Негізгі құралдар есебі

 

Негізгі компания мен еншілес компаниялардың алынып тасталған түзету жазбалары

АКТИВТЕР	НК	ЕК	Түзету жазбалары		Түзетілгеннен кейін
			ДТ	КТ
І.ҚЫСҚАМЕЗІМДІ АКТИВТЕР:
Ақшалай қаражаттар	22 573 424	14 409 368			36 982 792
Қысқамерзімді қаржылық инвестициялар	2 869 086	33 878 600			36 747 686
Қысқамерзімді дебиторлық берешек	1 045 665	3 791 437			4 837 102
Қорлар	3 265 760	6 320 884			9 586 644
Топ ішіндегі қорлар				60 000 000
Ағымдағы салықтық активтер	4 738 283	233 145			4 971 428
Өзге түрдег қысқамерзімді активтер	4 602 532	4 761 471			9 364 003
Қысқамерзімді активтердің  жиыны	49 317 160	71 631 755			120 948 915
ІІ. ҰЗАҚМЕРЗІМДІ АКТИВТЕР
Ұзақмерзімді дебиторлық берешек	99 920	2 799 920			2 899 840
Үлестік қатысу әдісімен есепке алынып отыратын инвестициялар	3 656 562	6 169 748			9 826 310
Негізгі құралдар		1 440 671			1 440 671
Материалдық емес активтер	45 049 595				45 049 595
Өзге түрдегі ұзақмерзімді активтер	209 435 523	158 932 271			368 367 794
Ұзақмерзімді активтердің  жиыны	225 494 585	214 392 795			3 844 426 856
Баланс (100-жол + 200-жол)	274 811 745	286 024 550			560 836 295
МІНДЕТТЕМЕЛЕР МЕН КАПИТАЛ
ІІІ. ҚЫСҚАМЕЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
Қысқамерзімді қаржылық міндеттемелер	2 449 276	23 232 245			25 681 521
Салықтар бойынша міндеттемелер	1 205 903	561 922			1 767 825
Топ ішіндегі бойынша  міндеттемелер	256 148	90 353			346 501
Қысқамерзімді несиегерлік  берешек	7 673 838	8 505 904			16 179 742
Қысқамерзімді бағалау  міндеттемелері	1 667194	2 333 048			4 000 242
Өзге түрдегі қысқамерзімді  міндеттемелер	13 999 116	12 589 393			26 588 509
Қысқамерзімді міндеттемелердің жиыны	27 251 475	47 312 865			74 564 340
ІV.ҰЗАҚМЕРЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
Ұзақмерзімді қаржылық міндеттемелер	48 984 283	52 660 901			101 645 184
Ұзақмерзімді несиегерлік  берешек	427 728	11 017 903			11 445 631
Ұзақмерзімді баға беру міндеттемелері	14 477 507	230 695			14 708 202
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің жиыны	63 889 518	63 909 499			127 799 017
V. КАПИТАЛ
Капитал	32 916 055	32 916 055			65 832 110
Резервтер	75 560 190	78 830 506			154 390 696
Үлестірілмеген пайда	75 194 507	63 055 025			138 250 132
Азшылықтың үлесі
КАПИТАЛДЫҢ ЖИЫНЫ	183 670 752	174 802 186			358 472 938
Баланс (300-жол + 400-жол + 500-жол)	274 811 745	286 024 550			560 836 295

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

Сонымен қорыта айтатын болсам, субъектідегі яғни «Локомотив сервис орталығы» Акционерлік Қоғамындағы негізгі құралдар есебі ХҚЕС 16-шы «Негізгі құралдар» стандартына сәйкес ұйымдастырылады. Бұл стандарт меншік, шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығымен субъектіге қарайтын негізгі құралдар есебінің әдістемесін айқындайды.

Активті амортизациялау, ол пайдалану үшін қол жететіндей болған кезде, яғни актив орналасқан жер мен оның жай-күйі ұйым басшылығының ниетіне сәйкес оны пайдалануды қамтамасыз ететін кезде басталады. Активті амортизациялау мына екі күннің ертерегі бойынша тоқтатылады:   активті сату үшін арналған ретінде жіктеу (немесе оны сату үшін арналған деп жіктелген шығу тобына енгізу) күні және аталған активті тану тоқтатылған күн.

