Жергілікті бюджетті жоспарлау және болжау мәселелері

Автор: Пользователь скрыл имя, 01 Мая 2013 в 18:40, дипломная работа

Краткое описание

Қазақстан Республикасының бюджет заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Кодекстен және қабылдануы осы кодекске көзделген өзге де нормативтік құқықтық актілерден тұрады.
Бюджет кодексi бюджеттік және бюджетаралық қатынастарды реттейді және бюджет жүйесі жұмыс істеуінің, бюджет қаражаттарының құрылуы мен пайдалануының негізгі ережелерін, принциптері мен тетіктерін белгілейді.

Оглавление

1-бµлім.
1.1.Қазақстан Республикасының “Бюджет кодексіне” шолу...........................................................................
1.2 Бюджетті жоспарлау мен болжаудың ролі және мақсаттары
1.3.Алымдар мен төлемдерді жоспарлау...........................................................................
2-бµлім Жергілікті бюджеттің шығыстарын жоспарлау.
2.1 Бюджет кірісінің жіктемесі ...........................
2.2 Бюджет шығысының жіктемесі.......................................................
2.3. Әлеуметтік салаға бөлінетін бюджеттік қаржыларды жоспарлау..............
2.4. Білім беруге арналған бюджет шығыстарын қалыптастыру...................................................

Файлы: 1 файл

Дип.-Жергілікті-бюджетті-жоспарлау-және-болжау-мәселелері.doc

— 220.50 Кб (Скачать)

Екіншіден, ол мемлекеттік реттеудің нарықтық механизмге кірісуі, демек соған бағынатын мемлекеттің араласуының тікелей емес формасы. Демек мемлекет өзіне экономикалық және әлеуметтік салалары арасындағы қарама-қарсылықты реттеу міндеттемелерін жіктеген. Біздің республикада экономиканы мемлекеттік реттеудің осы формасы іске асырылуда.

Үшіншіден, ол мемлекеттік  реттеудің нарықты өзіне бағындырған  орталықтандырылған жоспарлау арқылы экономикаға шексіз әсерін тигізетін  мемлекеттің араласуының тікелей  формасы.

Қазақстан Республикасы азаматтарының зейнетақылық қамтамасыз етуге құқықтары бар. Бұл аумақтағы мемлекеттің саясаты ҚР Конститутциясына негізделеді және “Зейнетті қамтамасыз ету жөнінде” атты заңмен реттеледі. Осы заңға сәйкестік 1998 жылдан бастап Қазақстанда зейнеттік қамтамасыз етудің  сол уақытқа дейін әрекетте болған ынтымақтық жүйесінің орнына жинақтаушы жүйесін енгізілді. Бұл заңмен тағы бір тағайындалған шарт ол 1998 жылдың сәуір айының бірінші жұлдызына дейін зейнетке шыққан азаматтарға мемлекет зейнетті қамтамасыз етуді кепіл етеді. Бюджет құралдары ақылы зейнеттік қамтамасыз етудің құқықтары бар азаматтарға зейнетақы республикалық бюджет құралдарынан төленеді.

Зейнетақы төлемдері жөніндегі  уәкілетті орган ретінде мемлекеттік  кәсіпорын формасында құрылған зейнетақы төлемдер жөніндегі орталық болады. Бұл орталық келесі функцияларды орындайды:

  • зейнетақымен қамтамасыз етуге құқықтары бар азаматтарға республикалық бюджет құралдары арқылы зейнетақы төлеу;
  • азаматтарға әлеуметітк жеке кодтар иелену;
  • міндетті зейнетақылық жарналарды кейіптеулік  есебі;
  • міндетті зейнетақылық жарналарды агенттерден жиынтық зейнеттік қорларға аудару
  • мемлекет алдында салықтық міендеттелер атқаруға бағылауды қамтасывз ететін орталық атқарушы органдарға объектілердің тізілімдемелірі мен төлем құжаттарын ұсыну.

Осы Орталық  жаңа зейнеттік жүйе енгізу барысында  зейнетақылық төлемдерді категориялар бойынша келесі тәртіппен тағайындады:

А)1998 ж 1 қаңтарға дейін зейнетақы  алатын азаматтарға

Ә) зейнеттік жасқа жеткен азаматтарға:

  • 1998 ж 1 қаңтарджан бастап 61 жасқа толған ер адамдарға , 56 жасқа толған әйелдерге
  • 1998 ж 1 шілдеден бьастап 61,5 жасқа толған ер адамдарға, 56,6 жасқа толған әйелдерге
  • 1999 ж 1 шілдеден бастап 62 жасқа толған ер адамдарға, 57 жасқа толған әйелдерге.
  • 2000ж 1 шілдеден бастап 62,5 жасқа толған ер адамдарға, 57,6 жасқа толған әйелдерге
  • 2001 ж 1 шілдеден бастап 63 жасқа толған ер адамдарға, 58 жасқа толған әйелдерге.

