Информатика курысында office бағдарламалы

 

 

 

2 сурет. Кесте өрісінің  атауын өзгерту

• Кестені Сохранить батырмасына шертіп, Группы атауымен сақтаймыз. Сохраним таблицу с именем Группы, щелкнув по кнопке Сохранить. Кілттік өріс құруға теріс жауап береміз.

Перейдем в режим Конструктор режиміне өтеміз,    

батырмасына шертеміз және өріс қалай берілгенін көреміз. Курсорды осы өрістің атауына қоямыз да, Ключевое поле         батырмасыа шертеміз де, Группа өрісін кілттік жасаймыз. Оны аспалы тізімнен таңдау арқылы Группа өрісінің мәліметтеріне сандық типті тағайындаймыз. болады

• Сохранить батырмасына шертеміз. Кестені жабамыз.

2-тапсырма. Список кестесін құру.

• Егер басқа терезеде орналасса, онда Таблица қосымшасын таңдаймыз.
• Создать батырмасын тышқанмен шертеміз.
• Режим таблицы қалдырамыз және ОК батырмасын шертеміз. Бос кесте пайда болады, оның өрістері анықталмаған және атаулары жоқ.
• Алдынғы тапсырмалардағы сияқты, Формат - Переименовать поле командасы арқылы өрістердің атауларын өзгертеміз. Мәліметтерді 1 кестеден аламыз.

1 кесте

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

• Сохранить батырмасын басып, Список атты кестені сақтаңыз. Кілттік жолды жасау сұрағына келіспеніз.

Конструктор режиміне өтіп, өрістердің берілу түрін  көріңіз.Код өрісін кілттік өріс етіңіз, ол үшін сол өрісті белгілеп, кілттік өріс батырмасын басыңыз. Код өрісінің типі – счетчик, Фамилия, Имя, Отчество, Образование және Должность өрістерінің типі – мәтіндік, Год рождения және Стаж өрістерінің типі – сандық. Группа өрісінің типі – сандық. Ондағы мәндер қолмен енгізілмейді ол Группа өрісінің тізімнен таңдалып алынады. Ол үшін мұндағы өріс қасиетіне келесі схема бойынша подстановка жасаймыз: Подстановка қосымшасынан Поле со списком басқару элементінің типін таңдаймыз. Жолдар бастауы – Группа кестесі.

Тапсырма 3. Мәліметтер схемасын құру. 

• =5 - Схема данных батырмасына басыңыз.

• Добавление таблицы атты пайда болған терезеден Группы кестесін белгілеп, Добавить батырмасын басыңыз. Схема данных терезесінде кестелердің шартты түрі пайда болады. Содан кейін закрыть окно батырмасын басыңыз.

Кестені қосу.

• Список кестесінің терезесін барлық өріс көрінетіндей етіп үлкейтіңіз.
• Группы кестесінен және Список кестесінен Группы өрістерін таңдаймыз. Диалогты терезеде 4 суреттегідей Связи пайда болады. 
• Обеспечение целостности данных белгішесін қосамыз. Егер екі өрістің типтері бірдей болса олай істеу мүмкін емес.
• Каскадное обновление связанных полей белгішесін қосамыз. Оның нәтижесі Группы кестесіндегі мәліметтің өзгеруі Список кестесіндегі мәліметтің автоматты түрде өзгеруіне әкеліп соғады.

• Каскадное удаление связанных полей белгішесін қосамыз. Оның нәтижесі Группы кестесіндегі мәліметтің өзгеруі Список кестесіндегі мәліметтің автоматты түрде жойылуна әкеліп соғады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 сурет.

•   Создать батырмасына басыңыз. «Біреу-көпке» байланысы пайда болады. Ол .5 суретте көрсетілген.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5 сурет

•   Мәліметтерді сақтау туралы мәліметке иә деп жауап беріп мәліметтер

байланысын  басамыз.

 

4 тапсырма. Группы кестесін мәліметтермен  толтыру. 

• Кесте режимінде Группы кестесін ашыңыз.
• Оны 2 кестедегі жазбалармен толтырыңыз.

 

2 кесте

 

 

 

 

 

 

 

 • Сохранить таблицу и закрыть ее.