Негізгі құралдар олар ұзақ уақыт жұмыс істейтін материалдық - заттық құндылықтар ғимараттар, өткізгіш тетіктер машиналар, жабдықтар көлік құралдары, құрал - саймандар, өндірістік және шаруашылық мүлкі, жұмысқа пайдаланылатын жөне өнім беретін мал және басқалар. Шаруашылық қызметте пайдалануға арналған негізгі құралдарды. Қайта caтyға немесе ақшаға айналдыруға болмайды. Ақшалай бағаланған негізгі қорлар негізгі құралдар деп аталады. Олар бухгалтерлік есепте осы бағамен көрінеді және субьект балансында көрініс табады. Негізгі құралдар ұзақ уақыт бойы, көптеген өндіріс циклы барысында пайдаланылады, олар бірте - бірте тозады және өзінің қасиеті мен түрін сақтай отырып, өз құнын бірте - бірте жаңадан өндірілген өнімге аударады

Негізгі құралдар көптеген құралдар бойына пайдаланатын қасиетімен нысаның сақтай отырып, жанама түрде тозады. Өзінің жолдан жасалған өнімге біртіндеп көшіреді

Айналым құралдары бір  ғана өндірістік процесте тұтынылады. өзінің құның жаңадан жасалған өнімге толықтай көшіріледі. Негізгі құралдар ғылыми негізделген жіктемесі алға қойған мақсатқа жету үшін маңызды шарт болып табылады

Еңбек заттары адам еңбек процесінде еңбек құралдарының көмегімен әсер ететін заттар. Олар бір рет қана қатысады, толығымен тұтынылады және өзідернің құнын өнім құнына көшіредіБосалқы бөлшектер немесе сервистік қызмет көрсету әдетте босалқылар ретінде ескеріледі және пайдада немесе залалда оның пайдаланылуына қарай танылады. Алайда, ірі босалқы бөлшектер және резервтік жабдық, егер ұйым оларды бір кезеңнен астам мерзім ішінде пайдалануды ұйғарса, жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар ретінде сыныпталады. Стандарт тану бірлігін, яғни жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісі нені құрайтынына ұйғарым жасамайды. Осыған байланысты ұйымдағы нақты міндеттемелерді тану өлшемдерін қолдану білікті пайымдауды талап етеді. Кейбір жағдайларда жекелеген шағын объектілерді, мысалы, үлгілерді, құралдарды және мөртаңбаларды біріктіріп, осы өлшемдерді олардың жалпы құнына қолдануға болады. Осы тану принципіне сәйкес ұйым жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар бойынша өзінің барлық шығындарын оларды шеккен кезде бағалайды. Бұл шығындар жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісін сатып алуға немесе салуға байланысты шеккен шығындарды, сондай-ақ кейіннен үстелумен, ішінара алмастырумен немесе осындай объектіге қызмет көрсетумен шеккен шығындарды қамтиды. 
Бастапқы шығындар жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісі қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін немесе қоршаған ортаны қорғау мақсаттарында сатып алынуы мүмкін. Осындай жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтарды сатып алу қолда бар нақты жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісін пайдаланудан алынатын болашақ экономикалық пайдалардың ұлғаюына тікелей байланысты болмаса да, ұйымға тиесілі басқа активтерді пайдаланудан алынатын болашақ экономикалық пайдаларды ұйымның алуы үшін қажет болуы мүмкін. жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтардың осындай активтері активтер ретінде танылуы мүмкін, өйткені, егер осы объектілер сатып алынбаған болса, алынуы мүмкін болатындардан тыс тиісті активтерден ұйымның болашақ экономикалық пайдалар алуын қамтамасыз етеді.

Менің, «Локомотив сервис орталығы» АҚ-ында есеп жүргізуі бойынша ұсынатыным: кез-келген кәсіпорын ол кіші не шағын болсын, негізгі құралдың шығындары аз болуы тиіс. Негізгі құралдық моральдық жағынан тез шығып кетпеуі үшін прогресстен де алыс алдына қарап белгілі бір объектілерді алу қажет. Ал, табиғи жағанан тозып кетпеуі үшін және оқыс жағдайлардан шығып қалмауы үшін тиісті шараларды: ұқыпты өстау, уақытындағы жөндеу жұмыстарын жүргізе білуі тиіс (бұл жерде техникалық бағыты бойынша,инженер, т.б. мамандардың болуын ұмытпауға тиіспіз). Сонымен қатар осы шараларға жоғарғы деңгейде ойластырылған ақша қаражаттарымен жұмыс жасау керек. Біз ұмытпауға тиіспіз әр бір затты ұқыпты ұстамаса онда ол бұзылып қалады - негізгі құралдар да сол сияқты бұзылуы мүмкін . Бұндай жағдайда біз оның бетін жөндеу арқылы ала аламыз. Жөндеу есебі кәсіпорынға қажет. Негізгі құралдың естен шыққан жағдайында өндіріс процесі де тоқтауы мүмкін. Ал өндіріс процесінің тоқтауы біздің пайда табуымызға кедергісін жасайды. Ал жөндеу арқылы біз өндіріс процесінде көп жетіктіктерге жетеміз.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қосымшалар

