Автор: Пользователь скрыл имя, 16 Января 2011 в 16:19, реферат
Больш паспяховае дасягненне пастаўленай мэты – прааналізаваць беларускамоўны рэлігійны дыскурс з рэдактарскага гледжання – немагчымае без выкарыстання інфармацыйных тэхналогіяў, найбольш эфектыўных менавіта ў сферы рэдагавання. Таму мэтай гэтага рэферату ёсць аналіз эфектыўнасці выкарыстання інфармацыйных тэхналогіяў дзеля дасягнення мэты магістэрскай дысертацыі.
Гісторыя беларускага народа шчыльна знітаваная з яго духоўным жыццём. Сёння рэлігія ўспрымаецца як пазнака вышэйшай духоўнасці грамадства. Мова, на якой чалавек звяртаецца да Бога, накладвае свой адбітак на яго светаўспрыманне і светаадчуванне.
На канец XX стагоддзя прыпаў пачатак “рэлігійнага рэнесансу” на Беларусі. Паводле вынікаў сацыялагічных даследаванняў, праведзеных у Гомельскай вобласці, у лістападзе 1989 года да ліку атэістаў адносілі сябе 65 % насельнікаў, у верасні 1994 года – толькі 35 % [9, с. 319]. Нягледзячы на тое, што новых звестак мы не маем, рост духоўнасці грамадства відавочны. Думаецца, такая сітуацыя выклікана не цяжкасцямі сацыяльнага жыцця, а натуральным зваротам нацыі да знішчаных у свой час духоўных арыенціраў. У кнізе “Рэлігія і царква на Беларусі” яе аўтар Іван Чарота зазначае, што на фоне перамен у эканамічным, палітычным і духоўным жыцці павышаецца цікавасць людзей да гісторыі нацыянальнай культуры, у тым ліку да гісторыі развіцця, фарміравання і станаўлення яго канфесійнай структуры, павышаецца ўзровень свядомасці народа [15, с. 5], актыўнае вяртанне значнай часткі нашых суграмадзян да веры змяняе ранейшае ўяўленне пра сувязь свецкага і царкоўнага [Тамсама, с. 43]. Гэта, перш за ўсё, праяўляецца ў цікавасці да беларускамоўных перакладаў Святога Пісьма. Відавочна, што зразумелы для чалавека дыялог з Богам немагчымы без удзелу складніка вербальнага. Бо “на пачатку было Слова, і Слова было ў Бога, і Богам было Слова” [28, с. 319]. Вядома, што дыялог гэты павінен здзяйсняцца на роднай для верніка мове.
Пры паспяховым правядзенні моўнай палітыкі царква можа пазбавіцца ад стэрыятыпу “праваслаўны – значыць, “рускі” і зрабіць важны крок да сцвярджэння сябе ў рангу нацыянальным. Касцёл жа, у сваю чаргу, зменіць грамадскую думку пра сваю “польскасць” і патлумачыць, што каталіцтва – рэлігія для ўсіх вернікаў незалежна ад нацыянальнай прыналежнасці. А мова будзе мець больш просты шлях да свайго носьбіта не толькі праз грамадзянскую свядомасць, навуку і культуру, але праз самы блізкі – духоўны пачатак чалавека. Бо як ніхто не можа змусіць яго верыць у Бога, так ніхто не можа змусіць размаўляць на мове між яго волі.
Ідучы ў нагу з часам, разумеючы неабходнасць пошуку новых, запатрабаваных сёння сродкаў распаўсюджання сваіх ідэяў і ідэалаў, абодва веравызнанні імкнуцца данесці Слова Боскае праз сродкі масавай інармацыі, а таксама выкарыстаць пэўныя найноўшыя тэхналогіі. Вядуцца запісы набажэнстваў, якія транслююцца па радыё, тэлебачанні, захоўваюцца на электронных носьбітах для далейшага іх распаўсюджання [17].