Орталық азаматтың  жас шамасына байланысты зейнетақылық төлемдерді ер адамдардың еңбек стажы 25 жылдан және әйелдердің стажы 20 жылдан кем болмаған шартта толық көлемінде зейнет ақы тағайындайды. Ал толық емес көлеміндегі зейнеттік төлемдер нормативтік актілерде белгілеген тәртіппен есеаптеледі. Зейнетақылық төлемдер өмір бойы төленеді. Егер де зейнетақы алушы қайтыс болса, онда оның жанұясына орталықтан мезгілде 15 айлық есептемелік көрсеткіш мөлшерінде төлем беріледі.

Орталықтан  төленетін зейнетақылық төлемдер әрбіреу  үш жыл қатарының орташа айлық  табысының 60 пайыз мөлшерінде есептеледі. Бұл арадла табыс құрамына еңбек ақының барлық түрлерімен Үкімет белгілеген басқа да табыстар кіреді. Осы табыстың көлемі тиісті жылға республикалық бюджет жөніндегі заңды белгіленген 15  айлық есептелемелік көрсеткіштен аспауы тиіс. 1998 жылы 1 қаңтарға  дейінгі мерзім үшін орташа айлық табыс мөлшері халықты әлеуметтік қорғау аумағындағы орталық атқарушы орган  анықтаған тәртіппен жиынтық зейнетақы қорға міндетті зейнетақылық төлемдер жасалған табысқа сәйкес белгіленеді. Осылай есептелген зейнетақылық төлемдердің максималды мөлшері 25 айлық есептемелік көрсеткіштің 75 пайызынан аспауға тиіс.

Халықты әлеуметтік қорғау жүйесінде жәрдемақылар маңызды  орын алады. Республика азаматтары  мүгедекке байланысты асыраушы адамынан айрылып қалу орайда және жас шамасына байланысты мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы. Сондай-ақ мемлекеттік адрестік әлеуметтік жәрдем алуға құқықтары бар. Жәрдемақы төлемдері республикалық бюджет құралдары арқылы іске асырылады тек қана мемлкеттік адрестік әлеуметтік жәрдем  төлемдері жергілікті бюджеттер  құраладынан төленеді.

Респибликалық маңызы бар қалалар Астана және аудан  бюджет құралдары  арқылы әлеуметтік жәрдеммен әлеуметтік қамтамасыз ету  көрсетіледі, яғни келесілер:

  • баспаналық жәрдем көрсету жөніндегі төлемдер;
  • мұқтаж азаматтарға үйлерінде әлеуметтік жәрдем;
  • анықталған мекен жайы жоқ тұлғаларды әлеуметтік икемделу;
  • ата анасыз қалған балалар мен жетімдерге мүгедектер мен қарияларды әлеуметтік қамтамысз ету;
  • халықты еңбекпен қамтамасыз ету;
  • жергілікті өкілдік органдардың шешімі бойынша азаматтардың  жеке категорияларына  әлеуметтік жәрдем жасау.

Облыстық бюджет құралдары арқылы ата-анасыз қалған жетімдерге мүгедектер мен қарияларға әлеуметтік қамтамысз ету жөніндегі  іске асырылады.

Жәрдемақы тағайындау жөніндегі белгіленген құжаттар қосымша өтініш жәрдемақыға құқы бар тұлғаның тұрған жеріндегі жергілікті халықты әлеуметтік қорғау органына ұсынылады. Жас шамасы бойынша жәрдемақы өтініш берген күннен бастап тағайындалады. Асыраушы адамынан айрылып қалуына байланысты жәрдемақы осы жәрдемақыны алуға марқұмның асырауында болған жанұясының мүгедек мүшелерінің құқы бар.

Мүгедектік  бойынша жәрдемақы тұлғаның мүгедектігі  жұмыс істегеніне немесе істемегеніне  жұмыс уақытында немесе жұмыстан кейін болғанына қарамастан мүгедектік анықталған күннен бастап тағайындалады. Бұл жәрдемақыға құқықтары барлар келесі мүгедектер:

  • жедел қызметтегі әскери қызметкерлер санынан;
  • ішкі істер органдары басқарушы және қатардағы әскери қызметкерлер санынан;
  • жарақаттан кейін мүгедек болған әскери қызметкерлер санынан;
  • төтенше экологиялық жағдайдан кейінгі мүгедектер.

 Мемлекеттік  арнайы жәрдемақы – ол азаматтарды  әлеуметтік қорғауға бағытталған  ақшалай төлемдер. Осы жәрдемақы   жөніндегі арнайы заңға сәйкес  ай сайын республикалық бюджет  құралдары арқылы және алатын  еңбекақыға тәуелсіз төленеді. Бұл жәрдемақы алу құқық 1998 ж 1 қаңтарға дейін зейнетке шыққан азаматтарға берілмейді. Жәрдемақы мөлшері 8 айлық есептемелік көрсеткіш көлемінде тағайындалады және зейнетақы төлемі жөніндегі мемлекеттік орталықтан төленеді.