 

 

 

Қазақстан Республикасы

Қаржы министрінің 2010 жылдың 31 желтоқсанға қосымша

 

«Локомотив сервис орталығы» АҚ-ының ХҚЕС-на сәйкес әзірленген

2011 жылға қатысты еншілес кәсіпорынның

БУХГАЛТЕРЛІК БАЛАНСЫ ( Қосымша 1 )

АКТИВТЕР	Жолдар коды	Есептік кезең ішіндегі
І.ҚЫСҚАМЕЗІМДІ АКТИВТЕР:
Ақшалай қаражаттар	010	14 409 368
Қысқамерзімді қаржылық инвестициялар	011	33 878 600
Қысқамерзімді дебиторлық берешек	012	3 791 437
Қорлар	013	6 320 884
Топ ішіндегі қорлар	014	8 236 850
Ағымдағы салықтық активтер	015	233 145
Өзге түрдег қысқамерзімді  активтер	016	4 761 471
Қысқамерзімді активтердің жиыны	100	71 631 755
ІІ. ҰЗАҚМЕРЗІМДІ АКТИВТЕР
Ұзақмерзімді дебиторлық берешек	020	2 799 920
Үлестік қатысу әдісімен есепке алынып отыратын инвестициялар	021	6 169 748
Негізгі құралдар	022	1 440 671
Материалдық емес активтер	023	45 049 585
Өзге түрдегі ұзақмерзімді активтер	024	158 932 271
Ұзақмерзімді активтердің  жиыны	200	214 392 795
Баланс (100-жол + 200-жол)		286 024 550
МІНДЕТТЕМЕЛЕР МЕН КАПИТАЛ
ІІІ. ҚЫСҚАМЕЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР	030
Қысқамерзімді қаржылық міндеттемелер	031	23 232 245
Салықтар бойынша міндеттемелер	032	561 922
Топ ішіндегі бойынша  міндеттемелер	033	90 353
Қысқамерзімді несиегерлік  берешек	034	8 505 904
Қысқамерзімді бағалау  міндеттемелері	035	2 333 048
Өзге түрдегі қысқамерзімді  міндеттемелер	036	12 589 393
Қысқамерзімді міндеттемелердің жиыны	300	47 312 865
ІV.ҰЗАҚМЕРЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
Ұзақмерзімді қаржылық міндеттемелер	040	52 660 901
Ұзақмерзімді несиегерлік  берешек	041	11 017 903
Ұзақмерзімді баға беру міндеттемелері	042	230 695
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің жиыны	400	63 909 499
V. КАПИТАЛ
Капитал	050	32 916 055
Резервтер	051	78 330 506
Үлестірілмеген пайда	052	63 055 625
Азшылықтың үлесі	053
КАПИТАЛДЫҢ ЖИЫНЫ	500	174 802 186
Баланс (300-жол + 400-жол + 500-жол)		286 024 550

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қазақстан Республикасы

Қаржы министрінің 2010 жылдың 31 желтоқсанға қосымша

«Локомотив сервис орталығы» АҚ-ының ХҚЕС-на сәйкес әзірленген

2011 жылға қатысты негізгі кәсіпорын

БУХГАЛТЕРЛІК БАЛАНСЫ ( Қосымша 2)

АКТИВТЕР	Жолдар коды	Есептік кезең ішіндегі
І.ҚЫСҚАМЕЗІМДІ АКТИВТЕР:
Ақшалай қаражаттар	010	22 573 424
Қысқамерзімді қаржылық инвестициялар	011	2 869 086
Қысқамерзімді дебиторлық берешек	012	1 045 665
Қорлар	013	3 265 760
Топ ішіндегі қорлар	014	10 222 410
Ағымдағы салықтық активтер	015	4 738 283
Өзге түрдег қысқамерзімді  активтер	016	4 602 532
Қысқамерзімді активтердің  жиыны	100	49 317 160
ІІ. ҰЗАҚМЕРЗІМДІ АКТИВТЕР
Ұзақмерзімді дебиторлық берешек	020	99 920
Үлестік қатысу әдісімен есепке алынып отыратын инвестициялар	021	3 656 562
Негізгі құралдар	022
Материалдық емес активтер	023
Өзге түрдегі ұзақмерзімді активтер	024	209 435 532
Ұзақмерзімді активтердің  жиыны	200	225 494 585
Баланс (100-жол + 200-жол)		274 811 745
МІНДЕТТЕМЕЛЕР МЕН КАПИТАЛ
ІІІ. ҚЫСҚАМЕЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР	030
Қысқамерзімді қаржылық міндеттемелер	031	2 449 276
Салықтар бойынша міндеттемелер	032	1 205 903
Топ ішіндегі бойынша  міндеттемелер	033	256 148
Қысқамерзімді несиегерлік  берешек	034	7 673 838
Қысқамерзімді бағалау  міндеттемелері	035	1 667 194
Өзге түрдегі қысқамерзімді  міндеттемелер	036	13 999 116
Қысқамерзімді міндеттемелердің жиыны	300	27 251 475
ІV.ҰЗАҚМЕРЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
Ұзақмерзімді қаржылық міндеттемелер	040	48 984 283
Ұзақмерзімді несиегерлік  берешек	041	427 728
Ұзақмерзімді баға беру міндеттемелері	042	14 477 507
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің жиыны	400	63 889 518
V. КАПИТАЛ
Капитал	050	32 916 055
Резервтер	051	75 560 190
Үлестірілмеген пайда	052	75 194 507
Азшылықтың үлесі	053
КАПИТАЛДЫҢ ЖИЫНЫ	500	183 670 752
Баланс (300-жол + 400-жол + 500-жол)		274 811 745

