Емдік туризмнің даму тарихы

Автор: Пользователь скрыл имя, 07 Апреля 2013 в 11:01, курсовая работа

Краткое описание

Емдік сауықтыру орындары халықтың ұлттық игілігі болып табылады. Олар халықтың демалуы мен емделуіне арналған және де қатаң түрде қорғауға алынған табиғи обьектілері мен өзіндік ерекшелітері бар аймақ болып келеді. Көптеген табиғи факторлардың шипалы қасиеті менерте заманнан белгілі;су емшілік жорамалдары мен құрастырылған және де олар балнеологиялық курорттардың минералды суларының прототиптері тектес болып келген. Ол судың емдік қасиеті туралы құлақ қағыстар көптеген аурушаң адамдарды өздеріне назар аудару мақсатында шет аймақтарға тез қарқын мен таралуда «Ғажайып» бұлақтар мен басқа да емдік факторлары емдік құпиялардың негізі бола тұрып кей бір жағдайларда діни мәдениеттің қағидасы ретінде саналып келді.

Оглавление

Кіріспе.....................................................................................................................3
1. ЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ДАМУ ТАРИХЫ МЕН МӘНІ.................................5
Емдік туризм және туризм жүйесін дамытудағы орны..............................5
2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ЕМДІК ТУРИЗМНІҢ ДАМУЫ......................................................................................................................10
2.1 Қазақстан Республикасындағы емдік орындардын дамуы (Солтүстік Қазақстан облысы Бурабай өңірі)............................................................................10
2.2 Санаториялық-курорттық орындарды ұйымдастыру мен басқару салалары.....................................................................................................................17
3. ЕМДІК ТУРИСТІК-РЕКРЕАЦИОНДЫҚ РЕСУРСТАРДЫ МЕҢГЕР.......24
Қорытынды............................................................................................................31
Пайдаланған әдебиеттер тізімі............................................................................33

Файлы: 1 файл

ЗИБА КУРСОВОЙ.docx

— 91.55 Кб (Скачать)

Емдік факторлардың сипаты бойынша курорттарды бір  – бірінен айыруға болады: балнеологиялыұ батпақ пен емдеу және климаттық. Бөлудің бұл түрі жәй түрге  жатады сонымен бірге бір –  біріне ұқсас курорттарда емдік  батпақ пен минералды сулар болуы  мүмкін және жайдары климаттың өзіндік  емдеу қасиеттері бар.Курорттардың бірігуіне орай мынадай болып  бөлінеді: балнеобатпақтық, балнеоклиматтық, климатобатпақтық, климато-балнео-батпақтық  болып жіктеледі.   

Табиғи ландшафтты – климаттық зоналар мен курорттар  келесі типтерге бөлінеді.

  1. Жазықтық примориялық жерорта теңізімен қосарлана келгенде, бетпақ дала климаты, қыр климаты, субтропиктік орманның ылғалды климаты, қоңыржай кеңістіктегі орман климаты, муссондық климат. және т. б.
  2. Жазықтың континенталді курорттары орманды қоңыржай белдеудегі қоңыржай белдеудің орманды және муссонды климаты, қырлы орманды қырлы, субтропиктік ормандар  және жартылай бетпақдалалы болып келеді.
  3. Таулы курорттар мынадай биіктіктерден тұрады: (теңіз деңгейінен 500    – 1000 м дейін) төменгі белдеудегі орташа таулы (1000 – 1500 м) орташа таулы жоғарғы белдеудегілер (1500 – 2000 м дейін), жоғарғы таулылар (2000 м биік).

Санаторий курорттарда  емдік – профилактикалық орындарының  негізі болып табылады. Ең алдымен  науқастарды санаторийда емдеу  үшін курорттық факторлардың өзіндік  бір ерекше түрі қолданылады.

Курорттың үлкендігі орналасатын  орындарының көптігі мен бағаланады науқастардың санының көптігі мен  оларға қызмет ету барысындағы сонымен  қатар гидроминералдық ресурстарға  курорттық құрылысты жүргізуге  жарамды шекара мен курорттың  көлемі және профилі ескеріледі.

Балнеологиялық курорттың  кеңдігі емдік мақсатта қолданыла  тұрғаны мен оның сыйымдылығы 5000 орыннан аспауы керек. Курорттарды  қалпына келтіруден көп жылдық тәжірибиесі  орындар саны мен көп жағдайда қызмет көрсету сапасының төмендеуі  қарсаңында емдік режимнің кенеттен істен шығуын алға тартуда. В. В. Полторановтың  пайымдауынша “Санаторий – емдік  профилактика шараларына арнайы құрылған табиғи емдік қасиеттері мол (минералдық сулар мен емдік батпақтар  климаты) басқа да жәйттарді қоса келгенде көптеген емдік жолдарын ашуға  өте лайықты.”

