Коммерциялық банктер

      -                    қызметтердің сыртқы жағдайларын;

      -                    қызметердің ішкі жағдайларын талдау;

      Ішкі  жағдайлар спекторы экономикалық саяси  және табиғи демографиялық, ғылыми-техникалық мәдени факторлармен берілген. Барлық факторлардың жиынтығы банктің макро ортасын құрайды. Банктің макро ортасы солардың күштерімен оның сыртқы ортасын құрайтын ұйымдар қатынасын кең спекторіне сүйенеді. Банктегі коммуникациялар жүйесін жоспарлау.

      Ынталандыру жүйесі маркетинг кешенінің соңғы элементі болып табылады.

      Ынталандыру кешені 4 негізгі элементтен тұрады:

1.                             Жеке сату;

2.                             Өткізуді ынталандыру;

3.                             Жарнама;

4.                             Паблисити немесе насихат.

      Ынталантыру жүйесінің әрбір элементіне өзіндік  әдістер мен тәсілдер тән.

      Жеке  сату процесі, негізі бойынша мазмұны  кәсіпорын қызметінің түріне қатыссыз бірқатар классикалық сатылардан өтеді 

       Клиенттерді іріктеу                  Клиентпен байланысқа дайындық            Клиентке жол табу              Өнімді ұсыну              Болуы мүмкін қарсылықтарды жою             Келісім жасау және оны рәсімдеу         Клиентпен алдағы байланыс

      Атқарылатын жұмыстар нәтижесі әңгімелесу уақытындағы банк өкілі мен клиент арасындағы туындауы мүмкін кез-келген қиын жағдайдан шығуды қамтамасыз етеді.

      Өткізуді  ынталадыру құралы үш негізгі бағыт  бойынша қолданылуы мүмкін:

1.                             Тұтынушыларды ынталандыру үшін

2.                             Сауда аясын ынталандыру үшін

3.                             Банктің өз қызметкерлерін ынталандыру үшін.

      Тұтынушыларды ынталандыру құралдарына жататындар байқаулар, лотереялар, ойындар өткізу, шерулер, сыйлықтар ұсыну т.б.

      Сауда аясын ынталандыру үшін:

·                                арнайы жеңілдіктер беру;

·                                бірлескен жарнама;

·                                диллер арасындағы сауда байқаулары.

      Клиенттерге қызмет көрсету сапасын және банк қызметкерлері арасында орындаушылық шеберлікті арттыру мақсатында персонал қызметтерін ынталандырушы шаралар өткізіледі.

      Насихат. Банктердің көпшілігі арзандылығына  қарамастан насихатты сирек қолданады. Бұл үгіт жарнамадан неғұрлым тиімді болып шығады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҚОРЫТЫНДЫ

     Нарық жағдайында банктердің ресурстық потенциалын  өсіру мғселелері және оның тұрақтылығын қамтамасыз ету бірінші дәрежелі маңызға ие. Несиелік ресурстар халық  шаруашылығын уақытша бос жинақтары  мен (ақшалай және тауарлай формада) және банктік жүйенің арнайы несиелеу үшін арналған қаражаттарының жиынтығы.

       Несиелік ресурстар ақшалай ресурстардың  бір формасы. Демек, біздің  көзқарасымызша, экономикалық белгісі  бойынша анағұрлым дұрысы несиелік  ресурстардың қайтарымдылық негізде  уақытша пайдаланылатын ақшалай қаражаттардың бөліктері ретінде айқындалуы болып табылады.

     Банктің тартылған қаражаттары активтік операциялар , оның ішінде несиелік операциялардың 90%-ға жуықтай ресурстарға деген  қажетін қанағаттандырады. Олардың  ролі біршама жоғары тұрады. Заңды  және жеке тұлғалардың уақытша бос қаражаттарын тарта отырып, коммерциялық банктер халық шаруашылығының қосымша айналым қаражаттарына деген сұранысымен қатар халықтың тұтыну қажетін қанағаттандырады.

     Меншікті  және тартылған коммерциялық банк рессурстары  Ұлттық банкте ашылатын корреспонденттік шотта көрсетіледі. Бұл активтік шот, сондықтанда дебеті бойынша ресурстар, ал кредиті бойынша несиелік жұмсалымдар беріледі. Демек, дебеттік қалдықтың шамасы банктің бос резервінің мөлшерін көрсетеді. Банктің бос резервінің мөлшері активтік операцияларға жұмсалмаған оның резервінің мөлшері активтік операцияларға жұмсалағн оның ресурстарының шамасын білдіреді. Осы бос резервтер сомасы қаншалықты жоғары болса банктің тұрақтылығы соғұрлым жоғары бірақ пайдасы төмен болады ал, керісінше егер бос жатқан қаражаттардың шамасы аз болса онда тұрақтылығы төмен пайдасы жоғары келеді Сондықтан да әрбір коммерциялық банк өзінің корреспонденттік шоттағы үнемі ықшамдауға ұмытылады.

     Банктер өзінің активтерін арттыру үшін капиталдың төменгі мөлшерде болғанын қалайды. Ал банкті бақылаушылар, банктердің банкроттықтан аулақ болуы үшін капиталдың жеткілікті мөлшерде болуын талап етеді. Банктердің банкроттығы ондағы басқарудың нашарлығынан болуы мүмкін, себебі банкті жақсы басқарса, ол төменгі капитал нормасында жұмыс жасай алады деген пікірлер бер.

