Егеуқұйрықтардың лимфа мен қан плазмасының биохимиялық көреткіштеріне аллоксанның әсері

    2-ші  топтағы егеуқұйрықтардың қан  плазмасындағы мочевинаның шоғырлануы 8,2 ден 5,3 ммоль/л азайды, ал түзетулерден кейін оның құрамы жоғарлады, бірақ бақылаудағымен салыстырғанда бірнеше төмен болды.  3-ші топтың қан плазмасындағы креатининнің құрамы айтарлықтай өзгермеді және бақылаумен салыстырғанда дұрыс болмады (кесте 2).

      Кесте 2 – Егеуқұйрықтардағы аллоксан диабеті және оны антиоксидантты түзетуден кейінгі қан плазмасының биохимиялық көрсеткіштері мен гемодинамикасы 

 
 

    Көрсетілген тәжірбиелерде барлық жануарлардың (1, 2, 3 топтар) қан плазмасындағы биохимиялық көрсеткіштері анықталды, әсіресе олардың АЛТ (аланинаминотрансфераза) пен АСТ (аспартатаминотрансфераза). Бақылау тобымен салыстырғанда 2-ші топ егеуқұйрықтарының әсіресе АЛТ (2 есе) пен АСТ (2,5 есе) деңгейлері жоғарлады.

    3-ші  топ егеуқұйрықтарының қан плазмасында  per os соя сүті мен в/б α- токоферол инъекциясын қолданғаннан кейін АЛТ пен АСТ ферменттерінің құрамы төмендеді, бірақ бақылаудан 56% және 57% жоғары болды.

    Жоғарыда  көрсетілген мәліметтерден аллоксан диабетінің жануарлардың ішкі орта жағдайларына қанның биохимиялық құрамына  теріс әсер ететіндігі көрінеді.

    Алынған мәліметтерден көрініп тұрғандай  соя сүті мен α-токоферол алған 3-ші топ егеуқұйрықтарының қан плазмасындағы жалпы ақуыздың шоғырлануы жоғарлады, бірақ бақылау деңгейіне жетпеді. Гематокритті көрсеткіш бақылау мәнінің шегінде болды. 3-ші топтың қанының қоюлану антиоксиданттар алмаған 2-ші топпен салыстырғанда бірнеше жоғарлады. Тұтқырлық төмендеді. 
 
 
 
 
 
 

ҚОРЫТЫНДЫ 

      1.Қантты  диабет – гетерогендік синдром, оған инсулиннің абсолютті    (1-ші типті диабет) немесе салыстырмалы (2-ші типті диабет) тапшылығы себеп болады, ол бастапқыда көмірсутек алмасуының, содан кейін зат алмасудың барлық түрлерінің бұзылуын тудырады, бұл түптің түбінде организмнің барлық функциялық жүйелерінің зақымдануына әкеледі.

      Қазіргі таңда қант диабеті бүкіл дүние  жүзінде кең тараған ауру болып  табылады.  Бұл аурумен қазіогі  кезде ересектерді былай қойғанның  өзінде, жасөспірім балалар арасында кеңінен тарап кетті. Қан құрамындағы  қанттың жоғарылауы уақыт өте келе басқа да күрделі әрі қиын ауруларға шалдықтыратындықтарын қаперге алмайды. Сондықтан да қант диабетімен ауыратын балаларды белгілі уақыт мерзімінде тексеріп, оларды қатаң диеталық бақылауда ұстап отыру керек.

      Қорыта  айтқанда, қант диабеті – шығын көп жұмсалатын, асқынса мүгедектікке душар ететін созылмалы ауру болып табылады.

          Болашақта зерттеу  жұмыстары жалғастырылып, егеуқұйрықтардың қан плазмасының биохимиялық  көрсеткіштері мен лимфа ағысына  зерттеулер келтіріледі, толығырақ сипаттама беріледі. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН  ӘДЕБИЕТТЕР 

1. Сатбаева  Х.Қ. Нілдебаева Ж.Б. Өтепбергенов  Ө.А. Адам физиологиясы. Алматы  «Білім» 1995ж- с.[216-218],[126-130],[110-113],[163-167].

2. Рымжанов  Қ.С. Төленбек И.М. Адам және  жануарлар физиологиясы. Алматы 2000ж - с [73-78],[186].

3. Несіпбаев Т.Т. Жануарлар физиологиясы. Алматы «Ғылым»  2005ж- с   [33-35], [120-122].

4. Нұрғалиев  Ж.Н, Төлеуханов С.Т. Эндокринология. Алматы: 2002 [118-125].

5. Филатова  С.А., Безденежная Л.Г., Андреевна А.С. Геронтолология. Ростав-на-Дону:2004. [367-394].

