Шпаргалка по "Философия"

  144. Бүткілбірлік  теориясының авторы: В.С.Соловьев.

  145. Еркіндік  және бостандық туралы идеяны қарастырған орыс экзистенциалист: Николай Бердяев оны «орыстың Гегелі» д.а.

  146. Шәкәрім бойынша адамның мәні: ар-ұждан.

  147. Формалды логиканың негізін салушы антика философы: Аристотель(дедуктивті әдіс,силлогизм жүйесі логика заңдары т.б)

  148. Экзистенциализм үшін басты мәселе не болып табылады: «адам болмысы».

  149. Агностицизм өкілі: И.Кант.

  150. Волюнтаризм негізін салған: Иррационализмнің көрнекті өкілі – Артур Шопенгауэр философиясының өзегі.Дүниенің бәрін анықтаушы, басты қозғаушы күші ерік, жігер деп ұқты.

  151. Өмір философиясының өкілдері: ---- Вильгельм Дильтей, Георг Зиммель, Людвиг Клагес, Фридрих Ницше, Освальд Шпенглер, Анри Бергсон.

  152. Неокантшылдық бағытының өкілдері: Герман Коген, Пауль Наторп, Эрнст Кассирер, Ганс Файхингер.

  153. Философиядағы инструменталистік әдісті қолданған кім, прагматист:Джон Дьюи.

  154. Экзистенциализмнің негізін салушы: дат философы Сьерен Кьеркегор.

  155.  Прагматизм, өкілдері: гректің «прагма»- «іс-әрекет» деген сөзін білдіреді. Бұл философия ХІХ ғ. 70 ж. АҚШ-та п.б. Прагматизм- абстрактті ақиқатты, ұғымдардың танымдық рөлін терістеді, ұғымның орнына белгілерді қарастыруды ұсынды. Өкілдері: Ч.Пирс пен У.Джемс.

  156. Феноменология дегеніміз не: (грек.құбылыс туралы ілім)Таза сананы талдау және адам тіршілігінің имманенттік, априорлық құрылымын зерттеу әдісі. Сана туралы ілім.

  157. Феноменологияның өкілдері: Эдмунд Гуссерль.

  158. Герменевтика деген не: (грек. герменойтикос- түсіндіруші, ұғындырушы, ежелгі грек құдайы Герместің атынан шыққан) ұғыну, түсіну философиясы, тұспалдап сөйлеу тәсілін зерттейді, мәтіндерді түсіндіру өнерін, практикасы мен теориясын қарастыратын философиялық бағыт.

  159. «Герменевтикалық шеңбердің» авторы: Ф.Шлейермахер.

  160. Материяның өмір сүру тәсілі: қозғалыс, кеңістік, уақыт.

  161. Субстанция ілімі: Субстанция-(мән, нәрсе,мәнділік)-түпнегіз,ешнәрседен тәуелсіз, өзге нәрселерден туатын бастама. Мәнділіктің алғы себептілігі.

  162. Диалектиканың мәні  неде:Диалектика-сұхбаттасу өнері,талас және диалог д.б!Аргументация өнері, логика ғылымы!

  163. Психоанализ теориясының негізін салушы: австриялық ғалым- психиатр Зигмунд Фрейд.

  164. Фрей бойынша жыныстық үнемі немен қақтығыста болады: «Либидо».

  165. «Ұжымдық санасыздық» теориясының авторы: Юнг!

  166. Архетиптер деген не: барлық адамдарда туа біте п.б. «ұжымдық бейсаналық» құрылымы, адамзаттың «шифрленген» құпия тарихы, ізгі ақиқаттар. Архетиптер- әмбебап бейнелер, жалпы адамзаттылық ығыстырылған өмірлік энергияның «коды».

