Ақпараттық желілерді оқу үрдесіне пайдалану

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ  ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ  БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

 

ТАРАЗ  МЕМЛЕКЕТТІК  ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИНСТИТУТЫ

 

Жаратылыстану ғылымдары факультеті

Информатика және Есептеу техникасы кафедрасы

 

 

 

Д И П Л О М Д Ы Қ      Ж Ұ М Ы С

 

 

 

Тақырыбы: “Ақпараттық желілерді оқу үрдесіне пайдалану”

 

Курс:  IV

Топ:   Финф-21-1

Топ білімгері:  Әбішбаева Г.

Ғылыми жетекші: ф-м.ғ.к., доц. К. Жолдасова

Кафедра  меңгерушісі: ф-м.ғ.к., доц. Б.Мүсілімов

 

ТАРАЗ 2005

 

 

Кафедра меңгерушісі: ф-м.ғ.к., доцент Б.Мүсілімовке

 

Топтың білімгері:  Г. Әбішбаевадан

 

 

Өтініш

 

 

Сізден дипломдық жұмыстың тақырыбын

 

 

«Ақпараттық желілерді оқу үрдесіне пайдалану»

 

деп бекітуіңізді сұраймын.

 

 

 

 

 

 

Қолы  _________      «____» ________ 2005ж.

 

 

 

 

 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ  МИНИСТРЛІГІ

ТАРАЗ МЕМЛЕКЕТТІК  ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ИНСТИТУТЫ

 

Факультет:        Жаратылыстану ғылымдары

Мамандығы:     физика және информатика

Кафедра:           Информатика және ЕТ

 

ТАПСЫРМА

Дипломдық жұмысты  орындауға

Білімгер: Г. Әбішбаеваға

Жұмыстың тақырыбы: «Ақпараттық желілерді оқу үрдесіне пайдалану»

Бұйрық №____ «____» ________ 2005ж.

Біткен жұмысты  тапсыру мерзімі «____» ________ 2005ж.

Жұмыстың бастапқы мәліметтері.

Дипломдық жұмыстың қысқаша  мазмұны:

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім

3. Практикалық бөлім

5. Қорытынды

Ұсынылатын негізгі әдебиеттер:

Internet. Всемирная компьютерная сеть. Практическое пособие и путеводитель.-М.; Синтез, 1995; Кирсанов Д. Web – дизайн. – СПб.: Символ-Плюс, 1999.; Кролл Эд. Все от INTERNET . Руководство и каталог: Пер. с анги. – Киев:BHV,1995; Нанс Бэрри. Компьютерные сети:Пер. с англ.-.:М.Бином1996.; Храмцов П. Лабиринты Internet.-М.: Электроинформ, 1996; А.В.Могилев, Н.И.Пак, Е.К.Хеннер” Информатика ” Учеб.пособие для студ. Пед вузов. Под ред. Е.К.Хеннера –М.: Изд. Центр «Академия», 2000; Е. Қ. Балапанов, «Информатикадан 30 сабақ» Алматы 1998; Е.Ы.Бидайбеков, Ш.Біләлов, С.Григорьев. Ақпараттану атаулары. (ағылшынша-орысша-қазақша атаулар).

 

 

Дипломдық жұмыстың консультанттары:

Бөлім	Консультант	Кафедра
Негізгі бөлім	Г.Жидекулова	Информатика және ЕТ
Практикалық бөлім	С.Райымбаева	Информатика және ЕТ
Әдістемелік бөлім.	А. Әділова	Информатика және ЕТ

 

 

Тапсырма берілген күні «____» ________ 2005ж.

 

Кафедра меңгерушісі                             ф-м.ғ.к., доцент Б.Мүсілімов

 

Жұмыстың жетекшісі                              ф-м.ғ.к., доцент К.Жолдасова

 

Тапсырманы  орындайтын білімгер:  ___________ Г. Әбішбаева

 

    «____»  ________ 2005ж.

