өзін үздіктер легіндемін деп сезініп, табысқа ұмтылады, өз тобынан оза шауып, ерекше танылады. 

      Сезімнің  осындай ерекше деңгейлері жарнамада  айқын көрінеді, мысалы, «Canon.Көш басындағыға теңеліңіздер!»; «Max Factor Internationa. Кәсіпқойларға арналған косметика». 

      Қоғамда қабылданған (айталық, бостандық, адалдық) құндылық жүйелерімен бірге жеке тұрғыда бағалану да (мысалы, тиімділік, кіріс, кепілдік, сенімділік) есепке алынады. 

      «ЭкоБанк. Ертеңге деген Сеніммен!» 

      «Примтеркомбанк. Клиент пен банк -  тең тұрғыдағы серіктестер!» 

      «Оргбанк. Сенімді бизнеске тұрақтылық». 

      «Белпромстройбанк. Дәстүрлерімізді сақтай отырып, болашақты құрамыз». 
 

      PR-әсер ету маңыздылығы сонда ол компанияның ішкі қоғамдық жүйелерін байланыстырып, жеке ой, пікір білдіруге жол ашады. 

      «ОГК-5.  Өзіңнің күш-жігеріңмен өмірді ажарландыра  түс!»  

      Тікелей нұсқаулар мен директиваларды пайдаланғаннан гөрі  маркетингтік акциялар өткізу тәжірибесін күшейту дұрыс дейді PR-ге сүйенгендер. Тұтынушыға әсер етудің деңгейі  таза   әсерлі сезім деңгейінде болуы мүмкін, сондықтан оны ұқыпты қолдана білу де өнер. Ал оның аңдаусыздау әсеріне басқа қырынан қараған жөн. 

      Демеушілік  дегеніміз  кәсіпкерлік қызметтің  көрнекті түрлерінің бірі. Оның мақсаты  өзіне де, одан көмек алғандарға да тиімді екенімен айқындалады. Демеуші  қаржысын белгілі бір мақсатқа байланысты салғанда, одан келешекте пайда түсіремін деп үміттенеді. Коммерциялық пайда көзінің тікелей жолы да  салынған қаржыны сақтау мен қаржылық ресурстарға келіп тіреледі. 

      Ирина Щербань,  аймақтық «Меод» қоғамдық - қайырымдылық қорының жетекшісі, э.ғ.к.: 

      Демеуші -  өз атын(есімін), сауда маркісін және т.б. ерекше жария ету үшін  қайырымдылық қызметі мақсатына ерікті және кіріссіз негізде материалдық қолдау көрсететін заңды немесе жеке тұлға. 

      Демеуші бола алады: 

      Сіз өзіңіз; 

      Сіздің  жақын-туыстарыңыз; 

      Сіздің  ұйымның мүшелері; 

      Түрлі мәселелер қызықтырғандар, 

      Сіз  көзін жеткізген жеке тұлғалар; 

      Бизнес (биржалар мен банктер, АҚ, БК, жеке фирмалар, шетелдік өкілдіктер); 

      Қорлар. 

      Мемлекет  – жергілікті және федералдық  деңгейде ( тікелей, сонымен бірге қосымша  – салық жеңілдіктері) мемлекеттік қаржыландыру. 

      Қазіргі заманғы демеушілік бағдарламаның  негізгі мақсатына қатыстылар: 

      Қоғамның  көмекке зәру топтарына  қолайлы  жағдайлар мен жоғары кәсіптік және қоғамдық қозғаулар туғызу; 

      Әлеуметтік-экономикалық даму жобаларына демеушілік жасау арқылы  жергілікті өзін-өзі басқару органдары ұсынған түрлі жеңілдіктер есебінен аймақтарда бизнестің ауқымын кеңейту; 

      Тиісті  аймақтағы оқу-ағарту бағдарламаларын  қаржыландыру арқылы  аймақтағы  жеке қажеттіліктерді өтеу үшін білікті маман кадрларды жинақтау; 

      Коммерциялық  жоба бойынша жүргізілген ғылыми  зерттеулердің нәтижесін пайдалану  және осы зерттеулерді қаржыландыру есебінен жоғары экономикалық тиімділікке  қол жеткізу;

      Спорттық  жарыстарға демеушілік жасау арқылы тікелей жарнамалануы шектеулі немесе тыйым салынғандарға (шылым, спирттік ішімдіктер, қару-жарақ және т.б.) қосымша жарнама арқылы шығу. 

      Төмендегі салаларға демеушілік кеңінен жасалады: 

      Спорт; 

      Мәдениет  және өнер, 

      Медицина; 

      Білім және ғылым; 

      Қажет жандарға көмек; 

      Жаңа  идеялар мен технологиялар; 

      Дін; 

      Экспедиция; 

      Қоршаған  ортаны қорғау; 

      Саясат. 

