Параметрлік бағдарламалау

Мультимедияны компьютерде қолдану үшін қосымша құрылғылармен жабдықталу керек.

Мысалы: 1. Колонкалар, динамиктер, және құлаққалқалар (наушник).

2.      Микрофон.

3.      CD-ROM

Қосымша құрылғылардың көмегімен:

1.      Құжатқа дыбыс қосуға

2.      Компьютерге музыкалық компакт-дискілерді ойнатуға

3.      Әртүрлі оқиғаларға дыбыс тағайындауға

4.      Нақтылы дыбысы, бейнекөрінісі жғне анимациясы бар мультипликациялық ойындар ойнатуға болады.

Бұл құрылғыларды пайдалануға аранлған Windows-тық арнайы бағдарламалары бар. Мысалы, Лазерлік ойнатқыш, ғмбебап ойнатқыш, Проигрыватель               Windows Media, Фонограф бағдарламасы немесе дыбыс жазу( звукозапись)  бағдарламасы.

Мультимедиа дыбыс,  графика, анимация (қимыл-қозғалыс), көріністік  фрагменттерді   және   мәтіндерді   қатар  пайдалана  отырып  динамикалық   түрдегі   бейнелер  мен  дыбыстық   бейнесхемалары  бар.  Windows  жүйесінің  осындай   мультимедиалық   негізгі   мүмкіндіктерді     жүзеге   асыратын   аудиожазба  және  дыбыстық   файлдар  құрып,   оларды  құжаттар   құрамына  енгізуге,  кез келген   компакт-дискілерде  жазылған   музыка  мен   қимылдайтын  бейнелерді   ойнатуға  болады.

Мультимедиалық  мүмкіндіктерді   толық   пайдалану   үшін   компьютер  16  разрядты  SVGA   монитормен, MIDI   форматын   қолдайтын  16  разрядты дыбыстық  тышқанмен  және компакт   дискіні   оқуға  арналған  CD-ROM   дискіжетегімен   жабдықталуы  қажет.  Жұмыс   барысындағы  жағдайларға   қарай   мұнан   басқа   да  көптеген   компоненттерді   орнатуға  болады.

       Дыбыстық   фрагменттерді   қосу  кезінде  компьютерде айқын көрінеді.    

       Дыбыстық   фрагменттерді  жазу   және  оқу   үшін,   компьютерде   дыбыстық   тақша   орнатылуы  керек.  Дыбыстық   тақшаға   динамик   жалғанады (дыбысты   компьютердіқ   құрамындағы динамикпен  тықдау  мүмкіндігі шектеулі) Дыбыстық  жазу  үшін  микрофон, тықдау  үшін  құлаққап құлаққалқан (наушник)  болуы  қажет.  Егер   компьютерде   дыбыстық   тақша   орнатылған  болса,  ол Windows  операциялық   жүйесі   жүктелгеннен  кейін   бірден  жұмыс  істейді. 

Құлаққаптық  параметрлерін   тексеру  немесе  қайта  орнату   үшін Бас  меню:Баптау Басқару  тақтасы  қатарларынан   тақдап,   ашылған  сұхбат  терезедегі Мультимедиа  шарт  белгісінде  тышқанды  екі  рет   шертеміз.  Аудио, Видео, MIDI, CD, Қосымша  деген  төрт   астарлы  беттен тұратын  Мультимедиа   қасиеттері: сұхбат  терезесі  ашылады.

