Файлдық жүйелер. FAT және NTFS

                                        Файлдық жүйелер. FAT және NTFS.

     Дербес компьютерде ақпаратты сақтаудың негізгі түрлері қатты дисктер, компакт дисктер (CD) және ескірген түрі – дискеттер. Осы түрдегі ақпаратты тасушылар, оларға жазу және олардан ақпаратты оқу тәсілдері әр түрлі, сондықтан, олардағы ақпараттың сақталу түрлері әр түрлі болады. Файлдардың осы тасушыларда қалай сақталатынын білу үшін файлдық жүйелердің негіздеріне тоқталып өтсек. Ең алдымен, терминологиямен танысайық. Ал, бастаймыз!

Келесі жолы Linux-та қолданылатын файлдық жүйелер туралы мақала болады, қалып қалмаңыздар!

Файлдық жүйе – тасушылардағы ақпараттың орналасуының ортақ, алдын-ала анықталған ережелер жинағы.

Файл –  ортақ логикалық мәні мен атауы бар қатты дискідегі аймақ.

Файл аты – файл қасиеттерінің біреуі, файлға тура сілтеп тұрады.

Кластер –  ақпаратты сақтауда қолданылатын дискреттік дискілік аймақтардың жиыны.

Сектор –  дискілік аймақтың негізгі логикалық бірлігі.

Байт –  дискілік аймақтың негізгі физикалық бірлігі.

Енді ақпаратты тасушылардың құрылысын қарастырайық.

 Дискета.  Ол – магниттік қасиеттері бар жолақ, уақыт өте өзінің магниттік қасиеттерін сақтап, осы қасиеті үшін ақпарат сақтауда қолданылады. Магниттік қасиеттерін жеңіл өзгертетін соң, дискета өте сенімсіз тасушы, және қазіргі кезде қолданудан шыққан.

 Компакт–дискі. Ол – оптикалық қасиеттеріне негізделіп ақпаратты сақтайды. Оқу кезінде құрамындағы мөлдір заттың шағылуы әр түрлі аймақтарды орналастыруға негізделген. Ақпарат сәулелерді шағылыстыратын және жұтатын аймақтардың жиынымен кодталады.

 Қатты диск. Алдыңғы екі қарастырылған құрылғы ақпаратты оқу не жазу үшін қосымша құрылғыларды талап етсе, қатты диск үшін ондай құрылғылар оның ішінде орналасады. Магниттік әсерге негізделген, осында металдан жасалған пластиналар ақпаратты сақтаушы ролін атқарады.

 Ақпаратты тасушылардың құрылыстары әр түрлі болған соң, оларға жазу мен оқу да әр түрлі ережелермен басқарылады, яғни, әр түрлі файлдық жүйелер қолданылады. Осы ретте Windows үшін осындай екі файлдық жүйеге тоқталамыз.

FAT (File Allocation Table) – 9х–ұқсас Windows және DOS-жүйелерінде қолданылған ФС. Тарихи жағынан ең ерте пайда болған біреуі. Артықшылығы – аппараттық талаптары аз, сол үшін қазіргі кезде тұрмыстық техникада қолданылады. Файлдық жүйенің құрылысы жай болып келеді. Диск басында файлдардың орналасу кестесі бар, ол – арнайы аймақ, дискідегі қай файлдың физикалық жағынан қайда орналасқанын көрсетеді. Егер файл ұзындығы бірнеше сектор болса, онда әр сектордың соңында келесі секторға сілтеме орналасады. Ақпарат блоктары дискіде кез–келген тәртіппен орналасуы мүмкін.

NTFS (NT File System) – файлдарды сақтаудың мүлдем басқаша жүйесі. FAT–пен бір уақытта пайда болса да, ол кезде аппараттық талаптары үлкен еді. NTFS құрылысы жағынан дерекқорға ұқсас болып келеді. Файлдың қасиеттерінің саны шексіз болуы мүмкін. Осы қасиеттерді басқаша ағымдар (streams) деп атайды. Ағымдар өзара байланыспаған да болады. Файлда пайдаланушы үшін көрінетін ақпарат жоқ болса да, ағымдарда ақпарат сақталады, сол үшін файл кез–келген өлшемге ие болуы мүмкін. Сонымен қатар, NTFS жүйесінде дисктің аймақтары емес, метафайл деген ұғым бар.