     Капиталдың  жеткіліктілік термині банктің  жалпы тұрақтылығын және оның тәуекелге  бару дәрежесін көрсетеді. Капиталдың жеткіліктілігі – бұл банк капиталының  мөлшерінің тәуекел дәрежелері ескерілген банк активтеріне сәйкес болуға тиісті. Сондай-ақ коммерциялық банктер өз жұмыстарында банк капиталын шамадан тыс ұлғайтуды теріс санайды. Өйткені, ол банктің қызметіне кері әсер етуі мүмкін. Банктердің көбі акция шығара отырып, қаражат тартуға ынтасыз болып келеді.

     Нарықтық  қатынастарға өту, бірінші кезектегі  міндеттер ретінде қаржы-несие  жүйесін қайта құруды және қаржы  нарығын қалыптастыруды болжайды. Мұндай нарықтың негізгі субьектісі болып  банк қатысады. Банк – бұл дербес заңды болып саналатын, тұтынушыларға  нақты қызмет көрсететін, аз өнімдерін алға жылжытуды жүзеге асырушы және кіріс алуға мүдделі кәсіпорынның айрықша үлгісі болып саналады.

     Банктер экономиканы басқарудың мемлекеттік  тетігінің бір бөлігі ретінде  капиталды және ақша қаражатын жұмылдырады  және оларды мемлекеттің қызығушылығын тудыратын салаларды дамытуға бағыттайды.

     Банктік маркетинг банк өнімдерін өзіне  тән белгілерімен келісілген өзіндік  ерекшеліктерге ие. Банк өнімдері: уақыт  аралығындағы ұзақтық, ақшамен байланыс, мүліктік шарттық байланыстардың қатысуы сияқты өзгешеліктерге ие.

     Банк  өнімі түрінде, банк жасайтын кез  келген қызметті немесе операцияларды  түсіну көзделеді. Негізгі және бөгде  банк қызметтерін бөліп көрсетеді.

     Банк  өнімдеріне деген баға: коньюнктуралық операция; банк мүмкіндіктері; оның нарықтағы үлесі жіне т.б.сол сияқты көптеген факторлардың әсерінен қалыптасады.

     Клиенттерді тартуға, мақсатты аудиторияларға неғұрлым тиімді түрде ықпал ету үшін банктер  коммуникациялық жүйенің өзіне  тән үлгілік құралдарын пайдаланады.         

     Кейіннен коммерциялық ынталандыру жүйесі жүргізілгеннен кейін банк пен қарыз алушылардың арасында несиелік шартқа отырып, ол шарт несие берушінің де, сол сияқты қарыз алушының да жауапкершілігін нығайта түсті. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1.                Р.С. Сейтқасымова. Ақша, несие, банктер. Алматы: Ғылым, 2001

2.                С.Б. Мақыш. Коммерциялық банктердің операциялары. Алматы: Ғылым, 2002

3.                Каренов Р.С. Кадровый менеджмент. – Алматы: Ғылым, 1998

4.                Нақыпова Г.Н. Қызмет маркетингі. Оқу құралы. Қарағанды. 2002

5.                Маркетинг: учебник. / А.Н Романов, Ю.Ю. Кормогов и др. Под ред. А.Н. Романова. – М.: Банки и биржи, ЮНИТИ, 1996

6.                Рыночная экономика: 200 терминов. / Под общ. ред. Г.Я. Кипермана. – М.: Политиздат, 1996

7.                Севрук В.Т. Банковский маркетинг. – М.: Дело. ЛТД, 1994

8.                Каренов Р.С. Терминология рыночной экономики и бизнеса. – Алматы: Ғылым, 1994

9.                Искакова З.Д., Абдильманова Н.Р. Банковская система и ее правовые основы. – Караганды, 1997

10.           Современный маркетинг. / В.Е. Хруцкий, И.В. Корнеева, Е.А. Автухова. – М.: Финансы и статистика, 1991

11.           Деньги, кредит, банки. / Под ред. Лаврушина О.И. М.: Финансы и статистика, 2000

12.           Антонов Н.Г., Пессель М.А. Денежное обращение, кредит и банки. М., АО «Финстатинформ», 1995

13.           Ямпольский М.М. Особенности деятельности коммерческого банка // Деньги и кредит, 1994. № 2

14.           Сафонов А. А. Экономическая природа и сущность ресурсов коммерческих банков. // Банки Казахстана, 2002, № 11

15.           Усоскин В.М. Рейтинговая оценка деятельности коммерческих банков. // Банки Казахстана, 2000, № 6

16.           Полищук А.И. Кредитная система: научные и «человеческие суждения» // Бизнес и банки, 2002, № 18

17.           Туран-Алем-Банк балансы // Егеменді Қазақстан, 2003, № 6

18.           Б. Көшенова. Ақша, қаржы, несие. – Алматы, 2000

19.           Л.С. Гальперин. Управление активами и пассивами банка. // Банки Казахстана, 2003, № 6

20.           Леусский А.И. Механизм формирования ресурсов в коммерческих банков. // Банки Казахстана, 2003, № 11

21.           Сейдахметов Ф.Б. Ликвидность коммерческих банков. // Банки Казахстана, 2003, № 9

22.           Аменова С.С. Информационные технологии как фактор развития мирового финансового рынка. // Деньги, кредит, 2001, № 1

23.           Екінші деңгейдегі банктердің берген кредиттері және сыйақы ставкалары. // Статистикалық бюллетень,2003, № 4

24.          Антонов Н.Г. Кредитные операции коммерческих банков. // Финансы и кредит, 2003, № 1