5 тапсырма. Мәліметтерді енгізу үшін форма  құру.

• Формы қосымшасын таңдау.
• Создать батырмасына басу.
• Пайда болған диалогты терезелен (6 сурет) Автоформа в столбец таңдаймыз. Мәліметтер қоры ретінде Список кестесін пайдаланамыз.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6 сурет.

• ОК батырмасына басыңыз. 7 суретте көрсетілген енгізудің бос формасы пайда болады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7 сурет.

6 тапсырма. Форманы пайдаланып  отырып мәліметтер қорына жазба  енгізіңіз.

• Мәліметтер қорын айнымалы мәліметтермен толтырамыз және енгізілген мәліметтерді сақтаймыз. Форма атын Список деп беріп оны жабамыз.
• Таблицы терезесіне өтіп, Список кестесін ашыңыз.
• Кестеде жаңа жазбалар пайда болғанына көз жеткізіңіз.
• Сохранить батырмасына басып турып, ағымдағы кестені сақтаңыз.

• Оң жақ жоғарғы бұрышта орналасқан Закрыть батырмасына басып кестені жабамыз.

Дайын болған тапесырманы  оқытушыға көрсетіңіз.

 

 

№ 5 ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫС

 

Тақырыбы: Ms Publisher электронды баспа жүйесі. Қазіргі заманғы басылымдарға талдау жасау

 

Тапсырманың орындалу реті:

Соңғы жылдарда мультимедиялық және желілік электронды басылымдардың таралуына байланысты полиграфиялық басылымдарды дайындайтын баспа жүйелерін және электронды құжаттарды беттеу жүйелерін ажыратып қарастырамыз.

Ең танымал баспа  жүйесіне Adobe PageMaker-ді жатқызуға болады. Беттеу кезінде дайын шаблондар ұсынатын MicroSoft Publisher  офистік программасында қолдануға болады. Келесі суреттерде осы аталған программалардың терезелері көрсетілген (Сурет 1, Сурет 2).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сурет 1. Adobe PageMaker терезесі

 

 

 

 

 

 

Сурет 2. MicroSoft Publisher терезесі 

 

 

Баспа жүйелерінің мәтіндік редакторлар мен процессорлардан  айырмашылығы - олар мәтін енгізіп  оны өңдеуге емес, құжаттарды өңдеп, құруға арналғандығы.  Алайда мәтін  өңдеуді баспа жүйелері де атқара алады.

Құжатты беттеу үрдісі мәтінді өңдеу және мәтінмен кескін немесе суреттердің орналасу шарттарын беруден тұрады.

Беттеу мақсаты құжатты  полиграфиялық әдіспен көбейту  үшін  макеттің түпнұсқасын дайындау болып табылады.

Баспа жүйелерінің жұмыс  істейтін негізгі объектілері: мәтіндік блоктар, суреттер, өңдеудің стандартты элементтері. Стандартты элементетрді баспа жүйесінде қойсақ, мәтіндік блоктарды алдын-ала мәтіндік редакторларда дайындап алуға болады. Мысалы, MicroSoft Word мәтіндік процесоры.

Дайын құжат объектілер орналасқан беттерден тұрады. Объект мазмұны мәтін немесе суреттен тұрады. Объектілер шектеулермен қоршалған. Шектеулер көрінуі немесе көрінбеуі мүмкін.

Келесі суретте (Сурет 3) жалпы құжатты құрайтын жекелеген  объектілердің шектеулері көрсетілген.  Әрбір объектінің еркін орнын ауыстыруға болады. Объектілер әр түрлі қабаттарда орналаса алады.

1. Мәтіндік болкқа үстінен басқа объект әкеліп қойса, мәтін сол объектіні жағалай орналсады.
2. Мәтіндік объектілер тіктөртбұрышты формаға ие және мәтін енгізуге арналған. Мәтіндер байланысқан бола алады. Бұл жағдайда мәтін бір блоктан екіншісіне көше береді.
3. Графикалық объектілер алдын-ала дайындалған кескіндерді қоюға арналған.
4. Графикалық объектілерді тек тіктөртбұрышты етіп қана орналастырмайды, ол автордың өз еркінде.
5. Тек дөңгелек, төртбұрыш, сопақша формалардан басқа еркін түрдегі формаларды да қолданады.
6. Баспа жүйелерінде стандартты элементтерде кеңінен қолданылады. Солардың бірі – түзулер.

