Қоғамның қаржылық есептiлiгi мен аудитi, қоғамның құжаттары

Мазмұны 

Кіріспе

1. Акционерлік қоғамның түсінігі, заңды тұлғалар  жүйесіндегі орны....4-11

1.1. Акционерлік қоғам түсінігі........................................................................................4

1.2. Акционерлік  қоғамның  құрылтайшылары..........................................................6

1.3. Акционерлік қоғамды құру тәртібі..........................................................................8

  2. Қоғамның акциялары және басқа да бағалы қағаздары..........................12-26

2.1. Акционерлiк қоғамды басқару, қайта ұйымдастыру және тарату...............12

2.2. Акционерлiк қоғамды басқару..................................................................................24

3. Қоғамның қаржылық есептiлiгi мен аудитi, қоғамның   құжаттары...27-29

3.1. Қоғамның қаржылық есептілігі мен аудиті, қоғамның құжаттарының түсінігі..........................................................................................................................................27

3.2. Акционерлік қоғамның жарғылық капиталы........................................................29

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі

1. Нормативтік құқықтық актілер тізімі.
2. Негізгі әдебиеттер.
3. Қосымша әдебиеттер.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

      Кіріспе.

      Менің курстық жұмыстың тақырыбы «Акционерлік қоғамның қаржысы». Бұл курстық жұмысымда акционерлік қоғамның түсінігі, оның құрылтайшылары, акционерлік қоғамның құру тәртібі, басқару, ұйымдастыру мәселелерін қарастырдым. Яғни, акционерлік қоғам дегеніміз өзiнiң қызметiн жүзеге асыру үшiн қаражат тарту мақсатында акциялар шығаратын заңды тұлға акционерлiк қоғам болып танылады. Акционерлiк қоғамның акционерлерi осы заң актiлерiнде көзделгеннен басқа жағдайларда оның мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi және өзiне тиесiлi акциялар құнының шегiнде қоғамның қызметiне байланысты шығындар тәуекелiн көтередi.

                Акционерлік қоғам құрылтайшылары қоғам құру туралы шешім қабылдаған жеке немесе заңды тұлғалар бола алады. Қоғам құрылтайшысы бір ғана адам бола алады. Қоғам оның құрылтайшыларының жиналысы шешімімен құрылады.

      Қоғамның  барлық акцияларын бiр акционер сатып  алған жағдайда акционерлiк қоғам  бiр адамнан құрылуы немесе бiр  адамнан тұруы мүмкiн, егер заң  актiлерiнде өзгеше көзделмесе.

        Акционерлiк қоғамның құқықтық  ережелерi, акционерлердiң құқықтары мен мiндеттерi осы Кодекске, заң құжаттарына сәйкес белгiленедi. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында коммерциялық емес ұйымдар құрылуы мүмкін.  Қоғам (акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған коммерциялық емес ұйымнан басқасы) облигациялар және бағалы қағаздардың өзге де түрлерін шығаруға құқылы.  Қазақстан Республикасының заң актілерінде қызметтің жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар үшін акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысаны міндетті болып белгіленуі мүмкін. Қоғамның фирмалық атауы болады, онда «акционерлік қоғам» ұйымдық-құқықтық нысанын көрсету және оның атауы қамтылуға тиіс. Қоғамның атынан кейін «АҚ» аббревиатурасын пайдалана отырып, қоғамның атауын қысқартуға жол беріледі. Акционерлік қоғам  жария компания бола алады. Мыналар қоғам органдары болып табылады:

      1) жоғары орган – акционерлердің жалпы жиналысы (барлық дауыс беретін акциялары бір акционерге тиесілі қоғамда – сол акционер);

      2) басқару органы – директорлар кеңесі;

      2005.08.07 ж. N 72-IІІ ҚР Заңымен   3) тармақша  өзгертілді  (бұр. ред. қара)

      3) атқарушы орган – алқалы орган немесе атауы қоғамның жарғысында белгіленетін атқарушы орган қызметін жеке-дара жүзеге асыратын тұлға.

      4) осы Заңға, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне және қоғам жарғысына сәйкес өзге де органдар.  
 
 
 
 
 
 

       1. Акционерлік қоғамның  түсінігі, заңды тұлғалар  жүйесіндегі орны

       1.1. Акционерлік қоғам  түсінігі.

       Акционерлік қоғам дегеніміз өзiнiң қызметiн жүзеге асыру үшiн қаражат тарту мақсатында акциялар шығаратын заңды тұлға акционерлiк қоғам болып танылады. Акционерлiк қоғамның акционерлерi осы заң актiлерiнде көзделгеннен басқа жағдайларда оның мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi және өзiне тиесiлi акциялар құнының шегiнде қоғамның қызметiне байланысты шығындар тәуекелiн көтередi.

