Қоғамның қаржылық есептiлiгi мен аудитi, қоғамның құжаттары

       Қоғамның  жылдық қаржылық есептілігі . Атқарушы орган жыл сайын акционерлердiң жалпы жиналысына талқылау және бекiту үшiн аудитi Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет жөнiндегi заңдарына сәйкес жасалған өткен жылғы жылдық қаржылық есептiлiктi табыс етедi. Атқарушы орган қаржылық есептiлiктен басқа жалпы жиналысқа аудиторлық есептi табыс етедi.

         Жылдық қаржылық есептілікті  директорлар кеңесі акционерлердің  жылдық жалпы жиналысы өтетін күнге дейін отыз күннен кешіктірмей алдын ала бекітуге тиіс.

       Қоғамның  жылдық қаржылық есептілігін түпкілікті бекіту акционерлердің жылдық жалпы  жиналысында жүргізіледі. Қоғам  жыл сайын бұқаралық ақпарат  құралдарында уәкілетті орган белгілеген мерзімде бухгалтерлiк балансты, капиталдағы барлық өзгерiстердi көрсететiн есептi, ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есептi және пайда мен залал туралы есептi жариялап отыруға міндетті. Қоғам өзге қаржылық есептiлiктi қосымша жариялауға құқылы.[2-2]

         Қоғам жылдық қаржылық есептіліктің аудит жүргізуге міндетті. Қоғамға аудит директорлар кеңесінің, атқарушы органның бастамасы бойынша қоғам есебінен не ірі акционердің талап етуі бойынша оның есебінен жүргізіледі , бұл ретте iрi акционер аудиторлық ұйымды дербес анықтауға құқылы. Iрi акционердiң талап етуi бойынша аудит жүргiзiлген жағдайда, қоғам аудиторлық ұйым сұратқан барлық қажеттi құжаттаманы (материалдарды) беруге мiндеттi Егер қоғамның атқарушы органы қоғамға аудит жүргізуден жалтарса, аудит кез келген мүдделі тұлғаның талап-арызы бойынша сот шешімімен тағайындалуы мүмкін.

       Қоғамның  құжаттары.

       Қоғам акционерлерінің мүддесіне қатысты  қоғам қызметі туралы ақпаратты  қоғам өз акционерлерінің назарына жеткізуге міндетті.

       Мыналар:

       1) акционерлердің жалпы жиналысы және директорлар кеңесі қабылдаған шешімдер және қабылданған шешімдердің орындалуы туралы ақпарат;

       2) қоғамның акциялар мен басқа  да бағалы қағаздарды шығаруы  және уәкілетті органның қоғамның  бағалы қағаздарын орналастыру  қорытындылары туралы есептерін, қоғамның бағалы қағаздарын өтеу қорытындылары туралы есептерін бекітуі, уәкілетті органның қоғамның бағалы қағаздарының күшін жоюы;

       3) қоғамның ірі мәмілелерді және  жасалуына қоғам мүдделі мәмілелерді жасасуы;

       2005.08.07 ж. N 72-IІІ ҚР Заңымен   4 тармақша  өзгертілді   (бұр. ред. қара)

       4) қоғамның өз капиталының жиырма  бес  және одан да көп  проценті болатын мөлшерде қоғамның қарыз алуы;

       5) қызметтің қандай да түрін  жүзеге асыруға қоғамның лицензиялар  алуы, қызметтің қандай да бір  түрін жүзеге асыруға қоғамның бұрын алған лицензиялары қолданылуының тоқтатыла тұруы немесе тоқтатылуы;

       6) қоғамның заңды тұлға құруға қатысуы;

       7) қоғам мүлкіне тыйым салынуы;

       8) нәтижесінде баланстық құны қоғам  активтерінің жалпы мөлшерінің  он және одан да көп проценті болатын қоғам мүлкі жойылған төтенше сипаттағы мән-жайлардың туындауы;

