Дәрісіз емдеу

     Ескерту: арасындағы үзілісті есепке ала отырып, мұзды мұйықты              2 сағатқа қоюға болады

                

 

ОҢҚА ҚОЮДАҒЫ  МЕЙІРКЕШТІК СТАНДАРТ.

 

Мақсаты: ауырғанын басу, қабыну процессін тоқтату.

Көрсеткіштері: Өкпе ауырулары, бұлшық ет, нерв ауырулары қан қысымының көтерілуі, невралогиялар.

Жақпайтын жағдайлар: қансырау, психикалық қоздырғыштар, қатерлі ісіктер, тері ауырулары, туберкулез, гипертермия, терінің жоғарғы сезімталдығы.

Жабдықтары: 10-20 спирт, мақта, 96%-20,0 спирт, везелин, сіріңке, дезинфекциялық ерітіндісі бар ыдыс, марлы  дәкелер, орамал, жөргек, суы бар стақан.

Оңқа қоиғанда пациенттің бөлмесі жылы болуы және техника  қауіпсіздік ережелері сақталуы керек.

Оңқаны қоюға  руқсат етілмейтін дене бөліктері: кеудесінің алдына, жауырын сүйектерінің үстіне, омыртқа, бүйрек, жүрек тұсына, қалы бар жерлерге.

Оңқа қою процедуралары:

1. Пциентпен сенімділік қарым-қатынасын жасаңыз;
2. Процедураның жүрісін түсіндіріңіз;
3. Оңқаның тұтастығын тексеріңіз;
4. Керекті жабдықтарын дайындаңыз;
5. Қолды жуып, құрғатыңыз;
6. Мақтаны корнцангқа ораңыз;
7. Пациентті ыңғайлы жатқызыңыз;
8. Шашын орамалмен жабыңыз;
9. Пациенттің тері қабатына вазелинді жағып, артық майды сүртіп алыңыз;
10. Сіріңкемен мақтаны жағыңыз;
11. Оңқаны сол жақ қолына алып, оң жақ қолымен / 0,5-1см/ ішінді корнцантпен оңқаның ішін жылытыңыз.
12. Маіқтаны сөндіріп, суға салыңыз;
13. Пациентті жылылап орап жатқызыңыз;
14. 15-20 мин оңқаны салыңыз;
15. Қолды жуып құрғатыңыз;
16. Бір саусағымен теріні тартып, екінші қолмен оңқаны алыңыз;
17. Барлық оңқаларды алып, терідегң вазелин майын сүртіңіз;
18. Пациентті киіндіріп, жылы көрпемен жабыңыз;
19. Арқасындағы оңқаның орны кететіні туралы ескертіңіз;
20. Медициналық оңқаларды зарарсызданыңыз;
21. Қолды жуып құрғатыңыз.

 

 

СУМЕН ЕМДЕУ.

 

Сумен емдеу - суды емдеу ушін және аурудың алдын-алу мақсатында қолдану. Мысалы, температурасы әр түрлі сумен қызыл иек ауруларын емдеу. Шипалығын арттыру мақсатында календула, эвкалипт тұнбаларын қосады.

Аурудан алдын ала  сақтану және одан емделу мақсатын көздеп әр түрлі температурадағы  суды ертен заманнан пайдаланған. Соңғы жылдары ТМД  елдерінде сумен емдейтін көптеген ауруханалар санаториялар демалыс орындары сумен емдеу кабинеттерін ашып жұмыс істеп келеді. Адам терісі қан тамырларына өте бай және теріде толып жатқан нерв ұштары болады. Олар судың ыстық суық температурасына тітіркену арқылы өз әсерлерін орталық нерв жүйесіне, ал ол ішкі мүшелерге әсер етеді. Бұлшық ет тканьдері сумен тітіркендірген кезде бірде жиырылып босаңсиды. Температура әсерінен нерв тканьдерінің қозғыштығы бірде жоғарылап бірде төмендейді. Бездер бөлетін сөлдер де бірде артып, бірде кемиді, ал жүрек қан тамырлары бірде кеңейіп, бірде тарылады.

Емдеу ваннасы. Ванна-сумен  емдеудің көп тараған түрі. Ваннаны  негізінен тазалыққа емдеу мен  ауруды алу үшін пайдаланады. Оны  пациент дәрігердің нұсқауымен қабылдайды. Ваннаға түсу тәртібін белгілейді.

Ванна бірнеше  түрге бөлінеді:

1. Жалпы ванна – ваннаның бұл түрі қабылдаған адам оған денесін түгел батырып шомылады.
2. Жартылай ванна – бұған түскен пациент денесін суға беліне дейін батырады.
3. Дененің жекелеген мүшелері үшін қолданылатын ванна. Мысалы: аяққа, қол мүшелеріне арналған ванналар болады.

 

Судың температурасына  байланысты ванналар бірнеше түрге  бөлінеді:

1. Суық ванна – судың температурасы 20 С дейін.
2. Салқын ванна 28-33 С
3. Жылы ванна 37-39 С
4. Ыстық ванна 40 С және одан жоғары.

 

Индиферентті және жылы ванна пациенттің ұйқысы бұзылғанда , нерв жүйелері өте қозғыш болған жағдайда тері немесе қышымасы болғанда пайдаланады. Ваннаны қабылдау мерзімі 20-30 минут.

