Отчет по практике в бухгалтерии

Серіктестік бюджетпен есеп айырысу  операциялары салық сомаларын төлеумен жүзеге асырылады және жер, мүлік, көлік, қосымша құн, корпоративті табыс, жеке табыс және әлеуметтік салық түрлерін төлейді.

 

 

Кесте 8 – «Көктерек» ЖШС міндеттемелер есебі бойынша бухгалтерлік жазулар.

 

Мазмұны	Корреспонденциясы		Сомасы, теңге
Материалдар үшін кредиторлық  берешектің пайда болуы	1310	3310	129642
Серіктестік банктен  қысқа мерзімді несие алды	1030	3010	500000
Алынған материалдар бойынша берешек есепті сома арқылы жабылды	1310 3310	3310 1251	500 500
Еңбекақы кассадан төленді	3350	1010	1 789 234,00
Бюджетке салық сомалары аударылды	3110,3130, 3150,3120, 3180,3160,	1030	319 214,00

              

 

       2.4 Ресурстардың есебі

 

Негізгі құралдар – бухгалтерлік есеп телімдерінің бірі. Шипа жайдың негізгі құралдарының келесі классификациялық топтары бар:

• ғимараттар мен құрылыстар;
• қызмет түрлері бойынша жабдықтары;
• ақпаратты өңдеу бойынша компьютерлік құрылғылар;
• көліктік құралдары;
• басқа да негізгі құралдар (құрал-саймандар, заттар, шаруашылық құрал-саймандар).

 «Көктерек» жипа жайы ЖШС негізгі құралдарды есептеу үшін 2410 – «Негізгі құралдар» шотын қолданады.

Негізгі құралдар келіп  түскен кезде «негізгі құралдарды қабылдау-тапсыру актісі» толтырылып, бастапқы құны бойынша кіріске алынады. Бұл актіде ол құралдар туралы мәліметтер түгел көрсетіледі. Қабылданған объектілердің әрқайсысына жеке инвентарлық номер бекітіледі. Акт тиісті комиссиямен толтырылады.

 

Кесте 9 – «Көктерек» ЖШС-ғы негізгі құралдар бойынша бухгалтерлік жазулар.

 

Мазмұны	Корреспонденциясы		Сомасы, теңге
Негізгі құралдар есепке алынды ҚҚС	2410 1420	3310 3310	150000 12500
Құрылыс құрылғыларына  тозу есептелінді	8410	2420	11000
Әкімшілік бағыттағы құралдарға есептеу	7210	2420	7500
Негізгі құрал үшінші жаққа сатылып, есептен шығарылды: Баланстық құнына Тозу сомасына Келісім құнына	7410 2420 1210	2410 2410 6250	450000 150000 650000

 

 «Көктерек» ЖШС-де негізгі құралдар жүкқұжаттар, шот-фактуралар, салықтық шот-фактуралар, негізгі құрал қажет ұйымдармен келісімдер, негізгі құралдарға төлем туралы төлем тапсырма негізінде кіріске алынады.

Негізгі құралдар өндіріс  процессіне қатысуымен, жылдар мерзімінің әсерінен, табиғи күшінің әсерінен тозады.

Тозу дегеніміз –  негізгі құралдардың табиғи және сапалы сипатын (қасиетін) жоғалтуы.

Кәсіпорында негізгі құралдардың тозуын есептеу үшін 2420 «Негізгі құралдардың тозуы және құнсыздануы» деп аталатын шот пайдаланылады. Негізгі құралдардың тозуы негізгі құрал объектілері бойынша негізгі құралдардың тозуы туралы ведомосі арқылы есептеледі.

Материалдық емес активтер - өндіріске, әкімшілік мақсаттарға  ұзақ уақыт пайдалануға және басқа  субъектіге жалға беруге арналған, пайдаланудан субъект келешекте  экономикалық табыс күтетін ақшалай емес активтерді айтады. Оларға: патент, тауар белгілері, лицензиялық келісімдер, , гудвилл, ұйымдастыру шығындары және т.б. жатады

«Көктерек» ЖШС материалды емес активтерді есептеу үшін 2700 «Материалды емес активтер» бөлімшесінің шоттарын қолданады.

