№ 8 ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫС
Тақырыбы: Графикалық редактормен жұмыс. Corel
Draw графикалық редакторы
Тапсырманың орындалу реті:
Графикалық редакторда
түрлі жұмыстар жасауға болады.
курстық жұмыста айтылып кеткен
құралдармен таныс едік. Енді, Corel
Draw программасында төмендегідей мысалы
қарастырайық.
А). Жұмысты басталар
алдында Corel Draw программасына кіру
үшін мынадай командаларды орындауымыз
керек:
- Corel Draw (Пуск – Программы - Corel Draw - Corel Draw - Создать). ашылған терезеде, жұмыс істеу облысын көреміз (Бұл тереземен таныспыз).
- Айталық, берілген бетте тік бұрыш салайық (Бір бетті түгел). Ол үшін экранның сол жағында Toolbox панель құралын көріп тұрмыз. Осыдан біз тік бұрыш сызу үшін курсормен «Прямоугольник» құралын таңдап алып, жұмыс істеу облысына баса отырып, басынан аяғына дейін созамыз. Тышқанның басқышын қоя береміз.
- Бірінші суреттегідей болу үшін тура осы команданы орындап, тік бұрыштың ішінен тағы бір тік бұрыш жасап, беттің ортасына дейін созып, тышқанның басқышын қоя береміз. Тік бұрыштың ішінде «Кайрат» деген сөзді жазу үшін келесі команданы береміз. Toolbox панелінен «Текст» деген құралды курсормен белгілеп, одан соң Property Bar панель атрибутынан «Times» деген атау беріп курсорды тік бұрыштың ортасына апарып қойып, сөзді жазамыз.
- «Кайрат» сөзіне шрифты беру үшін сөзді алдымен белгілеп, Standard панелінде (70%) курсормен белгілейміз. Бұл сөз белгіленген облыста үлкейіп шығады.
- Бізге бұл сурет түсті болу үшін мынадай команда береміз. Алдымен суреттегі тік бұрышты белгілеу үшін Toolbox панелінде «Указатель» құралын курсормен таңдап, одан соң тік бұрышты белгілейміз. Белгіленген тік бұрышқа түсті Toolbox панелінен «Заливка» құралын алып, ондағы элементтер түсін беріп, тік бұрышқа апарып тышқанның басқышын басамыз. Түс берілді (Бұл облыста «Кайрат» сөзі көрінбеуі мүмкін. Түс берер алдында бұл сөзді шетке курсордын көмегімен жылжытқаныңызға болады.).
- «Кайрат» сөзіне түс берейік. 5 пунктын қайталап қалауымызша түс беруге болады.
- «Кайрат» сөзін қыйсайтуға әртүрлі пішінде қоюға және орналастыруға болады. Ол үшін мына команданы берейік. Алдымен бұл сөзді «Указатель» құралымен белгілейміз. Одан соң Toolbox панелінде «Инструментальная оболочка» құралынан элементті таңдап, сөзге курсордың көмегімен апарамыз. Бұрыштап өзгертуге, әртүрлі пішін жасауға болады.
- Жоғарыдағы жұмыстар орындалып болған соң «Кайрат» сөзіне көлеңке орнатылсын. Ол үшін «Указатель» құралымен белгілеп Toolbox панелінде «Абрис» құралының ішіндегі элементті таңдап, көлеңке жасау үшін «Кайрат» сөзінен өзіңіздің қалауыңызша кез келген жаққа қарай курсордың көмегімен орнатуыңызға болады. сол мезетте сөздің әртүрлі пішінінде болса, көлеңкеде сол пішін жасай орналасады. Бұл көлеңкеге де түс беруге болады. Ол үшін Toolbox панелінде «Интерактивная прозрачность» құралынан элементтерді таңдап түс орнатуға болады.
Жоғарыдағы
айтылып кеткен пунктерге қарасты
бірінші суреттегідей болуы тиіс.
Ә). Осы тік бұрыштың ішінде төменгі жағында
орналасқан екінші суретті айтып кетейік.
- жұмыс облысының екінші бөлігіне шар тәрізді фрагмент берейік. Ол үшін Toolbox панелінен «Эллипс» құралын курсормен таңдап, жылжыту арқылы эллипс тәрізді пішін беріңіз. Тышқанның басқышын қоя беріңіз.
- Эллипстің ішіне түс беріңіз. Ол үшін Toolbox панелінде «Абрис» құралындағы элементтерді таңдап, онда күн тәрізді оюын орнатыңыз орнатып болған соң сол түстердің ішінен градиенттік түсті қалауыңызша беріп градиенттік қатарын орнатыңыз.
