Автор: Пользователь скрыл имя, 04 Января 2013 в 04:26, реферат
Жасөспірімдік жаста психиканың дамуы дегеніміздің өзі индивидуалды психиканың ұлттық форманың осы дәуірдегі обьективті және нормативті рухқа дейін көтерілуі (Э.Шпрангер), осының арқасында индивид тарихи күнге бұрынға қарағанда жақындай түседі (Э.Эриксон) және өзін белгілі бір кезеңнің өкілі ретінде таныстыруға мүмкіндік алады (А.В. Толстых).
Осы тұрғыдан, бұл рефератта тұлғаның кәсіби қалыптасуының бастауы болып табылатын жасөспірімдік жас кезеңіне психологиялық талдау жасауға тарыстым. Ол үшін, отандық және сонымен қатар шетел психологтарының осы жас кезеңіне арналған теорияларын салыстыра қарастырдым. Психологиялық теорияларды қолдана отырып, жасөспірімдік кезеңнің психологиялық дамуына сипаттама жасауға тарыстым.
Кіріспе ....................................................................................................................3
Негізгі бөлім
1. Тұлғаның кәсіби қалыптасуындағы негізгі ұғымдар........................5
1.1 Баланың дамуына әсер ететін факторлар және оның мәні..................7
1.2 Тәрбиенің бала дамуындағы рөлі...........................................................9
2. Акселерация оның әлеуметтік және педагогикалық мәні...............10
2.1 Белсенділік, оның түрлері және тұлға дамуындағы рөлі................11
3. Жас ерекшеліктері туралы ұғым. Белгілі кезеңдерге бөлінуі.........12
Қорытынды .........................................................................................................20
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі....................................................................21
Жеткіншектердің қалыптасуында жолдастарының қоғамдық пікірі үлкен рөл атқарады. Мораль мәселелерін талдау және адамгершілік тақырытындағы пікір сайыстардың әсерінен өмірдің мәні, өз болашағы, мамандығы туралы, өз беделі туралы ойланатындықтан, мұғалім бұл мәселелерді шешуге пәрменді түрде көмектесіп, күнделікті іс-қылықтардың адамгершілік мәнін ашуға көмектеседі. Ересек адамдар бала тәрбиесіне ерекше көңіл бөліп, әр баламен ойланып жұмыс істеу керек. Сәнге сәйкес киінгені, музыка тыңдағаны үшін баланы сөгу дұрыс емес. Жеткін-шектермен өзара әрекеттің негізгі тәсілдері: онымен бірге іс-қылықтарды, оқиғаларды талдау, баға бергізу, өзін-өзі талдауға, өз мінез-құлқын басқаруға үйрету.
Осы жаста адамның мінез-құлқы және басқа да жеке басының негіздері қалыптасады. Міне, осы кезеңде жеткіншектермен жасалатын тәрбие жұмысында кемшіліктер айқын көріне бастайды. Соңғы кездері жеткіншектер тәртібінің төмендегенін байқауға болады: а) ата-анамен келіспеушілік жағдайда болу; ә) мектептегі қиындық пен сәтсіздік; б) тәртібі қиын құрбы-достарымен байланыс орнату.
Отбасы жағдайы, ата-ананың
кәсібі, материалдық жағдайы, білім
деңгейі жеткіншектің өмірдегі жолын
айқындайды. Ата-ананың саналы, мақсатты
Тәрбиесі бала өмірінде үлкен рөл
атқарады. Отбасындағы жақсы қарым-
Девиантты мінез-құлықтың бір түріне қылмыстың әрекетке апаратын агрессивті мінез-құлық (төбелес, тіл тигізу) жатады.
Жеткіншектің мінез-
Жасөспірім шақ (15-17 жас)
Жасөспірімдік кезеңнің көптеген
теориялары бар. Жасөспірімдік шақ
бала мен ересектік шақтың аралығы,
баланың ересектерге
Жасөспірімдік шақтың аса
маңызды міндеттері - мамандық таңдау,
еңбек пен қоғамдық-саяси
Адамның жалпы ақыл-ой қабілеті
15-16 жасқа қарай қалыптасып болады.