На жаль, з беларускамоўнай перыёдыкі праваслаўным вернікам прапануецца толькі газета Свята-Петра-Паўлаўскага сабора “Царкоўнае слова”. Нягледзячы на беларускамоўную назву, на дзесяць нумароў газеты друкуюцца прыкладна два беларускамоўныя матэрыялы [25]. Затое ў свет выходзіць вялікая колькасць беларускамоўнай перыёдыкі для вернікаў каталіцкага веравызнання, сярод якой: культурна-рэлігійны часопіс “Дыялог” (Заснавальнік: Касцёл Маці Божай Фацімскай, г. Баранавічы. Галоўны рэдактар: Таццяна Шымковіч. Колькасць беларускамоўных матэрыялаў: прыкладна 15 % [20]), каталіцкі рэлігійны часопіс “Ave Maria” (Заснавальнік: Мінска-Магілёўская архідыяцэзія. Галоўны рэдактар: Крыстына Лялько. Колькасць беларускамоўных матэрыялаў: 100 % [26]), газета “Каталіцкія навіны” (Выданне Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі Рыма-каталіцкага касцёла. Працэнт беларускамоўных матэрыялаў: 70 (беларускамоўныя матэрыялы публікуюцца разам з польскамоўнымі) [21]), штотыднёвы хрысціянскі бюлетэнь “Голас душы” (Заснавальнік: грамадскае аб’яднанне “Хрысціянскае таварыства міласэрнасці”. Галоўны рэдактар: ксёндз Уладыслаў Завальнюк. Колькасць беларускамоўных матэрыялаў: 75 % [19]), часопіс “Наша вера” (Выданне Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі Рыма-каталіцкага касцёла. Колькасць беларускамоўных матэрыялаў: 100 % [22]).
Такім чынам, актуальнасць магістэрскага даследавання абумоўлена тым, што функцыянаванне беларускамоўнага рэлігійнага дыскурсу як часткі мас-медыя вымагае яго паглыбленага і шматаспектнага вывучэння, а перадусім рэдактарскага аналізу і ацэнкі моўна-стылёвых асаблівасцяў. Навуковая навізна ў тым, што спробы даследаваць рэлігійны дыскурс з гледжання рэдагавання робяцца ўпершыню. Такім чынам, беларускамоўны рэлігійны дыскурс становіцца аб’ектам навуковага даследавання прыкладной філалагічнай дысцыпліны – рэдагавання.
Больш паспяховае дасягненне пастаўленай мэты – прааналізаваць беларускамоўны рэлігійны дыскурс з рэдактарскага гледжання – немагчымае без выкарыстання інфармацыйных тэхналогіяў, найбольш эфектыўных менавіта ў сферы рэдагавання. Таму мэтай гэтага рэферату ёсць аналіз эфектыўнасці выкарыстання інфармацыйных тэхналогіяў дзеля дасягнення мэты магістэрскай дысертацыі.
Вельмі паспяховыя і плённыя спробы прааналізаваць функцыянаванне беларускай мовы ў тэкстах Святога Пісьма, набажэнствах каталіцкага касцёла ў перыяд з XVIII да 30-х гг. XX ст. зрабіў ксёндз Адам Станкевіч. Вынікі даследаванняў, ягоныя думкі, меркаванні і погляды былі выкладзеныя ў працы “Родная мова ў святынях” [12, с. 391]. На жаль, паслядоўнікаў кс. Станкевіча можна налічыць няшмат. Праблемай функцыянавання беларускай мовы ў святынях, а таксама ейным ўнармаваннем цікавяцца кс. Уладзіслаў Завальнюк [8], навуковыя супрацоўнікі айчыннай Акадэміі навук І. Будзько [5], В. Фурс [13], даследчыкі А. Мусорын [11], Л. Шакун [16], член біблійнай камісіі І. Чарота [15], а таксама выкладчык БДУ А. Хромчанка [14]. Калі кс. Завальнюка ў большай ступені займае сацыяльны, магчыма, знешні аспект названай праблемы, то названыя мовазнаўцы клапоцяцца пра ўнармаванне беларускай мовы ў святынях з моўна-стылёвага гледжання.
Цікава, што такую задачу ў дачыненні да роднай мовы ставяць перад сабой не толькі беларускія, але і ўкраінскія мовазнаўцы, напрыклад, А. Кот [10].