- Эллипс бойына сөзді жазу үшін келесі командалар орнатыңыз. Ол үшін Toolbox панелінде «Текст» құралын алып, Standard панель атрибутында «Times» белгілеп, оған қалауыңызша осы панельде шрифт қатарын берүіңіз қажет. Осыдан кейін курсорды эллипстің үстінгі жағына апарып, онда курсор тік тұрғанда тышқанның басқышын басыңыз. Сол кезде сөзіне көшу керек.
- Үшінші пункт орындалып болған соң Toolbox панелінен «Абрис» құралын таңдап, ашық түсті көлеңке түсіріңіз. Тышқанды қоя бергеннен кейін бірер соң пайда болады.
- Эллипс ішіне сөз жазу керек. Toolbox панелінен «Текст» құралын алып, Standard панель атрибутында «Times» деп белгілеп, эллипстің ортасына курсорды орнатыңыз. Орнатылған курсор бойымен сөз жазып, оны «Интерактивная оболочка» Toolbox панель құралын таңдағанда әртүрлі пішінді орнатуыңызға болады.
- Эллипстің ішінде жануарлар суреттелген. Ол үшін мына команданы орындаңыз. Standard панель атрибутында «Звездочка» түріндегі құралды ашып, ондағы «Animals»қатарын диалог терезесінен таңдап, таңдалған жануарларды тышқанның көмегімен тасыңыз. Қойылып болғаннан кейін оларға түс берүіңізге болады.
Жоғарыдағыдай
қайталап кеткен пунктерге сүйене
отырып, екінші суреттегідей болун көреміз.
Кестені құру.
- Corel Draw (Пуск – Программы - Corel Draw 8 - Corel Draw8).
- Ашылған Welcome to Corel Draw терезесінде New Graphick (Создать) басқышын басыңыз.
- Мұнда Rectangle Tool (Прямоугольник) құралын таңдап, тікбұрыш салу керек. Свойство панелінің Object Size (Размер объекта) полясында горизонталь (50мм), вертикаль (20мм) өлшемін орнату керек. Object Rosition (Положение объекта) полясында 270 мм өлшемін орнатыңыз.
- Аlign and Distribute (Выровнить и распределить) терезесін ашып (Arrange - Аlign and Distribute), Аlign to (Выровнять) бөлімінде Center of Page жалаушасын орнатып, ал сол жақ терезесінде Center (По центру) жалаушасын сыртауға болады. ОК – терезе жабылады.
- Text Tool (Текст) таңдаңыз. Бос поляның бетіне «Ректорат» деген текст жазыңыз.
- Pick Tool (Указатель) құралын таңдаңыз. SHIFT басқышын баса тұрып, текстік объект пен тікбұрыш таңдаңыз. Свойства панелінде Аlign to (Выровнять) басқышын таңдаңыз. Ашылған терезеде Аlign and Distribute (Выровнить и распределить) Center жалаушаларын сол жақ және жоғарғы элементтерді басқара отырып түзетіңіз.
- Pick Tool (Указатель) құралымен тікбұрышты таңдаңыз. CTRL+D басқыштарын басып оның дубликаттарын жасаңыз. Дубликатқа палитрадан ақ түсті тышқанның сол жақ басқышымен толтырыңыз.
- Тасу арқылы дубликатты ү координат өсіне 270 мм-ге қарасты қойыңыз.
- Pick Tool (Указатель) құралымен дубликат және тікбұрышты таңдаңыз. Свойство панелінде Аlign басқышын басыңыз. Ашылған Аlign and Distribute) терзесінде Center жалаушасын орнату.
- Text Tool (Текст) құралын таңданыз. Курсорды дубликат контурына жақындатқанда АВ символы рамка пайда болсын. Осыдан кейін тышқанмен басып «Факультеты» деген тексті жазыңыз. Свойства құралында Vertical Aligment (Выравнивания по вертикали) бас0ышын басып6 Center түзету вариантын таңдаңыз.
- Pick Tool (Указатель) құралымен дубликатты таңдаңыз. 7 пункты бойынша екі копия құрыңыз. Бірінші копияны таңдап және To Back (Ниже всех) басқышын басқанда свойство панелінде оны соңғы план ретінде қойыңыз. Дәл солай екіншіде қайталаңыз.
- Дубликат копиясын астынан бастап таңдаңыз. Свойство панелінде Group басқышын басып объектілерді топтаңыз. Mirror Buttons (Кнопка зеркало) басып, алыңған объектті аударыңыз. Топталған объекті курсордың көмегімен ү өсі бойынша 222,5 мм-ге дейін орналастырыңыз.
