Батыстық психологияның бүгінгі даму бағыты

әл-фараби атындағы қазақ ұлттық УНИВЕРСИТЕТі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                                       

                                                                      

 

 

                                                                                                                           

 

                                                                                                        

 

 

«6М050300-ПСИХОЛОГИЯ» мамандығы бойынша

МАГИСТРАТУРАҒА  ТҮСУШІЛЕРГЕ АРНАЛҒАН МАМАНДЫҚ БОЙЫНША ТҮСУ ЕМТИХАНЫНЫҢ

БАҒДАРЛАМАСЫ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

АЛМАТЫ  2012

 

Бағдарлама  «6М050300-Психология» мамандығы бойынша Мемлекеттік жалпы білім беру стандартына сәйкес жасалған. Бағдарламаны құрастырушы психол.ғ.д., доцент Ташимова Ф.С.

 

 

 

Бағдарлама кафедра мәжілісінде қарастырылған ________________

2012 ж. ____  _________   № ___ Хаттама 

Кафедра меңгерушісі__________________ Ф.С. Ташимова

 

 

 

Факультеттің  әдістемелік бюросында мақұлданған 

2012 ж. ____  _________   № ___ Хаттама

Әдістемелік бюро төрағасы __________________ Н.А. Саитова 

 

 

 

Ғылыми  кеңес мәжілісінде бекітілген

2012 ж. ____  _________   № ___ Хаттама 

Ғылыми кеңес  төрағасы,

Факультет деканы __________________ А.Р. Масалимова

Ғалым хатшы         __________________ З.Н. Исмагамбетова

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

МАЗМҰНЫ

 

1. «6М050300-Психология» мамандығы бойынша оқуға түсу мақсаты мен міндеттері

«6М050300-Психология»  мамандығы бойынша магистратураға оқуға түсу сынағы ғылыми-педагогикалық  және профильді бағыттар бойынша  жүзеге асырылады.

«6М050300-Психология»  мамандығы бойынша конкурстық таңдау шарттары әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың Типтік бағдарламасы мен білім бері мемлекеттік стандарты негізінде анықталады.

Білімді ары  қарай екінші деңгейде (магистратура) жалғастыру үшін академиялық деңгеймен жоғарғы базалық білім (бакалавриат) алғаны туралы диплом қажет.

Оқуға түсу емтиханының  мақсаты: бакалавр бөлімінде бірінші  деңгейде алған білім деңгейін, дағдылары  мен мүмкіншілктерін анықтап, екінші деңгейде магистратурада арнайы пәндер бойынша білім меңгеруі қабілеттерін анықтау болып табылады.

Оқуға түсу емтиханының  формасы – ауызша-жазбаша аралас емтихан. Емтихан тапсырушы емтиханда  берілген сұрақтарға жауаптарын арнайы қағазға жазып, комиссия мүшелеріне айызша жауап береді. Апелляция жағдайында жұмысты қарастыру үшін жауап парағындағы жазбаша ақпарат қолданылады.

 

2. Магистратураға  түсуші тұлғалардың білім деңгейіне  қойылатын талаптар:

«6М050300-Психология»  мамандығы бойынша оқуға түсуші магитсранттар келесі құзіреттілікке ие болу қажет:

- білім беру  барысында, адамдармен қарым-қатынас  кезінде және өзін-өзі тану, өзіндік  өзектендіру кезінде теориялық  білімдерді тәжірибеде жүзеге  асыра алу қабілеті;

- мәдени сөйлеу  қабілетін меңгеру, кәсіби қызметтерін  жүзеге асыру барысында икемді болу және шығармашылық подход жасау, өмірлік іс-әрекет барысында болатын өзгерістерген уақытылы икемдену және үйрені;

- ғылымның тарихы  мен әдіснамасын білу; психология  және психологиялық ғылымның  даму тарихын; психологиялық білім  беру әдісін білу;

- өзіндік білім алу мен үйренуге қабілетті болу, кәсіби шеберлікті меңгеруге деген ұмтылыс, ғылым және білім беру аймағында жұмыс жасау;