Рускіх даследчыкаў, напрыклад Г. Вяжбіцкую [6], А. Бабырову [4] найбольш цікавіць не моўна-стылёвы, а дыскурсны, аксіялагічны альбо семантычны падыходы да аналізу рэлігійных тэкстаў.
Нягледзячы на працы айчынных даследчыкаў, сёння адсутнічае цэласны, сістэмны, аб’ектыўны (па-за канфесійны, г.зн., без суб’ектыўнай ідэалізацыі лексічных сродкаў пэўнай канфесіі) рэдактарскі аналіз функцыянавання сучаснага беларускамоўнага рэлігійнага дыскурсу ў СМІ. Таму задачы магістэрскай дысертацыі наступныя: пазнаёміцца з навуковай і публіцыстычнай літаратурай па гэтай тэме; вызначыць асноўныя прыкметы рэлігійнага дыскурсу, а таксама месца рэлігійнага дыскурсу сярод іншых тыпаў дыскурсу; сабраць фактычны матэрыял (знайсці прыклады беларускамоўнага рэлігійнага дыскурсу ў СМІ); прааналізаваць фактычны матэрыял з рэдактарскага гледжання ў моўна-стылёвым аспекце.
Прадметам даследавання з’яўляюцца моўна-стылёвыя і структурныя характарыстыкі рэлігійнага дыскурсу.
Дзеля дасягнення пастаўленых задачаў мэтазгоднае выкарыстанне інфармацыйных тэхналогій. Паколькі асноўнай у магістэрскай дысертацыі з’яўляецца праца з тэкстам, то найбольш пашыранай будзе праца з тэкставымі рэдактарамі і перакладчыкамі.
Натуральна, што праца немагчымая без выкарыстання інтэрнэт-крыніцаў. Прычым у інтэрнэце можна знайсці як артыкулы, што датычацца тэмы дысертацыі, напрыклад, “Біблія ў беларускім перакладзе: праблема высокага стылю” [3], слоўнікі рэлігійных тэрмінаў на сайтах выданняў (напрыклад, свае сайты маюць часопісы “Наша вера” [23], “Ave Maria” [27]), так і тэкставыя рэдактары, а таксама праграмы-перакладчыкі.
Аб’ектам магістэрскага даследавання з’яўляюцца тэксты і запісы рэлігійнага вуснага і пісьмовага маўлення, якія неабходна разумець як рэлігійны дыскурс, які ёсць сродкам камунікацыі ў сферы канфесійных дачыненняў. Дзеля даследавання выкарыстоўваюцца наступныя метады: апісальны; семантыка-стылістычны; кампанентнага аналізу.
Апісальны метад дазваляе разгледзець працы даследчыкаў у абранай галіне навукі, у рэдагаванні ў прыватнасці, а таксама прыклады рэлігійнага дыскурсу ў СМІ. Семантыка-стылістычны – вылучыць асаблівасці семантычнага напаўнення і моўна-стылёвага складу абраных тэкстаў. Метад кампанентнага аналізу дазваляе прааналізаваць асобныя кампаненты рэлігійнага дыскурсу з гледжання іх адзіночнага выкарыстання, а таксама ў агульным кантэксце.
Пераход ад пяра да ручкі значна спрасціў працэс стварэння тэксту на матэрыяльным носьбіце. Аднак гэтая справа, як і папярэдняя, залежала толькі ад высілкаў і навыкаў чалавека: хуткасці пісьма, граматнасці, акуратнасці. З’яўленне кампутара, а разам з тым і тэкставых рэдактараў дазволіла ў чымсьці зменшыць асабовую адказнасць: з’явілася магчымасць незаўважна выпраўляць памылкі, устаўляць/ выкідаць пэўныя словы, сказы, абзацы і да т.п., выкарыстоўваць розныя шрыфты, правяраць правільнасць напісанага і г.д. Тэкставы рэдактар – кампутарная праграма, прызначаная для стварэння і змянення тэкставых файлаў, а таксама іх прагляду на экране, друкавання, пошуку патрэбных фрагментаў тэксту і г.д. [7].
