Зигмунд Фрейд бойынша психика құрылымы

       ЛЕКЦИЯ  № 

       Шетел

       Жоспар 

                   І Кіріспе

                   1.1. Зигмунд Фрейд  бойынша психика құрылымы.

                   ІІ  Негізгі бөлім

                   2.1. Жеке тұлғаның  психикалық құрылымы.

                   2.2. Зигмунд Фрейд  бойынша адам психикасы.

                   ІІІ Қорытынды 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

       Зигмунд Фрейд бойынша  психика құрылымы. 

       Жеке тұлғаның психикалық құрылымының үлгісі Зигмунд Фрейдтің психоанализінде бірден пайда болған жоқ, ұзақ психотерапиялық тәжірибе процесінде пайда болды. Оның шын мәніндегі және көзқарастың негізіне Ницшенің, Шопогауэрдің, Э.Гартманның философиялық теориялары әсер етті, Фрейд қызметінің ақырғы кезеңінде осы теория ықпалық тигізді.

       З.Фрейд  бойынша адам психикасы, психикалық жүйенің үш облысынан тұрады. Саналы, бейсаналы, сана алды. Олар өзара үзіліссіз  – саналы және бейсаналы үшін үнемі  шиеленіскен күрес тән. Бұл күрестің нәтижесі ретінде адамның кез-келген әрекеті немесе рухани акті. Қажетті жүйенің аса маңызды құрама психикалық құрылымдар болып табылады. Нақты бар психикалық күштердің қайнарымен қызмет етеді және адам энергиялары кейбір мақалада жүйе психоанализде санасыз салыстырмалы ұғым. З.Фрейд қолдануға мына жүйені белгілеуі үшін ұсыныс жасады ( Ubw бастапқы әрбір немісше Unbewust - бейсаналы). Кейінірек жұмыста «Мен және Ол» деген бұл жүйе «Ол» деген атқа ие болды.

       Практикаға  іскерлік қарым-қатынас бұл ескерту Фрейдта өте маңызды. З.Фрейд ескерпені істемес бұрын оның анықтамасын немесе «психикасын» және «саналы» ұғымын біркелкі емес, оларды теңестіруге болмайды, дәл осылай барлық адамның психикасына өте қарқынды әсер етеді.

       Тәжірибелік қарым-қатынаста мынау ескертпе Фрейдтің махмұны созылған үзілістің алдындағы сөздермен түсіндірмелер, іскер серік сөздерді түсіндірмелер іскер серік сөздерді куәландыру туралы оны сөйлеулердің (ауызшамалардың) пікірлер туралы жасырыну және жете танымаған талап. Өз психикалық процестердің санасыз ұсыну ішкі стихиялық, психикалық процесс «Қайнап тұрған қазан» аффектік, базалық туа біткен сезімдердің әуестіктердің негізінде эмоционалдық жекелеген топтары қалыптасады, әсерленушілердің тіпті тұтас топтар қалыптасады.Мамандыққа ең басты олар санасыз топтарды құрастырады. Организм тітіркеніп, ішкі психикалық элементтерін ұсынады.

       Құштарлық бөлінеді, екі топқа:

1. Құштарлық «мен», мақсаты - өзін-өзі сақтауы.
2. Нәпсіздіктер (libido), мақсаты – ру жалғасы. Олар бірге туады; адам денесімен жүргізеді және оның психикасында сөндіретін емес.

       Әуестендірудің  негізінде және әсіресе мінез  құлықта нәпсі құштарлық, Э.Эдиптің  құштарлық жиыны оқу туралы психоанализде. З.Фрейд есептеді, не адам барлық тіршілік  жағдайларда өз психикалық күш қуат шеттеп алады, ығыстырылған санасызды, Эдиптің жиыны.

       Фрейдтің  ойынша жеке тұлға өмірлік жағдайдың  барлығында өзінің психикалық энергиясын сол бірінші тарылған бейсаналы Эдиптің комплекісімен байланысты болады. Фрейдтің жеке тұлғаның психикалық құрылымындағы Эдипов комплексінің басты ролі жағдайды даусыз емес болап табылады. Осылай бейнеге Фрейд психикалық құрылымын жеке тұлғаны екі салада  тұрақталды – «Идеал – Мен», немесе «Аса – Мен», қандай да өнімде болады және психикалық негізгі өзара әрекеттестік күш нақтылықпен және ең алдымен адамгершілік, мәдениеттілік өмірде  қажет. Өте маңызды болып табылады. «Аса – Мен» деген жүйе қалыптасады, әлеуметтік ортада әсері тыйым салынады.

