Асқазан - өңеш рефлюксі және оның асқынулары

             Кардия ахалазиясында кең тарылған операция шырышты қабаттан тысқары эзофагокардиотомия. Бұл шырышты қабатты сақтап өңеш пен кардия бұлшық ет қабатын тілу.

         Кейінгі кездерде өңеш шамадан  тысқары созылып кеңейгенде өңештің  мөлшерін қалыптастыру үшін Геллер операциясына қосымша өңештің көкірек бөлігінде бұлшықет қабатын тіліп алып шеттерін тіліп жақындастырады. 

                          өңештің толық тырысуы

        өңеш қабырғасы бұлшық еттерінің  қалыпты жиырылуы сақталып толық тырысуынан келіп шығатын ауру. Орта жастағы және егде жастағы еркектер ауырады. өңештің жиырылуының өзгерістерінен келіп шығатын аурудың 6% құрайды.

     Этиология. Аурудың келіп шығуы толық анықталмаған. Аурудың келіп шығуында орталық және вегетативті жүйке тамырлар жүйесінің өзгерістері айқын. Бұған дәлел есебінде аурудың құбылмалығы- жиырылуы шаршағанда, психикалық қайғырғанда, вегетативті дистонияда қайталанады.

    Ажыратады: біріншілік эзофагоспазм және екіншілік эзофагоспазм басқа ауруларда висцеро- висццеральды рефлекстер нәтижесінде келіп шығатын.

   Патогенез. Өңеш диффузды жиырылғанда жиырылу қаблетін жоғалтып, күшті қысқарады. Ахалазиядан ерекшелігі сфинктердің жабылу қабіліті бұзылмайды, қалпында. Эзофагоспазм асқазан өңеш рефлюксінде де келіп шығады.

 Клиникалық белгілері.Бірнеше жылдар ішінде баяу дамиды.Науқас өтуі құбылмалы ремиссия кезінде жағдайы қалыптасады,кейде сырткы қолайсыз жағдайдың әсерінен жағдайы нашарлайды.

   Негізгі  белгілері дисфагия төс арқасында  ауру.Науқас тамақ арқаға,мойынға,құлаққа,төменгі,жоғарғы жақтарға тарқалады.Дисфагия көп уақыттар науқасты мазасыздандырады.Егер дисфагия өздігінен пайда болып нитроглицерин қабылдағанда тарқалса-стенокардиядан келіп шығуын ескеру қажет.

  Біреулерде  дисфагия парадоксальды болуы  мүмкін,сұйық тамақ өтпейді қатты, құрғақ тамақ өтеді.Тамақ тоқтағанда су ішіп немесе ауамен жұтынып ысырады.

  Дисфагия  науқас қобалжығанда күшейеді.Кей  ауруларда неврозға,одинофагияға алып келеді.Дисфагия ыстық немесе салқын тамақ қабылдағанда күшейеді.

  Диагностикасы.Рентгендік тексеруде науқастардың жартысында өзгеріссіз,кейбіреулерінде өңеш пішіні өзгереді «четка»,  «штопор» жалған дивертикул тәрізді өзгерістер анықталады.Өңештің төменгі үштігінің бұлшықеттері гипертрофияға ұшырап,өңеш өзегін толық бітейді.

  Эндолскопияда айтарлықтай өзгерістер анықталмайды,шырышты қабаты өзгермеген өңеш кеңеймеген.

  Эзофаготонокимографияда-өңеш  қабырғасының спастикалық жиырылғаны  әр түрлі амплитудадағы толқын  күйінде анықталады.

  Ацетилхолин  және карбохолинмен өткізілетін  фармокологиялық сынақ өңештің диффузды жиырылуында өзгеріссіз

  Емдеу.Бастапқы сатысында консетвативті ем қолданылады:

1.Диета-стол  №1

2.Нитроглицерин  (1 табл.немесе 2-3 тамшы )немесе Нифедепин  10-20мг тіл астына жиырылуы өткенше

3.Антипластикалық,антигистаминді  және ганглиомиолитикалық дәрілер (атропин,платифилин тамақ жеуден 15-30мин. ілгері,дифацил,гексоний)

4.Новокаин мен  блокадалар (вагасимпатик,паравертебрал)

5.Жалпы қуаттандырғыш  дәрілер (витаминдер,стрихнин)

6.тыныс гимнастикасы

7.негізгі емөңешті  бужбен кеңейту,рентгеноконтраст өзекті пластмас сымды өткізгіші бар бужбен кеңейтеді.Буж ұшына бекітілген металды пружина өңештің тарылған жерінен зақымдамай,бужды өткізуге мүмкіншілік береді.Бужды бастап өткізерде 30 минут ілгері науқастың тері астына 1-2мл  2 % промедол және 0,5мл 0,1 атропин ерітінділері егіледі.

  Буж енгізуден  ілгері науқасқа сұйық барий  немесе басқа контраст ерітінді  ішкізіп рентген экранында тарылған жердің орналасуы жолдары анықталады.Бұл әдіс буж қолданылғанда кездесетін асқынуларды кемітеді

  Эзофагоскопия бақылауы мен буж өткізу жұтқыншақ рефлексі дамыған шыдамсыз науқастарда,жедел жетекші өткізгішті