А адбылося ўсё гэта дзякуючы кінарэжысёру Майклу Шрэеру (Michael Shrayer), які ў 1975 г. стаў адным з уладальнікаў набора для канструявання кампутараў “Альтаір”. Затым ён удасканаліў сваю машыну, падключыў да яе клавіятуру і тэлевізар, які выконваў ролю дысплэя, і стаў гандляваць невялікімі праграмамі. Паступова праграмы ўскладняліся, як і інструкцыі да іх выкарыстання. Аднойчы Шрэер вырашыў, што больш зручна было б рыхтаваць гэтыя інструкцыі з дапамогай “Альтаіра”, а не выкарыстоўваць друкарку. Ён працаваў па 16-20 гадзінаў у суткі на працягу года і выпусціў праграму пад назвай “Электрычны аловак” (Electric Pencil).
Затым Шрэер зразумеў, што ягоны патэнцыйны рынак не абмяжоўваецца толькі колам уладальнікаў “Альтаіра”, і напісаў варыянты “Электрычнага алоўка” для іншых мікрапрацэсараў і цэлага шэрагу прынтэраў. У выніку ён стварыў 68 варыянтаў сваёй праграмы.
Першыя
два гады пасля свайго з’яўлення
“Электрычны аловак” быў
Умоўна вылучаюць два тыпы рэдактараў.
Першы тып арыентаваны на працу з паслядоўнасцю сімвалаў у тэкставых файлах. Такія рэдактары забяспечваюць пашыраную функцыянальнасць – падсвятленне сінтаксісу, шаблоны, паказваюць коды сімвалаў і г.д. Часам іх называюць рэдактары кода, бо асноўнае іх прызначэнне – напісанне зыходных кодаў кампутарных праграмаў.
Другі тып тэкставых рэдактараў мае пашыраныя функцыі фармаціравання тэксту, уключэння ў яго графікаў і формул, табліц і аб’ектаў. Такія рэдактары часта называюць тэкставымі працэсарамі і прызначаныя яны для стварэння рознага кшталту дакументаў, ад асабістых лістоў да афіцыйных папер. Класічны прыклад – Microsoft Word.
Найбольш папулярнымі тэкставымі рэдактарамі з’яўляюцца (першага рода):
Emacs. Свободны рэдактар. Мае моцны і вельмі гнуткі інтэрфейс, падтрымлівае макрасы.
jEdit. Свободны рэдактар на Java.
Kate. Моцны свабодны тэкставы рэдактар з падсвятленнем сінтаксісу для вялікай колькасці моў праграмавання. Гнуткі інтэрфейс. Уваходзіць у склад KDE.
Notepad. Просты тэкставы рэдактар, які з’яўляецца часткай аперацыйных сістэм, што выйшлі пачынаючы з 1985 г. Блакнот выкарыстоўвае аконны клас EDIT. Да Windows Me, што выйшла ў 2000 г., падтрымліваліся толькі самыя базавыя функцыі, шматлікія функцыі былі даступныя толькі з меню, і максімальны памер файла складаў 64 Кбайт (мяжа класа EDIT). Сёння рэдактар падтрымлівае кантэкстную замену, гарачыя клавішы (напр., Ctrl-S для захавання файла), знятая мяжа ў 64 Кбайт і дададзеная падтрымка Юнікода. Цікавыя магчымасці: калі ў пачатку адчыненага праграмай файла знаходзіцца кодавая паслядоўнасць ".LOG", то пасля адкрыцця ў канец файла дадаюцца бягучая дата і час і курсор ставіцца пасля яе. Гэтая малавядомая магчымасць, якая існуе прынамсі з Windows 95, дазваляе выкарыстаць рэдактар для вядзення нататак або назіранняў. Калі запусціць Блакнот з ключом каманднага радка /.setup, то пасля запуску Блакнот "завісне" – яго акно не будзе адмалёўвацца, хоць працаваць ён будзе дакладна. (Напрыклад, у такім Блакноце можна разрукаваць тэкст усляпую, і захаваць яго на дыску.) Каб выйсці з гэтага “завісшага” Блакнота, можна выкарыстаць клавішу Esc або камбінацыю Ctrl-D.
GNU nano. Свабодны рэдактар для тэкставага рэжыму.
EditPlus. Тэкстовы рэдактар для Windows, прызначаны для праграмавання і веб-распрацоўкі, праграма платная і толькі на англійскай мове.