Салықтық бақылау және Қазақстан Республикасының салық жүйесіндегі маңызы

Егерде кәсіпорын  шығынды болса, онда п.2. 124 Салық кодексінің бабына байланысты, ол шығынды көтеруге қақы алады, акциямен облигация сатудан басқа шығындарда, фондтық биржаның «А» және «Б» тізімінде үш жылға шейін болса және одан түскен пайдамен жабылып бірақта фондтық биржаның «А» және «Б» тізіміндегі облигациялардан басқа.

Егерде салық  көлемі түскен пайдаға байланысты азайтылса, онда ҚР-ның «Салық туралы» заңына байланысты «Салық заң бұзу жөніндегі заңмен құдаланады.

Мысалы кейбір кезде бұхгалтерлер Салық кодексінің 84 бабын және 149 бабын ескермей, жылдың салыққа ескерімей қалуы жиі, ҚБС-ны ескермегенде 2002 ж 1-ші қаңтарынан салық заңымен байланысты ИСК 2 жылда құрастырылады.

Мұндай жағдайда КБС-дан басқа айыппұл төлеуге  міндетті болады.

негізгі кірісті  тексеру үшін корпоративті Декларацияларды  салыстырады (форма 100) және ҚБС барлық  жылдық төлемдері тексеріледі (форма 300).

Егерде салық  төлеуде 100-ші немесе 300-ші формаларда келіспеушілік  болса тексеруші салық төлеушіден түсіндіруді талап етеді.

Егерде заң  бұзылу байқалса, бұл ескерілмеген салыққа қосымша айыпұл салынады, ҚР-ның заңмен белгіленген.

Әр бір заң  бұзуға байланысты бухгалтер  не мекеме  басшысы  жауапқа

тартылады . (мекеме басшысының  лауазымы )

       Әр салық төлеуші әр салық  периодта  корпоративті салықты  аванстық жолмен  төлейді, оны  салық кодексі белгілейді.

      Салық төллеуші   п 4 127 Салық бабымен байланысты, аванстық салықты белгілі салық периодта Декларация тапсырылғаннан кейін 10-күннің ішінде міндетті  түрде тапсырылады.

       Аванстық төлемдер бірдей көлемде  төлейді.

        Егер кіріс келесі айлары өзгертілетін  болса, салық төлеуші оған сай  Декларацияны келесі салық кезеңдерінде өзгерте алады .

       Аванстық салық төлемдері бір  отчеттық кезеңде корпоративтік  салық төлемдерге жатқызылады.  Егерде корпоративті салық төлемдер  аванстық салық төлемдерден көп  болса , онда оған 10 пайызға дейінгі  айыппұл салынады, ал егер аванстық салық 25 пайызға шейін болса оның айыппұлы 5пайыздық деп белгіленеді.

 

Жеке  табыс салығы мен әлеуметтік салық  дұрыстығын тексеру.

 

Бухгалтерлік  және нормативтік құжаттар:

1. ҚР Салық Кодексі
2. "ҚР еңбек туралы" Заңы.
3. "Жеке тұлғалардан алынатын табыс салығын есептеу және төлеу тәртібі туралы" №40 Нұсқау
4. "Әлеуметтік салықты есептеу және төлеу тәртібі туралы" №46 Нұсқау
5. Әлеуметтік салық бойынша есеп-қисап және декларация
6. бас кітап немесе айналым  балансы
7. еңбек ақы бойынша төлем ведомості
8. Жеке шоттар карточкалары
9. Кадр сұрақтары туралы, премиялар, осымша төлемдер бойынша бұйрықтар
10. Штаттық кесте
11. Зейнетақы қорларының келісімдері, асыраушылар бойынша шегерімдер, жеңілдіктерге құқықты растайтын құжаттар.
12. Кассалық және банктік құжаттар, чек кітапшалары,
13. Табыстарды бөлетін бөлім өкілдіктерінің құжаттары, дивиденттерді есептеу бойынша есеп-қисап,
14. журнал-ордер №1,2,5,6,9,10
15. ведомость №1,3,4,5
16. хронометраждық зерттеу деректері.

 

Әлеуметтік  салық    қорлардан  сақтандыру   салымдарын  шығару, зейнетақы, мемлекеттік әлеуметтік  сақтандыру,  міндетті   медициналық   сақтандыруларына   орына   әрекет  етіп   келген   әлеуметтік   салық   1999 жылы  енгізілген.  Оның   бірінші салық соммасының   ставкасы   еңбекақы  қорына  20 –пайыз,  ал  төленген  сумма  салымдық  қоры  өнімнің   көлеміне  негізделеді.  Әрекет  ету  негізінде  салық  ставкасы  өзгерді,  сондай-ақ   ол  дифференциалданады.    Әр  түрлі  төлеушілер   үшін   26  пайыздан  6,5   пайызға   дейін.

        Қазіргі   уақытта  21  пайыздан  2,5 пайызын   құрайды. 2004 жылы  жеке  тұлғаның  кірісіне  байланысты  салық  ставкасы  дифференциалданады ,  қаншалықты  кірісінің  мөлшері  жоғары  болса,  соншалықты   салық  салымы   20 пайыздан  7 пайызға  дейін  төмендейді.

         Мемлекеттік  бюджетте  кірістер  салықтан   17  пайызын  құрайды. 

