Психологияда объективтілік мәселесі

Психологиядағы объективтік мәселесі

Қазіргі таңда көптеген психодиагностиканың  классификациялық  әдістемелері көп.

Біріншіден,көптеген психодиагностикалық  әдістерді тапсырмасына қарап айыруға  болады,жауаптары бар немесе жоқ.Осы аталған бірінші топқа интеллект тесттері,тұлғалық тесттер,мысалы Равен тесті,Лучинстің және де Уиткиннің тесттері жатады.Ал екінші топтың диагностикалық әдістері тапсырмалардан тұрады олар жиіліктерімен сипатталады.Сол сияқты көптеген тұлғалық сұрақтамалар жатады мысалы 16факторлы Кеттл сұрақтамасы.

Екінщіден,вербалды және вербалды емес психодиагностикалық әдістерді  ажыратуға болады.

Үшіншіден,психодиагностикалық  классификация әдістері арнайы әдістемелерге  бөлініп сипатталады.Сондықтан да оларды:1)объективтік тесттері 2)стандартталған нәтижелер,оның ішінде а)сұрақтамалар б)ашық сұрақтама,контент анализ с)шкалаалу Ч.Осгуд  д)проективті әдістер е)диалог

Объективті тесттер-бұл  әдістемеде дұрыс жауап немесе тапсырманың  дұрыс орындалмауы 

Осы айтылған стандартталған методикалардың бәріне ортақ нәрсе  зерттелінушінің вербалды қабілеттері  мен оларды есте сақтауы дұрыс  ойлауы ескеріледі.

 

 

                  Психодтикалық әдістердің классификациясының негізі

	Психолог диагносттың  жүргізілген зерттеуге әсері		Тұлғаның психикалық ерекшеліктерінің функциясын анықтау
	Когнитивті ұйымдасу мен  басқа да индивидуалды,субъективтік сипаттамаларын ерекшелеу		Мотивация,қарым-қатынас
	Проективтік техникаларлы мақсатты түрде жүзеге асыру		Жоғары дәрежеде экспериментке көңіл бөлу

 

Психодиагностикалық әдістердің классификациясы А.А.Бодолев, В.В.Столин бойынша

Психодиагностикалық әдістемелер  келесі топтарға бөлінеді:

1.Қолданылатын материалға  байланысты (вербалды,вербалды емес,манипуляциялау,тесттер т.б)

2.Алынған мәліметтердің  көлеміне байланысты (жәй және  комплекстік)

3,Дұрыс жауабы бар тесттер,немесе  әртүрлі жауаптары бар тесттер

4.Зерттелінушілердің психикалық  белсенділігіне байланысты:

-Интроспекциялық,анкета,әңгімелесу

-Проективті

-Атқарушы

 

Психодиагностикалық классификация  әдістерін авторлар келесідей топтарға бөледі:

1.Сапасына байланысты

2.Берілгені бойынша 

-Ортақ диагностикалық(Р.Кеттл,Айзенк)

-Кәсіби қолданыстағы тесттер

-Арнайы тесттер(музыканттарға,пилоттарға  арналған тесттер)

 

Объективті                                 Диалогті

Тесттер                                        әңгімелесу

Сұрақтамалар                         интервью

Шкалды техникалар                                                                          

                                               диагностикалық 

                                                    ойындар

                                          

                                       патопсихологиялық

                                              эксперимент

 

 

Қорытынды

Заманауи психологиялық  диагностика

Психологиялық дисциплина ретінде  айқындалады,адамдардың индивидуалды-психофизиологиялық ерекшеліктерін анықтау.Психодиагностиканың  негізінде  психологтың практикалық  жұмысы мен жұмысының сапасы өте  ерекше рөл атқарады.Психодиагностикалық  методикалардың көптеген классификациялары  бар,алайда,ең маңызды бастау негізі ретінде

Объективтілік-субъективтіліктің  нәтижесі болып табылады.Объективтік  методикаларға психолог     диагносттың атқаратын рөлі минималды.Субъективті методикаға келер болсақ,ол орындаушының тәжірбиесіне байланысты болады.Осы әдістемелерді жүргізе отырып,орындаушыдан түрлі технологиялық операциялар талап етіледі.Екі классификация арасына қатаң талап қойылмайды.

Әдебиеттер тізімі

А.А Бодолев  “Рабочая книга практического психолога”

И.Шмелев “Основы психодиагностики”