Осы  терезенің  Аудио  астарлы бетінде   компьютерге   орнатылған  дыбыстық   файлдарды   тыңдау   және  жазу  үшін   қолданылатын  құрылғыларды   анықтай  аламыз.  Тыңдау  және   Жазу   бөлігіндегі  Негізгі  құрылғы  бөлігі осы   әрекеттерді   орындауға   арналған   құрылғыны  білдіреді. Жазу  сапасы деген   жерде  Радиотрансляция  деп  көрсетілген. Неғұрлым   жазу  сапасы   жоғары  болса,  сол файлды   оқу сапасы   да  жоғары  болады. Баптау (Настройка) батырмасын   шерту   арқылы   ашылған   терезеде  тиісті  параметрлерді   өзгерту  мүмкіндігі  бар. Егер,  компьютерге   ешқандай  тыңдау  және  жазу   құрылғылары  орнатылмаған  болса,   осы  астарлы   бетте  ешнәрсе   көрінбей  тұрады. Видео, MIDI, CD астарлы   беттерінде  олардық   әрқайсысына   сәйкес   параметрлерін   орнату   мүмкіндіктері бар.  Қосымша   астарлы   бетінде  Мультимедиа   драйверлерінің тізімі  шығады,  қажетті  параметрлерін  өзгерте   отырып  жүзеге  асыра  аламыз.

Мультимедиа  драйверлері  дегеніміз – дыбыстық  тышқаннық   жұмыс  істеуін , сондай-ақ   дыбысты  жазу   және  оқу  әрекетін   іске асыруға арналған   арнайы   программалық  жабдық.

Мультимедианың  мүмкіндіктерін   пайдалану   үшін Бас менюде: Программалар СтандарттыМультимедиа  қатарын  тақдаймыз да,  қажетті   команданың  бірін  орындаймыз.

Мультимедиа түсінігі тарихи тұрғыдан шықты. Онық нақты анықтамасы жоқ және ол екі мағынада қолданылады (кең және тар).

                 Бұрын  әрбір  ақпараттық  ортаның  өзінің  ерекше ақпараттық көзқарасы қалыптасқан деп саналатын. Кітап, газет және журналдар үшін бұл –мәтіндік және графикалық ақпараттар болып саналған.   Радио және дыбыс жазу, оқу құралдары үшін - дыбыс және әуен.   Теледидар үшін -   қозғалмалы  бейне,  дыбыс  және  әуен. Сондай ақ машиналық жазба, фото, кино, аудио және видеоқұжаттар болған және олар жеке-жеке қарастырылған.

                     Мультимедиа сөзін кең ұғымда әртүрлі ақпараттық ортаны, программалық және аппараттық құрылғыларды бір интерактивті ортада біріктіретін объект түрінде қарастыруға болады.      

                   Мультимедиалық орта ақпаратты басқаруға мүмкіндік береді.  Пайдаланушыға ақпараттық ортаны басқаруға мүмкіндік беретін орта интерактивті деп аталады. Есептеуіш техниканық мультимедиалық ортасындағы интерактивтік басқа комплексті құжаттармен жұмыс істейтін техникалардан ерекшеленеді.

                  Мультимедиа  түсінігін тар мағынада дыбысты шығаратын (дыбыс картасы арқылы) және лазерлік компакт дисктермен (CD-ROM) жұмыс істейтін аппараттарды айтады.

   ·               Мультимедиалық компьютер - CD-ROM дисктері жғне дыбыс шығару карталары бар компьютер. Қазіргі кезде барлық компьютерлер мультимедиамен жабдықталған деп айтуға болады.

Мультимедиалық монитор - бұл дыбыс шығару, дыбысты реттеу батырмаларымен жабдықталған монитор.

Мультимедиалық комплект - бұл компьютерге арналған CD-ROM диск жүргізгіш және дыбыс шығару картасы.

                   Қазіргі кезде компьютер тек жазып, оқып, сурет салып қана қоймай, видеофильмдер көрсетеді жғне компакт – дискіден музыкалық шығармалар тыңдата алады. Осынық бәрі компьютердің мультимедиалық мүмкіндіктері болып табылады. Ол үшін компьютер компакт – дискілерді оқитын құрылғылармен, дыбыс карталарымен, микрофонмен жғне колонкалармен жабдықталған.

                    Мультимедиа – дыбыс, графика, анимация (қимыл – қозғалыс), көріністік фрагменттерді жғне мәтіндерді қатар пайдалана отырып динамикалық түрдегі бейнелер мен дыбыстық мәліметтер алу мүмкіндігін беретін арнайы жабдық. Windows ортасында дыбыстық файлдар құрып оларды құжаттар құрамына енгізуге, кез келген компакт – дискілерде жазылған музыка мен қимылдайтын бейнелерді ойнатуға болады.