ЕСКЕРТУ: Бірнеше үлкен  өлшемді күрделі суреттерді біріктіру  кезінде қиындықтар тууы мүмкін. Осы жұмысты жеңілдету үшін объектілерді топтау қолданылады.

Бақылау сұрақтары

1. Электронды және баспа құралдарының айырмашылығы неде?
2. Электронды және баспа құралдарына мысалдар келтіре аласыздар ма?
3. Үстелдік баспа жүйелері неге арналған?
4. Компьютерлік беттеу үрдісі неден тұрады?
5. Баспа жүйелері қандай объектілермен жұмыс жасайды?
6. Компьютерлік беттеуге қатысатын объектілер қайдан алынады?
7. Қандай баспа жүйелерін сіздер білесіздер?
8. Мәтіндік редактолар мен баспа жүйелерінің айырмашылығы мен ұқсастықтары неде?
9. Мәтіндік процессорда қандай операцияларды орындаған қолайлы?
10. Баспа жүйелерінде қандай операцияларды орындаған қолайлы?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

№ 6 ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫС

 

Тақырыбы: Ms Publisher электронды баспа жүйесі. Microsoft  Office Publisher-де жаңа құжат дайындау. Басылым құжатымен жұмыс жасау

 

Тапсырманың орындалу реті:

 

1. Пуск – Программы – Microsoft Office - Microsoft  Office Publisher 2003 командасын орындаңыз.
2. Баспаға жіберуге арналған жариялымдардың ішінен Күнтізбелер (Календари) – Бүкіл бетке (На всю страницу) – Календарь. Волны таңдаңыз.
3. Параметры: Календарь терезесінде келесі параметрлерді орнатыңыз: Бағдары (ориентация) – альбомная; Ай немесе жыл – жылға; Шаралар күнтізбесі (клаендарь событий) – включить.
4. Дата аралығын өзгерту (изменить диапазон дат) сұхбат терезесін ашыңыз (Сурет 12). Келесі терезе ашылады:

     2008 жылын  көрсетіңіз.

Сурет 13. Дата аралығын өзгерту

5. Эмблема суретін белгілеңіз (Сурет 14).

Сурет 14. Эмблема  суреті

 

Эмблеманың параметрлерін өзгерту  үшін батырмасын шертіңіз. 

6. Эмблеманы келесі түрге келтіріңіз (Сурет 15)

 

Сурет 15. Эмблеманың өзгертілген түрі

Мәтінге екі рет шерту  арқылы немесе жанама меню көмегімен  СМПИ мәтінін енгізіңіз. Форматтау  тақтасындағы саймандар көмегімен Arial– қарібін, өлшемін – 16, туралау – ортасы, түрі – жартылай қарайтылған (полужирный) деп таңдаңыз. Қаріп түрін таңдағанда толық күнтізбедегі мәтіндердің қарібі өзгергенін байқаймыз.

7. Шрифтер схемасынан Arial қарібін таңдаңыз.
8. Семей мемлекеттік пеадгогикалық институты: қаріп өлшемі – 16, туралау – ортасы, түрі – жартылай қарайтылған.
9. Оқы, оқы және оқы: қаріп өлшемі – 14, туралау – ортасы, түрі – жартылай қарайтылған.
10. 2008: қаріп өлшемі – 20, туралау – ортасы, түрі – жартылай қарайтылған.
11. Шаралар: қаріп өлшемі – 16, туралау – ортасы, түрі – жартылай қарайтылған.
12. Адрес және телефон: қаріп өлшемі – 12, туралау – ортасы.
13. Ай аттары қазақша атаумен берілген. Қаріп өлшемі – 7.
14. Тышқан курсоры көмегімен объектілерді жариялымда қосымша №1 –дегі сияқты орналастырыңыз.
15. Басылымды сақтау үшін Файл – Сохранить как командасын орындаңыз. Ашылған сұхбат терезесінде Басылымды КАЛЕНДАРЬ деген атпен өз бумаңызда сақтаңыз. Басылымның типі өрісінде Файлы Publisher таңдаңыз. ОК батырмасын шертіңіз.

