Автор: Пользователь скрыл имя, 01 Ноября 2011 в 08:01, курсовая работа
Қазiргi металкескіш білдектер өңдеген бөлшектердi тек қана жоғарғы дәлдiктердi қамтамасыз етедi. Машиналар және құралдардың өте маңызды бөлшектерiн жауапты беттер микрометрлердiң еншiлерiндегi қателiгi бар білдектерде орындалады, беттiң кедiр-бұдырлығы жүзiншi алмас қайраудан аспайды. Машина жасаудағы дәлдiкке талаптары үнемi өседi, және бұл, өз кезегiнде, өте дәл білдек жасауды алдында жаңа есептердi құрады.
Кіріспе 4
1 Білдектің жалпы мінездемесі 5
1.1 Білдектің технологиялық мүмкіндіктері 6
1.2 Білдекте дайындаманы орнату тәсілдері 6
1.3 Білдекте кесу құралын тіркеу тәсілі 10
1.4 Өлшеу құралы 10
2 Білдектің қалыптасуы 11
2.1 Білдекте туынды түзулерді алудың тәсілдері 11
2.2 Білдектің кинематикалық құрамын құру 13
2.3 Білдектің үйлестіруі 15
2.4 Білдектің кинематикалық құрамының анализі 15
3 Білдектің техникалық мінездемесінің негізделуі 17
3.1 Шетжақты жоңғымен қара жоңу 17
3.2 Дискті жоңғымен қара жоңу 19
3.3 Шеткі жоңғымен жоңғылау 19
4 Басты қозғалыстың жетегінің кинематикалық есептеуі 21
4.1 Басты қозғалыстың жетегінің жылдамдық санын анықтау 21
4.2 Айналу жілігінің графигін құрастыру 21
4.3 Тісті доңғалақтардың тістер санын анықтау 25
5 Жетектің элементтерін есептеу 26
5.1 Біліктердің алдын-ала есептеуі 26
5.2 Тісті берілістің модулдерін есептеу 28
5.3 Тісті доңғалақтардың өлшемдерін анықтау 30
6 Тексеру есептеулері 31
6.1 Біліктің нақтылы есептеуі 31
6.2 Домалау мойынтіректерін таңдау 35
6.3 Оймакілтекті байланысты тексеру 36
6.4 Кілтекті байланысты беріктікке тексеру 36
6.5 Айналдырықты түйінді қаттылыққа есептеу 37
6.6 Айналдырықты түйінді дәлділікке есептеу 39
Қорытынды 42
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Мазмұны
Кіріспе | 4 | |
1 | Білдектің жалпы мінездемесі | 5 |
1.1 | Білдектің технологиялық мүмкіндіктері | 6 |
1.2 | Білдекте дайындаманы орнату тәсілдері | 6 |
1.3 | Білдекте кесу құралын тіркеу тәсілі | 10 |
1.4 | Өлшеу құралы | 10 |
2 | Білдектің қалыптасуы | 11 |
2.1 | Білдекте туынды түзулерді алудың тәсілдері | 11 |
2.2 | Білдектің кинематикалық құрамын құру | 13 |
2.3 | Білдектің үйлестіруі | 15 |
2.4 | Білдектің кинематикалық құрамының анализі | 15 |
3 | Білдектің техникалық мінездемесінің негізделуі | 17 |
3.1 | Шетжақты жоңғымен қара жоңу | 17 |
3.2 | Дискті жоңғымен қара жоңу | 19 |
3.3 | Шеткі жоңғымен жоңғылау | 19 |
4 | Басты қозғалыстың
жетегінің кинематикалық |
21 |
4.1 | Басты қозғалыстың
жетегінің жылдамдық санын |
21 |
4.2 | Айналу жілігінің графигін құрастыру | 21 |
4.3 | Тісті доңғалақтардың тістер санын анықтау | 25 |
5 | Жетектің элементтерін есептеу | 26 |
5.1 | Біліктердің алдын-ала есептеуі | 26 |
5.2 | Тісті берілістің модулдерін есептеу | 28 |
5.3 | Тісті доңғалақтардың өлшемдерін анықтау | 30 |
6 | Тексеру есептеулері | 31 |
6.1 | Біліктің нақтылы есептеуі | 31 |
6.2 | Домалау мойынтіректерін таңдау | 35 |
6.3 | Оймакілтекті байланысты тексеру | 36 |
6.4 | Кілтекті байланысты беріктікке тексеру | 36 |
6.5 | Айналдырықты түйінді қаттылыққа есептеу | 37 |
6.6 | Айналдырықты түйінді дәлділікке есептеу | 39 |
Қорытынды | 42 | |
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі | 43 |
Кіріспе
Қазiргi металкескіш білдектер өңдеген бөлшектердi тек қана жоғарғы дәлдiктердi қамтамасыз етедi. Машиналар және құралдардың өте маңызды бөлшектерiн жауапты беттер микрометрлердiң еншiлерiндегi қателiгi бар білдектерде орындалады, беттiң кедiр-бұдырлығы жүзiншi алмас қайраудан аспайды. Машина жасаудағы дәлдiкке талаптары үнемi өседi, және бұл, өз кезегiнде, өте дәл білдек жасауды алдында жаңа есептердi құрады.