Арнайы мемлекеттік  жәрдемақы – ол әлеуметтік қорғауға мұқтаж адамдарға басқа жәрдемақы түрлерінің тәуелсіз берілетін ақшалай төлемдер. Бұл жәрдемақы мемлекетік әлеуметтік қамтамасыз ету жүйеге кіреді және оны алуға құқы бар азаматтарға өз алды ай сайын төленетін ақша. Арнайы мемлекеттік жәрдемақы алу құқығы заңнамалық және нормативтік актілермен белгіленген азаматтар да бар. Жәрдемақының мөлшері айлық есептемелік көрсеткіш негізінде белгіленген саны арқылы тағайындалады.

2005 жылдан бастап  “Міндетті әлеуметтік сақтық  жөнінде”  атты ҚР заңы қолданады. Бұл заңда азаматтарды әлеуметтік қорғаудың бір формасы ретінде міндетті әлеуметтік сақтықтың құқықтық экономикалық және ұйымдық негіздері белгіленді және ол мемлекет жұмыс беруші мен жұмыскер аралығындағы әлеуметтік қамтамасыз ету жөніндегі жауапкершілікті бөлу жүйесін құрудың нормативтік базасы ретінде іске асырылады.

Жинақтаушы  зейнетақы қоры акционерлік қоғам  формасында құрылады. Олар уәкілетті  органның келісімімен өз филиалдарын  ашуға құқы бар. Міндетті зейнетақы  жарна төлеу үшін жинақтаушы тек бір қорды таңдауға және сол қормен зейнетақы қамтамасыз ету жөнінде келісім шарт пайымдауға міндетті. Жинақтаушы зейнетақы қорға жарна төлеуден зейнеттік жасқа жеткен тұлғалар босатылады.

Жинақтаушы  зейнетақы қорларға төленетін міндетті зейнетақы жарналары жұмыскердің төлем көзінен ұсталынатын ай сайынғы табысының 10 пайыз мөлшерінде тағайындалған. Бұл міндетті зейнетақы жарнасын есептеу үшін пайдаланатын ай сайынғы табыс көлемі республикалық бюджетте тиісті жылға тағайындалған минималды айлық еңбекақының  75 реттік көлемінен аспауға тиіс. Міндетті зейнетақы жарналар есебінің тәртібімен мерзімі есептеуі мен есеп шотқа аударуы республика үкіметімен белгіленеді.

Жинақтаушы  зейнетақы қорлардың құқы бар:

  • зейнетақы жарналарды жинауды ісуке асыруға ;
  • өз іс әрекеттері үшін комсиисондық сыйақы алуға;
  • уәкілетті орган берген лицензия негізінде зейнетақы негізінде зейнетақы активтерін инвестиция басқару жөн інде дербес іс әрекеттін іске асыруға;
  • зейнеттік қамтамасыз етуге байланысты мәселелері жөнінде жинақшының мүдделерін қорғауға ;
  • зейнетақылық келісім шарттарына сәйкес  басқа да құқықтарды іске асыруға.

Жинақтаушы  зейнетақы қорлар міндетті:

  • белгіленген тәртіппен алушыларға зейнеатқы төлемдерін жасаудан;
  • зейнетақы қорлану мен төлемдердің жеке есебін іске асыруды;
  • жылына бір рет және салымшы мен алушының сұрауымен оларға зейнетақы қорландыру ахуалы жөнінде ақпарат беруді;
  • алушының зейнеатқы қорландыру ахуалы жөніндегі ақпараттарға құпиялылықты қамтамасыз етуді;
  • заңнамаларға сәйкес зейнетақы жөніндегі заңның ережелерімен зейнетақы жөніндегі келісім шарт және шарттарын бұзған үшін жауапкершілкті болуға;
  • салымшы алушының зейнетақы қорландырулары бір қордан басқа қорға немесе сақтық ұйымға ауыстыруды ;
  • жинақтаушы қордың зейнетақы активтерін инвестициялық басқару жөнінде лицензиясы болмаған орайда сондай іс әрекетті атқаратыны ұйыммен келісім шарт пайымдауға;
  • міндетті зейнетақы жарнамалар есебінен зейнеттік қамтамасыз ету жөніндегі салымшымен келісім шарт пайымдауға;
  • жинақтаушы зейнетақы қорымен келісім шарт пайымдаған азаматтарға тең шарттар қамтамасыз етеді;
  • әрбір жеке тұлғаның пайымдалған зейнеттік қамтамасыз ету жөніндегі келісім шартқа кепіл қамтамасыз етеді;
  • бұқаралық ақпарат құралдарында өз іс-әрекеттері жөніндегі заңнамалармен тиым салынбаған ақпараттарды жариялауды.

Салымшылардың құқықтарымен мүдделерін қорғау мақсатымен жинақтаушы зейнетақы қорларға тиым салынады:

  • өндірістік іс әрекет
  • уәкілетті орган белгілегеннен басқа мүлік алып сатуды іске асыру
  • сақтық іс әеркет
  • зейнетақы актв<span class="dash041e_0431_044b_0447_043d_044b_0439__Char" style=" font-family: 'KZ Times New Roman', '

Информация о работе Жергілікті бюджетті жоспарлау және болжау мәселелері