      Қаржылық  жарнаның мөлшері мен материалдық  қолдау түрлерінің айырмашылықтары: 

      Эксклюзивті демеуші – қайырымдылық акцияларын қаржыландыру құқығын түгелдей өз қолдарына алған ұйым; 

      Ұжымдық демеуші – акцияны қолдау мақсатында  бір-бірімен бәсекелес емес ортақ  іске атсалысқан компаниялар; 

      Бас демеуші – қаржылық үлес қосу жағынан  басқа қатысушылардың материалдық  жарнасынан қосқан қаржылық үлесі артып  түсетін ұйым; 

      Қосалқы демеуші – тауарлар мен қызмет көрсетуді тегін немесе төменгі  бағамен ұсынған ұйымдар (көлік  ұйымдары, баспаханалар, т.б.). 

      Демеушілік  пакет (акция демеушілеріне ұсынылған  жарнамалық-ақпараттық қызметтер тізімі) жарнаның мөлшеріне қарай өзгеріп отырады.  Бұл жарнамалық бағандарды орнатуға,  ұйым –демеушілерінің  логотиптік ресми құжаттарын жариялау құқығын, сонымен бірге  мекен-жайлары мен телефондарын да алуға көмектеседі.  

      Қайырымдылық  ұйымдардың қоғамдармен жұмысы 

      PR- қолдау  қайырымдылық шараларының ерекшеліктері: 

      бюджетті жасаудың дәстүрлі емес жүйесі. Бюджет құралады: 

      коммерциялық құрылымдардың жарналары (демеушілік, салық салынбаған); 

      азаматтардың құрбандық шалуы; 

      сатудан түскен кірістер (кәде сый, белгі, күнтізбелер және т.б.) 

      арнаулы шаралар қорытындысынан түскен қаржылар (аукцион, лотерея және т.б.) 

  жарнама кірістері; 

      ақылы жарнамаларға байланысты БАҚ  тегін  ақпараттық хабарлар беруді қолға алу; 

      қоғамдық  негізде жұмыс істеуші еріктілерді  барынша тарту. 

      Барынша жұртшылықты көбірек тарту мақсатында ақпараттық материалдарды таратудың  дәстүрлі емес әдістерін пайдалану. 

      Қайырымдылық  ұйымдарының бюджетінің қалыптасуы фандрейзинг (немесе фандрайзинг) көмегімен  жүзеге асырылады. 

      Фандрайзинг - бұл коммерциялық емес және қайырымдылық ұйымдары үшін қайырымдылыққа шақыру  негізінде  арнаулы ұйымдастырылған іс-қимыл. 

      Төмендегі материал  осы фандрайзинг саласын  зерттеп жүрген ,  аймақтық «Меод» қоғамдық - қайырымдылық қорының жетекшісі, э.ғ.к. И.Щербаньнан алынды. 

      Фандрайзинг көпшілік ойлағандай ақша сұрау емес. Бірақ қайырымдылыққа үлес қосу үшін құрылған  әлеуметтік сала қолдауға зәру, демек әркім ақылға салып  ойлануы керек. Сонымен сіз фандрайзингпен айналысқыңыз келсе қызметіңіздің  алғашқы күнінен бастап адамдарды сендіре білуге дайындық жасаңыз. 

      Фандрайзинг –ағылшын тілінен алынған термин. «fund» ( ресурс) және   raising (көтеру), яғни мағыналы екі сөзді қосқанда «ресурсты көтеру» дегенді білдіреді. 

      Бұл қызметтің ең әуелі мазмұнын қарамастан бұрын оның атауына мән беріп көрейікші. 

      Қайырымдылық  – бұл  жеке және заңды тұлғалардың  өз еркімен риясыз  көмек күткендерге  аз да болса қаржылық, ұйымдастыру және басқа да қайырымдылық беру түрі деп түсінген жөн.

Қайырымдылықтың түрлері -  қамқорлық пен демеушілік. 

     Меценат(қамқоршы) - өз еркімен, риясыз түрде материалдық, қаржылық және ұйымдық көмек көрсететін жеке тұлға.  

     Түрлі көптеген себептермен адамдар құрбандық  шалады: 

     Неге  десеңіз, осыны өтінді 

     Көмек көрсетуге ұмтылыс 

     Мәселені  шешуге жеке қызығушылығы 

     Тікелей пайдасы (мысалы, салық жеңілдігі) 

     Мәселеге  қоғамдық мүдде 

     Тікелей емес немесе болашақтан пайдалы жағын  күту (ауруханамен көмектесу, адамдар  өздерінің немесе олардың жақын-туыстарының  осында келуі мүмкін) 

     Қосалқы пайда (жарнама) 

     Ұйымның жақсы беделі, қамқоршылар Кеңесінің  көрнекті өкілдері (белгілі тұлғалар) 

     Адамдар қайырымдылық үшін құрбандық шалады: 

     Қанағаттану үшін 

     өзін  көрсету үшін («мен басқадан кеммін бе» деген пікірмен) 

     Өзін  таныту және өзгелермен тіл табысу үшін 

     Ортақ іске үлес қосу тілегі 

     Дін жолына берілгендік ниетпен 

     Өзін  біреудің алдында міндеттідей сезінеді («кінәсін сезіну»)