 

 

№ 7 ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫС

 

Тақырыбы: Ms Publisher электронды баспа жүйесі. Microsoft  Office Publisher программасында буклет жасау

 

Тапсырманың орындалу реті:

1. Microsoft  Office Publisher 2003 программасын жүктейміз.
2. Есептер облысынан Жаңа басылым құру (Создание новой публикации)-Басылымдар (Публикации) – Буклеттер – Ақпараттық (Информационные) командасын таңдаймыз.
3. Ашылған шаблондардың ішінен  Затмение шаблонын таңдаңыз.  Дайын шаблон ашылады.
4. Енді осы шаблонға Семей мемлекеттік педагогикалық институтының информатика және ақпараттық техноолгиялар кафедрасы жайлы қажетті  ақпараттарды енгізіңіз.
5. Ұйым атын жазуға арналған мәтіндік өріске Семей мемлекеттік педагогикалық институты мәтінін теріңіз. Қаріптің аты - Courier New, өлшемі – 16, түсі – қызыл түсті, жартылай қарайтылған, туралау – ортасы бойынша.
6. Келесі өріске информатика және ақпараттық технологиялар кафедрасы мәтінін енгізіңіз. Қаріптің атауы - Bookman Old Style, өлшемі – 18, түсі – жасыл, жартылай қарайтылған, туралау – ортасы бойынша. 
7. Суреттің орнына осы кафедраның саласына байланысты сурет орналастырыңыз. Ол үшін Кірістіру (Вставка)  - Сурет (Рисунок) – Картиналар командасын орындаңыз. Ашылған терезеден қосымшадағы суретті тауып қойыңыз. Форматтау тақтасынан Көлеңкелер (тени) компонентінен екінші стильді таңдаңыз.
8. Ұранға арналған мәтіндік өріске «Оқы, оқы және оқы» мәтінін енгізіңіз. Қаріптің атауы - Comic Sans MS, өлшемі – 16, түсі – көк, жартылай қарайтылған, туралау – ортасы бойынша. 
9. Келесі  өріске телефон номерін енгізіңіз. Қаріптің атауы - Courier New, өлшемі – 14, түсі – қара, туралау – ортасы бойынша. 
10. Алдыңғы зертханалық жұмысты еске түсіре отырып, сол тәсілмен эмблеманы қосымшадағы  түрге келтіріңіз.
11. Адрес көрсетуге арналған өріске адресті енгізіңіз. Қаріптің атауы - Times New Roman, өлшемі – 12, түсі – қара,  туралау – ені бойынша.  Тышқан курсоры көмегімен объектілерді белгілеп алып орнын, көлемдерін   қосымшадағыдай етіп орналастырыңыз.
12. Келесі беттегі өріске Кафедра жайлы... мәтінін енгізіңіз.  Қаріптің атауы - Bookman Old Style, өлшемі – 16, түсі – жасыл,  жартылай қарайтылған, туралау – ортасы бойынша. 
13. Келесі өріске кафедра жайлы ақпаратты тереміз. Қаріптің атауы - Kz Times New Roman, өлшемі – 16, түсі – қара, жартылай қарайтылған, көлбеу,  туралау – ені бойынша.  Форматтау тақтасындағы Жоларалық интервал компоненті көмегімен интервалды 1,35–ке өзгертіңіз.
14. Буклеттің бірінші және соңғы беттерінің шектеулерін өзгертіңіз. Ол үшін сол беттердегі сыртқы тіктөртбұрышты белгілеп алып, Форматтау (Форматирование) тақтасындағы Түзудің немесе шектеудің түрі компоненті көмегімен қажетті шектеуді таңдайсыз. 
15. Форматтау тақтасынан Көлеңкелер (тени) компонентінен эмблемаға өз еркіңізбен  стиль таңдаңыз. 
16. Буклеттің ішкі бетін өз еркіңізбен толтырыңыз.
17. Басылымды БУКЛЕТ деген атпен өз бумаңызда сақтаңыз.