- жалпы ғылымдық  әдіснаманы және психологиялық  ғылымның әдіснамалық аппараты  бойынша теориялық білімдерді  тәжірибеде қолдану дағдылары; психологиялық ақпаратты ғылыми талдау кезінде техникалар мен тәсілдерді өзіндік меңгеру;

 

 

 

3. Білім  беру бағдарламасының пререквезиттері

1. Жалпы психология

2. Жасерекшелік  психология

3. Әлеуметтік  психология

4. Психодиагностика  негіздері

5. Этнопсихология

 

 

4. Емтихан  тақырыптарының тізімі

 

«Жалпы психология» пәні

 

1. Жалпы  психологияның пәні және әдістері

Жалпы психологияның  пәні. Ғылыми және тұрмыстық психологияның  негізгі айырмашылықтары және салыстырмалы талдау. Психологиялық білім спецификасы. Психологияның әдістері. Психологиялық құбылыстарды зерттеудің объективті әдістері. Бақылау және өзіндік бақылау. Табиғи және лабораториялық эксперимент. Қалыптастырушы эксперимент. Сананы психосемантикалық зерттеу әдістері. Тұлғаны психобиографиялық зерттеу әдістері. Салыстырмалы-генетикалық әдіс. Психикалық процесстерді қалыптастыру және модельдеу зерттеу әдісі ретінде. Салыстырмалы-патологиялық әдіс.

2. Түйсік туралы  ұғым және оның жіктемесі

Түйсік – сыртқы орта шындығын сәулелендіретін және танитын фундаменталды процесс. Түйсіктің негізгі қасиеттері: маодальдылық, интенсивтілік, уақыттық-кеңістіктік құрылым. Түйсіктің негізгі түрлері: көру, есту, сипап-сезу, кинестетикалық, статико-динамикалық, температуралық, дәмдік, вибрациялық, интероцептивті түйсінулер.

3. Қабылдау туралы  ұғым

Қабылдау – сезімдік бейнелеудің  орталық процесі. Өабылдауды зерттеудің негізгі екі бағыты бар: объективті- және субъективті бағдарланған бағыттар. Қабылдау психологиясының дамуына  гештальпсихология, когнитивті психология, Б.Г. Ананьев және А.Н. Леонтьев мектептерінің қосқан үлесі көп. Адамның қоршаған ортамен өзара әрекеттесу кезінде кеңістікті және уақытты қабылдау маңызды. Фи-феномен. Автокинестетикалық эффект. Қабылдаудың индивидуалды дамуы және жасерекшелік динамика.

4. Қабылдаудың  негізгі қасиеттері (заттылық, мағыналық,  тұрақтылық, таңдамалылық, тұтастылық)

Қабылдаудың қасиеттері: тұрақтылық, заттылық, тұтастылық, категориялылық және мағыналық. Апперцепция.

5. Отандық  психологиядағы ойлау теориялары (О.К. Тихомиров, П.Я. Гальперин, Л.М. Веккер)

Л.М. Веккердің  ойлаудың ақпараттық теориясы. Ойлаудың эмпирикалық сипаттамасы. П.Я. Гальпериннің ойлау өабыліттерін сатылап қалыптастыру теориясы. Әрекеттің бағдарланған негізі ұғымы. С.Л. Рубинштейннің субъективті  подходы ойлауды зерттеудің әдіснамалық негізі ретінде. О.К. Тихомиров мектебіндегі ойлауды зерттеу және оның жаңа қазақстандың мектепте дамуы (С.М. Жақыпов).

6. Мотивациялық  процесстердің жалпы заңдылықтары (мақсат градиенті, Йеркс-Додсон  заңдылығы, когнитивті диссонанс)

Мақсат градиенті  – әрекеттің мақсатқа жақындау кезіндегі  мотивтің белсенділігінің күшеюі. Йеркс-Додсон заңдылығы – мотив күші мен әрекеттің өнімділігі арасындағы қисық сызыөтыө тәуелділігі туралы. Когнитивті диссонанс – шынайы білім мен жаңа ақпарат арасындағы, яғни шынайы мінез-құлық пен мотив арасындағы өзгерулерден туындайтын мотивациялық күй.