                   Мультимедиалық мүмкіндіктерді толық пайдалану үшін компьютер 16 разрядты SVGA мониторымен, MIDI форматын қолдайтын 16 разрядты дыбыстық тақшамен жғне компакт дискіні оқуға арналған CD – ROM дискіжетегімен жабдықталуы қажет. Жұмыс барысындағы жағдайларға қарай мұнан басқа да көптеген компоненттерді орнатуға болады.

Дыбыстық фрагменттерді қосу кезінде компьютердіқ мүмкіндіктері айқын көрінеді. Дыбыстық фрагменттерді жазу жғне оқу үшін, компьютерде дыбыстық тақша орнатылуы керек. Дыбыстық тақшаға динамик жалғанады (дыбысты компьютердіқ құрамындағы динамикпен тықдау мүмкіндігі шектеулі). Дыбысты жазу үшін микрофон, тықдау үшін құлаққалқан (наушник) болуы қажет. Егер компьютерде дыбыстық тақша орнатылған болса, ол Windows операциялық жүйесі жүктелгеннен кейін бірден жұмыс істейді.

Құлаққаптық параметрлерін тексеру немесе қайта орнату үшін Бас меню: Баптау – Басқару тақтасы қатарларын тақдап, ашылған терезедегі Мультимедиа шарт белгісінде тышқанды екі рет шертеміз. Аудио, Видео, MIDI, CD, Қосымша деген төрт астарлы беттен тұратын Мультимедиа қасиеттері: сұхбат терезесі ашылады.

Осы терезенің Аудио астарлы бетінде компьютерге орнатылған дыбыстық файлдарды тықдау жғне жазу үшін қолданылатын құрылғыларды анықтай аламыз. Тықдау және Жазу бөлігіндегі Негізгі құрылғы бөлігі - осы әрекеттерді орындауға арналған құрылғыны білдіреді. Жазу сапасы деген жерде Радиотрансляция деп көрсетілген. Неғұрлым жазу сапасы жоғары болса, сол файлды оқу сапасы да жоғары болады.

3.2. Интерактивті  тақта мүмкіндіктері

Заманымызға сай қазіргі   қоғамды ақпараттандыруда педагогтардың біліктілігін ақпараттық – коммуникациялық технологияны қолдану саласы бойынша көтеру негізгі міндеттерінің біріне айналды.

Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында: «Білім беру жүйесінің басты міндеттерінің бірі - білім беру бағдарламаларын меңгеру үшін жағдайлар жасау керек»- деп көрсетілген. Солардың бірі білім беруді ақпараттандыру барысында дидактикалық және оқыту құралы болып компьютер саналады. Сондықтан кез келген білім беру саласында мультимедиялық электрондық оқыту құралдары барлық пәндерді оқытуға пайдаланады. Бұл бағытта ақпараттық технологияны оқыту үрдісіне екпінді түрде енгізу бағытында және қолданылатын жаңа құралдардың бірі - бағдарламалық – техникалық кешен болып саналатын «Активті экран »  болып табылады.

Ақпараттық қоғамның негізгі талабы - оқушыларға ақпараттық білім негіздерін беру, логикалық-құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны өзіндік даму мен оны іске асыру құралы ретінде пайдалану дағдыларын қалыптастырып, ақпараттық қоғамға бейімдеу.

Олай болса, ақпараттық бірліктердің білімге айналуы әлемнің жүйелік - ақпараттық бейнесін оқушылардың шығармашылық қабілеттері мен құндылық бағдарларын дамыту арқылы қалыптастыруды көздейтін, адамның дүниетанымының құрамдас бөлігі болып табылатын интеллектуалды дамуды қалыптастырудың бір жолы.

