Автор: Пользователь скрыл имя, 26 Марта 2012 в 15:01, курсовая работа
Нарық жағдайындағы кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың маңызы зор. Бұл кәсіпорындардың тәуекелсіздікке ие болуымен, сондай-ақ олардың меншік иелері, жұмысшылыра, коммерциялық серіктестер және де басқа контрагенттер алдында өзінің өндірістік-кәсіпкерлік қызметінің нәтижелері үшін толық жауапкершілікте болуымен байланысты.
Ішкі факторлар кәсіпорының өзінің жұмысын ұйымдастыруына байланысты болады, ал сыртқы факторлар кәсіпорын еркіне бағынышты емес. Кәсіпорының тұрақтылығы ең бірінші өндіріс шығындарымен үздіксіз байланысқан өндірілген өнім мен көрсетілген қызметтің құрамы мен құрылымына тәуелді.
Кіріспе...........................................................................................................................5
1 Кәсіпорынның қаржылық стратегиясының теориялық аспектілері....................8
1.1 Кәсіпорынның қаржылық стратегиясының экономикалық мәні мен мақсаты.........................................................................................................................8
1.2 Қаржылық стратегияның түрлері мен негізгі қағидалары..............................14
1.3 Қаржылық стратегияның қалыптастыру кезеңдері мен механизмі................21
2 «Восток Молоко» корпорациясының қаржылық жағдайын талдау..................35
2.1 «Восток Молоко» корпорациясының баланс құрамы мен құрылымын талдау..........................................................................................................................35
2.2 Корпорацияның қаржылық тұрақтылығы мен өтімділігін талдау.................42
2.3 «Восток Молоко» корпорациясының іскерлік белсенділігі мен тоқырауға ұшырауын талдау......................................................................................................48
3 «Восток молоко» корпорациясының қаржылық стратегиясын жетілдіру........51
3.1 «Восток Молоко» корпорациясының қаржылық стратегия матрицасын қолдану.......................................................................................................................51
3.2 «Восток Молоко» корпорациясының қаржылық стратегиясын оңтайландыру.............................................................................................................55
3.3 Жобалық ұсыныстардың экономикалық тиімділігі.........................................59
Қорытынды................................................................................................................63
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ...........................................................................65
Қосымшалар..............................................................................................................67
7-ші кестенің жалғасы
1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
ҚҚН | Қаржылық қызметтің нәтижесі (ҚҚН) = кәсіпорнның талданып отырған кезеңдегі тартылған қаражаттарының өзгерісі (өсім +, төмендеу-) Несие үшін пайыздық төлемдер сомасы Табысқа салынтын салық Төленген дивиденттер + Акцияны эмиссиялаудан алынған сомма басқа да кәсіпорындардың жарғылық қорына салынған қаражаттар басқа да ұзақ мерзімді қаржылық салымдар + еншілес кәсіпорындардың табыстарынан алынған шегерімдер + басқа да ұзақ мерзімді қаржылық салымдардан алынаған табыс | 125960 | 70504 | 60427 |
ҚҚН қосылған құннан, % | Қаржылық қызметтің нәтижесі (ҚҚН) қосылған құннан = Қаржылық қызметтің нәтижесі (ҚҚН)/ Қосылған құн * 100 % | 35,03% | 13,62% | 16,78% |
ҚШҚН | Кәсіпорнның қаржылық – шарушылық қызмет нәтижесі (ҚШҚН) = Кәсіпорынның шаруашылық қызметінің нәтижесі (ШҚН) + Қаржылық қызметтің нәтижесі (ҚҚН) | 422457 | 266125 | 382649 |
Жоғарыда көретілген кестеден «Восток молоко» корпорациясның 2008-2010 ж.ж. қаржылық стратегия матрицасыдағы орнын анықтай аламыз.
Кесте 8
«Восток молоко» корпорациясының 2008-2010 ж.ж. қаржылық стратегия матрицасыдағы қозғалысы.
