Дүние жүзінде,орталық Азияда және Қазақстанда АҚТҚ ЖҚТБ-ның жағдайы

Дүние жүзінде,орталық  Азияда және Қазақстанда АҚТҚ ЖҚТБ-ның жағдайы.

 БҰҰ-ның АҚТҚ/ЖҚТБ мен біріктірілген бағдарламасы деректері бойынша,ЮНЭЙДС дүние жүзіндегі АҚТҚ/ЖҚТБ мен өмір сүрушілерсаны 2003 жылдың аяғында 40 миллон адам,оның ішінде 15 жасқа дейінгісі-2,5 миллион адам.2003 жылы  ғанаЖҚТБ-дан 3 миллион адам өлген,15-жасқа дейінгісі-500 мың адам

   Қазіргі кезеңде Шығыс Еуропа Орталық Азияелдерінде індеттің дүние жүзінде ең жылдам дамуы байқалып отыр.2003 жылы бұл аймақтарда АҚТҚ-мен230мың адам жұқпаланып,нәтіжесінде жұқпамен өмір сурушілер1,5 миллон адамға жетті.Осы жылы ғана  ЖҚТБ-дан 30 мың адам өлген.

  Неғұрлым басым зақымдағандар Ресей Федерациясы,Украйна және Балты мемлекеттері Этония ,Латвия,литва.АҚТБ/ЖҚТБ іңдеті Белорусь елдерінде,Молдовада,Қазақстанда,сонғы уақыттарда Қырғызстан мен Өзбекстанда жедел дами бастады.

  Сарапшылардың зерттеулеріне қарағанда 1 миллион адам АҚТҚ-мен өмір сүруде.

Тәуелсіз мемлекеттер достастығында АҚТҚ-жұқпасы әсірессе қолданушыларда ИЕҚ болып отыр.

Зертеуллер деректері бойынша 1%есірткіні инъекциялық жолымен қабылдап ИЕҚ,жыныстық қатынастар арқылы серіктерін жұқпаландырудың жоғары қауіптілік дәрежесіне үшыраған.25%ИЕҚ 20 жастан төменгілер.Көпшілік ИЕҚ-ер адамдар жұқпалағандардың көпшілігі әйелдердің үлесіндекеледі АҚТҚ-ның жыныс жолдарымен және ананың сүтімен балаға жұғуы көбейуде.

Әсіресе қорғаныссыздық жыныстық қатынастар арқалы АҚТҚ-жұқпасының дамуы қауіпті жағдай.

АҚТҚ-ның ең сонғы тұтануы  Орталық Азияда белгіленген ,1995 жылы тіркелген ,88 АҚТҚ,2002Жылы жағдайға жеткен.Бұл жұқпалылардың Қазақстанда,Қырғыстанда және Өзбекстанда күрт өсуіне мүнкіндік беріп отыр.

Бұрынғы соцолистік елдер арасында Орталық Азияда Қазақстан АҚТҚ жағдайымен бірінші орында тұр.РеспубликалықАҚТҚ/ЖҚТБ-ның  алдын алу орталығының 01.10.2004 ж.ақпараты бойынша Қазақстан Республикасында 4531 АҚТҚ жұқпалысы тіркеген,оның ішінде 206 адам ЖҚТБ-мен ауырады.Сарапшылардың болжамы Қазақстанда АҚТҚ жұқпалылардың саны 24 мыңға жеткенін кқрсетеді.Қазіргі кезде АҚТҚ жұқпасы еліміздің барлық аймақтарында тіркелген.Тіркелегендердің басым кқпшілігі Қарағанды,Павлодар,Оңтүсік Қазақстан,Қостанай областарына және Алматы қаласында 70% астам АҚТҚ жұқпасы есірткені инъекциямен қолданушылар(ИЕҚ)болып отыр.Мамандардың зерттеулері Қазақстанда 200 мыңнан астам ИЕҚ және 20 мың секс-қызиеткерлері бар екенін дәлелдеуде.Соңғы жылдары беталысқа қарағанда АҚТҚ жұқпасының көбеюі жыныс жолдары арқылы білінуде.Барлық 54,3%АҚТҚ жұқпалылардың жасы 15-29 арасындағыларды құрайды.АҚТҚ жұқпасымен тіркелгендердің 29-14 жасқа дейінгі балала,45 мектеп жасындағылардың 25-жалпы білім беру орындаларында оқиды.Кәсіптік-техникалық колледждер және жоғары оқу орындарда 67-АҚТҚ жұқпалыларда оқиды.

АҚТҚ жұқпасымен жұқпаланған  әйелдер 121 бала өмірге әкелген,ал жаңа тгған балаларға АҚТҚ жұқпасы диогнезы қойылған,63 бала диогноздарын мақсатында бақылауға алынған.

Маманжардың айтуы бойынша АҚТҚ/ЖҚТҚ індеті Қазақстан Республикасында шоғырланған сатысында тұр(таралуы әлсіз топтар арасында басымдық ИЕҚ,СЖ)сондықтан да,жұқпаның қоғамдық әйгіге шығуын тоқтату үшін өз уақытында өткізілетін іс-шаралардың маңызы зор.

Экономикалық қиыншылықтарға және әлеуметтік қажеттіліктердің қысқаруы сондай-ақ,денсаулық сақтау жүйесі мен көпшілік елдердің жалпы инфрақұлылымың әлсіреуінен қарамастан,ТМД елдерінің мүнкіндігі өте жоғары.Бұл әсіресе адам қорына қатысты шындық.

Үкімет індеті қарсы шараларды күшейтуде.Мысалы:мемлекеттер-Тәуелсіз мемлекеттер достығы,БҰҰ-ның 2001 жылғы арнайы сессиясының шешімін іске асыруда аймақтың бағдарламаны бірінші болып ұйымдастырады және АҚТҚ/ЖҚТБ-ның алдын алудың аймақтық бағдарламасын қабылдады.

Қазақстан Республикасында ТМД елдерінің басқа мемлекеттері сияқты,АҚТҚ/ЖҚТБ індетінің алдын алу бойынша 20001-2005 жылдарға арналған бағдарламасы,оның негізінде Білім беру жүйесіндегі АҚТБ/ЖҚТБ –ның алдын алудың 2002-2005 жылдарға арналған стратегиялық бағдарламасы жасалып қабылданжы.