 

 

 

 

 

Д ә  й е к т е м е

Дипломдық жұмыста «Ақпараттық желілерді оқу  үрдесіне пайдалану» тақырыбы қарастырылған. Жұмыс үшбөлімнен тұрады. Негізгі бөлімінде Ақпараттық желілер бойынша теориялық мағлұматтар, практикалық бөлімінде жаттығу жұмыстарына тапсырмалар мен әдістемелік нұсқаулар берілген. Ал әдістемелік бөлімінде сабақ өткізу жоспары көрсетілген.

А н  н о т а ц и я

В дипломной работе рассматривается тема ”Применеие информационных сети в учебном процессе”. Работа состоит из трех частей. В основной части работы дается теоретические сведения о информационной сети, в практической части даны задания для практических работ с методическими указаниями.А в методической части дано план работы проведения урока.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жоспар:

Кіріспе	8
Негізгі бөлім	10
1. Компьютерлік желілер	10
1.1. Желілердің түрлері	14
1.2. Жергілікті желілер	15
1.3. Ауқымды желілер	22
1.4. Қайда хабарласу керек	23
1.5. Жергілікті және ауқымды желілердің кірігуі	24
2. Желіге қосылған  компьютерлермен байланыс жасау    мүмкіндіктері	24
2.1 Мicrosoft Exchange программасы көмегімен        электрондық почтамен жұмыс істеу	24
2.2. Хабарлама жөнелту	25
2.3. Хабарламаларды  бумаларға топтауды ұйымдастыру	28
3.WINDOWS  98  операциялық жүйесінің желілік қоршаудағы мүмкіндіктері	29
3.1. Желілік қоршаудың компоненттері.	31
3.2 Желіге қосылу мүмкіндіктері	32
3.3 Компьютерлік желіге қосылған ресурстарды анықтау	33
3.4  Ресурстарды ортақ пайдалану жағдайын жасау	36
3.5  Ортақ пайдаланатын файлдар мен принтерлер мен жұмыс істеуді басқару	38
3.6 .Ресурстар деңгейінде берілген рұқсатты басқару	39
3.7. Бумаға рұқсат құқығын анықтау	41
3.8 .Пайдаланушы адамдар деңгейіндегі рұқсатты басқару	43
3.9 .Пайдаланушылардың рұқсат құқығын анықтау	45
3.10  Тұтас дискіні ортақ пайдалану	46
3.11 .Бумаларды ортақ пайдалану	46
Өзіндік жұмыс	47
Практикалық бөлім	50
Әдістемелік бөлім	61
Қорытынды.	76
Әдебиеттер	77

 

Кіріспе

Информатиканың  негізгі міндеті өмірді ғылым  жаңалықтармен байланыстыру болса, бұл байланыс үшін интеллектуалды оқыту  жүйелері, оқытуға арналған программалық жасақтар, автоматты оқыту жүйелері, электрондық кітаптар, компьютерлік желі, т.б. қолданылады. Осындай жаңа ақпараттық технологиялардың көмегімен әлеуметтік басқару жүйелерін өркендетуге, жақсартуға болады. Информатика ғылым ретінде  ақпараттық процестердің жалпы заңдылықтарын қарастырады. Информатиканың қолдану обьектісі - ғылым мен адам өмірінің сан қилы салалары болып табылады,және бұлар үшін информатика жаңа ақпараттық технологиялар көзі болып табылады. Жаңа ақпараттық технологиялардың дамуын электрондық почтасыз, байланыс желілері мен ақпараттық коммуникацияларсыз көзге елестету мүмкін емес.

Қазіргі таңда компьютерлік желі адам өміріндегі мамандық ретінде  де тұрмыстық жағдайларына да терең  еніп бара жатыр.

Компьтерлік желі дегеніміз – ақпараттық, есептеу, оқу жұмысы тағы басқа мәселелерді бірге шешу үшін бірнеше электрондық машиналарының (ЭЕМ) бірігуі.

Желі туралы білу, онымен жұмыс істей алу көптеген адамдарға  қажет болып отыр. Компьютерлік желі және ақпараттық өңдеудің желілік технологиялары жаңа ақпараттық жүйелерді құрудың негізі болып қалды.