  167. Иррационализм өкілдері: Артур Шопенгауэр,

  168. Ғылыми танымның құрылымы:

  169. Бейсаналық дегеніміз не: ерекше психикалық шындық, сананың бақылауына келмейтін, адам санасынан тыс жататын психикалық құбылыстар, жағдайлар, әрекеттер жиынтығы.

  170. Қозғалыс деген не: материяның өмір сүру тәсілі, оның жалпылық қасиеті, атрибуты.Қозғалыс материяның өзара әрекеттесуі; жалпы өзгеру.

   171. Материалдық жүйелердің өмір сүру тәсілдері: кеңістік; уақыт; қозғалыс.

  172. Диалектикаға қарама-қарсы бағыт: метафизика.

  173. Гедонизм түсінігі бойынша өмірдің мәні не: «Өмірден ләззат алу».

  174. Өмір мәнінің утилитаристік концепциясы: «өмірдің пайда жағын қарау».

  175. О.Шпенглердің атақты шығармасы: Еуропаның құлдырауы! Шешуші жолодар!

  176. Позитивизм бағытының негізін салушы: Сен-Симон шәкірті, француз философы Огюст Конт.

  177. Позитивисттер бөліп қарастырған ғылыми таным: позитивтік(ғылыми) білім немесе философия

  178. Ойлау қабілеттерін, заңдары мен формалары туралы ілім:  Логика!

  179. Гегель философиясындағы әдіс: диалектикалық әдіс.

  180. Санасыздықтың психикалық себептерін ашқан философ: Фрейд.

  181. Даму сабақтастығы, дамудың бірлігі диалектика заңы қалай аталады: «Терістеуді терістеу».

  182. Даму себебін қарастыратын диалектика заңы: «қарама – қарсылықтардың бірлігі мен күресі».

  183. Диалектика бұл: грек. диалектикэ, технэ- сұхбаттасу өнері, талас және диалог, диалегомай- сұхбаттасып тұрмын, ойлап тұрмын деген сөздерін білдіреді.

  184. Позитивизм бойынша позитивті ғылымдар мынаған тәуелді: оң ғылымдар немесе тәжіребиеге негізделген ғылымдар!

  185. Қоғамдық экономикалық формация ұғымын енгізген: К.Маркс.

  186.Фальсификация, фаллибализм принциптері: Фальсификация принципі-кез келген теорияны біржолата,нақты дәлелдеуге,мойындауға болмайды,бірақ оны терістеуге болады!! фаллибализм принципі-теориялардың бәрі қателеседі, сондықтан кез келген теорияға сене бермеу керек.

  187. Камю бойынша адам үшін абсурдтан шығатын жол: «бунт шығару».

  188. «Тіл- болмыс тұрағы» -Мартин Хайдеггер.

  189. Сартрдың экзистенциалды философиясының пәні: атеистік

  190. «Ақыр заман туралы ілім»: «Эсхатология».

  191. Болашақты, келешекті зерттеу ілімі қалай аталады: Футурология

  192. Гносеология- таным. 

  193. Онтология- болмыс. 

  194. Структурализм. Өкілдері:Клод Леви-Строс,Ролан Барт,Жак Лакан,Мишель Фуко,Луи Пьер Альтюссер.

  195 «Эрос» – өмір инстинкті, «Танатос»- өлім инстинкті: З.Фрейд.

  196. Әлеуметтік философияның сипаттамасы: Әлеуметтік философия-әлеуметтiк әлемге деген өзiндiк көзқарасын қалыптастырады 

 197. Антропогенез деген:Адам қалыптасуының эволюциялық процесі. Адам ман қоғамның шығу тегі.

  198. Дедукция (шығару)– ой қозғалысы процесінің жалпылықтан ерекше арқылы жекелікке өтуі. Индукция(нысанаға алу)- ой қозғалысы процесінің жекеден ерекше арқылы жалпылыққа өту.