Кәсіпорынға материалды емес активтер келесі әрекеттер нәтижесінде  түседі:

• заңды және жеке тұлғалардан сатып алу;
• қатысушылардың жарғылық капиталға салымдары (5010 шоты);
• өкіметтің атқарушы органдарынан тапсырыстар
• басқа да;

Материалдық емес активтер есепке импорттық салымдар мен сатып алуға байланысты басқа да өтелмейтін салықтар, сонымен бірге оны қолдануына белгіленген активті дайындауға тікелей байланысты басқа да кез-келген шығындарды қоса ие болудағы өзіндік құнымен алынады.

Материалды емес активтер бойынша амортизациялық аударымдар бастапқы құны мен пайдалы қызмет мерзімі нәтижесінде есептелген амортизация нормасы бойынша  анықталады.

Кәсіпорыннан материалды емес активтер әр түрлі себептерге байланысты шығып кетеді:

• өткізу нәтижесінде;
• есептен шығару нәтижесінде;
• ары қарай қолдану жөнсіздігі себебінен;
• қайтарымсыз тапсыру нәтижесінде.

Материалды емес активтер шыққан кезде, олардың баластық құнына келесі проводка беріледі:

Дт 7410 «Активтердің істен шығуы бойынша шығыста»

Кт 1010 – 1060 (1000 бөлімше)

     

Тауарлы материалдық  қорлар есебі

Шипа жай бухгалтерлік есебінің бұл бөлімінде негізінен  мынадай шоттарда жүргізіледі:

-  1310 шикізат пен материалдар;

- 1320 дайын өнім ;

-  1330 тауар;

-  1350 өзге қорлар;

          - 1360 қорларды есептен шығару бойынша резерв; тағы басқада шоттар

Шипа жайда ТМҚ есебі үздіксіз негізде жүргізіледі.

ТМҚ өзіндік құны есепті кезең басында қолда бар және сатып алынған қорлардың орташа құнын анықтау арқылы бағаланады.

Шипа жай өніміне қатыспайтын тауарлы-материалдық қорлар қоймаларда сақталады. Сақталу орнында  қорлардың әрбір түріне қатысты мәліметтерді қамтитын жарлық орналасады. Барлық кірістелген ТМҚ-ларға шартты номер тіркеледі, бұл номер міндетті түрде тауарлы –материалдық қорлардың келіп түсуін растайтын барлық құжаттарда жазылады.

ТМҚ-ны жабдықтаушы қоймаларынан алу үшін материалды жауапты тұлғаларға сенімхат беріледі. Қоймаларға келіп түскен тауарлы материалдық қорлар жауапты тұлғалар есебі негізінде кіріс ордерлерімен рәсімделеді. Кіріс ордерлері негізінде берілген сенімхаттар есебі журналында тауардың келіп түскені туралы белгі жасалынады. Егер тауар келіп түспесе, қолданылмаған сенімхат бухгалтерияға қайтарылып, сенімхаттарды тіркеу журналында сенімхат қолданылмағаны туралы белгі жасалынады.

ТМҚ-ны кірістеу тауарлық құжаттар негізінде жүргізіледі (шот-фактура, тауарлы- транспорттық накладной, келісімдер)

ТМҚ-ны шипа жай ішінде шығыстау кезінде қолданылатын басты құжат біржолғы шығыс накладнойы болып табылады. ТМҚ шипа жайдан тыс жерлерге шығыстау кәсіпорын басшысы мен оның орынбасарының келісімімен жүргізіледі, келісім негізінде өткізілген қорларды құнын өтеуге шот-фактура толтырылады. Шипа жай бухгалтериясы ТМҚ кірістелуі,қолда бар болуының, шығысталуының есебін ақшалай және сендық көріністе жүргізеді. ТМҚ келіп түсуін растайтын бастапқы құжаттар әрбір қойма бойынша қойма басшыларымен бір айдан аспайтын уақытта бухгалтерияға  беріліп отырады.

 

 

Кесте 10– «Көктерек» ЖШС-ғы ТМҚ есебі бойынша бухгалтерлік жазулар.

