Мемелекеттік бюджет

Автор: Пользователь скрыл имя, 22 Ноября 2012 в 23:09, курсовая работа

Краткое описание

Экономикалық категория ретiнде мемлекеттiк бюджет қоғамдық өнiм құнының мемлекеттің орталықтандырылғын қаражат қорын құру жолымен жоспарлы түрде бөлу, қайта бөлу процесiнде және оны ұдайы өндiрiстi ұлғайту, қоғамдық қажеттердi қанағаттандыруға пайдалану барысында мемлекет пен қоғамдық өндiрiске басқа да қатысушылардың арасында қалыптасқан ақша қатынастарын белгiлейдi.

Кiрiспе
1 тарау. Мемлекеттің бюджетінің теориялық негiзi
Мемлекеттiк бюджеттің экономикалық мәнi
Мемлекеттік қаржы және мемлекеттік бюджетті қалыптастырудағы мемлекеттік саясат

2 тарау. Мемлекеттік бюджеттің қалыптасуын талдау
2.1 Мемлекеттік бюджет түсiмдерiн талдау
2.2. Әлемдiк тәжiрибеде мемлекеттiк бюджеттiң қалыптасуы
3 тарау Мемлекеттік бюджетті қалыптастыруды жетілдіру жолдары
3.1 Бюджет табысындағы салық түсiмдерiнiң қалыптасуындағы мәселелер
3.2 Бюджет табысындағы салық түсiмдерiнiң қалыптасуындағы мәселелердi шешу және қалыптасуын жетiлдiру жолдары

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тiзiмi

Скачать в ZIP (77.25 Кб) Сколько стоит заказать работу?

Файлы: 1 файл

Мемлекеттік бюджет.doc

— 297.00 Кб (Скачать)

1.2. Мемлекеттік бюджетті қалыптастырудағы мемлекеттік саясат

Мемлекет белгiлi бiр таптардың мѕдделерiн қорғай отырып, бiр жағынан, қоғамдық қажеттiлiктi қамтамасыз ету мүмкiндiгiн анықтайды, ал екiншi жағынан, осы қажеттiлiктi қамтамасыз ету жолдарын iздестiрiп, жүзеге асырады.

Мемлекеттiң нарықтық экономикада атқаратын қызметтерiн мына топтарға бөлуге болады:

^т^иⁱ^м^дi^лⁱ^к^тi ^қ^а^м^т^а^м^а^с^ы^з ^е^т^е ^о^т^ы^р^ы^п, ^м^о^н^о^п^о^л^и^я^ғ^а ^ж^о^л ^б^е^р^м^е^у;
^н^а^р^ы^қ^т^ы^қ ^ж^ү^й^е ^е^ң^б^е^к^к^е ^ж^а^р^а^м^с^ы^з ^т^о^п^т^а^р ^м^е^н ^б^а^л^а^л^а^р^, ^қ^а^р^т^т^а^р^ғ^а ^м^е^м^л^е^к^е^т ^ә^л^е^у^м^е^т^тi^к ^ә^дi^л^е^т^тi^лⁱ^к^тi ^қ^а^м^т^а^м^а^с^ы^з ^е^т^у^г^е ^т^ы^р^ы^с^а^д^ы;
^б^а^ғ^а^н^ы^ң ^ө^з^г^е^р^уi ^м^е^н ^б^а^ғ^а^л^ы^қ ^м^е^х^з^а^н^и^з^м^дi ^р^е^т^к^е ^к^е^л^тi^р^е^д^i:
^п^р^о^г^р^е^с^с^и^в^тi ^с^а^л^ы^қ ^с^а^л^у;
^з^е^й^н^е^т^к^е^р^л^е^р^, ^е^ң^б^е^к^к^е ^ж^а^р^а^м^с^ы^з ^к^ө^п ^б^а^л^а^л^ы, ^ж^ұ^м^ы^с^с^ы^з^д^а^р^, ^ә^л^е^у^м^е^т^тi^к ^м^ұ^қ^т^а^ж ^а^з^а^м^а^т^т^а^р^д^ы^ң ^т^а^б^ы^с^т^а^р^ы^н ^қ^о^р^ғ^а^у ^ш^а^р^а^л^а^р^ы^н ^қ^а^р^а^с^т^ы^р^у^.
^э^к^о^н^о^м^и^к^а^л^ы^қ ^т^ү^р^а^қ^т^ы^л^ы^қ^т^ы ^с^а^қ^т^а^у;
^ш^а^р^у^а^ш^ы^л^ы^қ ^ж^ү^р^гi^з^у ^т^у^р^а^л^ы ^б^е^кⁱ^тⁱ^л^г^е^н ^ш^е^шⁱ^м^д^е^р^дⁱ ^з^а^ң^д^ы^л^ы^қ- ^қ^ұ^қ^ы^қ^т^ы^қ ^ж^а^ғ^ы^н^а^н ^қ^а^м^т^а^м^а^с^ы^з ^е^т^у^;
^н^е^с^и^е ^с^а^я^с^а^т^ы^н ^ж^ү^р^гi^з^у, ^а^қ^ш^а ^а^й^н^а^л^ы^м^ы^н ^т^ү^р^а^қ^т^а^н^д^ы^р^у.