| ҚҚН ≥ 0 | ҚҚН = 0 | ҚҚН ≤ 0 |
ШҚН≥0 | 1. «Жанұының отағасы» ҚШҚН = 0 | 4. «Рантье» ҚШҚН > 0 | 6. «Аналық қоғам» ҚШҚН > 0 «Восток молоко» корпорациясының 2008-2010 ж.ж |
ШҚН=0 | 7.«Эпизодтық тапшылық» ҚШҚН < 0 | 2. «Тұрақты теңгерілім» ҚШҚН = 0 | 5. «Шабуыл» ҚШҚН > 0 |
ШҚН≤0 | 9. «Тоқырау» ҚШҚН < 0 | 8. «Дилемма» ҚШҚН < 0 | 3. «Тұрақсыз теңгерілім» ҚШҚН = 0 |
2010 жылы «Восток молоко» корпорациясының қаржылық стратегия матрицасында 6 «Аналық қоғам» квадратында орналасқан. Бұндай кәсіпорындар табыс зонасында орналасқан. Өзінің қарыздарын белгілі бір деңгейде ұстайды және өз мүмкіндіктерімен салыстырғанда айналымның өсу темпінің жеткілікті мөлшерін қолданады. Біздің кәсіпорын үшін айналымының өсу темпі 2009 жылы 124,25%, ал 2010 жылы 129,93% құрайды, тартылған қаражаттың меншікті қаражаттарға қатынасы 2009 жылы 0,16, 2010 жылы 0,19 құрайды. Айналымдылықтың темпін жоғарлату арқылы тұрақты теңгерілім жағдайына жету үшін кең таралған әдістерідің бірі – қарапайым сәйкестендіру әдісін (кезекті интгерация) қолдануға болады. Бұл әдіс шаруашылық қызметтің нәтижесін жан-жақты комбинирлеу мен қаржылық қызметінің нәтижесінің сомасын нольге дейін жақындату мақсатын көздейді. Негізінде теңдік жағдайы шаруашылық қызмет пен қаржылық қызмет нәтижесі 0% немесе ±10 % қосылған құн бойынша аралығындағы интервалда орналасса жүзеге асады. Бірақ «сәйкестендіруді» экономикалық мақсатқа байланысты жүзеге асыру қажет, яғни нақты кәсіпорынның қаржылық талдау нәтижесі есебін ескеру қажет.
2010 жылы «Восток молоко» корпорациясының шаруашылық қызмет нәтижесі (ШҚН) = Брутто – инвестицияны қолдану нәтижесі (БИҚН) – Қаржылық тұтынуды қолдану өзгерісі (ҚТҚ) Өндірістік инвестициялар + Қарапайым мүлікті сату = 335025 - (-12803) = 322222 мың. тг.
Қаржылық тұтынуды қолдану (ҚТҚ ж.с.) = Қорлар + Дебиторлық берешек – Кредиторлық берешек = 278320 41069 - (105571+92997) = 220821 мың. тг.
Қаржылық тұтынуды қолдану (ҚТҚ ж.б.) = Қорлар + Дебиторлық берешек – Кредиторлық берешек =431462+199832-(348752+48918) = 233624 мың. тг.
Кәсіпорынның шаруашылық қызметінің нәтижесі (ШҚН) қосылған құннан = Кәсіпорынның шаруашылық қызметінің нәтижесі (ШҚН)/ Қосылған құн * 100 % = 322222/360151,9 * 100 % = 89,47%
Шаруашылық қызмет нәтижесінің оң мәні корпорацияның келесі жылға жаңа өндірістік инвестицияларды жасауға мүмкіндігі бар, ол негізгі құралдарды сатып алуға мүмкіндік береді, себебі (жаңарту коэффициенті 0,196, ал тозу коэфициенті – 0,455 құрайды). Осы іс-шаралардың нәтижесінде қосымша есептеулер мен формулаға сәйкес шаруашылық қызмет нәтижесі 0% немесе
±10% қосылған құн бойынша аралығындағы интервалда орналасады немесе 0 % төмен.
Басқа көрсеткіште – қаржылық қызмет нәтижесі – ол кәсіпорынның қаржылық саясатын сыртқы ортаға қатынасы бойынша көрсетеді, яғни тартылған қаражаттар есебінен қаржылық қызмет нәтижесі оң мәнге, ал тартылған қаржаттар болмаса – теріс мәнге ие болады.
2010 жылы «Восток молоко» корпорациясының қаржылық қызметтің нәтижесі (ҚҚН) = кәсіпорнның талданып отырған кезеңдегі тартылған қаражаттарының өзгерісі (өсім +, төмендеу) Несие үшін пайыздық төлемдер сомасы Табысқа салынтын салық Төленген дивиденттер + Акцияны эмиссиялаудан алынған сомма басқа да кәсіпорындардың жарғылық қорына салынған қаражаттар басқа да ұзақ мерзімді қаржылық салымдар + еншілес кәсіпорындардың табыстарынан алынған шегерімдер + басқа да ұзақ мерзімді қаржылық салымдардан алынаған табыс = 33879 + 0 + 26548 = 60427 мың.тг.
Қаржылық қызметтің нәтижесі (ҚҚН) қосылған құннан = Қаржылық қызметтің нәтижесі (ҚҚН)/ Қосылған құн *100 % = 60427/360151,9 * 100% = 16,78%
Қаржылық қызмет нәтижесі пружина тәріздес, оны жоғарлату үшін қарыз көлемін жоғарлату қажет. Қарыз қаражаттары азайғаннан кейін пружина қайтадан шығындар мен пайыздық және салық төлемдер есебінен қайта азаяды.