Ақпараттық бірлікті қалыптастыру: мектептің материалдық -техникалық базасына; ақпараттық қоғам саясатының мақсаты мен міндеттеріне; оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру жүйесіне; оқушылардың жас ерекшеліктері мен меңгеру қабілеттеріне, педагог мамандардың информатикадан білім деңгейлерінің сапасы мен шеберліктеріне, оқу - тәрбие бағытының ақпараттық қоғам бағытымен өзара байланысына тәуелді.

Қазіргі  заманғы оқытудың техникалық құралдарынан ерекше айтуға болатыны- ақпараттық-коммуникациялық технологияның мүмкіндіктерін дамыту бағытында қолданылатын технология- интерактивті технология.  Ол ақпараттық технологияны оқыту үрдісіне екпінді түрде енгізу бағытында қолданылатын жаңа құралдың бірі-бағдарламалық-техникалық кешен болып табылады. Бұл кешен білім беру үрдісінде қолданылатын ақпаратты көрсетуге және оны компьютермен басқаруға тағайындалған әмбебап интерактивті жүйе. Ол арқылы кез келген педагог өзіне қажетті оқу материалдарын электронды түрге аудара алады, сабақты көрнекі түрде өткізе алады. Сондықтан оның мүмкіндіктерін жан-жақты білу мен оларды қолданудың әдістерін үйрену білім сапасын жоғарылатуға жасалған қадам деуге болады.  Осы жөнінде Елбасының «Жаңа әлемдегі – жаңа Қазақстан» жолдауында он-лайн тәсілінде оқыту тәжірибесін дамытып, елімізде оқу теледидарын құру қажет деп айтылған болатын. 

Бағдарламалық-техникалық кешеннің құрамына енетін интерактивті тақтаны оқытушыға дәріс деректерін қызықты және динамикалық түрде мультимедиялық құралдар көмегімен студенттердің қызығушылықтарын тудыратындай оқуға мүмкіндік беретін визуалды қор деп те айтуға болады.   Дәрісті оқу барысында оқытушы тақта алдында тұрып, бір мезетте мәтіндік, аудио, бейне құжаттарды және Интернет ресурстарын қолдана алады.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             

Кез келген пән бойынша өте тиімді, ойлау және ойын қысқа әрі түсінікті түрде жеткізе білу қабілетін арттырып, өз ойларын жаңа технологиялар құралдары көмегімен жүзеге асыруын қамтамасыз ететін интерактивті тақта арқылы оқыту білім сапасын, оқушының ынтасын, қабілетін ашуға зор әсер ететіні сөзсіз.

Бұл технология мұғалімге:

-         сабақ белсенділігін бағалауға;

-         үлкен тақтада бір сұрақтың бірнеше жауабын көрсетуге;

-         оқушыларды түгел қамтуға;

-         тест дайындап, оны тиімді жүргізуге;

-         викторина дайындап, оны жүргізуге;

-         сабақ немесе семинар соңында қорытынды жүргізуге   мүмкіндік береді.

Тиімділігі:

-         жауаптарды жаңалайды және талдайды;

-         нәтижені жедел көруге және есепті немесе графикті шығарып алуға мүмкіндік береді;

-         оқыту ортасының белсенділігін арттырады;

-         әр оқытушыға өз тестін құрауға мүмкіндік береді;

-         кері байланысты ұйымдастырады;

-         сабақ барысына дыбыс, суреттер, бейнежазба қосуға мүмкіндік береді;

-                     ақпаратпен қағазсыз жұмыс технологиясын жүргізуге мүмкіндік береді.

Бұл бағдарламалық-техникалық кешенін дидактикалық мақсатта пайдаланудың  негізгі қызметі – жалпы ақпаратпен кәсіби біліктілікті жетілдіру бағытында қолданып, оқыту үрдісінде жаңа дидактикалық мүмкіншіліктерді ашуға мүмкіндік береді.

Білім берудегі интерактивті технология  - мұндағы интерактивті сөзі- inter (бірлесу), act (әрекет жасау) ұғымын білдіреді, сабақ барысында оқушының топпен жұмыс жасауға қатыспауы мүмкін емес, бірін-бір толықтыратын, сабақ барысында барлық оқушылардың қатысуын ұйымдастыратын оқыту барысы.