Қылмыстық құқықтың ерекше бөлімінің түсінігі және оның маңызы

        Басқыншылық  соғысты әзірлеуге жоспарланған  ұрыс әрекеттерін жүзеге асыруға  арналған нақты іс – қимылдарға  көшулер жатады. Мысалы, соғыс техникасын көптеп шығара бастау, қарулы күштердің санын күрт көбейту, азық – түлік немесе жанар – жағар май қорларын ұлғайту және т. б. Басқыншылық соғысты тұтандыруға осындай соғысты кез келген тұрғыда бастау жатады.

        Көрсетілген қылмыс формальдық құрамға жатады, сондықтан да заңда көрсетілген – басқыншылық соғысты жоспарлау, әзірлеу немесе тұтандыру әрекеттерінің біреуі іске асырылған уақыттан бастап қылмыс аяқталған деп танылады. Қылмыс субьективтік жағынан тікелей қасақаналықпен істеледі. Қылмыстың субьектісі арнаулы. ҚР – ң жауапты мемлекеттік қызмет атқаратын лауазымды адамдары.

 

        Басқыншылық соғысты тұтандыруға насихат жүргізу және жария түрде шақыру ( 157 – бап ). 

        Қылмыстың тікелей обьектісі мемлекеттердің өзара бейбіт өмір сүру және тату қарым – қатынаста болу мүддесі болып табылады. Қылмыс обьективтік жағынан басқыншылық соғысты тұтандыруға насихат жүргізу және жария түрде шақыру арқылы жүзеге асырылады.

        Қылмыстың  субьектісі 16 – ға толған есі дұрыс кез келген адам. Қылмыс субьективтік жағынан тікелей қасақаналықпен істеледі. Бұқаралық ақпарат құралдарын пайдаланып жасалған не мемлекеттік жауапты қызмет атқарып отырған лауазымды адам жасаған дәл сол әрекет – осы қылмыстың ауырлататын түріне жатады ( 157 – баптың 2 – тармағы ).

 

                   Жаппай қырып – жою қаруын өндіру немесе тарату ( 158 – бап ).

        Қылмыстың тікелей обьектісі бейбітшілік пен қауіпсіздік және бейбіт қатар өмір сүру қауіпсіздігі болып табылады. Қылмыстың затына ҚР – да халықаралық шарттар бойынша өндіруге тыйым салынған жаппай қырып – жоятын қарулар немесе олардың басқа түрлері, химиялық, биологиялық заттар жатады. Жаппай қырып – жоятын қаруларға ядролық қарулар жатады. Химиялық қаруларға – уландыратын, тұншықтыратын немесе нерв жүйелеріне басқадай әсер ететін қарулар жатады. Биологиялыққа - әртүрлі бактерия, вирус, адамдарды, жануарларды, өсімдіктерді жаппай ауруға шалдықтыратын заттар жатады. Қылмыс обьективтік жағынан химиялық, биологиялық, сондай – ақ ҚР – ң халықаралық шартымен тыйым салынған жаппай қырып – жою қаруының басқа да түрлерін өндіру, алу немесе өткізу арқылы сипатталады. Қылмыс құрамы формальдық. Қылмыс субьектісі 16 – ға толған кез келген адам. Қылмыс субьективтік жағынан тек қана тікелей қасақаналықпен істеледі.

       2. Соғыс жүргізудің тыйым салынған құралдары мен әдістерін қолдану ( 159 – бап ).

       Қылмыстың тікелей  обьектісі халықаралық құқық  нормаларымен белгіленген соғыс  жүргізудің құралдары мен әдістерін  қолдануды реттейтін қоғамдық қатынастар. Қылмыс обьективтік жағынан әскери тұтқындарға немесе әскери емес тұтқындарға қатыгездікпен қарау, әскери емес тұтқындарды көшіру, басып алынған аумақта ұлттық мүлікті тонау, ҚР – ң халықаралық шартымен тыйым салынған құралдар мен әдістерді әскери жанжалда қолдану арқылы жүзеге асырылады.

       Қылмыс құрамы  формальдық. Қылмыстың субьектісі 16 – ға толған кез келген есі  дұрыс адам. Субьективтік жағынан  қылмыс тікелей қасақаналықпен  істеледі.

 

                                                      Жалдамалылық ( 162 – бап ).

       ҚР – сы халықаралық құқық нормаларын басшылыққа ала отырып, жаңа Қылмыстық кодекске жалдамалылық үшін қылмыстық жауаптылықты белгілейтін арнаулы бапты енгізді. Қылмыстың тікелей обьектісі халықаралық құқық нормалары белгілеген соғыс жүргізудің құралдары мен әдістерін қолдануды реттейтін қоғамдық қатынастар.

       Обьективтік жағынан  қылмыс заң диспозициясында көрсетілген  бірнеше тәсілдерді қолдану арқылы  жүзеге асырылады. Атап аятқанда : 1) жалдамалыны жалдануға азғырып көндіру, яғни қарулы жанжалға немесе соғыс қимылдарына пайдалануға жалдау; 2) оқытып – үйрету, яғни жалданған адамды соғыс әрекетіне немесе қарулы жанжалға тікелей қатысуға әзірлеу; 3) қаржыландыру – жалдамалыны ақша қаражатымен қамтамасыз ету; 4) өзге де материалдық қамтамасыз ету – жалдамалыға киім – кешек, азық – түлік беру; 5) сондай – ақ оны қарулы жанжалға немесе соғыс қимылдарына пайдалану – тікелей осындай әрекеттерге қатыстырулар жатады. Қылмыс құрамы формальдық. Қылмыстың субьектісі 16 – ға толған кез келген есі дұрыс адам. Субьективтік жағынан қылмыс тікелей қасақаналықпен істеледі.

 

Геноцид ( 160 – бап ).