Білдектер және аспаптар жинағы ғылыми-техникалық iлгерiлеудiң өзi жауапты бөлiмшелерiнiң бiрлерiне метал кесетiн машина жасауларды технологияның төңiрегiдегi мамандары болуға тиіс. Есеп икемдi өндiрiстiк жүйелер үшiн өңдеудi технологияның нәтижеде азу әбден жетiлдiруi, жаңа метал кесетiн микропроцессорлық басқаруы бар білдектер, білдекті модулдардың жасауы машина жасаудың барлық салаларын техникалық және ұйымдастыру қайта жабдықтауы және бұл негiзге қамтамасыз ететiн еңбек өнiмдiлiктi маңызды жоғарылатумен қамтамасыз еткендiгiнде болады. Әйтеуiр, инженер-білдек жасаушылар инженер табысты өнерлік еңбек үшiн математиканың төңiрегiдегi, физика, есептеушi техниканы берiк дайындалуы, iргелi бiлiмi болуы және ортақ инженерлiк пәндер бойынша дағдылар және өз келешек мамандығын жақсы бiлуi керек. Ортақ ең маңызды қасиеттер және металл кесетiн білдектердiң техникалық деңгей анықтайтын сапалар білдектердiң жақсы үлгiлер және жаңа үлгiлерiн құрылатындай етiп ашық ұсынуға керек.
Дәл қазiр және шолынатын келешектерге білдектер, білдекті модулдар, икемдi өндiрiстiк жүйелердiң жаңа үлгiлерiнiң жасауы талап етедi, сондықтан келешек маман-білдек жасаушылар білдектер және олардың ең маңызды түйiндерiнiң құрастыруының негiздерiмен бiлуi керек. Есептеушi техниканың табысты қолдануы үшiн білдекті жабдықтың барлық түрлерiн жобалау құрастыруда жақсы бiлiп, оның пiшiндеуi және ықшамдаудың әдiстерiмен бiлуге процесстiң мазмұнуға керек.
Қазiргi
білдек микропроцессордың негiзiнде бағдарлаушы
есептеу машинасымен өлшемдi өңдеу үшiн
технологиялық машинаны органикалық қосты.
Маман-білдек жасаушы маман сондықтан
санмен көрсетiлген бағдарламалы басқарудың
қағидалары білдекпен жақсы түсiнуi, әзiрлеу
және бақылаудың дағдыларымен басқарушы
бағдарламаны бiлуi керек. Ол микропроцессорлық
басқару құралдары, негiзгi олардың мiнездемелерi
және білдектің құрылымын бiлуi керек.
1 Білдектің жалпы мінездемесі
Білдектің негiзгi түйiндерi (1.1-сурет) - жылдамдықтар қорабы және айналдырық түйiнiмен станина ; Б - салпыншақтармен тұмсық; В - қосымша тұмсығы бар консольнiң байланысы; Г - бұрылатын үстелдiң бiр бөлiгi; Д - көлденең шана; Е - үстел; Ж - беру қорабымен консоль; 3 - мұздатқыш сұйық үшiн резервуармен негiз.