 

Мазмұны	Корреспонденциясы		Сомасы, теңге
Азық түлік есепке алынды	1330	3310	99514
Азық түлікке кассадан акша төленді	3310	1010,1030	99514

 

     

 2.5 Персоналмен еңбек ақы бойынша  есеп-айырысулардың есебі

 

     Өндірістік тәжірибе өту барысында кәсіпорынның еңбек ақы мен оны төлеу есебін ұйымдастырылуы таныстырылды.

Атқаратын қызметтеріне қарай шипа жай қызметкерлері  жұмысшылар мен қызметкерлер болып екіге бөлінеді.

Қызметкерлер тобы басшылар, мамандар және тағы басқа да топтарға бөлінеді.

Басшылар қатарына —  президент, директор, меңгеруші, тағы басқалар жатады.

Мамандар қатарына — дәрігерлер, медбикелер, аспаздар техникалық қызметтегі адамдар және тағы басқалары жатады.

Басқа да қызметкерлер қатарына — құжаттарды дайындайтын, есеп және бақылау жұмысын жүргізетін, шаруашылық қызметтерін атқаратын бухгалтерлер, менеджерлер, күзетшілер, механиктер, тағы басқалары жатады.

        Кәсіпорын мен жұмысшылар арасындағы қарым-қатынас “ҚР Еңбек кодексі” 2007 жылғы 15 мамырдағы № 252-III ҚР кодексіне сәкес нормативтік құқықтық актілерге, ұжымдық және жеке келісімдерге негізделеді.

Жұмыскерлердің еңбек  ақы мөлшері шипа жайда қолданылатын тарифтік кестелер негізнде анықталады. Жұмыс сапасы мен кәсіпорын тиімділігін  арттыру барысында жұмыскерлердің материалдық қызығушылығын тудыру үшін ұжымдық келісімде ай сайын жұмыс нәтижесі бойынша сыйақылар қарастырылған.

Әрекет етуші заңнамаға  сәйкес жыл сайын демалыс ақысы  төленіп отырады. Сондай-ақ кәсіпорында емделу жәрдем ақысы,еңбектік зиян шегу үшін төлемдер  т.б жәрдем ақылар төленіп отырады.

    Шипа жайда әкімшілік шығындар шоттар жоспарына сәйкес өндірістік бағыттағы жалпы шаруашылық шығындар, әлеуметтік бағыттағы жалпы шаруашылық шығындар және бюджетке төленетін төлемдер, салықтар алымдар 7210 шотында есепке алынады.

     Келесі  кестеде шипажай қызметкерлерінің еңбек ақы төлеу бойынша бухгалтерлік жазбалар ұсынылған (11-кесте)

 

 Кесте-11 Шипа жай қызметкерлеріне еңбек ақы төлеу бойынша бухгалтерлік жазба

 

Жұмысшылар тізімі	Сомасы, тг	Дт	Кт
Абдибаев Назим	40 422,00	7210	3350
Алимбаева Гулжамила Калабаевна	27 381,00	7210	3350
Алтайбаев Нурпеис Абдикамилович	40 422,00	7210	3350
Алтайбаева Венера Нагашбековна	35 481,00	7210	3350
Асанбаева Бакыткул Хусановна	29 878,00	7210	3350
Асильбеков Бауыржан Алимбаевич	56 886,00	7210	3350
Аширбаева Гульжахан Сатыбалдиевна	35 481,00	7210	3350
Аширова Фатима Турлибековна	47 388,00	7210	3350
Балышев Бахытжан Мамаевич	50 466,00	7210	3350
Беисенова Регина Кыдыркызы	35 481,00	7210	3350
Бекешова Гульмира Жанибековна	24 231,00	7210	3350
Даулетбаев Мустафа Нарынбевич	25 518,00	7210	3350
Ержанов Бекзат Ережепбаевич	40 341,00	7210	3350
Зейтбаева Мадина Муктаровна	25 518,00	7210	3350
Зиябекова Турсынай Исабековна	31 431,00	7210	3350
Иманова Нағима Боранқызы	23 128,00	7210	3350
Казанцев Александр  Анатольевич	58 566,00	7210	3350
Казанцева Елена Сергеевна	58 566,00	7210	3350
Калиев Курмантай Жумабекулы	40 422,00	7210	3350
Карабаев Кошкар Тасполатович	25 518,00	7210	3350
Козыбаев Асыл Кабылович	102 390,00	7210	3350
Шепалов Канат Ильясович	100 524,00	7210	3350
Юлдашев Жамшид Равшанбекович	50 466,00	7210	3350
Еңбекақыдан зейнетақы ұсталынды	120470,00	3350	3220
Еңбекақыдан жеке  табыс салығы ұсталынды	55676,00	3350	3120
Еңбекақы кассадан төленді	829759,00	3350	1010

 

 

 

2.6  Табыстар және шығындар есебі

 

«Көктерек» ЖШС-да  табыстар есебі ҚЕХС №18 «Кіріс» стандартына  сәйкес жүргізіледі.    

