Халықаралық сауда

Сыртқы сауда - тауарды  әкелуден (импорт) және шығарудан (экспорт) құралады. Әрбір елдің сыртқы сауда нәтижесі сауда балансынан көрінеді. Егер шығарылған тауар құны әкелінген тауар құнынан артық болса – онда оны сауда балансы деп атайды. Керісінше болған жағдайда пассивті сауда балансын құрайды.

Халықаралық сауданың тиімділігін  бағалау мынадай теориялар арқылы жүргізіледі:

1. Абсолюттік артықшылық теориясы – басқа мемлекетпен салыстырғанда климаттық, жағрапиялық, техникалық жоғары деңгейде болуымен өндіріс шығындары кем болады.

Салыстыру артықшылық теориясы (Д.Рикардо ХІХ ғ.)- мамандандырылған өндіріс пен сауданы басқа мемлекетпен салыстырғанда альтернативтік шығындар аз болуы қажет сонда жалпы өнім көлеміде жоғары деңгейде боладыХалықаралық ұйымдар сауда тосқауылдарын жою бойынша маңызды мәселелерді шешеді, мемлекеттер арасындағы кең тауарайналымына және валюталардың тұрақтандырылуына жәрдемдеседі, басқа да сыртқы сауда мәселелерін қарастырады. Олар өзара тәуелді халықаралық ынтымақтастықтың күрделеніп келе жатқан сипатына жауап қайтару үшін және әр мемлекет пен оның субьектісіне халықаралық қызметке қатысудың өз мүмкіндіктерін пайдалануға жәрдемдесу мақсатында құрылған. 

 «Римдік шарттардың» күшіне  енуінен бұрын Батыс Еуропада  ЕЭЫҰ-дың (Еуропалық экономикалық ынтымақтастық ұйымы) барлық 17 мемлекеттерін қамтитын еркін сауда зонасын құру әрекеті сәтсіздікке ұшырады. Еуропалық еркін сауда ассоциациясын (ЕФТА) құру туралы келісім бір жағынан, ЕЭЫ карым-қатынастарының жағдайын келіссөздерде жақсартуға жәрдемдесу үшін, ал басқа жағынан, он жыл бойы толық жұмыспен қамтылу және өмір деңгейін кедендерді ликвидациялау және өнеркәсіптік тауарларға көптеген шектеулер енгізу арқылы жақсартуды қамтамасыз ету үшін күшіне енді. ЕЭЫ-ға қарағанда сауданың кез-келген либерализациясы ұлттық кедендік автономдылықты сақтау арқылы жүзеге асуы керек.  

 Еуропалық еркін сауда ассоциациясы  кең экономикалық және саяси  интеграцияға ұмтылмағандықтан, оның  жеке құқықтық реттеулері жоқ  және ол минимум мүшелерден құралады. Ең жоғарғы орган ЕФТА кеңесі болып табылады, онда әр елдің бір даусы болады. Бұл кеңес шарттардың қолданылуын және орындалуын бақылайды. Сонымен қатар ол қатысушы елдер ассоциация мақсаттарын жүзеге асыруды қолдау үшін келесі қадамдарды жасау керек пе, соны тексереді. Бұдан басқа жеті тұрақты комитеттер бар (мысалы, сауда және кедендік эксперттер). ЕФТА секретариаты Женевада орналасқан. Оны бас директор мен оның орынбасары басқарады. ЕФТА-дан шығу өтінішті бергеннен кейін 12 ай өткен соң ғана мүмкін

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

    Алдағы ұзақ жылдар  болжамында Батыс серіктестер  Қазақстан  экспортындағы әдеттегі  өнімдерінің экспорттындағы қызығушылығы  осы қалыпта болады деп айту  қиын. Себебі ондай шикізаттар  өздерінде де жеткілікті (мысалы, көмір, қара, металл, астық т.б.).

      Ал Шығыс серіктестерге  келсек, олар керісінше болашақта  Қазақстанның әдеттегі экспорттық  өнімдерін алуға қызығушылығы  артады, себебі бұл аймақта индустриализацияның  сондай сатысында тұр. Оларға  құрылыс материалдары, отын, металл, т.б. ресурстар қажет. Бірақ  бұл жерде де транспорт проблемалары  тұр. Импорттық саясат тек халықтың  күнделікті қажатін өтеу және  өндірістің қызметін бақылау  ғана емес, сондай-ақ экономиканы  күшейту, оның тиімділігін және  бәсекелесу қабілеттілігін арттыру.  Жақын жылдардағы импортты ұтымды  ауыстыру бағыттары, импортты  айырбастау өндірістерін ұйымдастыру  (жартылай шикізат, басқа да  материал түрлері). Ол өнімдер  импорт өнімдерінің бағасына  қарағанда аз шығындармен өндірулері  тиіс.       