- Pick Tool (Указатель) құралын тарта дубликатты және копиясын бір объектке топтаңыз.
- 7,10 пунктерін қайталап, х,ү координат өстерінде (45:230) жаңа объект құрыңыз.
- Ellips Tool құралын таңдап эллипсті 50 және 20 орындығымен еніне (мм) параметр өлшемін береміз.
- 9 пунктын пайдаланып эллипсті вертикаль бойынша түзету керек. Тор жалауша (по верхнему краю)..
- 5 пунктін кайталап «Проректор» текстін жазыңыз.
- Pick Tool (Указатель) құралынмен тексті объектпен элементті таңдаңыз. Text – Fit Tool To Path (Текст – Текст вдоль кривой) командасын беріңіз. Свойство панелінде Distance from Path (Расстояние от кривой) счетчигімен 6 мм өлшемін орнатыңыз.
- Interactive Connector Tool (Интерактивное соединение) құралын таңдап кестенін элементтерін түзу сызықпен қосыңыз.
- Poligon Tool (Многоугольник) құралын таңдап, бұрыштарында 8 тең тиесілі счетчикті орнатыңыз. Тарта отырып сегіз бұрышты сурет салыңыз. Фигураны 20 % Black n8c3vty njknshs4sp7
- «Факультеты» объектілерді сегіз бұрышын Х координат өсіне центірі бойынша түзетіңіз. Ү бойынша 170 мм болсын.
- Жоғарыдан үйренгеніміздей сегіз бұрыштың ортасына «Кафедры» сөзін жазыңыз.
- Connector Line Tool (Соединительная линия) құралын пайдаланып, сегіз бұрышты «Факультеты» объектісін қосыңыз.
- Interactive Drop Shadow Tool (Интерактивная падающая тень) құралын пайдаланып, центрден бастапкелесі параметрлерімен құрыңыз:
- D.S Opocity (Темнота падающей тени) = 50;
- D.S Feathering (Оперение падающей тени) =15;
- Feathering Direction (Направление падающей тени) =Average (Средний).
- 16,40 суретіне қатысты кесте дәл болсын.
№ 9 ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫС
Тақырыбы: Ms PowerPoint презентациларды даярлау бағдарламасы.
Дизайн шаблоны және түстер схемасы
Тапсырманың орындалу реті:
Презентецияның шаблонын
өзгерту үшін келесі әрекетті орындаңыз:
- Сату жоспары ррt презинтациясын ашыңыз.
- Выберите команду Формат > Оформление слайда (Format > Slide Design) командасын таңдаңыз.
- Тапсырмалар аймағының Дизайн слайда (Slide Design) терезесінеің 3 параметрі берілген. Design Templates пунктін шертіңіз. Безендіру шаблонынан әртүрлі шаблондар тізімі көрсетіледі, кезекпен осы шаблонды шертіңіз, презентация терезесінен нәтижесін көресіз.
- Өзіңізге ұнаған нұсқасына тоқтаңыз.
Сурет. Дизайн шаблонын таңдау
- Өңдеуші режиміне ауысыңыз
- 4 – 5 слайдты және кезкелген басқа слайдтарды белгілеп, оған керек түстер схемасын таңдау қажет;
- Дизайн слайды терезесінен түстер схемасының пунктін таңдаңыз. Төмендегі суретте көрсетілген.
Сурет. Слайдтардың түстер схемасының ауысуы.
- Тышқанның бағыттауышы мен біріншісіне қойыңыз.Оң жақтан кішкентай тік төртбұрыш пайда болады. Применить к выделенным слайдам пунктіне шертіңіз және белгіленген слайдтағы безендіруді презентация терезесінен көресіз.
Әртүрлі схемаларды кезекпен
қараңыз және қажеттісін таңдаңыз.
Егер таңдалған схема үйлесімді болса, және
презентациядағы барлық слайдтың түсін
өзгерткіңіз келсе, онда Применить ко
всем слайдам пунктін таңдаңыз.
№ 10 ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫС
Тақырыбы: Ms PowerPoint презентациларды даярлау
бағдарламасы.. Автомазмұн шеберінің көмегімен
презентация даярлау
Тапсырманың орындалу реті:
- PowerPoint 2003 программасын іске қосыңыз (Пуск►Программы ►Microsoft PowerPoint).
- Ашылған PowerPoint сұхбат терезесінде Автомазмұн шебері (Мастер автосодержания) ауыстырып-қосқышын орнатыңыз (егер бұл терезенің көрінуі жасырын сөндірілсе, онда шеберді Файл►Құру (Файл►Создать) командасымен іске қосып, ашылған терезеден Автомазмұн шебері бөлімін таңдаңыз).
