Мемлекет типологиясы

Осы сырткы және ішкі функцияларын жүзеге асыру үшін мемлекеттің аппараты ыңғайлы еді, оның демократиялык формалары да кездесетін.

Көне дәуірдегі антикалык мемлекеттер республика және монархияға бөлінеді. Греция, Рим, Спарта республика және монархия болғаны мәлім. Республика аристократиялық және демократиялық түрінде болатын, ал монархияның тек шексіз монархия болғаны анық белгілі.

Құлиеленушілік антикалық мемлекеттердің арасындағы ең ірі және соңғы мемлекет - Рим мемлекеті. Оның патшалык, республика және империя кезеңдері болды. Рим мемлекетінде жаксы белгілі кұкық жүйесі құрылды. Рим кұқығы бүкіл дүние жүзіне әсерін тигізді.

Орта ғасырлардың мемлекеттері. Феодалдык мемлекеттердің кұрылуының екі жолы бар: біреулері кұлиеленушілік мемлекеттердің дамуынан пайда болды (Үндістан, Қытай, Византия), екіншілері рулык коғамнан пайда болды (Ресей, Араб халифаты, Франк мемлекеті). Оларды да екіге белуге болады - Азия, Африканың және Европаның мемлекеттері. Орта ғасырлардың дамуы 476 жылдан басталады, бұл Рим империясының құлаған жылы. Рим империясының орнында Франк мемлекеті пайда болды. 628 жылы мұсылмандар мемлекетінің пайда болған дәуірі. Европадағы феодалдық мемлекеттердің дамуының үш кезеңдері белгілі: ерте - феодалдык, монархия, сословиелік - монархия және шексіз монархия. Шығыс мемлекеттері бұндай кезеңдерге бөлінбейді. Феодалдык мемлекеттердің негізгі нышаны - жерге жеке меншіктің калыптасуы. Феод - деген сөз - толык жеке меншіктегі жер.

ҚОРЫТЫНДЫ

Бұл еңбегімді  қорыта келгенде тақырыптың аса ауқымдылығын атап өткім келеді. Әрине, бір курстық  жұмыс көлемінде мемлекеттің  мәні, нысандары және типтері деген  мәселенің түптамырына жету қиынға соғады. Алайда, мен бұл тақырыпты  толығымен ашып, жан-жақты қарастырдым. Көптеген әдебиеттер мен осы орайдағы авторлардың пікірлерін зерттеп, салыстырдым.

Сонымен, бірінші тарауда мемлекеттің  мәні қарастырылды. Оның ішінде мемлекеттің  пайда болу теориялары, түсінігі және белгілері, мақсаттары мен міндеттері, қызметі мен сипаты ашылған.

Екінші  тарауды қысқаша қорыта келгенде, мынадай  нақты нәтижелер шығаруға болады - мемлекеттің нысандары үшке бөлінеді - басқару нысандары, мемлекеттік  құрылым нысандары және саяси  режим.

Үшінші  тарауда мемлекеттің типологиясы толығымен талқыланған. Жалаң фактілерге келер болсақ, олар келесідей: мемлекет типологиясына деген формациялық  көзқарастың бөліну критерийі қоғамдық экономикалық формацияның типі. Ол - құлиеленуші, феодалды, капиталистік және социалистік мемлекеттерде орын алған.

Мемлекет  типологиясында өркениетті көзқарастың  бөліну критерийі өркениет типі - ежелгі шығыс, ежелгі афиндік, ежелгі Римдік, орта ғасырлық және қазіргі тандағы  мемлекетте көрініс табады.

Қортындылай келе еліміз Қазақстан туралы бірер  сөз айтқым келеді. Біздің Отанымыз болашақта азияның жолбарысына  айналатын, территориясы өте көп  дәстүрге де, табиғатқа да бай мемлекет. Сонымен бірге, ол өзін тәуелсіз, егеменді, құқықтық, демократиялық және біртұтас мемлекет ретінде мойындайды. Еліміздің  көркеюіне, гүлденуіне арқау болған осы тәуелсіздік деп ойлаймын. Еңбегімде қарастырылған мемлекетке тән барлық жақсы қасиеттерді, өркениеттің  дамуын туған жеріме тілеймін.

СІЛТЕМЕЛЕР:

¹ Венгеров А.Б. ТГП. М. 1999 с.93

² Өмірбеков Г.Ш. Мемлекет және құқық теориясы Ж.2000 42бет

³ Сырых ТГП М. 1998 с. 47

⁴ Матузова Н. Теория государства и права М. 1999 с.66

⁵ Петров В.С. Сущность содержания и формы государства Л. 1971 с. 90

⁶ Марченко М.Н. Проблемы теории государства и права М. 2001 с.27

⁷ Общая теория государства и права под ред. В.В. Лазарева 2 изд М. 1996

⁸ Лазарева В.В. ТГП М. 1997. с. 93.

⁹ Өмірбекова Г.Ш. Мемлекет және құқық теориясы. 2000 с.85

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. Ағдарбеков Қ. Мемлекет және құқық теориясы. Қарағанды, 2001.
2. Алексеев А.С. К учению о юридической природе государства и государственной власти. М., 1995.
3. Байжанова Г.Т., Әділбекова Қ.Қ. Мемлекет және құқық теориясы пәні бойынша мемлекет бөліміне арналған дәрістер жинағы. Қарағанды, 2003.
4. Булгакова  Д. А. Мемлекет және құқық  теориясы, А., 2003 ж.
5. Гревцов Ю.И. Очерки теории и социологии права. 1996.
6. Жоламан Қ. Д., Мұхтарова А.Қ., Тәукелев А.Н. Мемлекет және құқық теориясы, А., 2000 ж.
7. Ибраева А.С., Сапарғалиев Ғ.С. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы, 1998.
8. Историческое и логическое в познании государства и права. Л., 1998.
9. Казимирчук В.П. Право и методы его изучения. М., 1995.
10. Карбонъе Ж. Юридическая социология. М., 1996.
11. Козлов В.А. Проблемы предмета и общей методологии права. Л., 1999.
12. Основы государства и права. Под ред. Сапаргалиева Г.А., 2000
13. Сапарғалиев Ғ Қазақстан Республикасының конституциялық құқығы Алматы «Жеті-Жарғы» 1998
14. Сырых В.М. Метод правовой науки: основные элементы, структура. М., 1990.