Банк жүйесіндегі инвестициялық қызмет

28

ІІ. Қорытынды.

Қазақстанда бірінші үлестік инвестициялық жарна қоры 2004 ж. соңына таман пайда болды. Басқарушы Comprass компаниясы 2004 ж. қарашасында компанияға қарасты қазақстандық екі ҮЖИҚ-тың бірінші рет тіркелгені туралы хабарлап жария етті. Бұл қорлардың біріншісі қоржынды инвестициямен, екіншісі тікелей инвестициямен айналысады. Сонымен қатар 01 және 02 тіркелім нөмірін алып, салымшыларда тарта бастады. Сонымен, жаңа ел тарихы үшін қаржы нарығының сараланымы (сегменті) ашылды.

Сол жылы инвестициялық қоржымды басқару жөніндегі (бойынша) Сентрас-Секьюритез компаниясы Қазақстанда алғаш рет "Қазыналық» ашық ҮЖИҚ құрды. Қазақстанда бірінші рет құрылып отырған ашық ҮЖИҚ қаржы нарығының даму тарихындағы елеулі кезеңі болып табылады. Сонымен ол елдегі қалыптасқан жинақ ақша мен инвестицияның құрылымын жеке тұлға ретінде және корпоративті құрылымын өзгертуге қабілетті. Себебі банктегі депозиттің пайызына қарағанда үлес жарнаснмың табысы анағұрлым жоғары.

ҮЖИҚ активтерін тек қана жоғары сенімді құралдар инвестициялайды: мемлекеттік құнды қағаздар, халықаралық қаржы институттарының құмды қағаздары мен рейтингісі жоғары корпоративті бағалы қағаздар.

ҮЖИҚ шетелде жеткілікті түрде белгілі және сұранысқа ие қаржылық институты. Адамдар өздерінің жинаған ақшаларын шын көңілмен орналастырады. Қазіргі кезде әлемде 50,0 мың ҮЖИҚ бар, олардың бәріне де халықаралық инвесторлардың жеткізулеріне мүмкіндіктері бар. Олардың көпшілігі шағын салымшылар есебінен қызмет істеуде. Бұл қол жеткізуге болатын – бір үлес жарнасы, мысалы, Ресейде - 10 мың рубль. Ең бастысы, халық ҮЖИҚ кірім алып өзінің жинаған ақшасын кәсіби мамандарға, жоғары дивидендтер алу үшін қолдарына береді. Кей уақытга жылдық өсімі 40-50%-ға дейін барады.

2005 жылдың басында Қазақстанда 6 ҮЖИҚ тіркелген болатын, мамандардың болжамдары бойынша шамамен қазақстандардың 10% өздерінің жинаған ақшаларын осы қорларда сақтайды, - дейді.

ҚР 6 тамыз 2004 ж. №575-11 Заңына сәйкес Қазақстанда индустриялды-инновациялық стратегияны дамытуды жүзеге асыру мақсатымен сияқты акционерлік қоғам нысанындағы коммерциялық ұйым «Қазақстанның инвес-

29

тициялық қоры» құрылды. Оның бірден бір құрылтайшысы ҚР Үкіметі болып табылады.

Қор қызметінің мақсаты ҚР индустриялды-инновациялық саясатын жүзеге асыруға жәрдемдесу болып табылады. Сонымен қатар экономиканың шикізаттық емес секторларына жеке меншік сектордың бастамасымен қаржылық, қолдау көрсету, болашақ ұйымдардың жобаларына инвестицияны тарту мен сол арқылы жүзеге асыру.

Жаңа технологияны пайдалана отырып, бәсекеге төзімді өнім шығаратын, металдар мен шикізатты тереңдетіп өндіретін, сонымен бірге жаңадан құрылган және жұмыс істеп тұрган кәсіпорындардың жарғылық капиталына инвестицияны жүзеге асыру. Жеке меншік инвестицияларды "экономиканың шикізаттық емес секторына  ынталандыру  мен  инвестициялық қор  жобалардың жәрдемімен бірлесе қаржыландыру қордың міндеті болып табылады т.б.