- Автомазмұн шебері (Мастер автосодержания) терезесінде Ары қарай (Далее) батырмасын шертіңіз.
- Келесі терезеден Жалпы баяндама (Общий доклад) жолын таңдап, Ары қарай (Далее) батырмасын шертіңіз.
- Презентация стилін таңдау кезеңінде экранда презентация ауыстырп-қосқышын орнатыңыз, Ары қарай (Далле) батырмасын шертіңіз.
- Презентация параметрін таңдау кезеңінде тақырып терезесіне Еуразия Ұлттық Университеті атауын енгізіп, Төменгі колонтитул (Нижний колонтитул) терезесінде қайталаңыз. Ары қарай (Далее), сосын Дайын (Готово) батырмасын шертіңіз.
- Ашылған құрылым терезесінің жұмыс өрісіндегі бес пен тоғызға дейінгі слайдтарды (Delete пернесімен) жойыңыз. Презентацияда төрт слайд қалдырыңыз.
- Бірінші слайдқа өтіп, зерттеудің авторы ретінде өз атыңызды енгізіңіз.
- Слайд терезесіне ауысып, тақырып блогын таңдап және басқару аспаптар панелінің көмегімен мәтінді ортаға туралап қойыңыз. Слайдтың жоғарғы бөлігінде тақырыбы бар мәтіндік блокты тышқанның және мензерді басқаратын пернелердің көмегімен, қызыл сызықтан жоғарғы ортаға туралап орналастырыңыз. Автор атауымен берілген мәтіндік блокқа да дәл осы амалдарды орындаңыз, бірақ оны қызыл сызықтан төмен орналастырыңыз.
- Титулдық слайдта жалаушаларды құру колонтитулын жойыңыз (Вид►Колонтитулы►Не показывать на титульным слайде ).
- Екінші слайдқа көшіңіз (құрылым терезесінде немесе PageDown пернесімен) «Кіріспе» тақырыбының орнына Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университетінің артықшылықтары мәтінін енгізіңіз.
- Маркерлі тізімге ауысып, үлгінің орнына келесі мәтінді енгізіңіз:
- мыңдаған студенттерге жаппай сапалы білім беру;
- алдынғы қатарлы білікті мамандар даярлау;
- әрбір студентке жеке жағдай жасау;
- білім беруде ең озық компьютерлік технологияны пайдалану.
13. Мәтіндік блоктарды
өз қалауыңызша түзетіңіз.
14. Үшінші слайдқа ауысыңыз. Неге
мен Еуразия Ұлттық университетін
қаладым? тақырыбын енгізіңіз.
Екінші мәтіндік блокты өшіріңіз.
15. Аспаптар панелінен Кестені
қосу (Добавить таблицу) құралын
таңдап, интерактивтік өрісте созу
арқылы кесте өрісінің өлшемін
5*2 –ге қойыңыз.
16. Кестенің сол бағанын толтырыңыз
(жоғарыдан төмен): Оқыту сапасының
жоғарылығы; Оқыту төлемінің қолайлылығы;
Кітапхана фондының құндылығы; Тиімді
таңдау; Тағы басқалары. Кестеңіздің оң
жақ бағанына келесі мәндерді толтырыңыз
(жоғарыдан төмен) 85%; 40%; 82%; 67%. Тышқанды
созу арқылы оң бағанды ерекшелеп, аспаптар
панеліндегі Ортада (По центру) батырмасының
көмегімен ортаға орналастырыңыз.
17. Төртінші слайдқа ауысыңыз. Абитуриенттердің
мамандық таңдау көрсеткіші мәтінін
енгізіңіз. Екінші мәтіндік блокты
өшіріңіз.
18. Аспаптар панелінен Диаграмманың
қосылуы (Добавление диаграммы)
батырмасын шертіңіз. Пайда болған
Презентация – мәліметтер кестесі (Презентация
– Таблица данных) терезесінің сол жақ
бағанына келесі мамандық аттарын енгізіңіз:
қолданбалы математика; мектептегі математика;
математика; информатика; физика; тағы
басқалар. Квартал атаулы ұяшықтарды мына
мәндермен ауыстырыңыз: 2000-2001; 2001-2002; 2002-2003;
2003-2004.
19. Мәліметтері бар ұяшыққа
келесі мәндерді енгізіңіз:
- 28, 41, 63, 88;
- 42, 69, 78, 76,;
- 55, 75, 89,93;
- 64, 82, 89, 98;
- 60, 66, 76, 81.