       Акционерлiк  қоғамның өз қатысушыларының мүлкiнен  оқшауланған мүлкi болады, өз мiндеттемелерi бойынша өз мүлкi шегiнде жауапты  болады және өз қатысушыларының мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi. Корпоративтiк жинақтаушы зейнетақы қорларының акционерлерi аталған қорлардың мiндеттемелерi бойынша зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңдарда белгiленген тәртiп пен жағдайларда ортақтасып жауап бередi.

         Қоғамның барлық акцияларын бiр акционер сатып алған жағдайда акционерлiк қоғам бiр адамнан құрылуы немесе бiр адамнан тұруы мүмкiн, егер заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе.

         Акционерлiк қоғамның құқықтық  ережелерi, акционерлердiң құқықтары  мен мiндеттерi осы Кодекске, заң  құжаттарына сәйкес белгiленедi. Мемлекеттiк кәсiпорындарды жекешелендiру жолымен құрылған немесе акцияларының бақылау пакетi мемлекетке тиесiлi акционерлiк қоғамдардың құқықтық жағдайының ерекшелiктерi Қазақстан Республикасының заң актiлерiмен айқындалады. [2-1]

       Заңдарда  көзделген жағдайларда, акционерлiк  қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында  коммерциялық емес ұйымдар құрылуы  мүмкiн. Қоғам өз акционерерінің  мүлкінен оқшауланған мүлікті  иеленеді және олардың  міндеттемелері  бойынша  жауап  бермейді. Қоғам өз міндеттемелері  өзіне тиесілі барлық  мүлікпен  жауапты болады.

       Корпоративтік  жинақтаушы  зейнетақы  қорларының  акционерлері  аталған қорлардың  міндеттемелері   бойынша  зейнетақымен  қамсыздандыру  туралы  заңдарда  белгіленген  тәртіп  пен  жағдайларда ортақтасып жауап береді.

       Қоғамның  барлық  акцияларының  бір акционер сатып алған жағдайда  акционерлік  қоғам  бір адамнан  құрылуы  немесе  бір  адамнан  туралы  мүмкін.

       Егер  акционерлік  қоғам өзінің  жаңа  акциялар  немесе  акцияларға  айналатын (конверсияланатын) басқа да  бағалы  қағаздар  шығаратын  ниеті  туралы  хабарлағанда, акционерлердің артықшылықты сатып  алу құқығы  ескеріледі,  яғни  оларға  қолындағы  акцияларға  сәйкес  бірдей  жағдай ұсынуға міндетті.

       Уәкілетті  орган  акционерлерге  артықшылықты  сатып алу құқығын пайдалану жөніндегі ұсыныс  беру  тәртібін  белгілеуге құқылы. Өз қызметін жүзеге асыру үшін қаражат тарту мақсатымен акциялар шығаратын заңды тұлға акционерлік қоғам (бұдан әрі – қоғам) деп танылады. Қоғамның өз акционерлерінің мүлкінен оқшауланған мүлкі болады және олардың міндеттемелері бойынша жауап бермейді. Қоғам өз міндеттемелері бойынша өз мүлкі шегінде жауап береді. Қоғамның акционері оның міндеттемелері бойынша жауап бермейді және Қазақстан Республикасының заң актілерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, өзіне тиесілі акциялардың құны шегінде қоғам қызметіне байланысты залалдарға тәуекел етеді.   Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында коммерциялық емес ұйымдар құрылуы мүмкін.  Қоғам (акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған коммерциялық емес ұйымнан басқасы) облигациялар және бағалы қағаздардың өзге де түрлерін шығаруға құқылы.  Қазақстан Республикасының заң актілерінде қызметтің жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар үшін акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысаны міндетті болып белгіленуі мүмкін.  Қоғамның фирмалық атауы болады, онда «акционерлік қоғам» ұйымдық-құқықтық нысанын көрсету және оның атауы қамтылуға тиіс. Қоғамның атынан кейін «АҚ» аббревиатурасын пайдалана отырып, қоғамның атауын қысқартуға жол беріледі. Акционерлік қоғам жария компания бола алады.[1-1]

       1. Мынадай өлшемдерге сәйкес келетін  қоғам жария компания болып  танылады:

       1) қоғам өзінің жай акцияларын, осы акцияларды инвесторлардың шектеусіз тобына ұсына отырып, бағалы қағаздардың ұйымдастырылмаған және (немесе) ұйымдастырылған нарығына орналастыруды жүзеге асыруға тиіс;

