Радияция проблема

2004, 2005 жылдардағы  зерттелген объектілердің 173-інің 87-нде (50%) радонның ЭТКБ деңгейі  200 Бк/м³байқалды, ал 60 жағдайда (35 %) 340 Бк/м³ асатыны байқалды. 22 объектіде ЭТКБ-нің 200 Бк/м³ артық сәттік маңызы тұрғын және қоғамдық ғимараттарды байқалды, ал 8-де – 340 5 Бк/м³ жоғары.  

Үй-жайлардың ауасына  жүргізілген эманациалдық зерттеулер 200 Бк/м³ асатын ЭРОА сәттік маңызы анықталған объектілер Өскемен қаласының барлық аумағы бойынша тарады және түрлі тұрпаттағы құрылыстарды құрады. Эманациялардың ағындары стандартты факторлармен ғана пайда болмаған: өңірдің геологиялық ерекшеліктерімен – қаланың Ертіс аймағындағы жаншылған және құрылыс материалдарының эманациясының орналасуымен, сонымен қатар аумақтарда ғана емес, ғимараттардың құрылыс конструкцияларындағы радиактивті ауытқушылықтардың да қатысуымен болады.

2004-2005 жылдардағы  алынған радонның ЭТКБ орта  маңызын тұрғын және қоғамдық  ғимараттардың жалпы жылдық орта  сипаттамалары үшін алса, онда  жұмыс ғимараттарының ауасындағы  радон мен оның қысқа жылжушы  еншілес өнімдерінің есебінен  Өскемен қаласының тұрғындарының  ішкі сәулеленуінің күтілетін  жылдық орта тиімділігі (соның  ішінде радиоактивті қалдықтардың  да есебінен), радиациялық қауіпсіздікпен  қамтамасыз ету бойынша санитарлық-гигиеналық  талаптарға сәйкес тұрғындардың  табиғи көздерден сәулелену деңгейінің  жоғарылығын көрсетеді.

Өскемен қаласының  аумағын эманациялық түсіру.

2005 жылы Өскемен  қаласының аумағында тұңғыш рет  эманациялық зерттеулер жүргізілді, олардың құрамына топырақтағы  радонды (ТР), топырақтың бетіндегі  радон ағынының тығыздығы (РАТ)  мен атмосфера ауасындағы радонның (Rn₂₂₂) ЭТКБ зерделеу енгізілді. Эманациялық түсіруге Өскемен қаласының Үлбі ауданының алаңы 10 шаршы шақырым аумағы қамтылды.

Радон деңгейінің ықтимал  есебі үшін маусымнан бастап қазан  бойынша кезеңде бақылау нүктелеріндегі атмосфера ауасындағы радонның және ЭРОА топырақтағы радонға, радон  ағынының тығыздығына кезең-кезеңмен байқаулар жүргізілді. Жүргізілген  тексерулердің нәтижесінде топырақтағы  радонның маңызы бақылаудың барлық кезеңі бойы іс жүзінде 3 Бк/л артпады, ал бақылау  участкесінің бетінен радон ағынының тығыздығының маңызы  демек 13,7-ден бастап 146,9-ге дейінгі мБк (м²хс) диапазонда 10 есеге ауытқыды. Топырақ эксхаляциясының орта маңызы бақылау нүктесі үшін 36 мБк (м²хс) құрады. Топырақтың бетіндегі радон ағысының тығыздығының өзгеруіне грунттардың ылғалдылығы мен сейсмикалық белсенділік күшті әсерін тигізеді.

Өскемен қаласының  атмосфера ауасындағы радонның ЭТКБ құрамы зерттеу жүргізілген кезеңде 12,2 Бк/м³ орта маңызы кезінде < 4 Бк/м³ бастап 45 Бк/м³ дейінді құрады. Көбірек жоғарғы маңыз желсіз бұлтты күндері байқалады. Радонның ЭТКБ бөлу күні бойы бірдей емес. Белсенділік таңғы сағаттарда байқалады, одан кейін біртіндеп түседі.

Топырақ радонының  деңгейін зерттеу кезеңінде зерттелетін  учаскеде 0,32-ден бастап 10,5 дейінгі  Бк/л құрады, негізінен 3 БК/л артпады, аталған аумақты радондық қауіптілігі  жоқ аумақ ретінде сипаттайды (радиоактивті деңгейі 50 Бк/л).

Топырақ радоны деңгейінің төмендігіне қарамастан, топырақ  эксхалациясы (РАТ) зерттелетін учаскеде 5,8-ден бастап 97,3-ке дейінді (м²хс), 27,8 мБл(м²хс) орта маңызы кезеңінде. Зерттелген нүктелердің санының төртеуінде табылған топырақ бетіндегі радон ағысының тығыздығының маңызы 80 мБк/ (м²хс) артады, бұл зерттелетін аумақтарда қауіпті радон аймақтарының бар екендігі туралы айғақ бола алады.

Радонның споралылығын, сондай-ақ бақылау нүктелеріндегі байқаулардың деректерін ескере отырып, 42,4 мБк(м²хс) құраған зерттелген учаскеде радонның әлеуеттік қауіптілік деңгейі есептелді. Осылайша, осы деңгейден асып кеткен нүктелер бір аймаққа біріктірілді.

Серікбаев атындағы Шығыс Қазақстан техникалық университетінің  ауданы бұрынғы “Калбаолово” тресінің жентектеу фабрикасының бірінің  радиоактивті қалдықтарынан ластанған  аумақ болып табылады. 2004 жылы осы  аумаққа радиациялық зерттеу  жүргізілді. Нәтижесінде 140 мБл(м²хс)  дейінгіні құраған топырақтың эксхаляция маңызы анықталды, ал 1 метрге дейінгі грунттағы радидің (Rа₂₂₆) құрамы – 582 Бк/кг дейін.