6. Торманов Н.Т., С. Т. Тулеуханов, С.С. Маркеева, Е.В.Швецова «Жас ерекшеліктер физиологиясы» «Қазақ университеті». 2008. [161-206]

7. Хрипкова «Возрастная физиология и школьная гигиена»

8. Дедов  И.И., Мельниченко Г.А., Фадеев В.Ф. «эндокринология» «Москва»2007 [112-120]

9. Косицкого  Г.И «Физиология человека» «Медицина» 1985

10. Клиническая биохимия. / Под ред. В.А. Ткачука. – 2е изд., испр. и доп. - М.: «Гэотар-Мед». – 2004 г. – 512 с.

11. Камышников В.С. Справочник по клинико-биохимическим исследованиям и лабораторной диагностике. – М.: МЕДПресс-информ, 2004. – 920 с.

12. Painter P.C., Cope J.Y., Smith J.L Reference information for the clinical laboratory. In. Burtis C.A., Ashwood E.R., eds. Tietz textbook of clinical chemistry. Philadelphia: WB Saunders company, 1999. -1803 pp.

13. Маршалл В.Дж. Клиническая биохимия./Пер.с англ.-М.-СПб.: «издательство БИНОМ»-«Невский диалект», 2000.-368 с.

14. www.invitro.ru

15. Vaccarino A.L., Kastin A.J. Endogenous opiates. // Peptides. 2000. -Vol. 21.-P. 1975-2034. 
16. Villemure C., Bushnell M.C. Cognitive modulation of pain: how do attention and emotion influence pain processing? // Pain. 2002. - Vol. 95. - P. 195-199.

17. Miaskowski Ch., Gear R.W., Levine J.D. Sex-Related Differences in Analgesic Responses. В изд. Sex, Gender, and pain (Ed. Fillingim R.B.) (Progress in Pain Research and Management, vol. 17). Seattle. Iasp press., 2000. - P. 209-230. 
18. Mogil J.S. Interactions between Sex and Genotype in the Mediation and Modulation of Nociception in Rodents. // Sex, Gender, and pain / Ed. Fillingim R.B.(Progress in Pain Research and Management, vol. 17). Seattle: Iasp press, 2000. - P. 25-40. 
19. Morin Ch., Lund J.P., Villarroel T. et. al. Differences between the sexes in post-surgical pain. // Pain. 2000. - Vol. (85) 1 -2. - P. 79-86.

20. Н.Т.Абылайханова, С.Н. Абдрешов, А. Сулейменова.  Н. Жумадиллаева. Аллоксан диабетіне  шалдыққан егеуқұйрықтардың антиоксиданттармен  түзетулерден кейінгі қан плазмасының биохимиялық көрсеткіштерінің ерекшеліктері «Хабаршы»,- 2011.- №3.-15б.

21. Н.Т.  Абылайханова, С.Н. Абдрешов, Н. Жумадиллаева. А. Сулейменова. Аллоксан диабетімен  ауыратын егеуқұйрықтардың антиоксиданттармен  түзетулерден кейінгі лимфа лимфа құрамындағы өзгерістерін анықтау  // «Хабаршы»,- 2011.- №3.-12б

22. Н.Т.  Абылайханова, С.Н. Абдрешов, А. Сулейменова.  Н. Жумадиллаева. Аллоксан диабетіне  шалдыққан егеуқұйрықтардың антиоксиданттармен  түзетулерден кейінгі қан плазмасының  биохимиялық көрсеткіштерінің ерекшеліктері «Хабаршы»,- 2011.- №3.-15б

23. С.Абдрешов, Н.Т. Абылайханова, А.Сулейменова,  Н.Аблайханова. Аллоксан диабетінің  үлгісі және қан плазмасының  биохимиялық көрсеткіштерінің динамикасының  ерекшеліктері // «Ізденіс»,- 2011.-№2., -23б.

24. Молотов-Лучанский В.Б. Влияние салсоколлина и цитафата на окислительный метоболизм крыс с диабетической нефропатией // Тр. 5-ой национ. научно-практ. конф. «Активные формы кислорода, оксид азота, антиоксиданты и здоровье человека» - Смоленск, 2007. - С. 179-180.

25.Зыков  А.А., Головнев В.А., Зыкова А.А.  Белкина О.М. Влияние полифенольных  соединении манжетки обыкновений  на количественную динамику глюкозы  и инсулина в крови и лимфе  при экспериментальном аллоксановом  диабете // Матер.  I-го Сибир. съезда лимфологов «Проблемы экспериментальной клинической  и профилактической лимфологии». – Новосибрск, 2006. – С. 145-146.

26.Кутепаева  Т.А. Об эффетивности суммы  фитоэксдистероидов из Ajuqa Тurkestanica при аллоксановом диабете // Докл. на конференции, посвяшенной памяти акад. С. Ю. Юнусова,  Химия природ.  соед. спец. выпуск. – Ташкент, 2002. – С. 166-168.