       2) қоғамның орналастырылған жай  акцияларының жалпы санының кемінде  отыз проценті, олардың әрқайсысы қоғамның орналастырылған жай акцияларының жалпы санынан қоғамның жай акцияларының бес процентінен аспайтын акционерлерге тиесілі болуға тиіс;

       3) қоғамның жай акцияларының сауда-саттық  көлемі уәкілетті органның нормативтік  құқықтық актісінде белгіленген талаптарға сәйкес болуға тиіс;

       4) қоғамның акциялары Қазақстан  Республикасының аумағында жұмыс  істейтін қор биржасының тізімдер  санатында болуға тиіс, енгізілуі  және онда болуы үшін қор  биржасының ішкі құжаттарымен  бағалы қағаздарға және олардың  эмитенттеріне арнайы (листингілік) талаптар белгіленеді не олар Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығы арнайы сауда алаңдарының тізіміне енгізіледі.

         Жария компанияның жарғысында:

       1) корпоративтік басқару кодексінің;

       2) корпоративтік хатшы лауазымының;

       3) корпоративтік веб-сайттың;

       4) «алтын акцияға» тыйым салудың болуы көзделуге тиіс.

       Уәкілетті орган қоғамды жария компания деп тануды немесе одан жария компанияның  мәртебесін қайтарып алуды қоғамның өтініші негізінде өзі белгілеген тәртіппен жүргізеді. 
 
 
 
 

       1.2. Акционерлік қоғамның  құрылтайшылары.

       Акционерлік қоғам құрылтайшылары қоғам құру туралы шешім қабылдаған жеке немесе заңды тұлғалар бола алады. Қоғам  құрылтайшысы бір ғана адам бола алады. Қоғам оның құрылтайшыларының жиналысы шешімімен құрылады. Қоғам 2003 жылдың 13 мамырындағы «Акционерлік қоғамдар туралы» ҚР Заңындағы тәртіппен бұрынғы заңды тұлғаның қайта ұйымдастыруымен құрылуы мүмкін.

       Бірінші құрылтайшылар жиналысында құрылтайшылардың атқаратын жұмыстары мыналар:

       Қоғам мекемесі туралы шешім қабылдап, қоғам құрудағы атқарылатын қызметтерді анықтайды;

       Құрылтайшылық келісім-шарт жасайды;

       Құрылтайшылардың  беретін акциялардың алдын ала  төлемін бекітеді;

       Жарияланған акциялардың, оның ішінде құрылтайшылар  төлеміне енетін акцияларды бекітеді;

       Акциялар  шығаруға мемлекеттік тіркеу туралы шешім қабылдайды;

       Қоғам тіркеушісін таңдайды;

       Қоғам атынан мемлекеттік тіркеуге қол  қою үшін өкілетті тұлғаны таңдайды;

       ҚР  заңнамасына сәйкес қоғам құрылтайшыларының  жарғылық капитал төлемінің мүліктік бағасын анықтайтын тұлғаны таңдайды;

       Қоғамның  қаржылық-шаруашылығын жүргізетін және қызығушылығын үшінші тұлға алдында  қоғам органдарын оқытуға дейін  көрсететін тұлғаны таңдайды;

       Қоғам жарғысын бекітеді.

       Акцияны орналастырмас бұрын бірнеше  құрылтайшылар жиналысы өткізу керек. Осыған орай шешімге толықтырулар мен өзгерістер енгізу үшін барлық жақ құрылтайшыларының қатысуымен жүзеге асырылады. Бірінші құрылтайшылар жиналысында әр құрылтайшы бір дауықа ие бола алады. Келесі құрылтайшылар жиналысында да егер ол туралы құрылтайшылар келісім-шартында көрсетілмесе, әр құрылтайшы бір ғана дауысқа ие. Құрылтайшылар жиналысының шешімі барлық құрылтайшылар қол қойған хаттамамен бекітіледі.

       Құрылтайшылық келісім-шарт жазбаша түрде бекітіледі

       Құрылтайшылар мен оның өкілдіктерінің қолдары  қойылады

       Нотариуспен куәландырылады

       Қоғам жарғысы қоғамның заңды тұлға  ретіндегі хұқықтық статусын анықтайтын құжат болып табылады.

       Жарғы мазмұны мынадай боуға тиіс:

       Қоғамның  толық және қысқартылған атауы;

       Қоғамның  атқарушы органының орналасқан жері;[1-2]

       Акционерлердің хұқықтары туралы, қоғамның жоғары дәрежелі акциясын куәландыратын хұқық көлемін қоса алғанда мәлімет;

       Қоғам органдарының компетенциясы мен  білім тәртібі;