Ыстық ванна – ваннаның бұл түрін созылмалы буын ауруына шалдыққанда, нерв ұштары қабынғанда зат алмасу процесі бұзылғанда пайдаланады. Қабылдау ұзақтығы 5-10 минут.

Салқын ванна –  нерв жүйесі бұзылғанда, көңіл –  күйі қобалжығанда ұйқы бұзылғанда пайдаланады.

Ыстық ваннаға қолдың аяқтың буындары ауырғанда 20-30 минуттай батырып отырады.

                                     

Тест сұрақтары:

 

 1. Емдік ванна неше түрге бөлінеді?

   а) 5

   ә) 3

   б) 4

   в) 6

   г) 7

 

2. Сүлік 1 сағат ішінде адамнаң қанша қан сорып ала алады?

   а) 15 мл

   ә) 20мл

   б) 25мл

   в) 30мл

   г) 35мл.

 

3. Қыша қағаздарын қоюдағы мақсаты:

   а) ауырғанын басу, қабыну процессін тоқтату.

   ә) қан тамырларын ұзақ және біркелкі кеңейту, ұлпадағы қан айналуын жақсарту, ауыруын азайту және сіңіру әсерін жасау.

    б) емдік, жергілікті жерден қан алу, қанның ұюын төмендету.

   в) дене учаскесін қыздырып қанмен толысуын күшейту, ауырсынуды басу, қабынуға қарсы, ісінуді тарату әсері.

   г) Суық компресс қан тамырларын тарылтып, нерв талшықтарының сезінгіштігін азайтады.

 

4.Компресстін түрлері?

   а) салқын

   ә) суық

   б) ыстық

   в) жылы

   г) барлық жауап  дұрыс.

 

5.Оңқа қоюдағы жақпайтын  жағдайлар: 
   а) қансырыау, психикалық қоздырғыштар, қатерлі ісіктер, тері ауырулары, тубіркулез, гипертермия, терінің жоғарғы сезімталдығы.

  ә) іштің түйіліп ауыруында (іштің спастикалық ауруларында), талықсу (коллапс), шок.

  б) тері аурулары, жоғары қызба, өкпеден қан кету, тері сезімталдығының қатты төмендеуі немесе болмауы, қатерлі жаңа ісіктер.

    в) инъекциядан кейінгі инфильтратта (жергілікті түйінде) бұлшық еттердегі және буындардағы қабыну процестері, мұрын, құлақ аурулары, соғып алғаннан кейінгі 2 тәулікте.

    г) күйіп қалу, денеде дақ болу.

 

 

6. Компресс дегеніміз не?

   а) көп  қабаттап орау

   ә) сумен  емдеу

   б) тамыр  соғысты есептеу

   в) демді  тексеру

   г) диурезді  өлшеу.

 

7.Қыша қағазын қай  уақытта қояды?

   а) жара болғанда

   ә) бас ауырғанда

   б) тері таза  болғанда

   в) дене қызуы  болғанда

   г) барлық жауап  дұрыс.

 

8.Сүлікті қоюдағы асқынулар:

   а) науқастың қан қысымы көтерілуі

   ә)  жергілікті жердің салқындауы.

  б) іштің  түйіліп ауруы

  в) терінің қышуы, қан ағу, пиодермия, сыздауық, тері асты тіндеріне қан кету.

  г) қан  ұюы.

 

9.Ағзаның суыққа  әсері неше кезеңнен тұрады?

  а) 5

  ә) 4

  б) 3

  в) 2

  г) 1.

 

10. Компресстің неше түрі бар?

  а) 8

  ә) 7

  б) 6

  в) 5

  г) 4.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                     

Тест жауаптары:

1. Ә
2. А
3. В
4. Г
5. А
6. А
7. Б
8. В
9. Б
10. А.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                              

Сөзжұмбақ:

						1.	Ж
				2.			Ы
				3.			Л
						4.	Ы
						5.	Т
6.							Қ
					7.		Ы
				8.			Ш

 

 

1) Ваннаның қандай  түрі бар?

2) Оңқаны қоюға рұқсат  етілмеген дене бөлігі?

3) Қарапайым физиотрапияға  не жатады?

4) Компресстің бір  түрі?

5) Қыша қағазын қай  жерге қояды?

6) ішкі ағзалардан қан кету, іш қуысының жедел қабыну процесі, соғып алу, жарақаттану (бірінші тәулігі), жоғары қызба, операциядан кейінгі кезеңде процедураның қай түрін қолданамыз?

7) Ыстық ванна  қандай температурада болуы шарт?

8) терінің көлбіреп күюі, терінің дақтануы асқынулары қай процедураға тән?

 

 

 

 

 

 

 

 

Сөзжұмбақ жауабы:

 

1.

Ж

Ы

Л

Ы

2.

О

М

Ы

Р

Т

Қ

А

3.

С

Ү

Л

І

К

4.

Ы

С

Т

Ы

Қ

5.

Т

Е

Р

І

6.

М

Ұ

З

Д

А

Т

Қ

Ы

Ш

7.

Қ

Ы

Р

Ы

Қ

8.

Қ

Ы

Ш

А