Басқару
органдары. 1 — жылдамдықтар қорабының
ауыстыру сабы; 2
— айналдырықтың қосылу сабы; 3
— үстелдің қолмен бойлық қозғалуының
сабы; 4 — үстелдің бойлық берілісінің
басқару сабы; 5
—көлденең берілісінің басқару сабы;
6 — тік берілісті басқару сабы;
7— үстелдің қолмен тік қозғалуының сабы;
8 — беріліс қорабының ауыстыру тегершігі;
10 — беріліс қорабының ауыстыру сабы.
1.1-сурет
- 6Н81моделді көлденең-жоңғыш білдегінің
жалпы көрінісі.
1.1
Білдектің технологиялық
мүмкіндіктері
Жеке
және сериялы өндiрiстiң
1.2
Білдекте дайындаманы
орнату тәсілдері
Жұмыстанылатын
бөлшектер үстел, машина қыспақтары
немесе білдектiң үстел орнатылатын арнайы
құрал-саймандарда тiкелей бекiнедi.
1
— тегершік; 2 — жүрісті бұрама; 3, 4 —
сомындар; 5, 8 и 10— тісті доңғалақтар; 6
— аша; 7 — жалғастырғыш; 9 — үстел; 11 —
бұрылыс плитасы; 12 — кептірлер; 13 —жылжыма;
14 — қырықаяқ; 15 — бұрамалар; 16 — консоль;
17 — білік
1.2-сурет
- Әмбебап консолді-жоңғыш білдектің үстелі:
Білдекты құрал-саймандар е үстел, өйткенiде даярлауларды қою үшiн қолданылады. координаталық өстер туралы пiшiлген затының бағыттары үшiн және оның жағдай бұнының сенiмдi бекiту үшiн.
а
— бұрылмайтын қысқыштар (1), бұрылатын
(2), арнайы (3) және дөңгелек дайыдамалар
үшін (4); б — қатты бұрыштар (5), бұрылатын
(6) және арнайы бұрылатын (7); в – қысатын
тақтайша; г — бұрылатын бастырма
үстел
1.3- сурет
– Жоңғыш білдектерде дайындамаларды
қысатын аспаптар.
Мұндай білдекты қыспақтар, үстелдер, бөлгiш бастар және қарапайым қысқыш (1.3-сурет) құрылым әмбебап құрал-саймандардың тән кең қолданудың фрезерлiк білдектерi үшiн. Сериялы және жаппай өндiрiс шарттардағысы нақты пiшiлген затының өңдеуi немесе даярлауларды топ үшiн арнайы құрал-саймандарды қолданады. Фрезерлiк білдектердi технологиялық мүмкiндiк кеңiтетiн қосымша құрылымдарды бiр қатар жағдайда қолданады: көлденең немесе тiк өспен фрезамен жұмыс iстеуге мүмкiндiк берген шпинделдiң жағдай құбылғыш бастар; кәдiмгi фрезерлiк білдектерге көшiргi жұмыстар хабардың пiшiлген затын қашауға мүмкiндiк беретiн бастары тағы сол сияқтылар.
Білдекты қыспақтар екi өзара перпендикуляр өстер туралы қыспақтар танып бiл ауылынан эксцентриктер, пневматикалық камералар, гидравликалық цилиндрлар, серiппелер, тетiктердiң түрiнде және өйткенiден бұрандалы, қысқыш элементтерден басқа бұрылмайтын және бұрылатын иемдене алады. Қыспақтар аз меншiктi өлшемдер және биiк қаттылықтың жанында пiшiлген затының сенiмдi, тез бекiтулерiн қамтамасыз етедi. Бiр жылжымалы губкасы бар белгiлi қыспақтар, (екi жылжымалы губкалармен) өздiгiнен ортаға келетiн, жүзитiн губкалармен тағы сол сияқтылар. Арнайы губкаларды бiр қатар жағдайда қолданады, (цилиндрлiк, турбиналардың жауырындары үшiн тағы сол сияқтылар) күрделi форманың даярлауларын бекiту үшiн қысқыш беттiң формасы бойынша.