       9) қоғамның және оның лауазымды  адамдарының әкімшілік жауапқа тартылуы;

       9-1) сотта корпоративтік дау бойынша іс қозғалуы;

       10) қоғамды мәжбүрлеп қайта ұйымдастыру  туралы шешімдер;

       11) қоғамның жарғысына сәйкес оның  акционерлерінің мүддесіне қатысты  өзге де ақпарат қоғам акционерлерінің  мүддесіне қатысты ақпарат деп  танылады. [3-1]

       Қоғамның  акционерлердің мүддесіне қатысты  қызметі туралы ақпарат беру осы  Заңға және қоғамның жарғысына сәйкес жүзеге асырылады.Акционерлерге сотта корпоративтік дау бойынша іс қозғалғаны туралы ақпарат қоғам соттың корпоративтік дау жөніндегі азаматтық іс бойынша тиісті хабарламасын (шақыруын) алған күннен бастап жеті жұмыс күні ішінде берілуге тиіс.Қоғам қызметтік немесе коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратқа ие қоғам қызметкерлерінің тізімін міндетті түрде жүргізуді қамтамасыз етеді. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

       3.2. Акционерлік қоғамның  жарғылық капиталы

       Қоғамның  жарғылық капиталының  ең төменгі мөлшері . Қоғамның жарғылық капиталының ең төменгі мөлшері тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы Қазақстан Республикасының заңында белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 50000 еселенген мөлшерінде болады. Осы баптың бірінші бөлігінде қоғамның жарғылық капиталының ең төменгі мөлшері бойынша белгіленген талаптар өз қызметін инвестициялық жекешелендіру қоры ретінде жүзеге асыратын қоғамға қолданылмайды. 2005.08.07 ж. N 72-IІІ ҚР Заңымен   11-бап жаңа редакцияда  (бұр. ред. қара)

       Қоғамның  жарғылық капиталы. Қоғамның жарғылық капиталы құрылтайшылардың (жалғыз құрылтайшының) акцияларды олардың нақтылы құны бойынша және инвесторлардың осы Заңда белгiленген талаптарға сәйкес айқындалатын орналастыру бағалары бойынша төлеуi арқылы қалыптастырылады және ол Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен көрсетiледі.Қайта ұйымдастыру нәтижесiнде құрылған қоғамның жарғылық капиталы осы Заңда белгiленген талаптарға сәйкес қалыптастырылады. Акцияның құрылтайшылар алдын ала енгiзетiн төлем мөлшерi қоғамның жарғылық капиталының ең төменгi мөлшерiнен кем болмауға және оны құрылтайшылар қоғам заңды тұлға ретiнде мемлекеттiк тiркелген күннен бастап отыз күн iшiнде толық төлеуге тиiс.

       Қоғамның  жарғылық капиталын ұлғайту қоғамның жарияланған акцияларын орналастыру  арқылы жүзеге асырылады.Қоғамның жарғылық капиталы құрылтайшылардың номиналды бағасымен төлеген акция қаражатымен қалыптасып және Қазақстан Республикасы валютасымен көрініс табады.

       Қоғамның  жарғылық капиталы «Акционерлік қоғамдар туралы» Заңда бекітілген талаптармен жүзеге асады.

       Акциялардың алдын ала төлемі олардың мемлекеттік  тіркелуінен кейін отыз күн ішінде жарғылық капиталдың ең аз мөлшерімен құрылтайшылар арқылы төленеді. Қоғамның жарғылық капиталының өсуі қоғамның жарияланған акцияларының орналасуына  байланысты. Қоғамның жарғылық капиталының ең аз мөлшері 50 000 еселік айлық есептік көрсеткішке тең. Бұл ҚР Сәйкес қаржы жылдағы республикалық бюджет туралы заңымен бекітілген[2-1] 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

    Қорытынды.

