Өндіріс шығындары және өзіндік құн

Өнімнің өзіндік құнын арзандату – еңбек өнімділігін арттырудың шартқа айналған объективті бейнесі, экономикалық заң әрекетінің нақты нысаны, осыган сәйкес өндірістік шығын үнемі кеміп, жанды еңбек үнемі өнімдірек болып отырады. Өзіндік құнның арзандау көрсеткіштері өндіргіш күштердің дамуына сәйкес өткен және қазіргі еңбектің үнемделу дәрежесін бейнелейді.

              Өзіндік құнды кемітудің басты факторлары:

      Өндірістің техникалық деңгейін көтеру;

      Өндірістің материал, отыр, энергия және еңбек сиымдылықтарын төмендету;

      Басқару және еңбекті ұйымдастыруды жеңілдету;

      Технологиялық прцестерді қуаттылықпен негізгі қорларды пайдалануды жақсарту, тағы басқа.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                

Қорытынды

      Өндіріс шығыны – бұл кәсіпорынның  өндіруге және қнімді сатуға кеткен барлық шығындардың сомасы, яғни өнімді өндіруге кеткен еңбек шығындарының (нақты еңбек, өткендегі еңбек) жиынтығы;

      Кәсіпорынның қызметін айқындайтын экономикалық көрсеткіштердің жиынтығыөнімнің өзіндікқұны болып табылады. Бұл оның пайдаланылған өндіріс құралдарының шығынын және еңбекке ақы төлеуді қоса есептегендегі оның ақшаға айналдырылған құнының бір бөлігі.

      Өнімнің өзіндік құны белгілі бір өнімөлшемін өндірудің және сатудың кәсіпорынға қаншаға түсетінін көрсетеді.

      Өндірілген өнімді сатудан түскен қаржының есебінен өзіндік құұнның құрамына кірген, өндірісте тұтынылған элементтер шығынының  орны толтырылады, ал қалған қаржының бір бөлігі ұлғаймалы өндірісті дамытуға жұмсалады.

      Өндіріс тәсілінің негізгі экономикалық санатының бірі бола отырып, өнімнің өзіндік құны кәсіпорынның экономикалық тиімділігін анықтайтын неғұрлым толық көрсеткіш болып саналады.

      Өзіндік құнға жолдама жасағанда оған кеткен шығындарға мұқият талдау жасау, өндірісті дәл ұйымдастыру, техниканы және технологияны, материал мен шикізаттарды және тағы басқа материалдық ресурстардың барлық резервтерін табу, сөйтіп, өтімсіз еңбек шығындарын анықтаужәне алдыңғы қатарлы кәсіпорындардың өзіндік құнды азайту жөніндегі тәжірибелерін үйрену қажет.

ІV. Пайдаланылған әдебиеттер

1. С. Әкімбеков, А.С. Баймұхаметова, У.А Жанандаров Экономикалық теория. Оку құралы. Жалпы редакция

2. С. Әкімбековтікі. — Астана: 2002. ISBN 9965-408-99-8

3.  “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9

4. Кабашев Р.А. ж. б. Жылу техникасы: Оқулық/ Р.А. Кабашев, А.К. Кадырбаев, A.M. Кекилбаев. -Алматы: «Бастау» баспаханасы, 2008. - 425 б. 5. Абдильдина Л.И. , Абдильдин С.С. Экономика предприятия. Алматы: Каз Нау ГРУ, 2004, 452стр.

6. Жалпы экономикалық теория Ө.Қ. Шеденов, Б.А. Жүнісов, Ү.С.

7. Экономика предприятия: Пер с нем-М: ИНФРА -М, 1999.