27.Владева  С., Терзиева Д., Арабаджийска Д.  Роль микроэлемента селен в  контроле гликемии при диабете  2 типа // Эндокринология.  – 2006. –  Т.11,  №1. – С. 13-18.

28.Кательников А.В. Влияние витаминов Е на функцию гистогематических барьеров эндокринных желез у животных разных возрастных групп // Проблемы эндокринологии. – 2005. - Т.51, №6. - С. 38.

29.Егай  В.С., Секербаев Х.У.,  Егай Ю.В., и др. Соевое питание как фактор экологической защиты человека // Матер. междун. научно-практ. конф. «Актуальные проблемы экологии».  – Караганда, 2002. – С. 197-198.

30.Левицкий  И.И., Селиваньски И.Е., Цисельский  Ю.В. Влияние соевого молока  на экспериментальный сахарный диабет // Одесс. мед. журн. – 2004. - №6. - С. 9-11.

31.Танабаева  Г.З., Касымалиева Р.А., Зельцер М.Е.  Опыт применеия препарата, содержающего  чеснок, румекс и топинамбур в  лечении больных сахарным диабетом 2 типа // Матер. междун. научно-практ.  конф. «Актуальные проблемы озравления населения природными факторами». – Алматы, 2002. – С. 305-306.

32. Анисимова Ю.М., Боровский В.Р., Ефимиов А.С. Соевые продукты в профилактике и лечении сахарного диабета // Вестник фармации. – 2008. - №3. - С. 3-7.

33. Булекбаева Л.Э., Демченко Г.А., Вовк Е.И. Функциональное состояние лимфатических узлов при ишемии-реперфузии кишечника // Матер. V-го съезда физиологов Казахстана.   - Караганда, 2003.  - С. 73-75.

34. Булекбаева  Л.Э., Демченко Г.А., Вовк Е.И. Лимфодинамика  при ишемии-реперфузии тонкого кишечника собак // Росс. физиол. журн. им И.М.Сеченова. – 2005,  №9. - С. 1066-1069.

1. 35. Булекбаева Л.Э., Демченко Г.А., Койбасова Л.У.,  Абдрешов С.Н. Особенности лимфодинамических сдвигов при изменении вектора гравитации // Междун. конф. «Проблемы клинической и экспериментальной лимфологии. – Новосибирск, 2004. - Т.1. – С. 102-106.

36.Бактыбаева  Л.К., Атанбаева Г.К., Тулеуханов С.Т., Сабырбек Ж.Б., Свамбаев Е.А. Суточная  динамика лейкоцитов крови крыс  при цинковой интоксикации // Матер. междун. научно-практ. конф. «Современные проблемы экологической физиологии». – Алматы, 2008. - С. 34. 

37.Абдрешов С.Н., Булекбаева Л.Э., Демченко Г.А. Сократительная активность лимфатических узлов при действии 4-х хлористого углерода // I-го съезда физиологов СНГ.  – Сочи, 2005. - С. 91.

38.Демченко Г.А., Булекбаева Л.Э., Абдрешов С.Н., Елюбаева Г.С. Влияние токсического гепатита на лимфодинамику и состав лимфы // Вестник КазНМУ. – 2006. - №2. - С. 191.

39.Сапрыкина  Э.В., Козлов Ю.А., Соснина Н.В., и др. Исследование синтеза фосфолипидов в печени мышей с аллоксановым диабетом // Вопросы мед. химии. – 1998. - Т.44, №4.  - С. 375-379.

40.Ботинов  А.А., Бутолин Е.Г. Влияние хлодитана  на содержание глюкозаминогликанов  в крови и печени крыс при  аллоксановом диабете // Казан. мед. журнал – 2000. - Т.81, №3. - С. 192-199.

41.Кузнецова  С.И., Печнина К.Г., Лобанов Ю.Ф.  Поражение органов пищеварения  у детей с сахарным диабетом // Сиб. Вестник гепатол., гастроэнтерология.  – 2006. - № 2. - С. 78-80.

42. Аметов А.С., Демидова Т.Ю., Косых С.А. Микроальбуминурия у больных сахарным диабетом 2-го типа и артериальной гипертензией. Возможность терапии // Проблемы эндокринологии.  – 2005. - Т.51, №4. - С. 3-6.

43. Дедов  И.И., Шестакова М.В., Миленькая Т.М.  Сахарный диабет: ретинопатия, нефропатия. – Москва, - 2001. - С. 30-56. 

44. Метревели  Д.С., Cулханишвили М.З., Маргвелашвили М.З. Распространенность ретинопатии среди больных сахарным диабетом 2-го типа. // Проблемы эндокринологии. – 2006. - Т. 52, №4. - С. 6-8.