Сондықтан оның бала кездегідей шапшаң
өсуі байқалмайды, алайда ол одан әрі
жетіле береді. Жасөспірімдік шақ -
жеке адамның толысуы мен
Олар өз мамандығын таңдап алуға тырысады. Мамандыққа ықыласының бірте-бірте қалыптасуы түрлі іс-әрекеттеріне жауапкершілігін арттырады. Оларға іс-әрекетті өз бетінше орындауға мүмкіндік беріп, дұрыс бақылау мен педагогикалық басшылық жасау керек.
Бұл кезеңде сезім, достың қарым-қатынастар дамиды. Мысалы: ғашықтың, өзара сенім, қайырымдылық, бірін-бірі сыйлау, көмек көрсету, іс-әрекеттерін бірігіп орындау, жолдасының кемшілігін айтып, жоюға көмектесу.
Бұл күндегі жастардың
мінезінде түрлі өзгерістер пайда
болды. Мысалы, қыздар өздерінің сыртқы
киіміне, дене қимылына көңіл бөледі.
Ер балалар әдемі киініп жүруді ұнатады.
Әр түрлі іс-әрекеттерінің
Қорытынды
Л.Ф. Обухова психологиялық
зерттеулерінде жасөспірім тұлғасының
ерекшелігі психологиялық жаңа құрылымдардың
түп тамыры, жеткіншек жаста қалыптасып
қойған туындысы болып табылады. Өзіндік
жеке тұлғасына деген қызығушылықтың
күшейуі, сыншылдықтың көрінуі –
бұлардың барлығы ерте жеткіншек
жаста сақталады, бірақ, олар мәнді
өзгерістерге ұшырап, саналы түрде
бейнеленеді. Ең негізгі мәнді өзгеріс
тұлғаның өзіндік дамуында болады.
Оның айрықша ерекшелігі болып, өзіндік
рефлексиясының күштілігі табылады.
Яғни, өзін - өзі тануға, бағалауға, өз
мүмкіншіліктері мен
«Мен кіммін?», «Мен қандаймын?», «Менің қабілеттерім қандай?», «Менің өмірлік идеалым қандай?», «Мен кім болғым келеді?» - міне осы сияқты сұрақтар жасөспірім жастағыларға өте қатты әсер етеді.
Филип Роистың «Психология подроскового и юношеского возраста» -оқулығында: жасөспірімдердің өзінің уайым қайғылары ойлары, сезімдері мен қызығушылықтары, арман тілектері мен талпыныстары нақты зерттеу мен зейін салу мәніне айналады дейді. Бұл кезеңде оқушы өзінің ішкі әлемін енді ашады, субъективті уайымдарына «Өзіндік меніне» қызығушылық таныта бастайды. Өз тұлғасына қызығушылығына төмен жеткіншектерге қарағанда, жасөспірімдердің өзін-өзі тануы, өзіндік сана-сезімі белсенді және өз тұлғасын өз өзіне бағындыруы туа бастайды [5].
Психолог В.А. Крутецкийдің
бекітуі бойынша
Осыларды қорыта келе, әрбір адамның тұлғалық кәсіби қалыптасуы – түрліше болғанымен, олардың ортақ байланысы жасөспірім кезеңде алған тәрбие-тәлім, біліміне қатысты екенін көре аламыз. Келешекте тұлға болып қалыптасуы үшін қажетті базалық қорының бастауы әр адам осы кезеңде жинақтайды. Бұл процестер тұлғаның психологиялық және физикалық дамуымен қатар жүретіндіктен, жасөспірімдік жастың тұлғаның кәсіби қалыптасу барысында маңызы зор.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Информация о работе Тұлғаның кәсіби қалыптасуындағы негізгі ұғымдар