Табыстар –есепті кезең ішінде активтердің түсімі немесе өсімі  немесе міндеттемелердің азаюы нысанында  экономикалық пайданың ұлғаюы, олар капиталға қатысушы тұлғалардың жарнасымен байланысты азаюдан өзгеше капиталдың ұлғаюына әкеп соғады.          Табыс дайын өнімдерден, сатып алынған тауарлардан және көрсеткен қызметтерден алынады, олардың сатылу құны тараптар аясында жасалған келісім шартта анықталады.           «Көктерек» ЖШС-ның операциялық қызметінен түскен табысына жатады:   

– халыққа дәрігерлік, емдік, профилактикалық қызметтер көрсетуден табыс ;

• демалыс орындарын, жатаққаналар мен асханалық қызметтерді ұйымдастырудан табыс;

– қосымша-көмекші қызметтен түскен табыстар.

Операциялық емес қызметтен түскен табыстарға: 

–банктік салымдардан пайыз  ретінде түскен табыс; 

– оң курстық айырма; 

• өзге де операциялық емес  қызметтен түскен табыс жатады.

Шипа жайда, ХҚЕС №18 «Кіріс» стандартына  сәйкес, операциядан пайда болатын табыс сомасы, әдетте, ұйым және сатып алушы немесе акцияны пайдаланушы арасындағы шартпен анықталады. Ол ұйыммен ұсынылатын қандай да бір сауда жеңілдігінің сомасы немесе санға жеңілдіктерді ескере отырып, алынған немесе алынуға тиіс қарама-қарсы ұсыну әділ құны бойынша бағаланады.

Дайын өнім өткізуден, кызмет көрсетуден түскен табыс сатып алу- сату келісімі, орындалған жұмысты  қабылдау- тапсыру акті ,көрсетілген  қызмет құны туралы анықтама негізінде  берілген шот–фактура ұсынылған кезде мойындалады.Негізгі құралдар, материалдық емес активтерді өткізуден түскен табыс накладной, негізгі құралдарды қабылдау-тапсыру актісі негізінде расталады.

      Шипа жай қызметінің табыстылығын, қаржылық нәтижесін талдау кәсіпорынның пайдалылық  көрсеткіштерін талдаудан басталады. Соның нәтижесінде пайдалылықтың көрсеткіштері салыстырылады және ауытқулар есептеледі.  

Кесте 12 – «Көктерек» ЖШС  табыстылығының абсолютті көрсеткіштері, тг 

 

Көрсеткіштер	2010 Жыл	2011 Жыл	2012 жыл	Абсолютті ауытқу (+;-)
				2011-2010 жж.	2012-2010 жж.
Өткізілген өнім мен  қызмет көрсетуден түскен табыс	27239581	37315450	47909750	+10075869	+10594300
Өткізілген өнімнің  өзіндік құны	7143362	11796726	1054210	+4653364	-10742516
Жалпы табыс	20096219	25518724	46855540	+5422505	+21336816
Қаржыландырудан түскен табыс	-	-	-	-	-
Өзге табыстар	166936	920	11105	-166016	+110085
Өнімді өткізуге және қызметтерді көрсетуге шығынтар	-	-	-	-	-
Әкімшілік шығындар	18767816	23862564	45623140	+5094748	+21760576
Қаржыландыруға шығындар	-	-	-	-	-
Басқа да шығындар	-	22090	-	+22090	-22090
Салық салынғанға дейінгі  табыс	1495339	1634990	1221295	+139651	+10586305
Корпоративтік табыс  салығы	242309	326998	244259	+84689	-82739
Таза табыс	1253030	1307992	977036	54962	-330956