Францішка Уршуля Радзівіл - пісьменніца і драматург свайго часул

5. Заключэнне.

На працягу  двух з паловай стагоддзяў даследчыкі літаратуры спрачаюцца, спрабуючы адказаць на простае пытанне: ці была княгіня Радзівіл паэтам? Паводле традыцыйнага разумення, паэт – гэта чалавек, які прысвяціў сваё жыццё складанню вершаў. У выпадку з Францішкай сітуацыя выглядае дакладна наадварот: свае вершаваныя радкі княгіня прысвячала жыццю ў кожнай, нават самай будзённай яго праяве. І калі гаспадыня нясвіжскага палаца не была паэтам паводле прыведзенага азначэння, то яе пісьменніцкая дзеёнасць мела шмат агульнага з ладам жыцця даўніх прыдворных паэтаў, якія амаль усе былі імправізатарамі г.зн. хутка, без спецыяльнай падрыхтоўкі маглі складаць вершы на пэўную тэму.

Менавіта  такім паэтам і была Францішка  Уршуля, яе творы заўсёды пісаліся на розныя тэмы, зададзеныя жыццём. У 18 ст. не існавала яшчэ прафесійных пісьменнікаў, затое асновы вершаскладання былі адным  з прадметаў навучання і кожны  адукаваны чалавек мог  тэарэтычна напісаць верш. Аднак далёка не кожны  адчуваў у сабе патрэбу ў пісанні, і не ва ўсіх, хто спрабаваў, гэта атрымлівалася. Жанчын, якія адважваліся  ўзяцца за пяро было зусім мала, а  літаратурны занятак для іх быў  добрай забавай, формай правядзення вольнага часу. Францішка Уршуля не пісала свае творы дзеля самаго пісння: яе вершы, загадкі, п’есы былі разлічаны на “жывое” выкананне, перасцярогі служылі практычнымі дапаможнікамі, а вершаваныя лісты ўзносілі на вышэйшы, мастацік ўзровень адносіны паміж аўтарам і адрасатам.

Сямейная  і таварыская муза, якой была Францішка, для свайго акружэння, натхняла на літаратурную дзейнасць і іншых прадстаўнікоў  з роду Радзівілаў. Напрыклад, муж  Францішкі на працягу  амаль усяго  жыцця пісаў “Дыяурыш”, яго малодшы  брат Геранім Фларыян таксам “забаўляўся  пісаннем”, ствараючы рукапісныя тэксты, шыдлавецкі ардынат Лявон Радзівіл і яго жонка Ганна таксама  пісалі розныя прынагодныя вершы.

Жанрава-тэматычная палітра першай у гісторыі беларускай літаратуры жанчыны-паэткі здзіўляе багаццем і разнастайнасцю. Здаецца, нішто  не засталося па-за ўвагай пісьменніцы: урачыстасці і сямейныя святы, імяніны, шлюбы – усё было добрай нагодай  для напісання новага твора. У  сваіх творах Францішка разважала  пра каханне і смерць(любоўныя і жалобныя вершы), пра жыццё часовае  і вечнае(рэлігійныя і метафізічныя творы), павучала дзяцей і дарослых(перасцярогі  і пункты), умела пажартаваць(сатырычныя і жартаўлівыя вершы) і нязлобна пасмяяцца з людзей з блізкага акружэння(партрэты мініяцюры). Такой  разнастайнасці мы не знойдзем не толькі ў паэтычнай творчасці сучаснікаў княгіні, але і ва ўсёй шматмоўнай паэзіі Беларусі да Францішкі Радзівіл.

Я спадзяюся, што Францішку Радзівіл у свеце  будуць ведаць не толькі як “нясвіжскую  Мельпамену”, першую жанчыну-драматурга ў Рэчы Паспалітай, але і як “нясвіжскую Сапфо”, першую паэтку ў гісторыі беларускай літаратуры, якая пакінула пасля сябе цікавую і разнастайную спадчыну, вартую ўвагі даследчыкаў, перакладчыкаў і наогул ўсіх аматараў паэтычнага слова. 
 
 
 
 
 
 
 
 

5. Спіс літаратуры.

1. Наталля  Русецкая - Сямейная муза: паэзія Францішкі Уршулі Радзівіл.

2. Ж. В. Некрашэвич-Кароткая – Нясвіжская Мельпамена: драматургія Францішкі Уршулі Радзівіл.

3.  Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т.

Таксама, пры  падрыхтоўцы рэферата выкарыстоўваліся наступныя Інтэрнэт-рэсурсы:

1. ru.wikipedia.org/

2. http://belkola.org/

3. http://old.nlb.by/

4. http://spadchyna.net/