 Жасына қарайтын болсақ  емдік санаторийлар үлкен адпмдарға  жасөспірімдерге және кішкентай  бүлдіршіндерге деп бөлінеді. Санаторий  заңға сәйкес арнайы тексерістен  өтілген аурулардың түрлерін  емдеу үшін жабдықталған. Санаторийдегі  емделу мерзімі олардағы ем  методикасы мен оның профиліне  байланысты Олар мынанша күнге  созылуы мүмкін: 20, 24, 26, 45, 52, т.б.

Санаторийдің белсенді сыйымдылығы үлкендер мен жасөспірімдерге 500 – 1000 орынға дейін, ал кішкентайлар үшін 300 орынды болып келеді. Санаторийлар жыл сайын тынымсыз жұмыс істеуде. Олар бір профилді бір тектес аурулар  үшін және әр түрлі профлдегі бірнеше  бөлімдерден құралады.

Санаторлы –  курорттық жүйенің негізгі мағынасын  базалық санаторийлар алып жатыр  – ғылыми практикалық жұмыстардың  орталығы дәрігерлердің дәрежесін  көтеретін жоғарғы мектеп орны медбике  мен басқа мамандықтағы жұмыскерлердің деңгейін асқақтата түседі. Базалық  санаторийлер басқа да санаторийлерге көмек қолын созып  методикалық  сұрақтарды мәдени бағдарламаларды  ұйымдастыру мен оларды шешуге арналған бірден бір таптырмас орны болып  табылады.

 Жоғарыда аталып өткен  санаторийлік орындардың негізгі  бір түрі қалыптасқан – түнгі  санаторий  немесе профилакторий.  Бұл санаторийлар емдік – тәжірибиелік  орындар болып келеді. Олар көбінесе  өндірістік кәсіпорындар ішінде  орналасады. Түнгі санаторийдегі  ем қабылдау өндірістік және  еркін жұмыс істеу уақытына  сай келеді.(өндірістен үзіліссіз)  Түнгі санаторийдағы емделу мерзімі  24 сағатты қамтиды. 

 Санаторлы – курорттық  орындарының бір түрі ол – пансионат Полторанов В. В. осыған мынадай анықтама береді: “пансионат бұл емделу қарсаңында өмір сүруге болатын еңбекқорлар мен олардың жанұяларына арналған. Олар мынандай аймақтарда орналасуы мүмкін: балнеологиялық, климаттық курорттар, демалуға лайықты зоналарда және т.б. Пансинатқа келу мерзімі тұрғылықты жердің хал ахуалына байланысты. Демалушылар мұнда тұратын орны мен тамағы мен оларға күнделікті қолданылатын санаторлы         – гигиеналық жағдайларды жасауға тырысады.”. Пансинатта демалу мерзімі      12 – 14 күн.

  Демалыс үйлері – сауықтыру орындарындағы міндеттерінің режимі. Демалыс үйлері толық қанды жазылған адамдарға арналған. оздоровительное учреждение с регламентированным режимом. Дома отдыха предназначены для отдыха практически здоровых людей. Келіп қайту мерзімі – 12 күн.

 Қазақстан Республикасында санаторлы – курорттық орындардың келесі түрлері бар.

1. Батпақтық курорттар  (Жанакорган, Мұланды, Щучинск т.б.) емдік мақсатта:

А) Қозғалыс ағзаларының аурулары:

  • артрит және полиартрит
  • Жұлын аурулары
  • Сүйек, бұлшық ет және сіңір аурулары

Б) Жүйке жүйесінің аурулары

  • Жарақат алғаннан кейінгі перифериалық емес жүйкенің ауруы
  • Орталық жүйке жүйесінің жарақаттан кейінгі ауруы.