    Қорыта  келгенде, акционерлік қоғам  дегеніміз- өзiнiң қызметiн жүзеге асыру үшiн қаражат тарту мақсатында акциялар шығаратын заңды тұлға акционерлiк қоғам болып танылады. Акционерлiк қоғамның акционерлерi осы заң актiлерiнде көзделгеннен басқа жағдайларда оның мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi және өзiне тиесiлi акциялар құнының шегiнде қоғамның қызметiне байланысты шығындар тәуекелiн көтередi. Яғни, осы заң қолданысқа енгiзiлгенге дейiн құрылған қоғамдар осы Заң қолданысқа енгiзiлген күннен бастап үш жыл iшiнде өздерiнiң құрылтай құжаттарына тиiстi өзгерiстер енгiзуге және қоғамның жарғылық капиталының мөлшерiн осы Заң қолданысқа енгiзiлген күнге тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгiленген айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiн негiзге ала отыр, сонымен қатар акционерлік  қоғам осы баптың 1-тармағында белгiленген талаптарды орындамаған жағдайда, уәкiлеттi орган оны мәжбүрлеп тарату не оны қайта құру нысанында қайта ұйымдастыру туралы сотқа өтiнiш беруге құқылы.

    Осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін  акциялар ұстаушылардың тізілімін жасауды, жүргізуді және сақтауды дербес жүзеге асырған қоғам осы Заң қолданысқа енгізілген күннен бастап үш айдың ішінде қоғамның тіркеушісін сайлау туралы шешім қабылдап, оған қоғамның акцияларын ұстаушылардың тiзiлiмдер жүйесін құрайтын құжаттарды беруге міндетті.

    "Акционерлік  қоғамдар туралы" 1998 жылғы 10 шілдедегі  Қазақстан Республикасы Заңының  (Қазақстан Республикасы Парламентінің  Жаршысы, 1998 ж., N 17-18, 223-құжат; 1999 ж., N 20, 727-құжат; N 24, 1072-құжат; 2001 ж., N 23, 321-құжат; 2002 ж., N 10, 102-құжат) күші жойылды деп танылған. 

   Қолданылған әдебиеттер тізімі.

 Нормативтік  құқықтық актілер тізімі.

1. Қазақстан Республикасының Конституциясы  30.08. 1995 жылғы
2. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі Жалпы бөілімі 27.12.1994 ж

   Негізгі әдебиеттер.

1. Қазақстан Республикасы Азаматтық құқықғы Төлеуғалиев Ғ.И., Алматы 2001 жыл
2. Азаматтық құқық Сүлейменов М.К., Басин Ю.Г., Алматы, 2003 жыл
3. Акционерлік қоғам туралы заң

Қосымша әдебиеттер.

1. Субекты гражданского право М.К. Сулейменов., Алматы, 2004 год.
2. Субекты гражданского право Грешников ., Алматы 2003 год
3. Советское гражданское право: в 2 ч. Учебник. /Отв. Ред. В. А. Рясенцев. 3-е изд., перераб. и доп.-М.: Юридическая литература. Ч. 1, 1986.- 559с.
4. Советское гражданское право: в 2 ч. Учебник. /Отв. Ред. О. А. Красавчикова. 3-е изд., перераб. и доп.-М.: Высшая школа, 1985.- 544с.
5. Гражданское право. Учебник. В 2 т. /Отв. Ред. Е.А. Суханов. - М.: Изд-во БЕК. Т.1, 1994.-431 с.
6. Гражданское право: Курс лекций. Учебное пособие. /Отв. Ред. О.Н. Садиков. - М.: Изд-во БЕК. Ч. 2:Обязательственное право. - 1997. 687с.
7. Гражданское право. Учебник. В 2 т. /Отв. Ред. Е.А. Суханов. - М.: Изд-во БЕК. Т.1, 1993.-383 с.
8. Советское гражданское право. Учебное пособие: в 2 ч. /Отв. Ред. О. А. Красавчикова. М.: Высшая школа, 1968.- 519с.