Oscarowe przekleństwo

Oscarowe przekleństwo

Od wielu lat wśród amerykańskich aktorów krąży pogłoska o tzw. "klątwie Oscara". Objawia się ona tym, iż po otrzymaniu upragnionej uznane aktorki przeżywają kryzys w związku, który prowadzi do rozwodu, najczęściej z inicjatywy drugiej połówki. Dla czego tak się dzieje? Odpowiedź na to pytanie możemy znaleźć po rozpatrzeniu małżeństwa ogólnie.

Dlaczego ludzie zawierają małżeństwo? Jest to tylko tradycja czy wyjaśnone za pomocą ekonomii działanie? Dzisiaj, nie dla kogo nie jest tajemnicą to, że małżeństwo jest jedną z form inwestycji długoterminowej, z której można czerpać zysk. Korzyści  nie są jednak wyłącznie dobrem materialnym, może nim być prestiż, uznanie, bezpieczeństwo czy inna wartość. Każdy mężczyzna, wybierając sobie żonę, kieruje się nie tylko miłością.  To samo jest u kobiet.   Małżeństwo można przedstawić jako ekonomiczny wybór racjonalnej jednostki.

Teoria racjonalnego wyboru tłumaczy także, dlaczego ludzie zwykle dobierają się w pary z jednostkami o podobnym statusie, ale nigdy niższym. Mimo iż mężczyzna lub kobieta o niskiej pozycji może marzyć o bardzo dobrze usytuowanym partnerze, to wie że nie będzie wstanie pokonać dużej konkurencji, która w dodatku ma cenniejsze walory i ją przewyższa, dlatego będzie poszukiwała partnera na swoim poziomie.

Jeszcze jedną przyczyną zawarcia związku małżeńskiego jest korzyści skali, związane z malejącymi kosztami wspólnego mieszkania, czy gotowania. Jednakże osoby odnoszące korzyści skali nie muszą być przecież w związku małżeńskim, wystarczy że są współlokatorami. Małżeństwo pozwala jednak obniżyć także koszty transakcyjne. To, że partnery na wzajem wytwarzają usługi, takie jak np. ugotowanie obiadu, remont mieszkania czy naprawa samochodu, niweluje wydatki związane z wyszukaniem odpowiedniego specjalisty, wynegocjowaniem ceny, czy kontrolowaniem wykonania. Małżeństwo oferuje także dodatkowe korzyści związane z komplementarnością kobiet i mężczyzn. Powszechnie uznaje się, że mężczyźni są bardziej produktywni w sektorze rynkowym (gdzie uzyskują wyższe pensje), a kobiety w nierynkowym (w pracach domowych). Różnice te wynikają zarówno z odmiennego wychowania, jak i późniejszych doświadczeń. Mężczyźni na ogół spędzają więcej czasu w pracy i przygotowują się do zadań z nią związanych. Kobiety zaś, częściej niż mężczyźni, preferują sektor nierynkowy, wychowywanie dzieci i obowiązki domowe. Pomiędzy małżonkami następuje wymiana barterowa, a więc w zamian za dobra i usługi z jednego sektora (tego, w którym są bardziej efektywni), otrzymują oni usługi z drugiego sektora (w którym lepiej radzi sobie partner). Ponadto, małżeństwo tworzy pewne dobra specyficzne, podnoszące poziom użyteczności, których nie da się uzyskać będąc samotnym. Najważniejsze z nich to oczywiście dzieci. Do innych zaliczymy m.in. wzajemne wsparcie i znajomość partnerów, a więc wiedzę o tym, jak najlepiej poprawić sobie nawzajem humor, czy jak najprzyjemniej spędzić wspólny wieczór.

Po rozpatrywaniu przyczyn zawierania małżeństw, możemy odpowiedzeć na kolejne pytanie: «dlaczego rozpadają  się małżeństwa?». Możemy też szukać za pomocą  ekonomii. Czy będziemy naprawiać związek czy wyjasnimy, że najlepszym rozwiązaniem będzie rozwód, to zależy od wyniku rachunku zysków i strat. Pozostawanie w związku jest związane z pewnymi kosztami, zarówno finansowymi, jak i emocjonalnymi. Dopóki są one niższe niż uzyskiwane korzyści, jednostka decyduje się pozostać w związku. Wartość małżeństwa w oczach partnerów bardzo podnoszą inwestycje specyficzne (m.in. dzieci), które nie są zastępowalne. Może się jednak zdarzyć, iż uznamy, że nasz związek jest „pomyłką”, co na ogół ma miejsce na skutek uzyskania nowych informacji o małżonku (zmniejszających jego wartość w naszych oczach) lub wiadomości o innych, potencjalnych partnerach (zwiększających koszty alternatywne pozostawania w związku). Kiedy więc zmniejszą się korzyści z małżeństwa lub wzrosną jego koszty będziemy chcieli je zakończyć. Jeśli do tego straty związane z rozwodem uznamy za mniejsze niż zyski wynikające z naprawienia naszej „pomyłki”, dojdzie do rozpadu związku.

Po rozpatrzeniu przyczyn zawierania małżeństwa i w niektórzych przypadkach jego rozpadu, możemy wrócić do pierwszego i głównego tematu danego referatu: « Oscarowe przekleństwo: prawda czy mit? ». Myślę, że tu można dać jednoznaczną odpowiedź i wyjaśnić to zy pomocą ekonomii. Po  otrzymaniu głównej nagrody przez aktorkę, zysk z prowadzenia małżeństwa dla jej partnera zmniejsza się i w pewnym momencie koszty zaczynalą przwyższać nad korzyściami. To się dzieje w taki sposób, bo najczęściej interes upada. Jesteśmy na progu bankructwa, czujemy się ograbieni ze swojego kapitału (traktować to co się ma w sobie, do oferowania innym jak własny, cenny kapitał, jakiego nie ma nikt inny, ale z czasem jakoś odbudowujemy poczucie, że nadal go mamy, choć nie jest to proste. Ale załóżmy, że mozolnie go odbudowaliśmy, to nasze poczucie wartości. I teraz rozglądamy się, jak ulokować i gdzie nasz zajebizm. Idziemy na parkiet i rozglądamy się, jakie spółki są na rynku. Mamy jakieś tam kryteria i się nimi kierujemy przy wyborze.