     В) гинекологиялық аурулар

Г) тромбофлебиттен қалған құбылыстар

Д) тері аурулары

  1. Бальнеологиялық курорттары (Алма Арасан, Капал Арасан, Сары-Ағаш, Мерке, Рахмановские ключи, Таутургень, Ақ қайың т.б.):

А) Жүрек қан тамырларының аурулары;

Б) орталық перифериалық жүйке жүйесінің аурулары;

В) Қозғалыс ағзаларының аурулары:

Г) гинекологиялық аурулар

Д) болезни кожи;

  1. Бальнеологиялық курорттары (Алма Арасан, Капал Арасан, Сары-Ағаш, Мерке, Рахмановские ключи, Таутургень, Ақ қайың т.б.):

А) ас қорыту ағзаларының аурулары:

  • асқазан аурулары;
  • ішек аурулары
  • бауыр аурулары өт жолдары ауруы ас қорыту безі ауруы және де активті емес фазадағы жұқпалы гипатит;

Б) зат алмасу аурулары;

В) зәр шығару жолдарының аурулары;

  1. Климатические курорты (Боровое, Қарқаралы, Аман-Қарғай, Манкент, Орал, Ханск шағын орманы т.б):

А) Тыныс алу мен жоғарғы тыныс алу жолдарының аурулары;

Б) Жүйке жүйесінің функционалді ауруы

В) Жүрек қан тамырларының ауруы;

Г) Қан жүйесінің ауруы;

Д) зат алмасу аурулары;

Е) бүйрек ауруы

5. Түбіркүлез  бен ауыратын адамдарға арналған  курорттар (жазықта қымыз бен  емделу: Боровой, Березовка, Сарытоғай,  Шымған т.б.) [24].

 

 

 

 

 

    1.  Санаториялық-курортық орындарды ұйымдастыру мен басқару салалары

 

 Тарихи  кезеңдерден бастап ең алғаш  курорттың ашылуы курорттық істің  обьектілері болып тұрғындардың  денсаулықтарын қалпына келтіру  жөніндегі табиғи емдік факторларға  тиесілі болды. Ал Қазан төңкерісінен  кейін курорттық аймақтарды халықтандыру  шаралары қолға алынып, олардың  даму қарқыны іс жүзінде жүзеге  асырылып жатты. Бірінші қағидасы  – курорттар халыққа қызмет  етеді. Екінші қағидасы мынадай  қорытындылардан тұрады: емдік орындар  мен мемлекеттің курорттары денсаулық  сақтау органдарына жақын маңда  орналасуы керек. 

Сонымен 1960 жылдары мемлекеттің санаторлы  – курорттық желілері Кеңестің Денсаулық  сақтау жүйесіне қараған болатын. Кеңестік Министрлер мәжілісіндегі 10 наурыз 1960 жылғы шығарылған үкім бойынша санаторийлер мен демалыс үйлері балабақшалардан  басқа түбіркүлезге қарсы санаторийлер мен бірге денсаулық сақтау жүйесінен  профсоюздің иелігіне өтті. Оларды басқарудың ісі орталықтандырылған курорттарды басқару ВЦСПС және структура және әкімшілік территориясы мен шектелді. Санаторлы – курорттық  істі ұйымдастыру курорттық ресурстарды  зерттеу мен қатар курорттық  факторларда емдік профилактикалық  методтарды жүзеге асыру және де Республикамыздың ішінен емдік санаторлы – курорттарға  жіберу Кеңестік Денсаулықты сақтау ұйыиында бекітілді.

 Профсоюздің  иелігі 10 жылдай уақыт бойы құрылған  болатын. Көбінесе әр түрлі  мағұлматтардың есебі мен есептеле  келгенде осындай қорытындыға  жетті фондылардың қаржыларынан  әлеуметтік сақтандыруға сенбіліктерден  жиналған есебінен бөліп берді. 

 Кеңестің  ыдырауына дейін ВЦСПС қарқынды  жұмыс істеп тұрған уақытында  субьектілер бойынша сұрақтар  өзіндік заңға еңген жоқ. 96 бап  бойынша ҚазақССР Мемлекеттік  кодексі “Профсоюз иелігі бірдей  болсын деген ұран мен” жарияланды. СССР ыдырауынан кейін Қазақстан  Республикасының шекарасындағы  обьектілер республиканың иелігіне  жатады. [27].

