Информатика ұғымы және оны қолданудың негізгі бағыттары

 

 

34.WORD-ti іске қосу  жолдары

1.   Бас менюдің Іске қосу – Программалар – Mіcrosoft WORD (Start – Programs – Microsoft Word) қатарында тышқанды шерту арқылы;

2.   Wіndows жүйесінің Менің компьютерім немесе Сілтеуіш (Проводник) терезелерінің бірін пайдалану арқылы (C:\Program Files\Microsoft Office\Office\Wіnword.exe) негізгі қолданбалы программа (Application) атын шерту.

3.   WORD редакторына бұрын дайындалған құжаттың белгішесінде тышқанды екі шерту арқылы – алдымен WORD программасы жүктеліп, сонан соң көрсетілген құжат терезеге оқылады.

4.   Жұмыс үстеліндегі WORD редакторының жарлығында тышқанды екі рет шерту арқылы (жарлық болмаса, басқа тәсілді қолдану керек), т.б.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

35.Word-ты жабу жолдары1. Файл – Шығу (Выход)  меню командаларын таңдау арқылы;

2. редактор терезесінің  тақырып жолының оң жақ жоғарғы  бұрышындағы Жабу батырмасын ( r )

басу арқылы;

3. тікелей Alt+F4 пернелерін басу арқылы;4. тақырып жолындағы жүйелік батырманы екі

шерту арқылы, т.б.

 

36.Меню жолы  командалары/1/ ФайлПравка В Вид Формат

Меню атындағы әріптің  асты сызылғаны– осы әріпті Alt пернесімен бірге басуарқылы ішкі меню командалары пернелерарқылы экранға жылдам шығарылады.Суырылып шығатын ішкі командалардың соңында көп нүкте тұрғаны – оның өзіндікішкі сұхбат терезесі ашылады. Ішкі командалардың соңында тілсызық 4 тұрғаны – оның өзіндік ішкі бірнеше командалары ашылады. Менюдің Файл командасы-жаңа құжат жасау-бұрын құрылған файлды ашу-ашық тұрған файлды жабуашық тұрған файлды сақтау-файлды басқаша сақтау-файлды Web-парақ түрінде сақтау бір файлда бірнеше Нұсқалар сақтау-Web-парақты алдын ала көру-Парақ параметрлерін тағайындау-қағаздағы парақты алдын ала көру-құжатты баспаға шығару-құжатты e-mail,факс ретінде жөнелту құжат қасиеттерін көру-соңғы кездерде жөнделген не терілген төрт файлдар тізімі, бұл тізім арқылы олардың кез келгенін жылдам ашуға болады-Word-ты жауып, одан шығу3.2.Менюдің Түзету командасы алдыңғы әрекетті болдырмау-алдыңғы болдырылмай тасталған әрекетті қайталау белгіленгенді буферге қиып алу-белгіленгенді буферге көшіріп алу-буфердегіні курсор позициясына қо буфердегіні курсор позициясына арнайы форматта қою не байланыстыру-белгіленгенді басқа құжаттағы гиперсіл-теме сөзбен алмастыру-белгіленген элементті тазалау-құжатты толық белгілеу бір сөз тіркесін іздеп табу бір сөз тіркесін тауып, оны екінші сөз тіркесімен алмастыру бетке, жолға нөмірі арқылы көшу3.3.Менюдің Түр командасы-мәтінді кәдімгі режимде бейнелеу-мәтінді web-құжат режимінде бейнелеу-мәтінді бетті белгілеу режимінде бейнелеу-мәтінді құрылым режимінде бейнелеу аспаптар тақтасы бөліктерін шығару/алу-сызғыштарды бейнелеу/алып тастау құжат схемасын бейнелеу-колонтитулды іске қосу/алу-беттің төменгі жағында сілтеме жасау

-белгіленген сөзге ескерту  жасау-мәтінді экранға толық бейнелеу-масштабты  өзгерту3.4.Менюдің Кірістіру командасы-бетті  бөлу, жолды келесі бетке көшіру-бет  нөмірлерін қою, орналастыру-мәтін  ішіне ағымдағы дата/уақыт енгізу-мәтін  ішіне дайын сөз тіркесін енгізу-мәтін  өрісінің типтерін өзгерту (програм.) –пернетақтада жоқ символдарды  енгізу-белгіленген сөзге ескерту  жасау-беттің төменгі жағында  сілтеме жасау-суретке, кестеге  ат беру-айқасқан сілтемелер жасау-мазмұн  және сілтемелер жасау-файлдан  не бұрын дайындалған сурет  қою-жақтау ішіне мәтін жазу-файлдағы  мәтінді курсор позициясына қою-басқа  форматтағы объект енгізу-курсор  позициясына бетбелгі қою-белгіленген  сөзге гиперсілтеме жасау(дайын  файлдан)3.5.Менюдің Формат командасы