Компьютерлер  көмегімен жасалынатын және өңделетін  ақпараттар көлемі де өсіп жатыр. Осыған байланысты бір компьютерден екіншісіне ақпаратты беру мәселесі пайда болды. Бұл мәселе компьютерлерді есептеуіш желілерге біріктірудің көмегімен шешіледі. Бір ғимаратта, бір бөлмеде немесе бір-бірінен 1-2 км қашықтықта орналасқан компьютерлерді жергілікті есептеуіш желіге біріктіруге болады. Жергілікті (Локальный) желі – бірнеше компьютерлердің және түрлі пайдаланатын құрылғылардың тобы. Олар бір-бірімен байланыс каналдары немесе сымдар (кабельдер) көмегімен байланыстырылады және солар арқылы ақпараттар алмасады.

Жергілікті (Локальный) желіні пайдалану арқылы;

• компьютерлер арасында берілгендермен алмасу,
• берілгендерді ұжымдық түрде өңдеу,
• програмалық қамтамасыздандыруды бірігіп пайдалану,
• қажетті құрылғыларды біріккен түрде пайдалануды қамтамасыз етеді.

Компьютерлерді  жергілікті  желіге біріктіру үшін желіге қосылатын

әрбір компьютерге желі адаптері (желі бақылаушысы) қойылады және компьютерлерді, басқа құрылғыларды электрлік  сымдермен біріктіру керек. Желі адаптері компьютерлерге жергілікті желілерден информацияны алуға  және оны жіберуге мүмкіндік береді. Компьютерлерді сымдік біріктіруді ұйымдастыру компьютерлер санынан және олардың бір-бірінен қашықтықтан тәуелді.

Дипломдық жұмыстың теориялық бөлімінде желілер, олардың түрлері және осы желілерді қалай қосу және олардан пайдалану жолдары туралы теориялық мағлұматтар берілген. Сонымен қатар бүкіләлемдік желі – Интернет тақырыбы қарастырылған. WWW (бүкіл дүние жүзілік өрмек)–тің атқаратын қызметі және оны жүзеге асыру мүмкіндіктері көрсетілген ал практикалық бөлімінде жаттығу жұмыстарына тапсырмалар берілген.

Жұмыстың әдістемелік бөлімінде «Компьютерлік желілер» және «Ауқымды компьютерлік желі», «Интернет» тақырыптарына сабақ өткізу жоспарын құрылып көрсетілген.

 

 

 

 

 

 

Негізгі бөлім

1. Компьютерлік  желілер

Көптеген  фирмалар шығарып жататын желі адаптерлерінің толып жатқан түрлері бар. Желі адаптері қызмет істеу топологиясына қарай екі топқа бөлінеді: шиналық және жұлдыз тәрізді.

Шоғырланған сымдар арқылы байланысатын шиналық топологияның негізгі кемшілігі – сым үзілсе, желі   түгелдей жұмыс істемей қалады.

Ал жұлдыз тәрізді  топологияда әрбір компьютер  өз сымымен жеке қоректену блогы бар таратқыш құрылғыға (ол да компьютер) жалғанады. Мұнда бір сым үзілгенмен, тек бір жұмыс станциясы ғана істен шығады да, желі қалған станциялармен жұмыс істей береді. Шиналық топологияға қарағанда, мұндағы зиян әлденеше рет төмен.

Желілер топологиясының бұданда күрделі варианттары бола береді. Мысалы, желі бірнеше шиналық топология сегменттерінен және бірнеше жұлдыз тәрізді тармақтардан құрылуы мүмкін.

Жергілікті  желілерді, пайдаланатын программалық жабдықтарына қарай екіге бөлуге  болады:

Бірінші топ – арнаулы файл. Серверлер бөлініп берілген желілер.