Пiшiлген
затын бөлуге керек болса әмбебап
бөлгiш басты қолдану бiрнеше
тең жиiрекке. Бөлгiш бас тең
немесе теңсiз бөлiктер, әр түрлi тiктiк
және жұдырықшалардың кейбiр
Бөлгiш бастар және көп шпинделдi, механикалық және оптикалық болады. Соңғысы бақылау операциялары үшiн жиiрек қолданады. Барлық механикалық бөлгiш бастар лимбовые және безлимбовыелерге бөледi, әрекет ету қағидаты бойынша - тiкелейге, бос тұру және дифференциалды бөлу.
Тiкелей
бөлудiң бастары пiшiлген затының
бекiтуi және саңылаулар немесе фиксатор
кiретiн саңылауларды керек санмен
бөлгiш диск үшiн патрон немесе орталық
бiр шпинделде алады. (бұрыш бойынша)
бөлгiш дисктiң қателiгiнiң
Әмбебап бөлгiш баста бөлу жай қарапайымдар тiкелей пiшiлген заты және бөлгiш дисктiң аралығында берiлу қырықаяқ буы, өйткенiден кейiн iске асатын айырмашылығы болады (1.4- сурет). тістермен zЧК батулармен /спен және червяк доңғалағы құрт. Червяк доңғалағы 1 бастың шпинделiнде отырады, құрт - 4-шi екi қозғалыс - D және L болатын 2 сабы барларды бiлiкте. D қозғалыс (дискпен ) бөлгiш лимбi бар сапты концентрлi дөңгелектердiң қатарына екi шеттерiне (бөлулер ) саңылауларды нақтылы сан бiр қалыпты орналасатын 5 жалғастыруға мүмкiндiк бередi. Мысалы, дисктiң бiр тарабында бұл 16, 17, 19, 21, 23, 29, 30 және 31 саңылау, басқаға - 33, 37, 39, 41, 43, 47, 49 және 54 саңылау. Енiң 2 әрдайым бiр тесiктi, өйткенiнiң бiлiкте құрттың бөлгiш бастарында. zЧK == 40, 80 немесе 120-шi чк k-шы, a z. N- zЧK/k қатынас бөлгiш бастың мiнездемелерiмен деп атайды. 3-шi бiлiктердi өзге жағдайда қолданады.
Саптың бір айналымы дайындаманы k/zЧК = 1/N ға бұрады. Тісті доңғалақты кесу үшін сапты пр айналым жасау керек, яғни:
nр
= k/N = 1/z или пр
= N/z.
1.4-сурет
– Бөлгіш дайындаманы жай бөлуге баптау
Бастың дифференциалды күйге келтiруi 5-шi лимбтың қунақылық шектейтiн стопор өшiрiлген күйiнде 6 (1.4-сурет) жүргiзiледi. Сонымен бiрге 4-шi саптың айналуы (1.5-сурет) бұл жерде шпинделге 1 (бұрамдықты берiлiс арқылы) берiледi, бiрақ бiр уақытта 5 бөлгiш бастың лимбы да айналады. Оған айналу шпинделдiң сол аяғынан сменалық доңғалақтары бар гитараны және конустық берiлу арқылы i = 1 берiледi iг =(zazb1)/(za1zb). гитарасының сменалық доңғалақтарының тістерiнiң сандарының қатынасы.
Бастың
күйге келтiруi саптың айналымдар санының
iнiң гитарасының
Егер
30 саңылаулары бар дөңгелекпен
пайдаланса, онда сапты е 40/50=24/30 дөңгелектiң
бiр бөлiгi, өйткенiде iстеп тастауы
керек. (саңылау ) 24 бөлулерге. Демек, шпинделдегi
бөлулерi әрбiр қабылдауда dшп=(1/z
-1/zпр), қателiк пайда
болады, dр=dшпzчк/k.сапта.