7. Сенсорлы  процесстердің заңдылықтары (табалдырықтар,  сенсибилизация, адаптация, синестизия)

 Түйсіну  табалдырықтары туралы ұғымдар.  Сезімталдылық туралы түсінік және оның динамикасы. Субсенсорлы құбылыс. Анализаторлардың бейімделуі мен сенсибилизациясы. Анализаторлар сезімталдылығын жоғарлату кезіндегі іс-әрекеттің ролі. Түйсіну ассоциациялары. Синестезия.

8. Эмоционалды  күйлер (стресс, аффект, фрустрация, көңіл-күй)

Эмоционалды күйлер ұғымы. Аффектілер және олардың биологиялық  мәні. Аффектінің айқындаушы белгілері. Г. Селье стресс теориялары. Фрустрация ұғымы, фрустарция қызметі. Кқңіл-күй  ұғымы, көңіл-күй сипаттамалары.

9. Шет  ел психологиясындағы ойлау теориялары (Вюрцбург мектебі, гештальт-психология, когнитивті психология, Ж. Пиаже).

Вюрцбург мектебі  және О. Зельц концепциясы. Ойлау  туралы гештальтпсихология. Инсайт ұғымы.  Ойлау туралы қазіргі когнитивті психология. Ж. Пиаже концепция.

10. Ойлау  және елес

Ойлау ұғымы. Елес ұғымы. Ойлаудың сәйкестендіріп талдау және ұқсастық және айырмашылық аспектісіндегі елес.

11. Тұлғаның  өзіндік сана құрылымы (өзіндік  бағалау, «Мен» бейнесі, «Мен»-концепциясы,  тартылу деңгейі)

Тұлға құрылымындағы  сана және өзіндік сана құрылымы. В. Джемс Меннің үшкомпонентті құрылымы туралы. Тұлға құрылымындағы құндылықтар, өмірлік көзқарастар, менңмдері мен идаелдары. Өзіндік бағалау мен тартылу деңгейі.

12. Тұлғаның  мотивациялық сферасының иерархиялық  құрылымы

А. Маслоу және А.Н. Леонтьевтің мотивтер иерархиясы

13. Естің  негізгі феномендері мен заңдылықтары

Эббенгауз заңдылығы. Зейгарник  эффектісі. Аффективті реакциялардың  еске әсері. Субъектінің материалдарды  ұйымадстыру мәні.

14. Эмоцияның  психологиялық теориялары (Джеймс-Ланге,         В. Вундт, Дарвин, Кеннон-Бард, П.В. Симонов, В.К. Вилюнас)

Джеймс-Ланге  эмоцияның денелік детерминациясы туралы. Вундт бойынша қозу-басылу, күшею-разряд және қанағаттану-қанағаттанбау  эмоциняың негізгі түрлері ретінде. Кеннон-Бард бойынша эмоцияның негізгі ми құрылымдарымен байланысы. П.В. Симонов бойынша эмоция қажеттілікті қанағаттандыру мұмкіншілігі ретінде. В.К. Вилюнас эмоцияны іс-әрекеттік подходта жалпылайды.

15. Психологиядағы  іс-әрекет туралы жалпы ұғым  және оның құрылымы

Іс-әрекет туралы жалпы ұғым. Іс-әрекет құрылымындағы психологиялық ерекшеліктерді зерттеу. Іс-әрекеттің заттылығы. Іс-әрекет мотивтері мен мақсаттары.

16. Психологиядағы  негізгі қабылдау теориялары

Қабылдау психологиясына гештальпсихология, когнитивті психология, Б.Г. Ананьев және А.Н. Леонтьев мектептерінің қосқан үлесі. Өабылдау бейнесін қалыптастыру фазалары.