3 наурыз 1992 жылы өткен Федерацияның мәжілісінің  пленумінда Біріккен профсоюз  Конфедерация үкімімен просоюз  мүлкінің фонды заң жүзінде  қабылдау функциясын іске қосып  Қазақстан шекарасындағы мүліктерді  заңдастырды. Сонымен қатар мына  жәйтті айта кету керек мемлекетте  орнатылған санаторлы – курорттық  кешендер толық қанды жұмысын  атқара алмай жатыр. Біріккен  структураның болмауы санаторийге  көмек ретінде және салық политикасының  негізінде мемлекеттің курорттық  аймақтарына өзінің зардабын  тигізіп ғана қойған жоқ. Қазіргі  таңда көптеген кен орындарын  әр түрлі акционерлік қоғамның  қолдануына таратудың  салдарынан  тез арада табиғи емдік факторлар  өсе бастады: минералды сулар,  емдік батпақтар, санаторлы курорттық  орындардың қолданысына тапсырылған.  Жолдаманың құны өсті. Сонымен  бірге профсоюздар жолдама құнын  төлеуден бас тартып әлеуметтік сақтандыру қорынан (қазіргі таңда мемлекеттің қоржынына тапсырылды). Авиа – темір жол билеттерінің тарифі де і. құны да өз қарқыны мен өскен болатын қосылған құн салығына мемлекет салық жүйесін еңгізді. Осының салдарынан жолдаманы сату деңгейі тез арада төмендеп кетті.  Осындай акционерлік қоғамның мемлекетткі пакет акцияларының иелері “Жаңақорған” санаторийі – 4% «СарыАғаш» – 25% «Сосновый бор» – 24%

 Қазіргі  таңда Республикада – 60 – 70% жуық санаторий мен басқа да сауықтыру орындары жұмыс істеуде.

 Қазақстан  Республикасының статистика жөніндегі  агенттіктің мәліметтеріне сенетін  болсақ мемлекеттегі 90 санаторийлер  пансионаттар және емдік санаторий  прафилактирийлар бар. 12 тарта үйлер  мен демалыс базалары мен пансионаттар  жұмыс істейді. Олардың бір  бөлігі мемлекеттік орындар ал  басқа бір бөлігі мемлекеттік  емес болып бөлінеді (1 кесте).

 Профсоюздағы мүліктерді активті түрде басқару кірісінде 13 санаторлы – курорттық орындар Республика бойында қарқынды жұмыс істейді. «Жаңақорған» Қызыл – Орда обылысы  “Мерке” Жамбыл обылысы  “Қарғалы” пансионаты Алматы обылысы “Көктем” санаторийі Алматы обылысы,  «Манкент» Оңтүстік Қазақстан обылысы «Ақжайық» Батыс Қазақстан «Атырау» (Атырау обл.),   «Лениногорск» Шығыс Қазақстан «Мойылды» (Павлодар обл.),  «Сосновый бор» (Костанай обл.), және «Щучинск» (Акмола обл.) санаторийлері орналасқан.

 

Кесте 1-  2001 жылға арналған облыс бойынша орналастыру орындары

 

 

Санаториилер, пансионаттары

 санатории-профилакториидегі  емдік қасиеті 

Үйлер мен демалыс базалары пансионаттары

Бірлік сандары

Коек бір ай бойындағы максималді айналым

Емдеген дәрігер

Бірлік сандары

Коек бір ай бойындағы максималді айналым

Демалған адамдар

1

2

3

4

5

6

7

Қазақстан Республикасы

90

12313

119104

12

3256

7416

Акмола

6

1245

7401

1

120

1879

Актөбе

4

621

2774

1

1800

685

Алматы обл 

7

1326

19077

3

320

1131

Атырау обл

5

304

8104

-

-

-

Жамбыл обл

3

295

1283

-

-

-

Батыс Қазақстан обл

4

525

1635

1

300

800

Қарағанды обл

19

1954

17427

5

614

1526

Қостанай обл

5

842

9297

-

-

-

Қызыл Орда

3

530

3285

-

-

-

1-ші кестенің  жалғасы

1

2

3

4

5

6

7

Маңғыстау обл

2

250

1057

-

-

-

Павлодар обл

3

595

6062

-

-

-

Солт Қазақстан 

4

245

2156

-

-

-

Оңт Қазақстан 

11

2035

26275

-

-

-

Астана қаласы

-

-

-

-

-

-

Алматы қаласы

8

1065

10167

1

102

1395


 

Қазақстан Республикасының статистика жөніндегі агенттіктің мәліметтері

Емдік мақсаттағы санаторий  мен пансионаттар – емдік профилактикалық  ұйымы мен біріге отырып науқастардың жайлы орналасуына жағдай жасай  отырып осындай қысқа уақыт ішінде тәуір болуына кепіл бере алады. Негізгі емдік факторлар климаттың  жағымды болуы мен қатар табиғи емдік қасиетті минералды сулар  мен емдік батпақтардан ала алады. Олардың көбісі мамандандырылған және бір немесе көп профилділігін  курорттық аймақтарда  жүзеге асырады.

Информация о работе Емдік туризмнің даму тарихы