Әлеуметтанудың объектісі мен пәні

Әлеуметтанудың болжамдық функциясы қоғамның әрбір әлеуметтік бөлімшесінің ғылыми негізделген даму келешегін саналы түрде жүзеге асыру шарттарын жасауға деген сұранысының көрінісі болып табылады. Әлеуметтік болжам адамдардың санасы мен олардың қызметіне болжамның кері әсерін ескеруге тиіс, ол оның “өз-өзінен жүзеге асуына” (немесе “өз-өзінен күйреуіне”) әкеп соғуы мүмкін. Болжаудың бұл ерекшелігі ғылыми болжамды басқарушы ықпалдарды, сондай-ақ олардың сапалық өзгерістерін ескере отырып, процестердің ықтимал нысандары мен көріністерін, жүзеге асырылу қарқынын сипаттайтын дамудың нұсқалары, баламалары түрінде жасауды талап етеді. Болжам жасау әлеуметтік жобалау мен құрастыруды жүзеге асыруға арналған база болып табылады.

Әлеуметтік  жобалау - болашақ объектінің өлшем  жүйесін немесе бар объектінің сапалық  жаңа күйін ғылыми негіздеп құрастыру. Әлеуметтік жобалау жаңа әлеуметтік проблемаларды шешудің әр түрлі нұсқалары жасалынған кезде мақсатты көздей отырып, қызмет етудің құрамдас бөліктерінің бірі ретінде пайдаланылады және басқарудың маңызды элементі ретіндегі нысаны болады. Әлеуметтанудың басқару функциясы - нақты қоғамдық проблемаларды шешу жөнінде ұсыныстар жасау.

Сонымен, әлеуметтанудың қолданбалы функциясы оның әлеуметтік өмірдің: тұтас қоғам мен шағын  фирмалар және отбасына дейінгі тәжірибелік  проблемалары мен міндеттерін шешуге атсалысуын білдіреді. Бұған қолданбалы оқу пәндері арнайы бағытталған, бірақ бұл процеске әлеуметтану білімінің басқа да деңгейлері мен қабаттары жұмылдырылған. Мұндай атсалысудың бірнеше нысандары бар: қолданбалы зерттеу; әлеуметтану сараптамасы; әлеуметтанулық кеңес беру; стратегиялық әлеуметтанулық талдау. Сонымен қатар әлеуметтану оқулықтары, кітаптары, мақалалары, баяндамалары, дәрістері оған қызығушылық танытатын кез келген азамат үшін қажет. Ол халықтың әлеуметтану сауаттылығына, азаматтық мәдениетін көтеруге мүмкіндік туғызады.

Әлеуметтанудың қоғамдық дамуға ықпалы кең және сан қырлы. Қазіргі жағдайда әлеуметтану ғылымының рөлі мен  маңызы артып келеді. Маңызды және шұғыл әлеуметтік-саяси өзгерістер бүгінгі таңда көптеген елдерде, соның ішінде біздің елімізде жүріп жатыр. Қоғамды реформалау жағдайында тұтас организм ретіндегі қоғамның дамуы мен қызмет атқаруының үрдістері мен заңдылықтарын мұқият зерделеу және пайдалану ерекше өзекті, теориялық және тәжірибелік тұрғыдан маңызды, бұл ең алдымен әлеуметтанумен байланысты. Біздің қоғамның және өзге қоғамдардың дамуының қазіргі кезеңі қоғамдық өмірдің әлеуметтік факторлары мен әлеуметтік саласының рөлі мен маңызы арта түскенінің бұлтартпас дәлелі. Әлеуметтік факторлар мен реформалардың әлеуметтік салдарларының рөлі мен маңызын елемеудің немесе байыпты түрде жете бағаламаудың жалпы қоғамдағы және оның жекелеген салаларындағы реформалардың сәтті жүруіне нақты қатер төндіретінін өмір айқын дәлелдеп отыр. Қоғамдық өмірдің өзі, оның түрленуі әлеуметтанудың алдына жаңа әлеуметтік проблемалар мен міндеттер қояды, ескі проблемаларды жаңаша  ұсынады және сол арқылы осы ғылымның дамуын шындап ынталандырады. Әлеуметтанулық зерттеулер мен әлеуметтану ғылымының жетістіктері айқын және ол қоғамның дамуына игі ықпал жасай алады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Социология. Основы общей теории: Учебное пособие / Под ред. Г.В.Осипова, Л.Н.Москвичева. - М.: «Аспект-Пресс», 1998.

2. Ядов В.А. Социологическое исследование: методология, программа, методы.- Самара: Изд-во «Самарский университет», 1995. – С. 6.

3. Ядов В.А. Социологическое исследование: методология, программа, методы.- Самара, Изд-во «Самарский университет», 1995. – С. 6.

4. Цит. по: Маркович Д. Общая социология: Учебник для вузов. – Ростов-на-Дону: Изд-во Ростовского университета, 1993. – С. 36

5. Социология: Учебное пособие. – М.: Изд-во «Знание», 1995. – С. 7.

6. Ядов В.А. Социологическое исследование: методология, программа, методы.- Самара. Изд-во «Самарский университет», 1995. С. 19-20.

7. Фролов С.С. Социология: Учебник для высших учебных заведений. – М.: Издательская корпорация «Логос», 1998. - С.23.

8. Волков Ю.Г., Нечипуренко  В.Н., Попов А.В., Самыгин С.И. Социология. Курс лекций: Учебное пособие.  – Ростов-на-Дону, 1999. – С.12.

9. Кравченко А.И. Социология: Учебное пособие для студентов высших заведений. – Екатеринбург: Деловая книга, 1998. – С.22.

10. Тощенко Ж.Т. Социология жизни как концепция исследования социальной реальности // Социологические исследования. – 2000. – №2. – С. 12.

11. Ядов В.А. Социологическое исследование: методология, программа, методы.- Самара: Изд-во «Самарский университет», 1995.- С.14.

12. Социология. Основы общей теории: Учебное пособие / Под ред. Г.В.Осипова, Л.Н.Москвичева. - М.: «Аспект-Пресс», 1998. – С. 85-95.

13. Маркович Д. Общая социология: Учебник для вузов. - Ростов-на-Дону: Издательство Ростовского университета, 1993. – С. 46-47.

14. Фролов С.С. Социология: Учебник для высших учебных заведений. – М.: Издательская корпорация «Логос», 1998. - С. 41

15. Социология: Учебное пособие. – М.: Знание, 1995. – С.272.