^{Жалпы мемлекеттi}^{к
саладағы саясаты екi
бағытта жүргiзiледi:}

^бi^лⁱ^м ^б^е^р^у, ^д^е^н^с^а^у^л^ы^қ ^с^а^қ^т^а^у, ^э^к^о^л^о^г^и^я ^с^ф^е^р^а^с^ы^н^д^а ^к^ѕ^р^д^е^лi ^м^е^м^л^е^к^е^т^тⁱ^к ^ә^л^е^у^м^е^т^тi^к ^б^а^ғ^д^а^р^л^а^м^а ^б^е^кⁱ^тⁱ^лⁱ^п ^ж^ү^з^е^г^е ^а^с^ы^р^ы^л^у^д^а^;
^н^а^р^ы^қ^қ^а ^к^ө^ш^у^г^е ^б^а^й^л^а^н^ы^с^т^ы ^х^а^л^ы^қ^т^ы ^ә^л^е^у^м^е^т^тi^к ^ж^а^ғ^ы^н^а^н ^қ^о^р^ғ^а^у.

^{Экономиканы
реттеуде мемлекет
әртүрлi тәсiлдер қолданады:
әкiмшiлiк}^{- құқықтық, ақпарат
хабарлармен, қаржы
бөлу, экономикалық
тетiктер (салық, несие,
баға тағы басқалар)
мемлекеттiк тапсырыс,
лимиттер мен квоталар
тағы басқалар.}

Нарықтық қатынастар жағдайында салықтарды мемлекет тек экономикалық әсер етушi құрал ретiнде ғана емес, сонымен қатар қоғамдағы болып жатқан әлеуметтiк процестерге әсер ететiн негiзгi реттеушi ретiнде пайдаланады.

Салықтар өте күштi әлеуметтiк құрал болғандықтан оларды тиiмдi және өз бағыттарында пайдалану керек. Салықтық заңдылықтардың принциптерiн сақтау керек. Ал мұның барлығы салықтық инфрақұрылымды құрайтын салықтар туралы, салық салу, салық жүйесi туралы және тағы да басқалар ғылыми негiзделген бiлiмдi қажет етедi.

Мемлекеттiң экономикасын көтеруде оның азаматтарының ақшалай немесе натуралдық түрақты түрде төлейтiн жарналарының ықпалы ѕлкен. Іоғамның тарихында салықтық формаларымен әдiстерi мемлекеттiк сүранымды және қажеттiлiктердi қамтамасыз ету, сондай-ақ салық салудағы мәселелердi шешу жолдарына бейiмделiп отырып, әр түрлi өзгерiстерге үшырайды. Олардың қызмет ауқымы арқылы әлеуметтiк және экономикалық процестерге ролi де өзгерiп отырады. Тауар – ақша қатынастары неғұрлым дамыған елдерде салықтар да жақсы дамиды да, оларға мүмкiндiгiнше әсер етедi.

Қай мемлекетте болмасын бюджетке түсетiн түсiмнiң негiзгi көзi болып салықтар табылады. Мемлекет салықтардың көлемi мен түрлерiн жинақтау мен төлемдi, олардың түсуiн бақылауды, оны төлеуден кейбiр жағдайда ауытқуды жазалауды заңды түрде бекiтедi.

Жүргiзiлiп жатқан экономикалық реформалардың басты мақсаты шаруашылық жүргiзушi субъектiлерге түсетiн салық ауыртпалығын жеңiлдету, қолданылып жүрген салықтар мен төлемдердi реттеу болып табылады. Бұл бағытта ең негiзгiлерiн мүлiк-салығын акциздердiң және басқа да салықтардың мәнiн арттыру. ұқсас жағдайларда салық салудың шамамен тең тәртiбi қолданылатын болады.

Салық салу механизiмi кез - келген экономикалық жүйенiң кѕрделi бөлiгiнiң бiрi болып табылады. Салық салу мемлекеттiк реттеудiң маңызды тәсiлi ретiнде орын алып, оның әрекет етуiнiң тиiмдiлiгiн әлеуметтiк және экономикалық саясатының жетiстiктерiне әкеледi.

Кез- келген елде, мемлекет шығындары мен салық салу мәселелерiне өте көңiл бөлiнедi.