20. Бірінші слайдқа
ауысыңыз. Тақырыпты таңдап, тышқанның оң жақ батырмасын
шерту арқылы интерактивті менюді ашып,
одан Анимацияны баптау (Настройка анимации)бөлімін
таңдаңыз. Тақырып 1 (Заголовок 1) жолына
қарама-қарсы орналасқан Анимацияға арналған
объектілер (Объекті для анимации) терезесіне
жалауша қойыңыз. Дыбыс пен әсерді таңдаңыз
(Выберите звук и Эффект) тобындағы ашылған
тізімнен Айналу (Вращение) әсерін қабылдаңыз.
Мәтннің пайда болуы (появление текста)
тобындағы ашылған тізімнен сөз бойынша
(По словам) жолын таңдаңыз. ОК батырмасын
басып терезені жабыңыз.
21. Слайдтарды ауыстыру
(Показ слайдов►Смена слайдов)
терезесін ашыңыз. Әсер (Эффект) тобына
өз қалауыңызша әсерді таңдап
алыңыз. Алға шығу (Продвижение) тобына
Соңына автоматты түрде (Автоматически после) жалаушасын және
10 секунд уақытын тағайындаңыз, бір шерту
бойынша (по щелчку) жалаушасын алып тастаңыз.
Барлығына қолдану (Применить ко всем)
батырасын басып терезені жабыңыз.
22. Соңғы слайдқа көшіп,
диаграмманы таңдап алыңыз. Анимацияны баптау (Настройка анимации) терезесін
ашыңыз. Диаграмманың түрін өзгерту қыстырмасында
диаграмма элементтеріне өз қалауыңызша
анимация әсерлерін қолданыңыз.
23. Бірінші слайдқа
қайта оралып, презентацияның көрсетілуін
іске қосып (Показ слайдов►Начать показ), слайдтардың демонстрациясы кезінде
жіберген қателерді тексеріңіз. Дайын
болған презентацияның дискіге Менің
университетім деген атпен сақтап қойыңыз.
№ 11 ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫС
Тақырыбы: Бүкіләлемдік желі Интернет. Internet Explorer
браузерімен жұмыс негізі. Internet Explorer-мен
жұмыс істеудің жалпы принциптері
Тапсырманың орындалу реті:
Internet Explorer программасын
іске қосамыз (программаны Windows
әдісі үшін кез-келген стандарттан
қосуға және өшіруге болады, мысалы,
жұмыс үстеліндегі сәйкес белгіге басу арқылы). Егер жүктеу ұзақ
болса, Остановить батырмасын басу керек.
Internet Explorer – де Windows –
қосымша терезесініңстандартты
элементтері бар:
Тақырыбы;
Көлденең мею;
Саймандар тақтасы;
Қалып күй қатары.
Браузердің осы
элементтерін табыңдар.
Саймандар тақтасының төменгі
жағында ашылған адрестер тізімі
бар (Адрес өрісі). Адрес өрісінде
ағымдағы (ашылған) беттің URL форматында
адресі көрінеді.
Адрес өрісінде теріңіз: www.asu.ru. Enter батырмасын басыңыз.
Беттің жүктелуі іске асырылады (браузердің
жоғарғы оң жақ бұрышында «әлемдік шар»
белгісі айнала бастайды.).
Жүктеу аяқталған соң
Web – беттегі графикалық бейне
қатарында курсорды орналастырыңыз
(курсор суреттің графикалық гиперсілтеме
екенін көрсетіп түрін өзгертеді).
Гиперсілтеме – бұл
адресі бар Web – беттің құрылымдық элементі.
Тышқан курсорымен гиперсілтемені таңдағанда
сәйкес фрагмент немесе құжатқа ауысу
жүзеге асады.
Гиперсілтеме беттерінің
берілген элементтері болатынын
білу үшін оған тышқан көрсеткішін орналастырыңыз. Егер ол «қол» белігісіне
ауысса, онда ол шынымен гиперсілтеме
болады. гиперсілтеме сурет немесе түрлі
– түсті тақырып болуы мүмкін.
Браузердің төменгі
жағындағы қалып күй қатарына
назар аударыңыз. Егер тышқан курсоры
гиперсілтемеде кідіріс жасаса гиперсілтеме көрсеткен
бет адресі қалып күй қатарында көрінеді.
Айналмалы жолақ көмегімен
бетті айналдырыңыз, сосын курсорды
тақырып үстінне орналастырыңыз.
Курсор белгіленген сөзде формасын
өзгертетініне назар аударайық,
бұл сөз тақырыптық гиперсілтеме деген сөз.