 

Консорциумға  кіретін қатысушылар өзінің заңдылық және шаруашылық еркіндігін сақтайды, бірақ консорциум мақсатына қатысты  қызмет бөлігінде олар бірлесе отырып сайланған жетекшіге бағынады.

Консорциум  лидері басқа мүшелердің оған берген өкілетілігі шегінде әрекет етеді. Халықаралық саудада консорциум тапсырыстарды алуда бірлескен  күрес жүргізу үшін және оларды бірлесе  отырып орындау үшін құрылады.

Консорциум  тапсырыс беруші адам алдында бірлескен  жауапкершілікте болады.

Консорциумға  қатысушы көп жағдайда өзінің тапсырыстағы 10% үлесі шегінде мүліктік жауапкершілікте  болады, ал қалған сома басқа қатысушылардың тапсырыстағы үлесі бойынша өзара  пропорционалды түрде бөлінеді.

Сауда үйі  – күрделі құбылыс болып табылады. сондықтан оның мәнін ашу үшін ең алдымен оның ерекшеліктері мен  негізгі мақсатына тоқталып өту  керек:

 

 

Қазақстанның  егеменді ел ретінде қалыптасуы барысында  халықаралық экономикалық қатынастар ғылымын қолға алып, оны оқуды  жетілдіру көкейтесті мәселеге айналып  отыр. 
Бір елдегі жеке кісілер мен фирмалар сияқты, елдегі компаниялар бір-бірімен сауда жасасқанда, ол екі жаққа да тиімді болады. Олай дейтін себебіміз, сатылатын тауар бір жағынан керек емес және артық болатын болса, екінші жағынан тауар қажетті болғандықтан оны сатып алады.

 

 

 

 

Қолданылған әдебиеттер

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 
 
1. Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында». ҚР Президентінің Қазақстан халқына жолдауы. Астана,18.02.05 ж. 
2. Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында. Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы». ҚР Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы. Астана, 01.03.2006 ж. 
3. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексі (Салық Кодексі) 12.06.2001г. № 209-11 ҚРЗ (өзгерістер және толықтыруларымен). 
4. Гатаулин Ш.К. «Налоги и налогообложение». Учебное пособие. Т., ГНК. 1996. 
5. Горский И.В. Налоги в рыночной экономике. М., Общ. Анкил, 1992. 
6. Деренберг Р.Международное налогообложение: Краткий курс. М.,ЮНИТИ, 1997. 
7. Русаков И. Налоги и налогообложения: Учебник для ВУЗов -М.: Юнити, 2000. 
8. Кобор X. Налогообложение юридических лиц в ФРГ // Налоговый консультант (Налоговый эксперт). -2003. №4. 26-27 с. 
9. Полонова Н. Налоговые органы Франции //Финансы. - 2002. -№1. 
10. Юткина Г. Налоги и налогообложения: Учебник.- М.: Инфра-М, 1999. -429 с. 
11. Черник Д. Налоги и налогообложения. - М.: Финансы и статистика. -2001.-543 с. 
12. Лекбедова Л. Налоги в США //Банки Казахстана.- 1999. -№12. 39-40с. 
13. Майере У. Налогообложение в США // Налоговый эксперт. - 1999.-№3.-33-35 с. 
14. Мещерякова О.В. «Налоговые системы развитых стран мира» (справочник).- Москва, Фонд «Правовая кулътура», 1995, - 240 с. 
15. Сутырин С. Налоги в мировой экономике и налоговое планирование: Учебпое пособие // изредакции Михайлов В.А. -М.: Полиус, 1998. -577с. 
16. Международное налогообложения // Бюллетень бухгалтера. 2002. №20 -8с. 
17. Чериик Д. Налоги и налогообложения. - М.: Финансы и статистика. -2001.- 543 с. 
18. Жарасбай А. Совершенствование механизма государственной поддержки малого и среднего предпринимательства в Казахстане. -Алматы: Университет «Туран», 2002.-140 с. 
19. Әкімов А.Қ. Арнаулы салық режимі бойынша шағын бизнес субъектілері үшін «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» ҚР-ң Кодексінің (Салық Кодексінің) негізгі ережелеріне түсіндіру жөніндегі Жинақ. Астана,- 2002. 
20. Сельское хозяйство Казахстан и страны СНГ //Алматы - 2002. №4.