Нарықты экономикалық елдерде салықтар мемлекеттiк және муниципалдық табыстарда басты рол атқарады да, экономиканы басқарудың к үштi ынталандырушы құралы болып келедi. Әсiресе, олар ғылыми – техникалық прогрестi жеделдетуге, анти инфляциялық және құрылымдық саясатты жүзеге асыруда белсендi орын алады.

Сондықтан салықтарды төлеу- төлеушiлер үшiн онша қызық iс болып келмегенмен өте қажеттi де маңызды iс болып табылады.

Дүниежүзiлiк тәжiрибе көрсетiп отырғандай, бүкiл өркениеттi мемлекеттердегi салықтық реттеу несие - қаржылық реттеумен бiрiгiп әрекет еткенде ғана нарықтық экономканы жүргiзудiң аса тиiмдi формасы болып табылады. Ол нарықтық қатынастардың қалыптасуына әсерiн тигiзiп, мемлекеттiк экономикаға тигiзетiн әсерiн реттеп отырады. Сондай - ақ салықтар қоғамның экономикасын түрақтандыруын және әлеуметтiк теңдiктi қамтамасыз ететiн маңызды элементтерi болып келедi.

Қазiргi кездегi жағдайларға салықтардың мәнi мен ролi мемлекеттiк органдарды қаржылық ресурстармен қаматамсыз ету шекарасынан шығып отыр.

Ендi, салықтар ұлттық табысты мемлекеттендiрудiң маңызды құрамы бола бастады. Олар макроэкономикалық реттеуге белсендi араласа отырып, iшкi ұлттық табыстың жалпы көлемiнде салықтық төлемдердiң салыстырмасы мөлшерiнiң өсуiн қамтамасыз етiп отырады.

Салықтар экономикалық белсендiлiктi реттей отырып, өндiрiстiк процестерге де әсер етедi. Бұл әсер жан-жақты болып табылады. Салынатын салықтармен әркет ете отырып, мемлекет капиталының қорлауына асқан ықпал етедi. Сондай-ақ салықтық реттеу шаралары әртүрлi салалардың бәсекелесу мүмкiндiктерiн кеңiнен ынталандыра отырып капиталдық қорлануына тиiмдi жағдайлар жасап кәсiпорындардың iс-әрекеттерiнiң әлеуметтiк қажеттiлiктерiне қанағаттандыруна ықпалын тигiзедi.

Үкiметiмiздiң алдында түрған мiндет ол түрақты қабылданған заңдардың негiзiнде қаржы жүйесiн тез арада қалпына келтiрiп, ондағы салық арқылы түсетiн түсiмдердi реттеп, олардың дұрыс бөлiнуiн қамтамасыз ету болып табылады және де салықтар қазынаны толтырып қана қоймай өндiрiстi әрi қарай дамытудың белсендi ынталандырушы рөлiн атқаруы қажет деген тұжырымға келемiн. Олар кәсiпкерлiкке деген ынтаны тежеу механизiмi болып келмей, керiсiнше оның тиiмдi әрекет етудiң қосымша, бiрден бiр фактордың рөлiн атқаруы қажет. Сондықтан бiздер салықтар жүйесiн жақсартуда әрқашан қарапайым және баянды принципiн естен шығармауымыз қажет.

Салық төлеушi және жинаушы салық төлеу процесiнде белгiлi бiр қарым - қатынасқа түседi. Бұл қарым - қатынас дұрыс, өзара тиiмдi әрi объективтi болса, соғұрлым салықтық жиналу денгейi де жоғары болады. Салық жинауына әсер ететiн объективтi және субъективтi жағдайлар бар. Олар: өндiрiс қаржысының төмендеуi, кәсiпорындар мен мекемелер арасындағы төлемақылар дағдарысы, заңды бiлмеу немесе оның алдындағы жауапкершiлiктiң төмендеуi, салық салу нормаларын бұзу, салық жүйесiндегi қызметкерлердiң жалақысының аздығы тағы басқалар.