Қаржылық қызмет нәтижесінің теріс мәнін тек қаржылық қызметінің нәтижесінің оң саны арқылы жабуға болады.
Қаржылық-шаруашылық қызмет нәтижесінің кіршіксіз мәніне ие болу, экономисттер мен қаржыгерлердің пайымдауынша өте қиын және де әрдайым қажет емес, бірақ қауіпсіз зонада ұстап тұру қажет. Оған байланысты қаржылық менеджерлердің негізгі мақсаты қаржылық қызмет нәтижесі мен шаруашылық қызмет нәтижесінің қалыпты тәуекел шегінде қалыпты қатынасты табу болып табылады. Сонымен қатар, қаржылық қызмет нәтижесі мен шаруашылық қызмет нәтижесінің қалыпты мәнін тұрақты ұстап тұру дегенді білдірмейді, ол қалыпты мәнді жағдайға байлынсты өзгертуге және осы қалыпты мәннің қасындағы қалыпсыз мәндерді бақылау мен талдау қажет.
Осы мәселенін шешкеннең соң, келесі мәселерлерді шешу қажет. Олар:
- инвестицияны көбейту кезінде шаруашылық қызмет нәтижесінің теріс мәнде болуы. Егер осы жағдай орын алса, онда шаруаылық қызмет нәтижесінің шекті мәні мен оның кезеңі және шаруашылық қызмет нәтижесі нольден төмен болады ма?
- қаржылық қызметтің оң мәніне жету қажет пе? Егер осы жағдай орын алса, онда қаржылық қызмет нәтижесінің теріс мәнде болу үшін пружинаның қаншалықты созылуы қажет?
- шаруашылық қызмет нәтижесі мен қаржылық қызмет нәтижесінің симметриалы өзгерісі қажет пе? Арине «иә», бірақ та ол қаржылық өнер және бұл жағдайда кәсіпорын айналымның даму темпі мен рентабельділігін төмендетуге қажет болады.
Ж. Франшон мен И. Романеның қаржылық стратегия матрицасы кәсіпорынның алдағы жылға «критически жолын» болжауға, кәсіпорынның мүмкіндіктері мен шекті тәуекелдерін анықтауға мүмкіндік береді.
Кәсіпорынның табысқа қатысты қаржылық саясаты, айналым қаражаттары мен инвестицияларын жүзеге асыруға байланысты әр бір квадратынан алдын-ала «критически» жолын анықтауға болады. Біздің кәсіпорын үшін өндірістік базасын жаңарту қажет (негізгі құралдардың тозуы 45,5% құрайды) және ол меншікті айналым қаражаттарымен қамтамасыз етудің жоғарғы деңгейін ұстау мүмкін болмайды, 6 «Аналық қоғам» квадратынан 2 «Тұрақтылық теңгерілім» стратегиялық жолы.
Бұл жағдайда барлығы экономикалық рентабельділіктің динамикасы мен деңгейіне тәуелді. Экономикалық рентабельділіктің төмен және өзгеріссіз деңгейде болуы қаржылық тұтқа (пайыздық ставкалардың жоғарлауы) тиімділігінің мәнінің өзгеруі тәуекелі мен бәсекелестік кәсіпорынды 1 «Жанұяның отағасы» квадратына немесе одан да қауіпті 7 «Эпизодтық тапшылық» квадратына орналастырылады. Кәсіпорынның экономикалық рентабельділігі жоғары болса, онда кәсіпорын өндірісін диверсификациялауға немесе айналымдылығын жоғарлатып 2 «Тұрақтылық теңгерілім» квадратына өте алады.
Біздің кәсіпорын үшін негізгі қаржылық стратегия мақсаты – табысты жоғарлату арқылы қаржылық тұрақтылықа жету және тартылған қаражаттар мен меншікті айналым қаражаттарын оптимизациялау арқылы қаржылық тұтқа тиімділігін қолдану болып табылады.
Кесте 5
«Восток молоко» корпорациясының қаржылық стратегия матрицасында мақсатқа жылжу векторы
| ҚҚН ≥ 0 | ҚҚН = 0 | ҚҚН ≤ 0 |
ШҚН≥0 | 4. «Жанұының отағасы» ҚШҚН = 0 | 4. «Рантье» ҚШҚН > 0 | 6. «Аналық қоғам» ҚШҚН > 0 «Восток молоко» корпорациясының 2008 |
ШҚН=0 | 7.«Эпизодтық тапшылық» ҚШҚН < 0 | 5. «Тұрақты теңгерілім» ҚШҚН = 0 «Восток молоко» корпорациясының 2010 | 5. «Шабуыл» ҚШҚН > 0 |
ШҚН≤0 | 9. «Тоқырау» ҚШҚН < 0 | 8. «Дилемма» ҚШҚН < 0 | 6. «Тұрақсыз теңгерілім» ҚШҚН = 0 |