 

 

 

 

 

 

 

Рефераты FreePapers.ru

botik_92.a@mail.ru | выйтиПоискНовые работыЗадать вопрос

Главная / Экономика

Халықаралық саудадағы  жалпы тепе-теңдік

Дата добавления: 17 Марта 2012 в 13:08 
Автор работы: s**********@mail.ru 
Тип работы: реферат

Скачать (44.35 Кб)

Работа состоит из  1 файл

Скачать документ  Открыть документ  

Халықаралық саудадағы жалпы тепе.docx  

—  47.31 Кб

Халықаралық саудадағы жалпы тепе-теңдік  

 

1. Халықаралық сауданың стандартты моделі
2. Жалпы тепе- теңдік моделі
3. Халықаралық сауданы талдаудың құралдары
4. Халықаралық саудаға ықпал ету көзқарасы тұрғысынан экономикалық өсудің типтері

 

      

  Неоклассикалық ұсыныс пен сұраныс  балансының постулаттарына негізделген  халықаралық сауданың стандартты  моделі көптеген неоклассик экономистерінің  қоғамдық жалпылама сұранысына көңіл шоғырландырған зерттеулерінің қорытынды нәтижесі болды. Стандартты модельде қолданылатын негізгі ұғымдарды әр түрлі жылдары ирланд экономисі Фрэнсис Эджуор мен американ экономисі австралиялық Готтфрид Хэберлер қалыптастырды.

Классикалық модельдерде шектелген нақты  тауарлар шеңберіндегі ұсыныс пен сұраныс қарастырылған. Стандартты модель оны жиынтық ұсыныс пен сұранысқа дейін кеңейтті. Жеңіл түсіну үшін бұрынғыдай екі ел (I мен II) және екі-ақ тауар (I мен II) бар деп алынған. Салыстырмалы артықшылықтар моделінде тұрақты орнын басу шығындары шарттарындағы жағдайды қарастырды, Графикте өндірістік мүмкіндіктер шекаралары түзу сызық болып, 2-і тауардың қосымша бірлігін өндіру үшін 1-і тауардың тұрақты мөлшерінен бас тарту қажет екенін көрсеткен. Бұл жағдай елдің өзінің салыстырмалы артықшылыққа не тауарға маманданып, салыстырмалы артықшылық басқа елде болған тауар өндірісінен бас тартуын білдіреді. Көріп отырғанымыздай, бұл экстремалды жағдай стандартты модель үшін жекелеген жағдай ғана болып табылады Стандартты модель орнын басу шығындары мен жалпы экономикалық теориядан белгілі бар экономикалық жағдайларға сәйкес келетін заңдылықтар өсуінің алғышарттарына негізделген.     

  Орнын басу шығындарының өсуі 2-і тауардың әрбір қосымша  бірлігін өндіру үшін 1 тауардың  тұрақты емес, қосымша мөлшерінен  бас тарту керектігін білдіреді.      

  Елдер бір-бірімен саудаға түскенге  дейін баланс шекті трансформация  деңгейі (ұсыныс) мен шекті орнын  басу деңгейініі (сұраныс) өзара  әрекеті жолымен қалыптасады.

1 -і елдің  өндірістік мүмкіндер к.исығы  орнын басу шекті деңгейінің 1-і  қисығы елдің максималды қажеттіктері  өтелетін А нүктесінде жанасады. Ел өзі өндіретін 1-і және 2-і  тауардың максималды мөлшерін  тұтынады. 2-і елдің өндірістік  мүмкіндіктер кисығы орнын басу шекті деңгейі І-і кисығы осы елдің 1-і және 2-і тауардың максималды мелшерін тұтынуды керсететін А¹ нүктесінде жанасады. 1-і елдегі 1-і тауардың салыстырмалы бағасы графикте А нүктесі арқылы өтетін түзумен көрсетіліп, ол 2-і тауардың 1/4 бөлігін кұрайды. Ал.2-І елдегі 1-і тауардың салыстырмалы бағасы графикте А¹ нүктесі арқылы өтетін түзумен көрсетіліп, 2-і тауардың 4 бөлігін құрайды. Р/А<Р/А¹ болғандықтан, 1-і ел 1-і тауар, ал 2-і ел 2-і тауар бойынша салыстырмалы басымдылыққа ие болады. 1-і мен 2-і елдің максималды өндіріс көлемі А және А¹ нүктелерінде жетеді.