-қаріп параметрлерін  тағайындау-абзац параметрлерін  тағайындау-нөмірленген немесе белгіленген  тізім енгізу-шекаралар мен бояу  параметрлерін енгізу-құжат ішіне  бағанға бөлінген мәтін енгізу-табуляция  таңбаларын енгізу-алғашқы әріпті  өрнек әріп түрінде көрсету-кесте  ішіндегі мәтін бағытын өзгерту-әріп  регистрін (бас әріп, кіші әріп) ауыстыру-фон түсін өзгерту-тақырыпты,  фонды үлгі арқылы таңдау-жақтаулар  (оңнан, солдан) жасау-автоформат (хат,  пошта хабарын) жасау-стиль жасау  немесе басқа стиль пайдалану

 

37.Стандартты аспаптар тақтасы – жаңа құжат ашу; – бұрын ашылған файлды дискіден оқу;

– терілген мәліметті дискіге  жазып сақтау; – терезедегі мәтінді  баспаға шығару; – мәтінді баспаға  шығару алдында көріп шығу; –  мәтін қателерін тексеру; – белгіленген  фрагментті буферге қиып алу; – белгіленген  фрагментті буферге көшіріп алу;  – буферге алынған мәліметті  курсор позициясына қою;

– абзацты үлгі бойынша  форматтау; – алдыңғы орындалған әрекетті болдырмау;- алдыңғы болдырылмай  тасталған әрекетті қайталау – гиперсілтеме қосу – кестелер мен шекаралар  аспаптар тақтасын шығару/алу

– кесте салу 16 – EXCEL кестесін енгізу – көп бағандар режиміне көшу – сурет салу аспаптар тақтасын шығару/алу – құжат схемасы режимін бейнелеу/алып тастау – баспаға шықпайтын таңбаларды шығару/алу

– масштабты өзгерту –  анықтама алу

 

38.Форматтау аспаптар тақтасы – стиль типі;    – қаріп типі;  – кегль мөлшері; – қалыңдатылған сызылым түрі; – қисайтылған сызылым түрі; – асты сызылған сызылым түрі; – мәтінді сол жақ шетке туралау; – мәтінді жол ортасына жылжытып туралау; - мәтінді оң жақ шетке туралау;– мәтінді екі жақ шетке бірдей туралау; – нөмірлі тізім енгізу;     – белгіленген тізім енгізу;– шегіністі үлкейту;       – шегіністі кішірейту; – жиектеу сызықтарын жүргізу;– жол фоны түсін өзгерту; – символдар түсін өзгерту;– дәрежелерді теру; – индекстерді теру.

 

39.Сурет салу аспаптар тақтасы

– әртүрлі әрекеттерді  таңдау;    – объектілерді біріктіре  таңдау;  – объектілерді бұрып  айналдыру;

– автофигуралар (сызықтар, блок-схемалар, т.б.) таңдау; – түзу сызық  сызу; - тілсызықты бағыттауыш сызық  сызу; – тіктөртбұрыш сызу;  –  шеңбер (эллипс) сызу; - мәтінді жақтау ішінде жазу;

– WordArt мәтінін енгізу; – дайын суреттер енгізу   – тұйық сызық ішін бояу; – сызық түсін таңдау;  – символдар түсін таңдау; – сызық қалыңдығын таңдау;  – үзік сызық типін таңдау; – тілсызық типін таңдау;

– көлеңкелер жасау; – көлемді  денелер жасау.

 

40.word Қалып-күй қатары-теріліп не түзетіліп жатқан бет нөмірі -мәтін бөлігі нөмірі,  бұл элемент бөліктердентұратын құжат үшін ғана қажет;-мәтіннің басынан есептегенде курсор тұрған орын12-бетте, ал құжат барлығы 12 беттен тұрады; -курсор тұрған жолдан сол беттің жоғарғы шетіне дейінгі қашықтық;-осы беттің жоғарғы шетінен курсорға дейінгі жолдар саны;-осы жолдың басынан курсорға дейінгі символдар

саны,  табуляция символдары мен бос орындар да есепке алынады;-макрос жазу-болған түзетулерді қабылдау/қабылдамау-белгілеулерді  кеңіту режимі-символдарды ауыстыру/кірістіру  режимін енгізу

 

41 Word ортасында пернелермен курсорды жылжыту.

Home-Курсорды осы жол  басына жылжыту;