Кiрiс пен таза пайданы экономиканың жаңа бiр саласына немесе бүтiн өндiрiс түрiнiң дамуына жұмсауы, елiмiздiң аз игерген, кейбiр қолайсыз аймақтарына инвестиция тарту сияқты мақсаттарда, салықтың кей түрiнен бѕтiндей босату қолданылады. Іскерлiк табыстың белгiлi бiр түрлерiне жеңiлдетiлген салық жүйесiн пайдалану, экономика мемлекеттiк реттеуден сараланып қолданылатын және өте ыңғайлы әдiс. Мысалы, мерзiмдi амортизациясы жеделдетiлген немесе дифференциялды салық мөлшерi салық төлеу мерзiмiн созу немесе кейiнге қалдыру, салықтардан еркiн резервтiк инвестициялық әрi басқадай қорлар құру және нақты салық жеңiлдiктерi мен проперенциялар сияқты түрлi экономикалық және салық тегершiктерi жетерлiк. Қазақстан экономикасының өтпелi кезеңiнде салық жеңiлдiктерi жаппай iскерлiктi бауырқандырып, экономиканың басым салаларына iрi инвестициялар әкелуге септiгiн тигiзедi. Алайда, қазiр отандық экономика өзiнiң өрлеу белесiне көтерiле бастағанда мұндай салық жеңiлдiктерiнiң сақталып қалуы мемлекет пен инвестор арасындағы мүдделiк қарым-қатынасқа өз салқынын тигiзуде. Нәтижесiнде бюджетке өндiрiс көлемiнiң ұлғаюына қатысты - салықтан бюджетке түсетiн түсiмдер елеусiз, салық салмағының коэффициентi әсерсiз қалуында. Кейiнгi кезде салық жеңiлдiктерiнен салық кеңiстiгiнде елеулi қарама - қайшылықтар туып, салықтық әмiр жүргiзуiне кесiрiн тигiзуде. Ең бастысы өндiрiс саласына қарамай салық төлеушiлердiң барлығы заң алдында тең деген талапқа салықтық жеңiлдiктi реттеу қайшы келiп, экономиканың түрлi салаларындағы кәсiпорындарды алалауда.

Нақты салаға салық жеңiлдiгiн орнату тәжiрибе көрсетiп отырғандай қамқорлық пен қолдаудың керемет бiр тиiмдi әдiсi деуге келмейдi. Жеңiлдiк берiлiп отырған кәсiпорындар мен жеке тұлғалар жеңiлдiк жүрмейтiн экономикалық қызмет салаларындағы кәсiпкерлiкпен айналысып жүргендерге салық әмiрiн пәрмендi қолдануда қиыншылық тудырады. Оның үстiне жеңiлдiктердi салық төлеуден бұлтару үшiн арсыз пайдаланатындар да аз емес. Преференция түрiнде жататын салық каникулының ұлттық қорды қолдануда берекесiздiк тудырып, түбiнде кiрiстiң жоғалуына соқтыратын халықаралық тәжiрибе көрсетiп отыр.

тарау Мемлекеттік бюджеттің қалыптасуын талдау

2.1 Мемлекеттік бюджет түсiмдерiн талдау

Мемлекеттiк бюджет бұл мемлекеттiк өкiмет органдарының қызметiн қамтамасыз ету үшiн ақшалай қаражатты қалыптастыру және жұмсалудың негiзгi қаржы жоспары. Мемлекеттiк бюджет республикалық және жергiлiктi бюджеттердi бiрiктiредi.

Бюджеттiң табысы – салық және салыққа жатпайтын түсiмдер мен алымдар көлемi, сондай-ақ қайтарылмайтын негiзде бюджетке түсетiн капиталмен жасалған операциялардан түсетiн табыстардан тұрады.

Мемлекеттiк бюджеттiң табысы

Салық түсiмдерiнен:

заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы;
жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы;
әлеуметтiк салық;
қосылған құн салығы;
акциздер;
жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары менарнаулы төлемдерi;
мүлiк салығы;
жер салығы;
көлiк құралдар салығы.

Салықтық емес түсiмдерiнен:

Республиклаық мемлекеттiк кәсiпорындар пайдасының үлесi;
Қазақстан Республикасы µлттық Банкiнiң кiрiсiнен алынатын түсiм;
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң депозиттерi бойынша алынған сыйақылар;
респуикалық меншiк болып табылатын акциялар пакеттерiне түсетiн дивиденттер;
жергiлiктi өкiлдi оргондардың шешiмдерi бойынша өткiзiлетiн лотереялардан алынатын кiрiстер;
республикалық бюджеттен кредиттер берiлгенi үшiн алынған сыйақылар;
респуликалық меншiктi жалға беруден алынатын түсiмдер;

Капиталмен жүргiзiлетiн операцияларыдан алынатын кiрiстер:

алынған ресми трансферттер;
Қазақстан Республикасының ұлттық қорынан алынатын нысаналы трансферттер.

Қазақстан Респубикасы тәуелсiздiк алған жылдар iшiнде Қазақстанның бюджет жүйесi түпкiлiктi өзгертiлдi. Инфляциялық процестердiң ұстамдылығын реттеу, өндiрiс өсiмiн реттеу және мемлекеттiк бюджет дифицитiн төмендету мақсатында жаңа салық жүйесi қалыптасты.

Информация о работе Мемелекеттік бюджет

Мемелекеттік бюджет

Краткое описание

Оглавление

Файлы: 1 файл

Мемлекеттік бюджет.doc