2.6. суретте  өндірістік мүмкіндіктер қисығы  көрсеткендей, 1-і ел салыстырмалы  артықшылыққа ие тауардың қосымша  бірлігін өндіру үшін 2-і тауардың көп мөлшерін беру қажеттігін білдіреді. Ал 2-і елдің өндірістік мүмкіндіктер графигі өзі салыстырмалы артықшылыққа ие 2-і тауардың қосымша бірлігін өндіру үшін, Т-і тауардың көп мөлшерін беру қажеттігін білдіреді.

Трансформацияның  шекті деңгейі - 1-і тауардың қосымша  бірлігін өндіру үшін 2 -і тауар өндірісінен бас тарту қажетті даналар саны.

Графикте  бұл экономикалық теория пайдаланатын өндірістік мүмкіндіктер қисығы, бірақ бір тауардың екінші тауардың орнын басу шығындарының өсуін көрсетеді.

Елге 1-і тауардың қосымша бірлігін өндіру үшін барған сайын 2-і тауардың көп мөлшерінен бас тартуы қажет. Сондықтан график шығындар тұрақты деп алынған салыстырмалы артықшылықтар теориясындағыдай түзу емес, қисық сызық болды. Ол тауардың ішкі ұсынысың көлемін көрсетеді.

Орнын басу шекті деңгейі - к,алыптасқан тұтыну деңгейін сақтауды қамтамасыз етіп, 1-і  тауардың қосымша данасын алу  үшін 2-і тауардың өндіруден бас тартатын даналарының мөлшері.

График жүзінде  бұл жекелеген талғамсыздық қисықтарының ел ауқымында көрсетіліп, (тұтынушының бірдей әл-ауқат деңгейін), осы екі тауар бар арақатынасынын тұтыну барысында қамтамасыздығын керсетеді. Ол тұтынушының әл-ауқаты төмендемей сол деңгейде қалып, одан алынып жатқан тауарды орын басатын тауардың қандай мөлшері керектігін көрсетеді. Орын басудың шекті деңгейі рыноктағы бар сұранытсы сипаттайды.

Стандартты  модель төмендегідей белгілермен сипатталады:

• әр түрлі тауарлардың шығарылу арақатынасын көрсететін  
өндірістік мүмкіндіктер қисығы әр түрлі елдерде өзгеше болып,  
оларды бір-бірімен сауда жасауға итермелейді.

• егер қисықтар сәйкес келіп, басқаша айтқанда   тауар шығарылу арақатынасы екі елде бірдей болса, онда сауда өте жақын елдерде сәйкес келмейтін тұтынушылардың талғауындағы ерекшеліктеріне негізделеді;
• ұсыныс трансформацияның шекті деңгей қисығымен, ал  
  сұраныс орын басудың шекті деңгейінің қисығымен анықталады;
• халықаралық сауда пайдаланатын тепе-теңдік баға  
  салыстырмалы әлемдік сұраныс пен ұсыныс арақатынасымен  
  анықталады.

 
 
      

 Елдер өзара сауда қатынастарға  түскенге дейін, баланс трансформациясының  шекті деңгейі (ұсыныс) мен орын  басудың шекті деңгейі (сұраныс)  өзара әсер жолымен анықталады (2.6 сурет) 1-і елдің өндірістік  мүмкіндіктер қисығы орын басудың  шекті деңгейінің І-і қисығы  елдің максималды қажеттіктері  өтелетін А нүктесінде жанасып,  ел өзі өндіретін 1-і және 2-і  тауардың максималды тұтыну мөлшерін  көрсетеді. Екінші елдің өндірістік  мүмкіндіктер қисығы орын басудың  шекті деңгейінің І-і қисығы  А¹нүктесінде жанасып, осы елдің 1-і және 2-і тауардың тұтыну мүмкіндігінің максималды мөлшерін көрсетеді. Айта кететін жағдай, талғаусыздық қисықтары бір-бірімен қиылыспайды, ал елдер сауда жоқ жағдайда жоғары талғаусыздық қисығына жете алмайды, сондықтан бұл елдерде қажеттіліктерді максималды қанағаттандырудың тек бір нүктесі бар.