17. Мотивацияның  психологиялық теориялары (Мак-Даугол, психоанализ, гуманисттңк психология, Курт Левин)

Мак-Даугол бойынша  мотивтердің интенсивті теориясы. Бейсаналық – мотивтердің қайнар көзі, жетекші биологиялық мотивация және оның әлеуметтік нормалармен қарама-қайшылығы. Гуманисттік психологиядағы тұлғалық өсуге деген қажеттілік (өзін-өзі өзектендіру, өзіндік жетілдіру, өзіндік жүзеге асыру). Квази қажеттіліктер – жағдайлық қажеттіліктер, өажеттіліктер қатынасы – аймақ (объектілердің валенттілігі).

18. Отандық  психологиядағы тұлға теориялары (С.Л. Рубинштейн, В.Н. Мясищев,  Б.Г. Ананьев, А.Н. Леонтьев, В.С.  Мерлин)

С.Л. Рубинштейн бойынша тұлға іс-әрекет және өмір субъектісі ретінде. В.Н. Мясищев бойынша тұлға – субъективті қатынас жиынтығы ретінде. Б.Г. Ананьев бойынша индивид, тұлға, іс-әрекет субъектісі, индивидуалдылық. А.Н. Леонтьев бойынша тұлға қоғамдық қатынастар «ұйытқысы» тұрақты мотивтер иерархиясы және іс-әрекет өнімі ретінде. В.С. Мерлиннің теориясындағы симптомокомплекстер ұғымы.

19. Отандық  және шет ел темперамент теориялары

Темперамент. Темперамент  туралы ілімдердің дамуы. Темперамент  теориялары (гуморальді, формальді, энергетикалық, конституционалды және генетикалық). И.П. Павлов және оның шәкірттерінің темперамент туралы ілімдері. В.С. Мерлин және Б.М. Теплов мектебіндегі темпераментті зерттеу бағыттары. Темперамент құрылымы. Темперамент компоненттерінің сипаттамалары – моторика және эмоционалдылық, жалпы белсенділік. Жүйке жүйе қасиеттері мен темперамент. В.М. Руслов бойынша темперамент қасиеттері мен құрылымы.

20. Мінез:  құрылымы, функциясы және типтері

Мінезді зерттеу  тарихы. Темперамент пен мінез  өзара қатынасы. Мінез құрылымы. Тұлға бағыттылығы. Көзқарастар жүйесі және моральді-еріктік қасиеттер. Мінездің қалыптасуы. Мінез және тұлға.

 

«Жасерекшелік психология» пәні

 

1. Ерте  сәбилік шактағы сөйлеудің дамуы

Балада сөйлеу қабілетінің дамуына анасының әсері. Ерте балалық шақ сөйлеудің дамуындағы сензитивті кезеңі ретінде. Сөйлеу дамуының тәсілдері. Отбасы мүшелерімен қарым-қатынас сқйлеудің дамуына алғы шарт ретінде. Ерте балалық шақтағы сөздік қор.

2. 7 жастағы  дағдарыс

Дағдарыс туралы жалпы ұғым және мектепке дейінгі  жастың ерекшеліктері. Л.С. Выготский және А.Н. Леонтьев дағдарыс туралы. Мектепке психологиялық дайындық және оның бала психикасына әсері. Мектепке дейінгі жастағы дағдарыстың көріністерін қабылдауға ата-ананың психологиялық дайындығы.

3. Мектепке  дейінгі жастың психологиялық  сипаттамасы

Мектепке дейінгі  жастағы ойын негізгі іс-әрекет ретінде. Мектепке дейінгі жастағы сөйлеу қабілетінің дамуы. мектепке психологиялық  дайындық/ танымдық, еріктік, эмоционалды/.

4. Баланың  психикалық дамуына тұқымқуалашыдық  пен ортаның әсері

Тұқымқуалашыдық және орта туралы ұғымдар. Тұқымқуалаушы негізгі факторлар /гендер және онымен байланысты аурулар, жүйке жүйесінің қасиеттері, нышандар және т.б./. Әсер етуші орта факторлар: отбасы, БАҚ (СМИ), мектепке дейінгі мекемелер, мектеп.