Әлеуметтік  салық  төлеушілер  болып  мыналар  жатады:

1.Қазақстан   Республикасының   резидент  заңды   тұлғалары.

2.Қазақстан   Республикасында  қызметін  тұрақты   мекеме  арқылы  жүзеге  асыратын  резидент  емес  заңды  тұлғалар, олардың  филиалдары  мен  өкілдіктері.

3.Резидент  заңды   тұлғалардың  филиалдары  мен   өкілдіктері.

4.Жеке  кәсіпкерлер

5.Жеке  кәсіпкерлер   мен  адвокаттар.

 

                            Салық   салу  обьектісі.

Әлеуметтік  салық бойынша- салық салу  обьектісі болып қолға берілетін ақша  табылады. Жұмыс берушінің өтемді  қызмет  көрсету шарттары  бойынша салық салу  обьектісі жеке  тұлғаларға  байланысты  болады, ал  енді  салық салу  обьектісі болып табылмайтындарға  келетін  болсақ. Оларға  мыналар  жатады:

1. Мемлекеттер,  мемлекеттік  үкіметтері  және  халықаралық  ұйымдар  желілері  арқылы  берілетін  гранттар,  қаражаты есебінен  жасалатын  төлемдер.
2. Президент  пен  үкімет  белгілейтін  мемлекеттік  сыйақылар,  степендиялар.
3. Спорт  жарыстарында,  байқауларда, конкурстарда  жүлделі  орындар  үшін  белгіленетін  ақшалай  наградалар.
4. Ұйым  таратылған  немесе  жұмыс  берушінің  қызметі  тоқтатылған,  қызметкерлердің  штат  саны  қысқартылған  немесе  қызметкер әскери  қызметке  шақырылған  жағдайларда  жеке  еңбек  шарты  бұзылған  кезде  Қазақстан  Республикасының  заңдарымен  белгіленген  мөлшерде  төленетін  өтемдер.
5. Пайдаланылмаған   еңбек  демалысы  үшін  жұмыс  берушінің  қызметкерлерге  төлейтін  өтемдер.
6. Қазақстан  Республикасының  заңдарына  сәйкес  жинақтаушы  зейнетақы  қорларына  қызметкерлердің  міндетті  зейнетақы  жарналары.

 

                         Салық   ставкалары.

Қазақстан  Республикасы  резидент  заңды  тұлғалары,  сондай-ақ  қызметін  Қазақстан  Республикасында  тұрақты  мекеме  арқылы  жүзеге  асыратын  резидент еместер, шетелдік  заңды  тұлғалардың  филиалдары  мен  өкілдіктері  мынадай  ставка   бойынша   әлеуметтік  салық   төлейді:   қызметкерлердің   салық   салынатын    табыстары   бойынша    ставкасы    20-пайыздан    7-пайызға    дейін     ставкалары    қолданылады.

        Шетелдік  заңды   тұлғалардың    филиалдары    мен   өкілдіктері,   әкімшілік – басқарушы ,  инженер-  техник   қызметкерлердің   шетелдік  мамандары   үшін   мынадай  ставкалары  бойынша  әлеуметтік  салықты   төлейді,  қызметкерлердің   салық   салынатын   табыстары   бойынша     ставкасы   11- пайыздан    5- пайызға   дейін.

         Жеке    кәсіпкерлер   арнаулы    салық    режимін   қолданылатындарды    қоспағанда,  қызметтің    жекелеген    түрлері   үшін    арнаулы   салық   режимінен   басқа ,  жеке   нотариустар ,  адвокаттар   өзі   үшін  3  айлық   есептік    көрсеткіш   әрбір   қызметкер   үшін  2  айлық   есептік   көрсеткіш    мөлшерінде  әлеуметтік    салықты   төлейді.

         Тірек- қимыл   мүшесі   бұзылған ,  есту,  сөйлеу,  көру  қабілетінен   айырылған  мүгедектер   жұмыс   істейтін  мамандандырылған   ұйымдар   6,5  пайызын    ставка   бойынша    әлеуметтік   салықты   төлейді.

                  Салықты  есептеу  және  төлеу   тәртібі.

Әлеуметтік    салық    тіркеу   есебіне    алынған   жері   бойынша   салық   төлеушінің    салық    ұйымына    белгіленген    тәртіппен    есепті    айдын    кейінгі    айдын    15-нен     кешіктірмей    жүргізіледі.

       Әлеуметтік   салық    жөніндегі     декларация     салық   органдарына    есепті    тоқсаннан     кейінгі    айдын   15-нен   кешіктірмей    тоқсан    сайын   тапсырылып    отырады.   Құрылымдық    бөлімшелері     бар    төлеушілер     әлеуметтік    салық   бойынша      декларацияны     беру    мерзімінен    кешіктірмей   өзінің   тіркелген     жеріндегі     салық    органдарына      құрылымдық     бөлімшелер    бойынша    әлеуметтік    салық    есеп-қисабын    тапсырыды.   Құрылымдық      бөлімшелер     бойынша      әлеуметтік    салық    есеп -  қисабының     тиісті    қосымшалары     есеп- қисапты   беру   үшін   белгіленген    мерзім   күшінен     бастап   5   жұмыс   күні    ішінде   уәкілетті   мемлекеттік     орган    белгіленген     тәртіппен     салық    органдарына      беріледі.