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қазақстан Республикасы

Қаржы министрінің 2010 жылдың 31 желтоқсанға қосымша

 

«Локомотив сервис орталығы» АҚ-ның ХҚЕС-на сәйкес әзірленген

2011жылдың  аралығындағы пайда мен залал туралы біріктірілген есеп беруі ( Қосымша 3 )

КӨРСЕТКІШТЕРДІҢ АТАУЫ	Жолдар коды	Түзетуден кейін
1	2	5
Өнімді сату мен қызмет     ұсынудан түскен табыс	010	139 648 580
Топ ішіндегі өнімді сату мен  қызмет ұсынудан түскен табыс	020
Жалпы табыс	030	139 648 580
Сатылған өнім мен  ұсынылған қызметтердің өзіндік  құны	040	78 517 428
Топ ішіндегі сатылған өнім мен ұсынылған қызметтердің өзіндік  құны	050
Жалпы табыс	060	61 131 152
Кезең шығындары	070	1 478 265
Салық салуға дейінгі пайда (залал)	080	32 969 256
Корпоративтік табыс  салығы бойынша шығындар	090	65 938
Салық салуға кейін пайда (залал)	100	32 903 318
Кезең ішіндегі жиынтық  пайда (жиынтық залал)	110	30 092 541

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Радостовец В.В., Ғабдуллин Т.Ғ., Шмидт О.И. «Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп» - Алматы: Қазақстан – аудит орталығы, 2002ж
2. Қ.К. Кеулімжаев, З.Н. Әжібаев, Н.А. Құдайбергенов, А.Ә. Жантаев. «Қаржылық есеп» оқу құралы – Алматы: Экономика, 2011.
3. Баймұханова С.Б., Балапанова Ә.Ж. «Бухгалтерлік есеп» Оқу құралы – Алматы, Қазақ университеті, 2001ж.
4. «Аудит және бухгалтерлік есеп» Оқу құралы – Алматы: Қазақ университеті 2007ж.
5. К.Ш. Дүйсембаев., Баймұханова С.Б. «Бухгалтерлік есеп»  Алматы: ИздатМаркет, 2005ж.
6. Баймуханова С.Б. «Бухгалтерский учет хозяйствующих субъектов». – Алматы: Ценные бумаги, 2007г.
7. Көкенов Ү.Ж., Көкенова Ф.Ү., «Кәсіпорындардың бухгалтерлік есебі» -  Алматы, «Демеу», 2007ж
8. Е.Т. Төлегенов, В.К. Радостовец,  Л.Г. Продан, Қ.К. Кеулімжаев. «Ауылшаруашылық кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп»: Оқулық– Алматы; Қайнар, 2011ж.
9. Қ.К. Кеулімжаев., Н.А. Құдайбергенов «Бухгалтерлік есеп теориясы және негіздері» оқулық Алматы: Экономика, 2006ж.
10. Ф.Г. Назарова «Бухгалтерлік есеп принциптері» - Алматы, 2006 жыл.
11. Қазақстан Республикасы бухгалтерлік есеп стандарты туралы 2012 жыл– «Бухгалтер и налоги».
12. А. А. Ашимова., «Қаржылық есеп 1»: оқу құралы. – Алматы, 2008.
13. Әбдіқалықов Т.Ә., Сәтмурзаев А.А. Шағын кәсіпорындарда бухгалтерлік есепті ұйымдастыру, Алматы. ҚазМБА.2009. 
14. А.Мыңжасарова.Международные стандарты финансовой отчетности //Бухгалтер бюлетені.2008.-№5.