End-Курсорды осы жол  соңына жылжыту;

Page Up-Курсорды алдыңғы  экранға жылжыту;

Page Down-Курсорды келесі  экранға жылжыту;

Ctrl+Курсорды келесі сөзге немесе белгіленген ауданның соңына жылжыту;

Ctrl+Курсорды алдыңғы сөзге немесе белгіленген ауданның басына жылжыту;

Ctrl+Home- Курсорды файлдың  (мәтіннің) басына жылжыту;

Ctrl+End- Курсорды файлдың  (мәтіннің) соңына жылжыту;

Ctrl+Курсорды абзац басына жылжыту;

Ctrl+Курсорды абзац соңына жылжыту;

Shift+F5- Құжаттағы  соңғы  түзетуге көшу.  

42   Мәтіндік процессор қызметі. Windows қосымшалары ішіндегі мәтіндаярлайтын WordPad мәтін редакторы және оффистік қолданбалы программалар ішіндегі Word мәтін процессоры кез келген мәтінді жылдам форматтап, мынадай қызметтер атқарады:

• құжаттарды даярлаудың арнайы шаблондарын (стандарт-ты хат, құттықтау хаты, резюме, есеп беру - отчет) қолдану;
• бір мезетте екі-үш құжаттарды қатарластыра өңдеу - мәтін фрагменттерін (үзіндісін) олардың бірінен біріне ауыстыру;
• жылдам форматтау үшін дайын стильдерді пайдалану;
• басқа программаларда (Excel, Paint) дайындалған суреттерді, диаграммаларды, кестелерді мәтін ішіне енгізу және өзгерту;
• Интернет арқылы жіберілетін мәтіндерді, web-сайттарды даярлау;
• формулалармен жұмыс істеу (оларды теру және формула бойынша есептеу), т.б.

 

 

43.Мәтіндердегі қаріп параметрлері

Қаріп (шрифт) – мониторда немесе қағазда символдарды бейнелеу мақсатында қолданылатын көлемдері мен типтері әр түрлі графикалық формалар жиыны.  Әрбір қаріптің өзіне тән гарнитурасы, кеглі, сызылымы бар.  Гарнитура – символдарды безендіру ерекшеліктері, яғни қаріп типі, оның суреті. Гарнитурасы бойынша қаріптердің шеттері шығыңқы  (с засечками) және жұмыр (рубленые) типтері болад. Шығыңқы тип          Жұмыр тип А Ә Б В Г Ғ (Times New Roman) А Ә Б В Г Ғ (Arial) А Ә Б В Г Ғ (Courier New) А Ә Б В Г Ғ (Helvetica) А Ә Б В Г Ғ (Bookman Old)    А Ә Б В Г Ғ   ( Impact ) Орыс, қазақ әріптерін (кирилица) жазатын арнайы қаріптер: ArialCyr   ArialKaz      Baltica KZ       Boyarsky KZ    GenevaKazakh           Courier New KZ  Бір гарнитура ішінде бірнеше сызылым (начертание)түрі бар: Кәдімгі (Normal) Times New Roman    Қалыңдатылған (Bold) Times New Roman  Қисайтылған – курсив (Italic) Times New Roman  Асты сызылған (Underline) Times New Roman Қисайтылған, асты сызылған Times New Roman Қалыңдатылған, асты сызылған Arial Қисайтылған, сызылған Boyarsky KZ Қалыңдатылған Arial Unicode MS  Символдардың биіктігін қаріптің кеглі (кегль) деп атайды, ол баспа жүйесінде пунктпен өлшенеді, 1 пт = 0,353 мм Мәтін теру  кезінде А4  форматы үшін  (21см  х 29,7  см)негізінен кегльдері 10,  11,  12  пт  қаріптер  жиі қолданылады. Интерлиньяж мәтін жолдарының  ара қашықтығын  – интервалды  анықтайды.  Ол  символ  мөлшерінен  20 %-ға артық болады. Егер қаріп кеглі 10 пт болса, интерлиньяж 12 пт болуы тиіс.  Тақырып алдындағы интерлиньяж одан  кейінгі интервалдан 1,5  есе артық болуы тиіс.  Мәтін тақырыптары көбінесе Arial  (жұмыр қаріп түрі) қарпімен теріледі.  Бейнелеу  тәсілі бойынша барлық қаріптер растрлық және масшатабталатын болып екіге бөлінеді. Растрлық қаріптер – белгілі бір таңба шығарылатын ауданда символдың нүктелер жиынымен бейнеленуі.  Растрлық қаріп кеглі де тұрақты болады, ол көбіне гарнитурамен бірге жазылып тұрады. Windows интерфейсінде (командаларында) жазылатын қаріп түрлерінің барлығы растрлық болып табылады.  Мысалы, Sansserif 8, Courier 10, т.с.с.  Растрлық қаріптер онша сапалы болмайды, оларды

үлкейтсе  нүктелер сатылы түрде көрсетіліп тұрады.  Растрлық қаріп файлдары типі .fon болып сақталады. Масштабталатын қаріптер символ контурын математикалық түрде өрнектеу жолымен жазылады.