  199. Сезімдік таным формалары:түйсік- заттар мен құбылыстардың жеке қасиеттерін бейнелеу.; қабылдау- сезім мүшелеріне тікелей әсер ететін сыртқы заттар мен құбылыстардың тұтас бейнесі. ; елестету- бұрын қабылданған заттар мен құбылыстардың бейнесін қайта жаңғырту. 

 200. Рационалдық таным формалары: ұғым - заттар мен құбылыстардың белгілері мен қасиеттерін бейнелейтін ойлау формасы. ; пікір- бір нәрсені растайтын немесе терістейтін ойлау формасы. ; тұжырым – бір немесе бірнеше пікірден бірнеше жаңа пікір шығаратын ойлау формасы. 

 201. Философия тарихында диалектикалық логика категорияларының, принциптерінің және заңдарының жүйесін алғаш болып негіздеген кім: Гегель

  202. Объективтік шындықты білдіретін концепция:мазмұны субьектке тәуелсіз, бүкіл адамзатқа да тіуелсіз білім! 

 203. Адам болмысы бұл: 

 204. Қарапайым сана деген не: 

 205. Ортағасырлық батысеуропалық философиясының концептуализм өкілі кім: Аврелий Августин!

  206. Верификация принципінің авторы:  Витгенштейн

  207. Әлеуметтік философия: әлеуметтiк әлемге деген өзiндiк көзқарасын қалыптастырады 

 208. Синергетика деген: табиғи, әлеуметтік, когнитивтік, яғни бейтепетеңдік жүйелердің эволюция заңдылықтарын бітімдеуге, іздеуге бағытталған өзіндік қалыптасудың, ұйымдасудың жалпы ғылыми теориясы.

  209. Даму деген:мөлшерден сапаға, ескі сападан түбірлі жаңа сапаға өту.

  210. Мәдениет философиясының сипатын көрсет: (Kulturphilosophie) термині XIX ғ.аяғында неокантшылдық Баден мектебінің (А.Мюллер) аясында п.б. 1) Тар мағынада-  XXғ. бірінші жартысындағы еуропалық (немістік) философиялық бағыт;  2) Кең мағынада- мәдениетті ерекше феномен деп қарастыратын кез келген философиялық рефлексия.  

 211. Орыс космизм негізін салушы кім: К.Э.Циолковский. 

212. Сана әдістері: Физикализм-сана мәселесін қарастырудағы шектен шыққан материалистік көзқарас, олардың пікірінше, өзіндік субстанция ретінде сана жоқ, сана тек материядан туыындайды және оны физика, өзге де жаратылыстану ғылымдарының жетістіктерімен ұғынуға болады, -дейді( Д.Армстронг, Дж.Смит ). Солипсизм- бұл да шектен шыққан көзқарас, жеке адам санасы- ең айқын, дәлелденген шындық, ал материалдық дүние- тек жеке сана туындысы (Беркли, Юм,Фихте).  

213. Қоғамдық болмыс анықтамасы: қоғами қатынас жүйесінде адам қызметі арқылы өңделетін қоғамның материалдық бөлігі.  

214. Әлеуметтік сфера деген:еңбек бөлінісіне, өндіріс жабдықтарының меншігіне және ұлттық факторға негізделген қоғамның ішкі құрылысының жүйесі. 

215. Ноосфера(грек. нус–ақыл, парасат) – табиғат пен қоғамның өзара әрекеттесу сферасы, яғни адамның ақыл–ой қызметінің ортасы, сферасы.  Негізін салушы 1927 ж француз Э.Леруа. 

216. Этика ( грек. ethos, etika-әдет, ғұрып, салт)- мораль мен әдептілік туралы философиялық ілімдер жүйесі. Бұл ұғымды Аристотель (б.з.д.384-322)  қолданды. Эстетика( грек. aisthetikos сезіну, сезімдік) – адамның дүниені сұлулық, әсемдік заңдылықтары тұрғысында бейнелеуі туралы ілім. Бқл терминді 1785 жылы неміс философы Александр Баумгартен енгізді. 