       Өзіне функцияларды қабылдай ап бар қылықтарды бағалайды және ішкі акт. Жеке бас көзқарасы «жақсылық» және «жамандық», «іскерлік қарым-қатынаста», «Аса – Мен» психикалық феномені серіктестің мінез құлқының ар жағында өнегелі бақылауды жүзеге асырады.

       Психикалық  құрылымның тұлғасында көбінесе өнегелі және прогмативті қақтығыс талдауы көп болады. Кейде серіктестік сәтті іскерлік операциядан бас тартып әдепті таңдауға тура келеді. Сонымен бірге серіктес іскерлік қарым қатынасты тұлға және бір-біріне деген мәнділігі ретінде көрсетеді.

       Саналы  жүйе «Мен»

       Жеке  адамның психикалық үшінші қабаты ретінде Фрейд «Саналы жүйе»  «Менді» атайды. Ол жоғары «Мен» және «Оның» (санасыздық) арасында араласқан, байланыстырушы дәнекер. Бұл жерде психикалық күйзеліс екі реттік басқарымдық болып қарастырылады. Бұл ауырлау қағидасы санасыз деңгейде өзінің мағынасын жоғалтады. Шындықты растау қағидасы, бойынша, психикалық өмірдегі жаңа қағида бірігіп қызмет етуден бастайды. «Ол» қажеттілігі – қызметтегі мүмкіндігі мен орын алуын бағалайды.

       Мағынасы  бойынша саналы жүйенің ішінде біріншіден ойлану және есте сақтау психикалық процессі, қалауын сұрыптауы кіреді, ол сыртқы әлемнің шындығымен санасады.

       Іскерлік  байланыста санада жүретін (болатын) психикалық процесстің маңызы зор: 1) Олар іскерлік қарым-қатынастағы нақты бір жағдай да психикалық бейімделу  қабілетін  ие. 2) Әріптестердің диалыты ақпаратты сөйлесуіне әсер етеді. Перцептивті фильтрациялық механизмінің бар болғанына қарамастан, олар тіркеуді де қамтамасыз етеді, әріптеске керек ақпараттар бөлігін сақтап қалады.

       Фрейд ұсынған жеке адамның 3 жүйеден тұратын психикалық концепциясын схема түрінде көрсетуге болады.

       Көріп тұрғанымыздай санасыздық «Ол» бірден екі жүйемен әрекеттесе алады. «Жоғарғы Мен» және «Мен» және оның жеке санаға енуі мүмкін емес. Ал бұл екі жүйе санада аз байқалады, себебі,  жеке адамның психикалық құрылысының басым бөлігі саналы емес санасыз дейгейде өтеді.

       Психикалық  құрылыстың арасында ұрыс алаңы айқын  байқалады, олар қалыпты жағдайда бұзуға қабілетті, егер «Мен» екеуінің арасында тепе-теңдікті құрмаса.

       Фрустрация  және психологиялық қорғаныс механизмі.

       Ұрысты  шынайы шешу үшін «Мен» деген мықты  болу керек, «Ол» дегенді анықтап  қана қоймай «Жоғарғы Меннің» көрсеткен басымдылығына да төзеді (төзімді). Бірақ бұл идеалды жағдай. Көбіне психикалық құрылыс та ұрыс алаңы фрустрацияға әкеледі «Ол»-ды, бұл дегеніміз эмоциялық психикалық (қапалыққа) уайымдауға әкеледі. Фрустрация «Менді» әр түрлі «шығаратын клапондар» арқылы басымдылықты түсіруге қуаттандырады, оған Фрейд және оның қызы Анна ойлап тапқан механизмін жатқызуға болады. Бұл көңіл-күйдің түсуі, мойындамау, шығарып тастау, сублимация, реактивті оқыту, проекция және рационализация.

       Қызметтік қарым-қатынас үшін ең маңыздысы  сублимация, проекция және рационализация.

       1. Сублимация жақындасудың бір  түрі ретінде жеке тұлға алғаш  қойылған бірақ