Бұларды үлкейтсек те,  сапасы өзгермейді. Масштабталатын қаріптерге Times New Roman,Courier New, Arial, т.б. типтері жатады. Масштабталатын қаріптер типі .ttf болып келген файлдарда сақталады. Оларды TrueType типіндегі қаріптер деп атайды.TrueType – кез келген құрылғыда үлкейтіліп-кішірейтілсе де, сапалы түрде бейнеленетін математикалық өрнек арқылы жазылатын масштабталатын қаріптер технологиясы.

 

 

44)Word ортасында  пернелермен, тышқанмен курсорды  жылжыту 

 Windows ортасында пернелер тақтасының көмегімен жұмыс істеуге болады, бірақ «тышқан» тетігінмен басқарылатын графиктік сілтемені немесе олардың комбинацияларын қолдану өте тиімді. Сол бетімен «тышқанды» жылжыту экран бетіндегі тышқан сілтемесінің, яғни курсорының жылжуымен сай келеді.  
«Тышқан» тетігінің екі немесе үш батырмасы болады. Жұмыс барысында негізінен оның сол жақтағы, ал анда-санда оңжақтағы батырмасы пайдаланылады. «Тышқан» тетігінің ортағы батырмасы Windows ортасының тек кейбір программаларымен жұмыс істеуде пайдаланылады.  
«Тышқан» тетігімен ең негізгі операция – экран бетімен курсордың қозғалуы болып табылады. Бұл дайындық операциясы, ол өздігінен ешқандай әрекет-амал орындамайды.  
Келесі операция – шерту (Click). Бұл операция сілтемені экран бетіндегі қажетті элементке апарғаннан кейін ғана орындалады, мысалы, сілтемені графиктік элементтің белгішесіне жеткізіп, шерту операциясын орындауға болады. Шерту деп тышқанның сол жақ батырмасын бір рет басып, қайта жылдам қоя беруді айтады. Жоғарыда айтып өйткеніміздей, Windows жүйесінде әдетте жұмыс істеу кезінде негізінен тышқанның сол жақ батырмасы кеңінен қолданылады. Сондықтан, алдағы уақытта, тышқан батырмасын жай шерту дегеніміз - тышқанның сол жақ батырмасын басып жылдам қайта қоя беру.  
Бұл әрекет меню пункттерінің бірін таңдау, объектілерді белгілеу немесе жол курсорын қалаған орынға жедел көшіру кездерінде және терезелерді екпінді етіп жұмысқа қосу кезінде және т.б. қолданылады.  
Тышқанмен орындалатын күрделі операцияға оның сол жақ батырмасын жылдам түрде екі рет шерту әрекеті жатады (Double-click). Оның жұмыс істеуі негізінен тышқанды жай шерту әрекетіне өте ұқсас, яғни тықшан сілтемесі керекті элементке апарылғаннан соң, тез арада тышқанның батырмасын екі рет сырт еткізу қажет болады. Бұл әрекет алғаш тышқанмен жұмыс істей бастаған адамға күрделі операция болып табылады. Оның ерекшелігі тышқанды екі рет жылдам шерту аралығында өте аз уақыт өтуі тиіс, ол секундтың оннан біәр бөлігіндей ғана уақыт. Егер ол аралықта көп уақыт өтіп кетсе, онда Windows жүйесі бұл әрекетті жекеленген екі бөлек шерту деп түсінеді. Ал егер бұл амал дұрыс орындалса, онда Windows жүйесі бірден белгіленген операцияны іске асыра бастайды.  
Келесі операция – тасымалдау.Ол терезелер мен шартбелгілердің орнын ауыстырады, яғни басқа орынға тасымалдайды және терезелердің ұзындығы мен енін өзгертуде қолданылады. Объектілердің тасымалдау амалы былай орындалады: сілтемені орны ауыстырылатын элементке апарып, тышқанның сол жақ батырмасын басып, оны сол басулы күйінде ұстап тұрып, сілтемені қалаған жаңа орынға жеткіземіз, сонан соң батырманы қоя береміз.

.

 

45   Мәтіндерді тышқанмен, пернелермен ерекшелеп белгілеу