Қордың инвестициялық декларациясына сәйкес қордың инвестициялануы атқарылады.

Қор төмендегі шартты сақтай отырып инвестицияны жүзеге асырады:

- индустриялы-инновациялық саясаттың  негізгі бағытына инвестициялық жоба (ИЖ) сәйкес келеді;

- қаржылық және экономикалық параметрлері бойынша да ИЖ тартымды келеді;

- ИЖ ұйымның технологиялық әлеуетін арттыруға қарай бағытталған, қызмет көрсету мен өндірілетен өнім көлемінің өсуі және сапасының артуы, жоғары технологиялық өнімді шығару, материалдар мен шикізатты жетілдіре мұқият өңдеу.

Қордың құнды қағаздар мен өзге қаржылық құралдардан басқаға, оның ішінде ұйымдарды несиелендіруге келісімгерлік пен кепілгер ретінде шығаруға, сауда және материалдық өндіріс саласындағы қызметін тікелей өзге де мүліктермен жүзеге асыруға құқы жоқ.

Қордың жарғылық калиталы Үкімет арқылы қалыптасады, олардың атаулы құндары бойынша акцияларын төлеу республикалық бюджет есебінің қаржысынан атқарылады.

Жарғылық капиталдың көбеюі акцияларды шығарумен орналастыру арқылы жүзеге асырылады. [17;]

30

III. Қолданылған әдебиеттер.

1. Аралбаева А.А. Бүгінгі таңдағы банктік қызметтерді реттеуге арналған заңдардың дамуының кейбір мәселелері // Банки Казахстана.- №11.- 2005.- 37-38 бет.
2. Әлемдік экономика, Оқулық. Булатов А.С. М., Юристъ, 2000.
3. Әлемдік экономика. Оқулық. М., Қаржылар, ЮНИТИ, 1999.
4. Богатин Ю.В., Швандар В.А. Инвестиция тиімділігінің бағасы: Оқу құралы, - М.: Қаржы, 1999.
5. Борисов Е.Ф. Экономикалық теория. М., Юристъ, 2001.
6. Жалпы экономикалық теория. Оқулық. Видяпин В.И., т.б. – М., 1995.
7. И.В. Сергеев, И.И. Веретенникова, В.В. Яновский. Инвестицияны ұйымдастыру және қаржыландыру. М, 2003.
8. Козырев В.М. Қазіргі экономиканың негізі. М., Қаржы және статистика, 2000.
9. ҚазҰУ хабаршысы. Экономикалық серия. №2 (60). – Алматы: Қазақ университеті, 2007.
10. ҚазҰУ хабаршысы. Экономикалық серия. №3 (61). – Алматы: Қазақ университеті, 2007.
11. Коласс Б. Кәсіпорынның инвестициялық қызметін меңгеру. – М.: Қаржы және статистика, 2004.
12. Қаржы-Қаражат. Ғылыми-практикалық журнал. № 4. – Астана, 2007.
13. Лившиц А. Ақпараттық экономика жолымен. Экономикалық ғылымдар, №9, 1990.
14. М.К. Тулеубаева. Қазақстанның тау-кен өнеркәсіп кәсіпорындарының инвестициялық қызметінің талдау. «Поиск», 2006.
15. Оразбекұлы Бахыт. Инвестициялық институттардағы бухгалтерлік есеп / Оқу құралы. – Алматы: Экономика, 2002. 
16. Саниев М.С. Ақша, несие, банктер. Оқу құралы -  Алматы: Алматы экономика және статистика институты, 2001.
17. Сейітқасымов Ғ.С. Ақша, несие, банктер. Оқулық.- Алматы: «Экономика», 2005.
18. Т. Қожамқұлов. Саяси экономия негіздері. Оқулық. Алматы «Қайнар»., 1991. 
19. Шеденов Ө.Қ., т.б.  Жалпы экономикалық теория. Оқулық. Ақтөбе., 2004.
20. Чепурина М.Н. Экономикалық теорияның курсы. Киров, АСА., 2001.