 217. Табиғат туралы ілім. Натурфилософия. 

218. Қоғам деген не: (лат. социалис.) адам қызметінің тарихи қалыптасқан формаларының (территориясы, дәуірі, дәстүр мен мәдениеті) барлық жиынтығы, яғни жүйелік құрылым. 

219. Дін-жаратылыстан, адам мен адамзаттан тыс трансценденталдық, құдіретті күшке сенуге негізделген дәстүрлі қоғами сана формасы.  Мифология (грек. мифос-аңыз, шежіре; логос-сөз, ілім) –алғашқы қауымдық қоғамға тән дүние туралы қиял-ғажайып, танымдық қоғами сана формасы. Философия (грек. филео- махаббат, құштарлық; софия- даналық) -  қоғамдық сананың ерекше формасы, дүниеге көзқарастың ғылыми-теориялық түрі, болмыс пен сананың жалпы принциптері, адамның адамға, дүниеге қатынасы туралы әмбебап ілім, ойлау туралы ойлау .

 220. Философиялық білім ерекшелігі: «жан-жақты жинақталған білім жүйесі».

221. Субстанцияның көптігін мойындайтын плюрализм

222. Ежелгі Үнді философиясына тән сипаттама жанның көшуі, о дүние бастамасы

223. Аристотель бойынша материя болмыстың барлық күйінің бастамасы, ол материя

224. Қайта өрлеу Италиядан басталады

225. Лейбниц Монодология

226. Эмперизм негізін салушысы Бекон

227. Құдай өлді Ницше!     

228. Санасыздық Фрейд

229. Болмыс және уақыттың авторы Хайдеггер

230.Қорқыт ата фил мәні Мәңгі өмірге өту!

231. Жалпы ұғымдар немесе универсалилер ғана өмір сүреді деген ортағас ұғым Реализм

232. Заратуштра осылай деген авторы Ницше

234. Парадигма ұғымын ғылыми айналымға енгізген Томас Кум!

235. Адам барлық нәрсенің тіршілік өлшемі деген Протогорн

236  Күн қаласы еңбегінің авторы Томазо Компанелло!

237  Рене Декарт Мен ойлаймын, демек өмір сүремін

238 Табиғат пен материяның диалектикасы туралы идеяны шығарған Гегель

239 О. Конт таным табиғаты тарихының үш кезеңі: позитивтік, діни және этикалық

240 Билікке деген ерік Ницше

241 Фрейдләззат алушы  Либедо

242 Нақты ғылымдардағы ақиқат білімнің қайнар көзін анықтайтын және философиялық  зерттеудің танымдық құндылығын терістейтін буржуазиялық филдың бағыты  Емпириокретицизм

243 Шопенгауер Адамды өмір сүруге жетектейтін Құштарлық

244 Өркениеттің бастауы, бұл мәдениеттің құлдырауы  Освальд Шпенглер

245 Диалектикалық триада формуласы Гегель

246 Жоғарғы идея теор қарастырған Платон

247 диалектика заңдары: терістеуді терістеу, қарама қарсылықтардың бірлесуі мен күресу заңы, сан мен сапаның өзара алмасу заңы

248 Дүниені жан жақты қозғалыста және дамуда қарастыратын фил бағыт Диалектика

249 Өзіндік заң түсінігі кімнің философиясына тән И. Кант

250 Психоанализ сана мен бейсананы зерттейді

251 Канттың антиномиялары шешілмейтін қайшылықтар

252 Жаңа оргонон антиномия авторы Бекон

253 Ғылыми танымның екі деңгейі эмпирикалық және теориялық

254 Өнегелік мәселелерін қар сала Этика

255 Гегель фил басты ұғымы абсолюттік идея

256 Үш анық Шәкәрім

257 Сенсуализм танымның бастауы тек қана түйсік деген бағыт

258 Суфизм Яссауи

259 Үнді филдағы материалисттік бағыт Чарвака локояда!