Жергілікті  желілерде компьютерлердің жұмысын  координациялау үшін арнайы компьютер  – сервер бөлініп беріледі. Сервер бөлініп алынатын ресурстар –  принтерлер, сыртқы жады, берілгендер  базасын қолдануды басқарады. Серверлер қайсыбір берілгендер базасымен интенсивті түрде бірігіп пайдаланғанда немесе 20 –дан аса компьютерлерді желіге біріктірген кезде өте қажетті. Мұнда арнаулы программалық қамтамасыздандыру – желілік ОЖ (Novel NetWare, Windows NT Server, IBM Lan Manager) ісіне қосылады. Ол жұмысшы станцияларынан келіп түскен сұраныстардың сенімді және нәтижелі өңделуін қамтамасыз етеді, серверлік дискілерді және желі принтерлерін бөліп отырады, әрбір жеке компьютер иесіне желі ресурстарын пайдалануды қамтамасыз етеді.

Мұнда жеке компьютерлер бір-бірімен емес тек файл-сервермен байланысады. Мысалы, олар файл-сервер дискісіне  мәліметтер жаза алады немесе басқалар жазған файлдарды оқи алады және де желі принтерлеріне мәтін басып  шығарады. Жұмыс станциялары арасында мәліметтер алмасу, файл-серверлерді айланып өту арқылы практика жүзінде іске асырылмаған.

Яғни  жұмыс станциялары керек кезінде  мәліметтерді мәліметтер базасының  басқару жүйесі орналасқан серверден  сұрап, оның дискісінен алып отырады. Яғни дискінің көлемі үлкен болу керек.

Екінші  топ – бір рангілік желілер. Мұнда  файл-сервер немесе баспа сервері  ретінде пайдаланылатын жеке компьютер  болмайды. Кез келген станцияда отырған  адам өз компьютерін сервер ретінде  пайдаланып, басқа компьютерлермен  мәліметтер алмаса береді, құрылғыларында ортақтастыру мүмкіндігі бар. Бір рангілік желі компьютерлер арасындағы мәліметтер алмасу жиі және үлкен көлемде жүргізілгенде өте ыңғайлы. Бірақ мәліметтер алмасу тек файлдарды алу, берумен шектелмейтіні есте болсын.

Жергілікті желілерде тұтынушының нәтижелі жұмыс атқаруы үшін қосымша программалық қамтамасыздандыру пайдаланады.

Электрондық почта - алыстан ену құралдары (жергілікті желіге модем арқылы қосылу), топтық жұмыс жасау құралдары.

Желідегі  бір компьютер почталық сервер ролін атқарады. Ол хаттарды қабылдап, оларды адресаттар «почта жәшігіне» соларды немесе әркімнің сұрауы бойынша келген хат беріледі және қабылдап алған почта  басқа желілерге жөнелтіледі. Әртүрлі компьютерлер мен жергілікті желілерді телефон арқылы байланыстыра отырып, электрондық почтаны жер шарының кез келген нүктесіне жіберуге болады.

Жергілікті  желілерді пайдаланудың жаңа түрі бейнелік конференция. Өз бейнелерін көрсете  отырып, конференцияға қатысу үшін әрбір компьютер иесі бейне камера және дыбыстық адаптермен жабдықталуы тиіс. Арнаулы программалар адам бейнесімен дыбысты жұмыс станциялары арасында оңай таратады. Компьютерлік бейне конференциялар арқылы алыста отырып ақ, мәжіліске қатысу мүмкіндігін аласыз.

Мысалы, мектепте 5 компьютер бар (компьютерлік кластағы компьютерден басқа)

1-директор  кабинетінде,

2-оқу  тәрбие жөніндегі басқарманың   кабиенетінде,

3-кітапханада,

4-мед  пунктта,

5-қоймада.

Компьютерлерді  жергілікті желілерге қосамыз. Сонда келесі жеңілдіктер пайда болады: директор кез келген сұрақ бойынша мәліметтер ала алады және оңай басқаруға мүмкіндік береді. Мектептегі маңызды роль атқаратын құрылымдар бір-бірімен тікелей байланысқа шыға алады. Желіні сапалы принтермен байланыстыруға болады.

Желі бойынша  кез келген сұрақты желі администраторларынан немесе осыған жауапты жанынан сұрап білуге болады. Мұндағы әрбір администратор – қарапайым компьютер иесі, бірақ кез келген мәліметтер пайдаланушы адамдар емес.